PRACA EGZAMINACYJNA Z PRZEDMIOTU ZARZĄDZANIE WARTOŚCIĄ I RYZYKIEM PRZEDSIĘBIORSTWA

UNIWERSYTET EKONOMICZNY we WROCŁAWIU PRACA EGZAMINACYJNA Z PRZEDMIOTU ZARZĄDZANIE WARTOŚCIĄ I RYZYKIEM PRZEDSIĘBIORSTWA Wydział: Zarządzania, Informatyki i Finansów Kierunek: Finanse i rachunkowość Specjalność: Rachunkowość i auditing Grupa: druga Rodzaj studiów: MSS Opracowanie: Małgorzata Gralak, Agata Mamzer, Wrocław 2010 r. 1

Strategia została opracowana dla projektu, którego celem jest poszerzenie działalności przedsiębiorstwa Frost S.A. Przedsiębiorstwo Frost działa na rynku od 1985 roku. Dotychczas zajmowało się produkcją, sprzedażą i eksportem mrożonek owocowo- warzywnych. W ofercie spółki znajdują się między innymi mrożone: - owoce (agrest, maliny, porzeczki itd.), - warzywa (marchewka, brokuły, kalafior i inne) - mieszanki owocowe (mieszanka kompotowa) -mieszanki, sałatki i zupy warzywne (np. leczo, włoszczyzna, sałatka cesarska). Spółka ciągle doskonali standardy produkcji. Cała produkcja została objęta systemami zarządzania jakością i bezpieczeństwem żywności. W związku z dobrą sytuacją finansową przedsiębiorstwa oraz zapewnioną stałą bazą odbiorców spółka zdecydowała się wejść na rynek z nowym wyrobem i uruchomić produkcję lodów. Planowany termin rozpoczęcia przedsięwzięcia od 1 stycznia 2011 na okres 10 lat. OPIS STANU BAZOWEGO: 1. Prognoza przychodów ze sprzedaży (CR) Przyjmuje się założenie o tym, że wielkość sprzedaży oraz cena zostaną niezmienione w trakcie realizacji przedsięwzięcia. Cena jednostkowa lodów wyniesie 1,8zł, zaś wielkość produkcji została ustalona na poziomie 430 tys. szt. Rok 2011 Q 430 000 P 1,80 CR 774 000,00 Zgodnie z założeniami prognozowany przychód ze sprzedaży wyniesie 774 tys. zł. 2. Cykl operacyjny (CO) Wskaźnik Oznaczenie Wartość Okres konwersji zapasów OKZAP 43 Okres spływu należności OSN 23 Okres odroczonej spłaty zobowiązań wobec dostawców OOSZwD 22 Cykl operacyjny CO 66 Wrocław 2010 r. 2

Wartości przyjęte w tabeli zostały oszacowane na podstawie wskaźników sektorowych zaczerpniętych z bazy EMIS (Emerging Markets Information Service ) dla branży zajmującej się produkcją lodów. OKZAP= 43 dni OSN= 23 dni CO=OKZAP+OSN=43+23=66 Zatem cykl operacyjny wyniesie 66 dni. Innymi słowy spółka przez cały ten okres będzie musiała sama finansować swoją działalność. 3. Aktywa Oznaczenia: DS- dzienna sprzedaż ZAP- wartość zapasów NAL- wartość należności ŚP- wielkość środków pieniężnych Wzory i obliczenia: CR 774.000 a) DS 2150zł. 360 360 b) ZAP DS OKZAP 2150 43 92. 450 c) NAL DS OSN 2150 23 49. 450 d) ŚP DS 3 2150 3 6. 450 Firma Frost nie ma podstaw do większych obaw przed utratą płatności, zatem bufor gotówki przyjęto na poziomie 3. Bilans spółki Frost na 1.01.2011 Aktywa (Assets) Pasywa (Liabilities) A. Aktywa trwałe (Fixed Assets/FA) 216 649,00 zł A. Kapitał własny (Eguity/E) 207 699,00 zł B. Aktywa obrotowe, w tym: 148 350,00 zł B. Zobowiązania i rezerwy, w tym: 157 300,00 zł 1. Zapasy 92 450,00 zł 1. Zobowiązania długoterminowe (D) 110 000,00 zł 2. Należności 49 450,00 zł 2. Zobowiązania wobec dostawców 3. Środki pieniężne 6 450,00 zł 47 300,00 zł Aktywa całkowite (Total assets/ TA) Pasywa całkowite (Total 364 999,00 zł Liabilities) 364 999,00 zł 4. Zobowiązania wobec dostawców (ZwD) ZwD= DS OOSZwD=2 150 22= 47 300 [zł.] W przedsiębiorstwie Frost wartość zobowiązań wobec dostawców wynosi 47 300 zł. Wrocław 2010 r. 3

