Podstawy analizy finansowej i zarządzania finansami w małej firmie

Transkrypt

1 Podstawy analizy finansowej i zarządzania finansami w małej firmie prowadzi Szymon Grzędziński

2 Plan przychodów Uwzględnij!!! Sezonowość sprzedaży Politykę cenową, jaką zamierzasz stosować, Wysokość kursu walutowego Ceny konkurencji, Zapotrzebowanie na produkt Reakcję klientów

3 Należności, zobowiązania należności = przychody wpłacone kwoty brak kontroli należności to czułe ogniwo w prowadzeniu przedsiębiorstwa. Zwiększa koszty prowadzonej działalności o koszty ewentualnej windykacji oraz o koszty pozyskania kapitału obcego na finansowanie bieżącej działalności firmy. zobowiązania to długi firmy, które zostały zaciągnięte w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą.

4 Kredyt a pożyczka Kredyt Prawo bankowe Środki do czasowej dyspozycji Ściśle określony cel Przedmiot kredytu pieniądze Od kredytu nalicza się odsetki i prowizje Pożyczka Kodeks cywilny Pożyczkobiorca jest właścicielem Dowolny cel Przedmiot pożyczki nie tylko pieniądze Pożyczka może być bezpłatna

5 Przedsiębiorstwo X planuje inwestycje współfinansowana ze środków pomocowych Unii Europejskiej. Unia zwraca połowę poniesionych kosztów, ale dopiero po przedstawieniu opłaconych faktur. Przedsiębiorstwo X w celu zrealizowania swoich planów musi zaciągnąć kredyt w wysokości 100 tysięcy złotych. Przedsiębiorstwo X wynegocjowało z bankiem następujące warunki: Długość kredytowania 10 lat; Wykorzystanie kredytu od czerwca 2006 roku, Karencja 6 miesięcy Oprocentowanie stałe 10% w skali roku

6 Spłata kredytu Rata kredytu = część kapitałowa + część odsetkowa Rata kapitałowa = wartość kredytu/ilość rat Odsetki = kapitał do spłaty * r/365 * ilość dni w miesiącu r nominalna stopa procentowa

7 Uproszczony bilans 2004 rok 2005 rok N N+1 Aktywa 102,87 115,08 Środki trwałe 94,39 106,64 Należności 5 4,5 Zapasy 1,29 1,25 Gotówka 2,19 2,69 Pasywa 102,87 115,08 Kapitał udziałowy 63,30 88,40 Wynik finansowy 39,57 26,68 Zobowiązania 0 0 Kredyty bankowe 0 0

8 Bilans Bilans jest zestawieniem wszystkich środków gospodarczych posiadanych przez przedsiębiorstwo aktywów oraz źródeł ich finansowania, czyli pasywów. Aktywa grupuje się według stopnia zwiększającej się ich płynności. Pasywa grupuje się według wzrastającego stopnia wymagalności.

9 Bilans Aktywa = pasywa Majątek trwały + majątek obrotowy = kapitał własny + kapitał obcy Aktywa = zobowiązania + kapitał własny

10 Bilans - zasady Środki trwałe w roku 1, są równe różnicy wartości środków trwałych w roku 0 i amortyzacji. Środki trwałe w latach następnych to środki trwałe z roku poprzedniego pomniejszone o amortyzację. Zapasy to łączna wartość zapasów, materiałów i surowców, paliwa, części zamiennych, produkcji w toku i wyrobów gotowych z tabeli plan zapotrzebowania na kapitał obrotowy.

11 Bilans - zasady Należności to stan należności z planu zapotrzebowania na kapitał obrotowy. Gotówka to stan gotówki przeniesiony z rachunku przepływów pieniężnych. Zysk bieżący jest równy zyskowi netto z planu rachunku wyników (z danego roku) Kredyty są równe wartości niespłaconego kapitału kredytu inwestycyjnego w poszczególnych latach.

12 Rachunek wyników 2004 rok 2005 rok N N+1 Przychody 172,17 159,54 Koszty: 123,32 126,60 Wynagrodzenia 19,96 7,88 Odsetki bankowe 0,90 0,86 Zakup towarów 25,52 29,00 Amortyzacja 5,62 16,01 Pozostałe 71,32 72,85 Wynik brutto finansowy 48,85 32,94 Podatek 9,28 6,26 Wynik netto finansowy 39,57 26,68

13 Przepływy pieniężne Wpływy N N+1 Wydatki Zakup maszyn urządzeń usług Wynagrodzenia Odsetki bankowe Spłata kredytu Podatek Saldo gotówki Gotówka z poprzedniego okresu Gotówka na koniec okresu

14 Wskaźniki rentowności Jak dochodowa jest firma? Jaką zdolność do generowania zysku ma firma? Jakie korzyści uzyskują właściciele firmy od zainwestowanego kapitału?

15 Rentowność sprzedaży Rentowność sprzedaży = zysk netto * 100 / przychody Określa poziom zysku uwzględniając wszystkie koszty działalności firmy. Czym wskaźnik większy tym firma jest bardziej bezpieczna wobec wzrostu kosztów, lub/i spadku kosztów.

16 Rentowność aktywów Rentowność aktywów = zysk netto * 100 / aktywa Wskaźnik ten pokazuje jak efektywnie firma wykorzystuje swój majątek. Majątek w firmie jest po to, aby generować zysk dla właścicieli. Wskaźnik ten pokazuje, jaka jest zdolność tego majątku do generowania zysku. Ogólnie można powiedzieć, że czym wyższa wartość wskaźników rentowności, tym firma wykazuje większą zdolność do generowania zysku.

17 Wskaźnik zwrotu z kapitału własnego Wskaźnik zwrotu z kapitału własnego = zysk netto/kapitał własny Wskaźnik zwrotu z kapitału własnego mówi, ile jednostek zysku zostało wypracowanych z jednostki kapitału własnego. Wskaźniki zyskowności mogą być liczone także na podstawie zysku brutto

18 Wskaźniki płynności Jak skutecznie firma potrafi regulować swoje zobowiązania?, Jak firma jest bezpieczna finansowo?

19 Wskaźnik bieżący Wskaźnik bieżący = (zapasy+należności+gotówka) / zobowiązania bieżące Ogólnie informuje on o tym, co by było, gdyby firma sprzedała zapasy, ściągnęła należności i dodała gotówkę i ile razy ta zgromadzona kwota pokryłaby zobowiązania, które pokryły zakup tego majątku. Wartość tego wskaźnika powinna być większa od 1. Im wyższa wartość wskaźnika bieżącego tym mniejsze prawdopodobieństwo utraty płynności.

20 Wskaźnik szybki Wskaźnik szybki = (należności + gotówka) / zobowiązania bieżące Wskaźnik ten jest podobny tyle, że pominięto w nim zapasy, ze względu na to, że zapasy najtrudniej zazwyczaj zamienić na gotówkę. Mówi on o tym, czy potrafimy szybko uregulować nasze bieżące zobowiązania. Uważa się, że wartość tego wskaźnika powinna być również większa od 1.

21 Dźwignia finansowa Dźwignia finansowa = dług / kapitał własny Wskaźnik ten mówi ile razy dług przewyższa kapitały własne firmy. Informuje o ryzyku ponoszonym przez firmę oraz o jej zdolności kredytowej. Firma, która jest mocno zadłużona musi więcej wydawać na spłatę zobowiązań, więc jest bardziej wrażliwa na wysokość sprzedaży, która generuje przychód, który następnie pokrywa te zobowiązania.

22 Wskaźniki sprawności działania Jak efektywnie wykorzystywane są składniki majątku przedsiębiorstwa?

23 Indeks rotacji zapasów Indeks rotacji zapasów = zapasy * liczba dni / koszty sprzedaży Indeks ten pokazuje ile dni średnio zapasy leżą w magazynie. Do interpretacji tego wskaźnika potrzebna jest znajomość branży. Ogólnie im dłużej zapasy leżą w magazynie tym większe koszty generują. Istnieją oczywiście odstępstwa od reguły w przypadku, gdy firma czeka na wyższą cenę sprzedaży zapasów lub gdy jest zmuszona zgromadzić ich tyle żeby starczyły jej na dłuższy okres.