5. Kapitał zaangażowany (KZa) KZa= TL-ZwD= 364 999 zł. 47 300 zł.= 317 699 zł lub licząc w inny sposób: KZa=FA+NWC=216 649 zł+(92 450 zł + 49 450 zł. + 6 450 zł 47 300 zł)= = 216 649 zł + 101 050 zł= 317 699 zł. W celu uruchomienia przedsięwzięcia spółka Frost powinna zainwestować kwotę 317 699 zł. Oznaczenie: NWC- kapitał pracujący netto NWC= 101 050 zł. 6. Struktura kapitału Oznaczenia: E- kapitał własny D- kapitał obcy (dług długoterminowy) w D - waga długu (wskaźnik udziału długu) w E - waga kapitału własnego (wskaźnik udziału kapitału własnego) Struktura kapitału spółki przedstawia się następująco: E 207 699 D 110 000 D+E 317 699 w e 0,6538 w D 0,3462 D/E 0,5296 7. Wolne przepływy pieniężne (FCF) Składniki przepływów pieniężnych Strumień środków pieniężnych FCF 0 FCF 1-10a FCF 10b CR 0 774 000 80 000.-CE 30 000 420 000 40 000.-NCE 0 14 235 192 349 EBIT -30 000 339 765-152 349 NOPAT -24 300 275 210-123 403.+NCE 0 14 235 192 349.-COPEX 192 349 14 235 0.- NWC 101 050 0-101 050 FCF -317 699 275 210 169 996 W fazie uruchomienia strategii ponoszone są wydatki kapitałowe w wysokości 192349 zł. na zakup maszyn do produkcji lodów wraz z odpowiednim oprogramowaniem. Ponadto spółka ponosi dodatkowo wydatki na reklamę oraz szkolenie pracowników z obsługi programu (CE 0 ). Kapitał pracujący netto (NWC) został obliczony w punkcie czwartym Wrocław 2010 r. 4

v Zakładamy, że przychody ze sprzedaży będą stałe przez cały okres realizacji przedsięwzięcia. Ich wartość została obliczona w punkcie pierwszym i wynosi 774 tys. zł Przyjęto założenie, że środki trwałe będą amortyzowane metodą liniową. przewidywany okres użytkowania 10 wartość początkowa 192 349 wartość rezydualna 50 000 stawka amortyzacji 14 235 W fazie eksploatacji ponoszone są koszty stałe i zmienne w wysokości 420 tys. zł. W skład tych kosztów zalicza się przede wszystkim wynagrodzenia i narzuty na wynagrodzenia, wszelkie opłaty za media oraz czynsz, a także prowizje bankowe, wydatki na reklamę i szkolenia. NCE to wartość amortyzacji- jest to jedyny koszt bezwydatkowy ponoszony w spółce. Frost S.A. co roku dokonuje wydatków na odnowienie majątku w kwocie 14 235 zł. W fazie likwidacji spółka osiągnie przychód w wysokości 80 tys. zł. Dodatkowo poniesie wydatki związane z likwidacją o wartości 40 tys. zł. NCE zostało policzone jako wartość początkowa +odnowy umorzenie. W ostatniej fazie następuje również zwrot kapitału pracującego netto. Stopa podatkowa wynosi 19%. 8. IRR FCF 0 =-317 699 FCF 1-10a = 275 210 FCF10 b =169 996 200 000,00 Profil NPV 150 000,00 100 000,00 50 000,00 0,00 0% 20% 40% 60% 80% 100% 120% -50 000,00-100 000,00 CC Wrocław 2010 r. 5

V 275.210 1 445.206 ( r 1 1 86%) 317.699 (1 ) 9 10 0,86 (1,86) (1,86) V 275.210 1 445.206 ( r 2 2 87%) 317.699 (1 ) 9 10 0,87 (1,87) (1,87) 2.010 1.646 IRR * IRR * r 1 v 1 86,5% ( r v 1 2 r1 ) v 2 86% 2010 (87% 86%) 2010 ( 1646 ) 86,5% 9. Koszty kapitałów (CC) Wzory: CC k E w E k D w D ( 1 T) Wzór Hamady: k k k k ) E RF L ( M RF D L U (1 (1 T) ) E Oznaczenia i wartości: β u beta nielewarowana k M - stopa zwrotu z portfela rynkowego k RF stopa wolna od ryzyka k E stopa zwrotu z kapitału własnego β L wskaźnik ryzyka (beta lewarowana) T efektywna stopa opodatkowania β L = 0,73 (1+(1-0,19) 0,5296 ) =1,04 k E = 4,5% + 1,04 (9%-4,5%)= 9,19% CC=9,19% 0,6538+7,5% 0,3462 (1-19%)=8,11% T 19% β u 0,73 D/E 0,5296 w E 0,6538 w D 0,3462 β L 1,04 k M 9,00% k RF 4,50% k E 9,19% k D 7,5% CC 8,11% β u - średnia beta dla branży produkcji żywności. Dane zaczerpnięte ze strony: http://www.stern.nyu.edu k M ROE dla branży spożywczej. Dane zaczerpnięte ze strony: http://sindicator.net k RF - rentowność 52-tygodniowych bonów skarbowych Wrocław 2010 r. 6

0,01 0,09 0,18 0,28 0,41 0,56 0,75 1,00 1,33 1,78 2,45 3,55 5,67 11,50 99,00 koszt kapitału k D przyjęte przy uzgodnieniu z pracownikiem banku. 86,5% IRR * CC 8,11% W związku z tym, że założenie IRR*>CC jest spełnione strategia poszerzenia profilu działalności przez przedsiębiorstwo Frost jest obiecująca. Warunek IRR*>CC informuje o tym, że wewnętrzna stopa zwrotu dla analizowanego przedsięwzięcia jest większa od kosztu kapitału, a zatem realizacja tego projektu może przyczynić się do wzbogacenia przedsiębiorstwa Frost. NPV 10. Wartość zaktualizowana netto (NPV) FCF 0 FCF k 1 9 (1 1 (1 k) 9 ) FCF (1 10a 10b 10 k) NPV 275.210 1 445.206-317.699 (1 ) 9 10 8,11% (1 8,11%) (1 8,11%) 1.597.799 0 W związku z tym, że wartość NPV jest większa od 0, kryterium NPV, podobnie jak to miało miejsce przy kryterium IRR również wskazuje, że działanie jest obiecujące. Warunek NPV>0 dostarcza informacji, że przepływy pieniężne w trakcie realizacji przedsięwzięcia będą wyższe niż nakłady potrzebne do jego wdrożenia. Realizacja tego przedsięwzięcia może spowodować wzrost wartości firmy o 1 597 799 zł. CZĘŚĆ A DECYZJE CO DO STRUKTURY KAPITAŁU Z wykresu oraz danych zamieszczonych w tabeli możemy zauważyć że koszt kapitału jest najmniejszy przy strukturze 94% udział kapitału własnego i 6% udziału kapitału obcego. Zatem korzystniej będzie dla spółki jak zminimalizuje udział długu długoterminowego w strukturze kapitału. 20,0000 Koszt kapitału 15,0000 10,0000 5,0000 CC 0,0000 D/E Wrocław 2010 r. 7

w E 0,99 0,98 0,97 0,96 0,95 0,94 0,93 0,92 0,91 0,90 0,89 0,88 0,87 0,86 0,85 0,84 0,83 0,82 w D 0,01 0,02 0,03 0,04 0,05 0,06 0,07 0,08 0,09 0,10 0,11 0,12 0,13 0,14 0,15 0,16 0,17 0,18 D/E 0,01 0,02 0,03 0,04 0,05 0,06 0,08 0,09 0,10 0,11 0,12 0,14 0,15 0,16 0,18 0,19 0,20 0,22 k RF 4,50 4,50 4,50 4,50 4,50 4,50 4,50 4,50 4,50 4,50 4,50 4,50 4,50 4,50 4,50 4,50 4,50 4,50 k M 9,00 9,00 9,00 9,00 9,00 9,00 9,00 9,00 9,00 9,00 9,00 9,00 9,00 9,00 9,00 9,00 9,00 9,00 k D 6,00 6,05 6,08 6,11 6,14 6,17 6,20 6,23 6,26 6,30 6,33 6,37 6,40 6,44 6,48 6,52 6,56 6,60 β L 0,74 0,74 0,75 0,75 0,76 0,77 0,77 0,78 0,79 0,80 0,80 0,81 0,82 0,83 0,83 0,84 0,85 0,86 k E 7,81 7,84 7,87 7,90 7,93 7,95 7,99 8,02 8,05 8,08 8,11 8,15 8,18 8,22 8,25 8,29 8,33 8,37 CC 7,7824 7,7806 7,7790 7,7780 7,77742 7,77737 7,7778 7,7789 7,780 7,783 7,785 7,789 7,793 7,798 7,803 7,810 7,817 7,825 w E 0,81 0,80 0,79 0,78 0,77 0,76 0,75 0,74 0,73 0,72 0,71 0,70 0,69 0,68 0,67 0,66 0,65 0,64 0,63 0,62 w D 0,19 0,20 0,21 0,22 0,23 0,24 0,25 0,26 0,27 0,28 0,29 0,30 0,31 0,32 0,33 0,34 0,35 0,36 0,37 0,38 D/E 0,23 0,25 0,27 0,28 0,30 0,32 0,33 0,35 0,37 0,39 0,41 0,43 0,45 0,47 0,49 0,52 0,54 0,56 0,59 0,61 k RF 4,50 4,50 4,50 4,50 4,50 4,50 4,50 4,50 4,50 4,50 4,50 4,50 4,50 4,50 4,50 4,50 4,50 4,50 4,50 4,50 k M 9,00 9,00 9,00 9,00 9,00 9,00 9,00 9,00 9,00 9,00 9,00 9,00 9,00 9,00 9,00 9,00 9,00 9,00 9,00 9,00 k D 6,64 6,68 6,73 6,77 6,82 6,87 6,92 6,97 7,02 7,07 7,13 7,18 7,24 7,30 7,36 7,42 7,49 7,55 7,62 7,69 β L 0,87 0,88 0,89 0,90 0,91 0,92 0,93 0,94 0,95 0,96 0,97 0,98 1,00 1,01 1,02 1,03 1,05 1,06 1,08 1,09 k E 8,41 8,45 8,49 8,54 8,58 8,63 8,67 8,72 8,77 8,82 8,87 8,93 8,98 9,04 9,10 9,16 9,22 9,28 9,35 9,42 CC 7,833 7,843 7,853 7,865 7,877 7,890 7,905 7,920 7,937 7,954 7,973 7,993 8,015 8,037 8,062 8,087 8,114 8,143 8,173 8,204 Wrocław 2010 r. 8