24 Cykl spłaty należności Cykl spłaty należności = należności * liczba dni / przychody Pokazuje on po ilu dniach firma otrzymuje swoje należności. Ogólnie w branży detalicznej powinien wykazywać on niższe wartości niż w tzw. hurcie. Poza tym im wcześniej pieniądze spływają do firmy tym lepiej.

25 Cykl spłaty zobowiązań Cykl spłaty zobowiązań = zobowiązania bieżące*liczba dni / koszty sprzedaży Pokazuje on po ilu średnio dniach firma płaci za swoje zobowiązania. Często uważa się, że im później tym lepiej, ale nie zawsze jest to zasadne. Czasem dostawca firmy w zamian za szybkie uregulowanie płatności daje wyższy rabat niż zysk, który uzyskujemy z opóźnionego terminu zapłaty.

26 Wskaźnik rotacji aktywów Wskaźnik rotacji aktywów = przychody / aktywa Wskaźnik ten informuje jak efektywne są aktywa, tzn. jaka wielkość sprzedaży uzyskiwana jest z jednostki aktywów trwałych.

27 Lata n-5 n-4 n-3 n-2 n-1 Zysk netto Aktywa ogółem Sprzedaż Oceń zyskowność przedsiębiorstwa jeśli aktywa w 80% finansowane są z kapitału własnego

28 Kapitał obrotowy KON = aktywa bieżące zobowiązania krótkoterminowe KON = Z + N + G - Zo

29 Znaczenie i istota kapitału obrotowego Wysoki poziom kapitału obrotowego netto warunkuje zdolność firmy do finansowania bieżących zobowiązań Firmy o niskim poziomie kapitału obrotowego są bardziej narażone na trudności finansowe niż firmy o wysokim stanie kapitału Wysoki poziom kapitału może być oznaką zamrożenia środków pieniężnych w aktywach bieżących Wielkość zaangażowanego kapitału obrotowego netto związana jest ze specyfiką branży, w której działa przedsiębiorstwo

30 Cykl operacyjny KON Cykl operacyjny to okres od momentu zakupu surowców do momentu otrzymania gotówki za sprzedane wyroby. Długość cyklu to liczba dni, które upływają od momentu zakupu materiałów i surowców do chwili uzyskania gotówki ze sprzedaży wyrobów Wydłużenie cyklu operacyjnego wiąże się zazwyczaj z większym zaangażowaniem gotówki w działalność operacyjną Skrócenie cyklu powoduje zwolnienie gotówki zaangażowanej w działalność operacyjną

31 Cykl operacyjny i cykl konwersji gotówki Zakup surowców Spływ należności Okres posiadania zapasów Okres posiadania należności Cykl operacyjny Okres posiadania zobowiązań Okres konwersji gotówki

32 Okres konwersji gotówki Długość okresu konwersji gotówki wyraża liczba dni, na które muszą zostać zaangażowane dodatkowe (poza zobowiązaniami) środki na finansowanie aktywów bieżących. Z punktu widzenia kosztu zaangażowania środków pieniężnych, im krótszy jest ten okres, tym lepiej. Specyfika działalności operacyjnej bardzo często wymaga minimalnej długości tego okresu.

33 Okres utrzymywania OUZ = Z/M*O zapasów Z przeciętny poziom zapasów M wartość zakupu materiałów i surowców w analizowanym okresie O liczba dni w okresie

34 Okres spływu należności OSN = N/S*O N przeciętny poziom należności S wielkość sprzedaży w analizowanym okresie

35 Okres regulowania zobowiązań ORZ = Zo/M*O Zo przeciętny poziom zobowiązań M zakup materiałów i surowców w analizowanym okresie

36 Rachunek wyników pewnego przedsiębiorstwa przedstawia się następująco: Sprzedaż 1200 Koszt materiałów i surowców 600 Pozostałe Koszty 200 Zysk brutto 400 Podatek dochodowy 160 Zysk netto 240 Średni stan zapasów wynosił 150, należności 100 i zobowiązania 100. Proszę określić jak długi jest cykl operacyjny i okres konwersji gotówki.