w E 0,61 0,60 0,59 0,58 0,57 0,56 0,55 0,54 0,53 0,52 0,51 0,50 0,49 0,48 0,47 0,46 0,45 0,44 0,43 0,42 0,41 w D 0,39 0,40 0,41 0,42 0,43 0,44 0,45 0,46 0,47 0,48 0,49 0,50 0,51 0,52 0,53 0,54 0,55 0,56 0,57 0,58 0,59 D/E 0,64 0,67 0,69 0,72 0,75 0,79 0,82 0,85 0,89 0,92 0,96 1,00 1,04 1,08 1,13 1,17 1,22 1,27 1,33 1,38 1,44 k RF 4,50 4,50 4,50 4,50 4,50 4,50 4,50 4,50 4,50 4,50 4,50 4,50 4,50 4,50 4,50 4,50 4,50 4,50 4,50 4,50 4,50 k M 9,00 9,00 9,00 9,00 9,00 9,00 9,00 9,00 9,00 9,00 9,00 9,00 9,00 9,00 9,00 9,00 9,00 9,00 9,00 9,00 9,00 k D 7,76 7,83 7,91 7,98 8,06 8,14 8,23 8,31 8,40 8,49 8,58 8,67 8,77 8,87 8,97 9,08 9,18 9,30 9,41 9,52 9,64 β L 1,11 1,12 1,14 1,16 1,18 1,19 1,21 1,23 1,25 1,28 1,30 1,32 1,35 1,37 1,40 1,42 1,45 1,48 1,51 1,55 1,58 k E 9,49 9,56 9,63 9,71 9,79 9,88 9,96 10,05 10,14 10,24 10,34 10,45 10,55 10,67 10,79 10,91 11,04 11,17 11,31 11,46 11,61 CC 8,238 8,273 8,310 8,349 8,390 8,433 8,477 8,525 8,574 8,625 8,680 8,736 8,795 8,857 8,921 8,988 9,059 9,132 9,208 9,288 9,371 w E 0,40 0,39 0,38 0,37 0,36 0,35 0,34 0,33 0,32 0,31 0,30 0,29 0,28 0,27 0,26 0,25 0,24 0,23 w D 0,60 0,61 0,62 0,63 0,64 0,65 0,66 0,67 0,68 0,69 0,70 0,71 0,72 0,73 0,74 0,75 0,76 0,77 D/E 1,50 1,56 1,63 1,70 1,78 1,86 1,94 2,03 2,13 2,23 2,33 2,45 2,57 2,70 2,85 3,00 3,17 3,35 k RF 4,50 4,50 4,50 4,50 4,50 4,50 4,50 4,50 4,50 4,50 4,50 4,50 4,50 4,50 4,50 4,50 4,50 4,50 k M 9,00 9,00 9,00 9,00 9,00 9,00 9,00 9,00 9,00 9,00 9,00 9,00 9,00 9,00 9,00 9,00 9,00 9,00 k D 9,77 9,89 10,02 10,15 10,29 10,43 10,57 10,72 10,87 11,02 11,18 11,35 11,51 11,69 11,86 12,04 12,23 12,42 β L 1,62 1,65 1,69 1,74 1,78 1,83 1,88 1,93 1,99 2,05 2,11 2,18 2,25 2,33 2,41 2,50 2,60 2,71 k E 11,78 11,95 12,13 12,32 12,52 12,73 12,95 13,19 13,44 13,71 13,99 14,30 14,63 14,98 15,36 15,77 16,21 16,69 CC 9,457 9,547 9,641 9,738 9,840 9,945 10,055 10,169 10,288 10,411 10,539 10,672 10,811 10,954 11,103 11,258 11,419 11,585 Wrocław 2010 r. 9

w E 0,22 0,21 0,20 0,19 0,18 0,17 0,16 0,15 0,14 0,13 0,12 0,11 0,10 0,09 0,08 w D 0,78 0,79 0,80 0,81 0,82 0,83 0,84 0,85 0,86 0,87 0,88 0,89 0,90 0,91 0,92 D/E 3,55 3,76 4,00 4,26 4,56 4,88 5,25 5,67 6,14 6,69 7,33 8,09 9,00 10,11 11,50 k RF 4,50 4,50 4,50 4,50 4,50 4,50 4,50 4,50 4,50 4,50 4,50 4,50 4,50 4,50 4,50 k M 9,00 9,00 9,00 9,00 9,00 9,00 9,00 9,00 9,00 9,00 9,00 9,00 9,00 9,00 9,00 k D 12,61 12,82 13,02 13,23 13,45 13,67 13,90 14,14 14,38 14,62 14,88 15,14 15,41 15,68 15,96 β L 2,83 2,95 3,10 3,25 3,42 3,62 3,83 4,08 4,36 4,69 5,07 5,51 6,05 6,71 7,53 k E 17,22 17,79 18,43 19,13 19,91 20,78 21,75 22,86 24,13 25,59 27,30 29,31 31,73 34,69 38,38 CC 11,758 11,938 12,124 12,317 12,517 12,724 12,940 13,163 13,394 13,633 13,881 14,138 14,405 14,680 14,966 w E 0,07 0,06 0,05 0,04 0,03 0,02 0,01 w D 0,93 0,94 0,95 0,96 0,97 0,98 0,99 D/E 13,29 15,67 19,00 24,00 32,33 49,00 99,00 k RF 4,50 4,50 4,50 4,50 4,50 4,50 4,50 k M 9,00 9,00 9,00 9,00 9,00 9,00 9,00 k D 16,25 16,55 16,85 17,17 17,49 17,82 18,15 β L 8,59 9,99 11,96 14,92 19,85 29,70 59,27 k E 43,14 49,47 58,34 71,65 93,82 138,17 271,21 CC 15,262 15,568 15,885 16,214 16,553 16,905 17,269 Wrocław 2010 r. 10

DECYZJE CO DO ZAKRESU DZIAŁALNOŚCI Przedsiębiorstwo Frost rozważa możliwość sprzedaży lodów na różnych rynkach: - PL- w Polsce - UE- na terenie Unii Europejskiej - R w Rosji - B- w Brazylii -USA- w Stanach Zjednoczonych Wszelkie obliczenia potrzebne do ustalenia IRR badanych projektów zawarte są w poniższej tabeli. Przy obliczaniu poszczególnych wartości przyjęto następujące założenia: 1) Wielkość produkcji w poszczególnych regionach jest jednakowa. Cena w Polce wynosi 1,8 zł za sztukę, w pozostałych krajach należących do UE- 1,9 zł/szt. W Rosji cena lodów kształtuje się na poziomie 2zł/szt, w Brazylii 2,7 zł/szt oraz w USA 3 zł/szt 2) OKZAP dla PL: 43 dni dla UE: 45 dni dla R: 45dni dla B: 50 dni dla USA: 50 dni OSN = DSO dla PL: 23 dni dla UE: 25 dni dla R: 25 dni dla B: 28 dni dla USA: 27 dni 3) Aktywa trwałe dla każdego działu są takie same i wynoszą: 216 649. 4) Okres Zobowiązań (OOSZwD) dla PL: 22 dni dla UE: 22 dni dla R: 23 dni dla B: 23 dni dla USA: 26 dni. 5) Struktura kapitału wynosi: w D =6% 6) Wolne przepływy pieniężne: CE dla PL: 425 700 j.p. dla UE: 449 350 j.p. dla R: 473 000 j.p. dla B: 638 550 j.p. dla USA: 709 500 j.p. NCE dla każdego działu wynosi 14 235. Capex dla każdego działu 7%, n= 10 lat, CR 10b = 80 000 zł dla każdego działu. Zmian w kapitale pracującym netto nie ma, zakładamy stabilny poziom przychodów ze sprzedaży w kolejnych 10 lat. ad13. Optymalny budżet inwestycyjny, ad11. MCC, ad9. Koszty kapitałów: β u =...; k RF = 4,5%; k m =...%, k d =...%. PL UE R B USA Q 430 000 430 000 430 000 430 000 430 000 P 1,80 1,90 2,00 2,70 3,00 CR 774 000 817 000 860 000 1 161 000 1 290 000 OKZap=InvP 43 45 45 50 50 Wrocław 2010 r. 11

OSN=DSO=ARP 23 25 25 28 27 ŚrPi=BufG=CashB. 3 3,5 5 4,5 5 AkTrwa=FA 216 649 216 649 216 649 216 649 216 649 OOSZwD=APP 22 22 23 23 26 ZwD=AP=PB 47 300 49 928 54 944 74 175 93 167 CCC=CKG 2 2 3 1 3 NWC(0) 101050 116876 124222 191888 200667 KapitZaan=CapInv 317 699 333 525 340 871 408 537 417 316 TA=TL=Aktywa=Pas 364999 383453 395816 482712 510482 w(d) 6% 6% 6% 6% 6% D/E 0,06 0,06 0,06 0,06 0,06 FCF(o) -317 699-333 525-340 871-408 537-417 316 NCE=Capex(1..10) 14 235 14 235 14 235 14 235 14 235 CE(1..10) 425 700 449 350 473 000 638 550 709 500 TAX rate = (T) 19% 19% 19% 19% 19% EBIT 334 065 353 415 372 765 508 215 566 265 FCF(1..10a) 270 593 286 266 301 940 411 654 458 675 CR(10b) 80 000 80 000 80 000 80 000 80 000 NCE(10b) 192 349 192 349 192 349 192 349 192 349 FCF(10b) 202 396 218 223 225 569 293 234 302 013 FCF(o) -317 699-333 525-340 871-408 537-417 316 FCF(1) 270 593 286 266 301 940 411 654 458 675 FCF(2) 270 593 286 266 301 940 411 654 458 675 FCF(3) 270 593 286 266 301 940 411 654 458 675 FCF(4) 270 593 286 266 301 940 411 654 458 675 FCF(5) 270 593 286 266 301 940 411 654 458 675 FCF(6) 270 593 286 266 301 940 411 654 458 675 FCF(7) 270 593 286 266 301 940 411 654 458 675 FCF(8) 270 593 286 266 301 940 411 654 458 675 FCF(9) 270 593 286 266 301 940 411 654 458 675 FCF(10) 472 989 504 489 527 508 704 888 760 688 IRR 85% 86% 89% 101% 110% Przedsiębiorstwo ustaliło ponadto docelową strukturę kapitału na poziomie: kapitał obcy 0,06 kapitał własny 0,94 Firma Frost może finansować nowo rozpoczynane inwestycje kapitałem pochodzącym z zysków zatrzymanych do poziomu 100 000 zł. Ostatnio wypłacona dywidenda wyniosła 6 zł. Obecna cena rynkowa akcji zwykłych to 50 zł, a oczekiwane tempo wzrostu dywidendy to 5%. Na tej podstawie obliczono koszt kapitału własnego pochodzącego z zysków zatrzymanych w wysokości 17%. Po wyczerpaniu zysków zatrzymanych możliwa jest emisja akcji zwykłych na kwotę 130 000 zł, przy koszcie emisji na jedną akcję wynoszącym 3 zł. oraz cenie emisyjnej niższej od rynkowej o 3 zł. Koszt kapitału z emisji akcji zwykłych Wrocław 2010 r. 12