37 Zestawienie przepływów pieniężnych Metody sporządzania: Metoda bezpośrednia Metoda pośrednia

38 Metoda pośrednia Rejestrowane są przepływy związane z trzema podstawowymi obszarami działalności przedsiębiorstwa: Działalność operacyjna; Działalność inwestycyjna; Działalność finansowa;

39 Działalność operacyjna + gotówka wpływająca od odbiorców (sprzedaż gotówkowa i spadek stanu należności) - gotówka płacona dostawcom (zakupy gotówkowe i spadek stanu zobowiązań) - inne wydatki gotówkowe (wydatki na działalność operacyjną, podatki i opłaty, odsetki)

40 Działalność inwestycyjna + sprzedaż walorów (papierów wartościowych, udziałów w innych przedsiębiorstwach) + sprzedaż środków trwałych - zakup walorów - wydatki na inwestycje

41 Działalność finansowa + powiększenie kapitału własnego (np.. Emisja akcji) + zaciąganie kredytów i pożyczek (w tym emisja obligacji) - wypłata dywidend - spłata kredytów i pożyczek

42 Metoda pośrednia Korekta rachunku wyników Zmiana kapitału obrotowego Amortyzacja

43 Amortyzacja Tarcza podatkowa suma, o jaką zmniejsza się wydatki wskutek obniżenia podstawy opodatkowania TP = amortyzacja x stopa podatku dochodowego

44 Firma osiąga następujące wyniki: - Sprzedaż Koszty 120 (w tym amortyzacja 20) - Stawka podatku dochodowego - 40% TP =?

45 A B sprzedaż koszty Zysk przed opodatkowaniem Podatek 40% Zysk netto 48 60

46 A B Zysk netto amortyzacja 20 0 gotówka 68 60

47 Zapasy Przyrost zapasów oznacza spadek stanu środków pieniężnych Zapasy = zakup materiałów i surowców/liczba dni w okresie x długość minimalnego okresu utrzymywania zapasów

48 Należności Przyrost należności oznacza zmniejszenie stanu środków pieniężnych Należności = sprzedaż na kredyt/liczba dni w okresie x długość okresu spływu należności

49 Gotówka Zwiększenie stanu rezerwy gotówki oznacza zamrożenie większej ilości gotówki i związane jest ze zmniejszeniem przepływów pieniężnych

50 Zobowiązania Przyrost zobowiązań oznacza zwiększenie stanu środków pieniężnych Zobowiązania = zakup na kredyt/liczba dni w okresie x długość okresu spłaty zobowiązań

51 Planowana sprzedaż w pewnym przedsiębiorstwie ma wynosić 2 mln złotych Jakie będą wpływy gotówkowe ze sprzedaży, jeżeli: Wszystko będzie sprzedane za gotówkę Połowa za gotówkę, połowa na kredyt kupiecki z okresem płatności 30 dni 60% za gotówkę, 20% z okresem płatności 30 dni i 20% z okresem płatności 40 dni,,

52 Sprzedaż w pewnym przedsiębiorstwie osiąga 2,5 mln złotych rocznie Koszty surowców i materiałów wynoszą 1,5 mln zł rocznie Zapasy stanowią 10% kosztów surowców i materiałów Okres spływu należności 20 dni Jaki musi być minimalny okres regulowania zobowiązań, aby przedsiębiorstwo nie musiało szukać innych źródeł finansowania aktywów bieżących?

53 Miary efektywności inwestycji NPV IRR Wskaźnik rentowności inwestycji Okres zwrotu Próg rentowności

54 Wartość zaktualizowana netto (NPV) Wartość zaktualizowana netto to różnica pomiędzy zdyskontowanymi wpływami, a wydatkami związanymi z przedsięwzięciem, w pewnym horyzoncie czasu. Przepływy pieniężne dyskontowane są na moment początkowy przedsięwzięcia. NPV = ΣNCF t /(1+k) t

55 Decyzja? Akceptuj inwestycję, dla której NPV jest większe od zera; Odrzuć projekt, dla którego NPV jest mniejsze od zera;

56 Zastanawiasz się nad kupnem komputera z oprogramowaniem o wartości złotych. Komputer wyposażony w arkusz kalkulacyjny będzie służył do sporządzania analiz finansowych. Pierwszych zarobionych pieniędzy spodziewasz się już w pierwszym miesiącu od momentu zakupu sprzętu. Przewidujesz, że twoje miesięczne zarobki (po potraceniu wszystkich kosztów) wyniosą 1500 złotych. Czy inwestycja jest opłacalna, jeżeli miesięczna stopa dyskontowa wynosi 6%, horyzont analizy 6 miesięcy?