wynosi 17,77%. W razie wyczerpania się tego źródła finansowania przedsiębiorstwo może dokonywać kolejnych emisji akcji. Przy czym koszt emisji wynosi 4 zł i cena emisyjna jest niższa o 4 zł od ceny rynkowej. Środki na realizację projektów spółka może uzyskać poprzez zaciągnięcie kredytu krótkoterminowego do kwoty 60 000 zł, przy oprocentowaniu 11% (kapitalizacja miesięczna). Po wyczerpaniu się tych pieniędzy jest dostępny kolejny kredyt krótkoterminowy do wysokości 80 000 zł przy oprocentowaniu 12% i kapitalizacji miesięcznej. Przedsiębiorstwo ma ponadto możliwość pozyskania kredytu długoterminowego do kwoty 70000 zł i oprocentowaniu 13% przy kapitalizacji kwartalnej. Dodatkowe projekty mogą być finansowane kredytem długoterminowym przy oprocentowaniu 15% i kapitalizacji półrocznej. Koszt kapitałów obcych przedstawia poniższa tabela: d1 80000 12,68% Kredyt krótkoterminowy d2 70000 13,65% Kredyt długoterminowy d3 60000 11,57% Kredyt krótkoterminowy d4 15,56% Kredyt długoterminowy Na podstawie tych informacji obliczono punkty przerwania oraz został oszacowany marginalny koszt kapitału : BP d1 1103883 BP d2 1538733 BP d3 518498 BP d4 BP e1 588235 BP e2 1294611 BP e3 zakres? Kapitały od do cc d3 e1 0 518498 0,1654 d1 e1 518498 588235 0,1660 d1 e2 588235 1103883 0,1732 d2 e2 1103883 1294611 0,1736 d2 e3 1294611 1538733 0,1762 d4 e3 1538733 niesk 0,1772 Wrocław 2010 r. 13

1,20 1,00 0,80 0,60 0,40 IOS MCC 0,20 0,00 0 500000 1000000 1500000 2000000 2500000 Optymalny budżet przedsiębiorstwa pokazuje, że wszystkie projekty mogłyby zostać przez spółkę zrealizowane. CZĘŚĆ B Finansowanie aktywów bieżących STRATEGIE FINANSOWANIA AKTYWÓW BIEŻĄCYCH Agresywna Umiarkowana Konserwatywna Przychody ze sprzedaży (CR) 774 000,00 774 000,00 774 000,00 Aktywa trwałe (FA) 216 649,00 216 649,00 216 649,00 Aktywa bieżące (CA) 148 350,00 148 350,00 148 350,00 Aktywa całkowite (TA) = Pasywa całkowite (TL) 364 999,00 364 999,00 364 999,00 Zobowiązania wobec dostawców (AP) 47 300,00 47 300,00 47 300,00 Kapitał zaangażowany (E+D) 317 699,00 317 699,00 317 699,00 Kapitał własny (E) 207 699,00 207 699,00 207 699,00 Kapitał obcy długoterminowy (D d ) 27 500,00 55 000,00 90 000,00 Kapitał obcy krótkoterminowy (D k ) 82 500,00 55 000,00 20 000,00 Zysk przed odsetkami i opodatkowaniem (EBIT) 339 765,10 339 765,10 339 765,10 Zysk operacyjny netto po opodatkowaniu (NOPAT) Wolne przepływy pieniężne od 1 do n (FCF1..n) 275 209,73 275 209,73 275 209,73 275 209,73 275 209,73 275 209,73 Wolne przepływy pieniężne w 0 (FCF o ) - 317 699,00-317 699,00-317 699,00 korekta premii za ryzyko щ 0,19 0,11 0,01 Współczynnik ryzyka β l 1,24 1,16 1,05 Koszt kapitału własnego (k e ) 10,09% 9,71% 9,24% Koszt kapitału obcego długoterminowego (k dd ) Koszt kapitału obcego krótkoterminowego (k dk ) 16,00% 15,10% 14,96% 10,05% 9,98% 9,40% Wrocław 2010 r. 14