57 Nakłady inwestycyjne Przepływy netto Współczynnik dyskontujący Zdyskontowane przepływy netto

58 Nakłady inwestycyjne Przepływy netto Współczynnik dyskontujący Zdyskontowan e przepływy netto ,94 0,89 0,84 0,79 0,75 0, NPV (k=6%) =

59 Wewnętrzna stopa zwrotu (IRR) Wewnętrzna stopa zwrotu, to taka wartość stopy dyskontowej, dla której NPV = 0 Akceptuj projekt, dla którego IRR jest większe od żądanej stopy dyskontowej k Zaniechaj inwestycji, dla której IRR jest mniejsze od żądanej stopy dyskontowej k

60 IRR a NPV Jeżeli IRR > k => NPV > 0 Jeżeli IRR <k => NPV < 0

61 Producent mebli rozważa dwa projekty inwestycyjne. Projekt pierwszy polega na uruchomieniu produkcji narożnikowych kanap, drugi projekt zakłada uruchomienie produkcji foteli. Przewidywane przepływy pieniężne wynoszą: Kwartał I II 0 (1000) (450) Ze względu na ograniczone możliwości finansowe tylko jeden projekt może być realizowany. Stopa dyskontowa kwartalna 6% Proszę obliczyć NPV i IRR i zdecydować na tej podstawie, który z projektów powinien zostać zrealizowany.

62 Wskaźnik rentowności inwestycji Wskaźnik rentowności dla projektu inwestycyjnego to iloraz zaktualizowanych przychodów i wydatków gotówkowych WRI = (Σ NCF t /(1+k) t )/(Σ CFI t /(1+k) t )

63 Zasady podejmowania decyzji Akceptuj inwestycję, jeśli wskaźnik rentowności jest większy od 1 Odrzuć projekt, jeśli wskaźnik rentowności jest mniejszy od 1

64 Okres zwrotu Okres zwrotu nakładów inwestycyjnych okresla czas, w którym uzyskane wpływy pieniężne z inwestycji zrównoważą się z nakładem inwestycyjnym. Jeżeli przychody uzyskiwane w równych odstepach czasu są równe, to Okres zwrotu = początkowe nakłady inwestycyjne/okresowe przychody pieniężne Okres zwrotu może być liczony wg wartości bieżących i zaktualizowanych

65 Próg rentowności X = F/(p-v) X wielkość produkcji (sprzedaży) F koszty stałe p cena wyrobu v jednostkowy zmienny koszt produkcji Próg rentowności oznacza taka ilość produkowanych wyrobów, przy której następuje zrównanie przychodów ze sprzedaży i kosztów produkcji. Dopiero po przekroczeniu tego progu produkcja i sprzedaż zaczyna przynosić zysk

66 Firma budowlana rozważa podjecie projektu polegającego na budowie biurowca i jego późniejszej dzierżawie. Stopa dyskontowa 25% Oceń inwestycję Tabela finansowa przedstawia się następująco:

67 Nakłady inwestycyjne Wykup terenu 150 Prace budowlane Wyposażenie budynku Dochód netto z dzierżawy Przepływy pieniężne Współczynniki dyskontujące 1 0,8 0,64 0,512 0,41 0,328 Zdyskontowane przepływy Okres zwrotu wg wartości bieżących Okres zwrotu wg wartości zaktualizowanych

68 Nakłady inwestycyjne Wykup terenu 150 Prace budowlane Wyposażenie budynku Dochód netto z dzierżawy Przepływy pieniężne (1150) (3000) Współczynniki dyskontujące Zdyskontowane przepływy Okres zwrotu wg wartości bieżących Okres zwrotu wg wartości zaktualizowanych 1 0,8 0,64 0,512 0,41 0,328 (1150) (2400) (1150) (4150) (3150) (50) (1150) (3550) (2910) (1323)