Koszt kapitału finansującego firmę (CC) 9,83% 9,87% 9,95% Przyrost wartości przedsiębiorstwa ( V) 1 385 792,28 2 471 978,26 2 447 231,68 Spółka dokonuje wyboru między strategią agresywną, w której w obcych źródłach finansowania przeważa dług krótkoterminowy, konserwatywną (z przewagą długu długoterminowego) i umiarkowaną. Analizowany jest 10- letni okres inwestycji i dla takiego okresu obliczony został przyrost wartości firmy. Przy tak przyjętych stopach procentowych najkorzystniejsza okazuje się strategia umiarkowana. INWESTOWANIE W AKTYWA BIEŻĄCE STRATEGIE INWESTOWANIA W AKTYWA BIEŻĄCE Restrykcyjna Pośrednia Elastyczna Przychody ze sprzedaży (CR) 774 000,00 812 700,00 837 081,00 Aktywa trwałe (FA) 196 953,64 216 649,00 221 848,58 Aktywa bieżące (CA) 134 863,64 148 350,00 163 185,00 Aktywa całkowite (TA) = Pasywa całkowite (TL) 331 817,27 364 999,00 385 033,58 Zobowiązania wobec dostawców (AP) 43 000,00 47 300,00 52 030,00 Kapitał zaangażowany (E+D) 288 817,27 317 699,00 333 003,58 Kapitał własny (E) 115 526,91 127 079,60 133 201,43 Kapitał obcy długoterminowy (D d ) 57 763,45 63 539,80 66 600,72 Kapitał obcy krótkoterminowy (D k ) 115 526,91 127 079,60 133 201,43 udział EBIT w CR 0,40 0,35 0,30 Zysk przed odsetkami i opodatkowaniem (EBIT) 309 600,00 284 445,00 251 124,30 Zysk operacyjny netto po opodatkowaniu (NOPAT) Wolne przepływy pieniężne od 1 do n (FCF1..n) 250 776,00 230 400,45 203 410,68 250 776,00 230 400,45 203 410,68 Wolne przepływy pieniężne w 0 (FCF o ) - 288 817,27-317 699,00-333 003,58 korekta premii za ryzyko µ 0,21 0,10 0,01 Współczynnik ryzyka β l 1,96 1,78 1,63 Koszt kapitału własnego (k e ) 13,30% 12,50% 11,85% Koszt kapitału obcego długoterminowego (K dd ) 16,00% 15,10% 14,96% Koszt kapitału obcego krótkoterminowego (K dk ) 10,11% 9,98% 9,20% Koszt kapitału finansującego firmę (CC) 11,19% 10,68% 10,14% Przyrost wartości przedsiębiorstwa ( V) 1 176 407,24 1 057 509,27 909 175,96 Wrocław 2010 r. 15

Spółka ma do wyboru strategię restrykcyjną ( niski poziom aktywów obrotowych), elastyczną (wysoki poziom aktywów obrotowych) i pośrednią. Dla 10-letniego okresu inwestycji najkorzystniejsza według kryterium przyrostu wartości spółki jest strategia restrykcyjna. ZARZĄDZANIE KAPITAŁEM PRACUJĄCYM STRATEGIE INWESTOWANIA i FINANSOWANIA NWC Rest-Agres Rest-Kons Elast-Agres Elast-Kons Przychody ze sprzedaży (CR) 774 000,00 774 000,00 812 700,00 812 700,00 Aktywa trwałe (FA) 216 649,00 216 649,00 227 481,45 227 481,45 Aktywa bieżące (CA) 134 863,64 134 863,64 163 185,00 163 185,00 Aktywa całkowite (TA) = 351 512,64 351 512,64 390 666,45 Pasywa całkowite (TL) 390666,45 Zobowiązania wobec 47 300,00 47 300,00 52 030,00 dostawców (AP) 52 030,00 Kapitał zaangażowany (E+D) 304 212,64 304 212,64 338 636,45 338636,45 Kapitał własny (E) 115 526,91 115 526,91 133 201,43 133 201,43 Kapitał obcy długoterminowy 62 895,24 171 532,48 68 478,34 (Dd) 186759,11 Kapitał obcy krótkoterminowy 125 790,48 17 153,25 136 956,68 (Dk) 18675,91 udział EBIT w CR 0,40 0,40 0,30 0,30 Zysk przed odsetkami i 309 600,00 309 600,00 243 810,00 opodatkowaniem (EBIT) 243810 Zysk operacyjny netto po 250 776,00 250 776,00 197 486,10 opodatkowaniu (NOPAT) 197486,1 Wolne przepływy pieniężne 250 776,00 250 776,00 197 486,10 od 1 do n (FCF1..n) 197486,1 Wolne przepływy pieniężne w - 304 212,64-304 212,64-338 636,45 0 (FCFo) -338636,45 korekta premii za ryzyko щ 0,28 0,22 0,20 i µ 0,19 Współczynnik ryzyka βl 2,17 2,07 1,97 1,95393 Koszt kapitału własnego (ke) 14,27% 13,81% 13,37% 13,29% Koszt kapitału obcego 16,00% 15,10% 14,96% długoterminowego (kdd) 14,85% Koszt kapitału obcego 10,11% 9,98% 9,20% krótkoterminowego (kdk) 9,16% Koszt kapitału finansującego firmę (CC) 11,48% 12,60% 10,72% 12,27% Przyrost wartości przedsiębiorstwa ( V) 1 058 616,95 1 002 214,85 766 773,06 702 844,33 Z punktu widzenia maksymalizacji wartości przedsiębiorstwa spółka powinna przyjąć strategię restrykcyjno-agresywną, gdyż to ona zapewni maksymalizację jej wartości. Wrocław 2010 r. 16

ZARZ ĄDZNIE ŚRODKAMI PIENIĘŻNYMI Spółka wchodzi na rynek lodów, na które popyt bezpośrednio zależy od pory roku. W czerwcu, lipcu, sierpniu i wrześniu wpływy gotówkowe będą większe od wypływów i dla szacowania poziomu gotówki w tym okresie skorzystamy z modelu Beranka. W listopadzie, grudniu, styczniu i lutym wpływy będą niższe od wypływów i zastosujemy model BAT. W pozostałych miesiącach nic nie da się powiedzieć o spodziewanych wpływach i wypływach i w tej sytuacji skorzystamy z modelu Miller a-orr a. Czerwiec, lipiec sierpień i wrzesień- model Beranka Stałe koszty transakcyjne w postaci prowizji pobieranej przez bank od transakcji wynoszą 100, całkowite roczne zapotrzebowanie na środki pieniężne w spółce to 420 000 zł, koszt kapitału z najlepszej strategii wynosi 11%. Po wstawieniu tych danych do wzoru: Otrzymujemy wartość 27 045,62 zł co stanowi poziom gotówki przy którym lokujemy pieniądze z konta w mniej płynną inwestycję, np. lokatę bankową. Listopad, grudzień, styczeń, luty model BAT Obliczenia dla tego modelu wyglądają tak samo. Kiedy środki na koncie osiągną wartość 0 likwidujemy więc lokatę lub sprzedajemy papiery wartościowe i przelewamy na konto bankowe kwotę 27 045,62zł. Marzec, kwiecień, maj, październik model Miller a - Ora a Przeciętny poziom transferu pieniężnego w przedsiębiorstwie wynosi 10 000 zł a odchylenie standardowe 3 500 zł. Koszt braku środków pieniężnych obliczony został na 10 000zł, suma wpływów i wypływów wynosi 275 209,73. Obliczany ze wzoru: Minimalny poziom środków pieniężnych wynosi 11 723,76zł. Środkowa wartość C* MO wyniesie 13 723,80 zł a maksymalna wartość środków pieniężnych wynosić będzie 17 723,86 zł. ZARZĄDZANIE ZAPASAMI Roczne zapotrzebowanie na mleko do produkcji lodów wynosi 245 000 litra, każde zamówienie kosztuje 50 zł i 1,5 zł/l. Procentowy udział kosztu utrzymania zapasów wynosi 23% a poziom zapasu bezpieczeństwa ustalony jest na 400 litrów. Optymalna ze względu na wartość przedsiębiorstwa wielkość zamówienia obliczana jest ze wzoru: Wrocław 2010 r. 17

Gdzie: P roczne zapotrzebowanie na dany rodzaj zapasów K Z koszty tworzenia zapasów C - procentowy udział kosztu utrzymania zapasów v jednostkowa cena k koszt kapitału finansującego przedsiębiorstwo z b poziom zapasu bezpieczeństwa I wynosi dla tego przedsiębiorstwa 6 628 litrów. Całkowity koszt zapasów oblicza się ze wzoru: Wynosi 3129, 53 zł. ZARZĄDZANIE NALEŻNOŚCIAMI Przedsiębiorstwo obecnie oferuje swoim odbiorcą 2% skonta jeśli zapłacą do 13 a podstawowy termin płatności wynosi 24 dni. Ze skonta korzysta 15% klientów co daje 23- dniowy okres spływu należności. Spółka rozważa zmianę warunków płatności. Ma zamiar zaoferować 4% skonta jeśli klienci zapłacą do 7 dni, podstawowy termin płatności zostałby bez zmian. Dane i oblicznia zawiera tabela: OSN 0 OSN 1 S o S 1 K Z l 0 l 1 C ps 0 ps 1 w 0 w 1 23 okres spływu należności przed zmianą polityki kredytowej 21,95 okres spływu należności po zmianie polityki kredytowej 774 000 przychody ze sprzedaży przed zmianą polityki kredytowej 780 000 przychody ze sprzedaży po zmianie polityki kredytowej 40% Koszty zmienne (procent od sprzedaży) 3% straty z tytułu złych długów przed zmianą polityki kredytowej 2% straty z tytułu złych długów po zmianie polityki kredytowej 10% koszt utrzymania należności 2% procent skonta przed zmianą polityki kredytowej 4% procent skonta po zmianie polityki kredytowej 15% procent klientów korzystających ze skonta przed zmianą polityki kredytowej 35% procent klientów korzystających ze skonta po zmianie polityki kredytowej NAL -2121,67 zmiana należności EBIT 6734,17 zmiana zysku operacyjnego NAL i EBIT zostały obliczone z następujących wzorów: Takie zmiany skróciłby okres spływu należności i zwiększyły EBIT, są więc korzystne i należałoby je wprowadzić. Wrocław 2010 r. 18