Raport z ewaluacji wewnętrznej w Szkole Podstawowej nr 1 II etap edukacyjny Przedmiot ewaluacji Rodzice są partnerami szkoły. Cele ewaluacji /obszar ewaluacji 1. Określenie zakresu współpracy rodziców/opiekunów prawnych uczniów z nauczycielami. 2. Poznanie przebiegu i efektów współpracy rodziców/opiekunów prawnych uczniów z nauczycielami wynikających ze wspólnie podejmowanych działań z uwzględnieniem specyfiki szkoły specjalnej. Pytania badawcze/kluczowe 1. Jakie są formy współpracy rodziców z nauczycielami? 2. Jaki jest poziom i zakres zaangażowania rodziców w działania prowadzone przez szkołę? 3. Jakie efekty wynikają z działań opierających się o współpracę rodziców/opiekunów prawnych uczniów z nauczycielami? efektywność, powszechność, systematyczność, różnorodność. Kryteria ewaluacji Anna Bochenek, Monika Zagała, Justyna Markiewicz. Liderzy 1
Grupa badawcza rodzice/opiekunowie prawni uczniów z II etapu edukacyjnego Szkoły Podstawowej nr 1 (84 osoby), wychowawcy klas oraz reprezentatywna grupa nauczycieli i rewalidantów (42 osoby), analiza dokumentacji szkolnej. 2
DOBÓR ŹRÓDEŁ I METOD BADAWCZYCH Lp. Pytania badawcze Respondenci Metoda Polecenia 1 Jakie są formy współpracy rodziców z nauczycielami? Rodzice/ prawni opiekunowie Ankieta Zadanie rodziców/prawnych opiekunów polegać będzie na udzieleniu odpowiedzi na pytania umieszczone w anonimowej ankiecie: 1. Skąd pochodzi Pana/Pani wiedza na temat różnorakich działań podejmowanych w placówce? 2. Z jakich form współpracy ze szkołą Pan/Pani korzysta? Nauczyciele i rewalidanci Ankieta Zbiorcze zestawienie wyników załączniki nr 1a i 1c. Zadanie nauczycieli i rewalidantów polegać będzie na udzieleniu odpowiedzi na pytania umieszczone w anonimowej ankiecie: 1. W jaki sposób informuje Pan/Pani rodziców o podejmowanych działaniach w szkole? 2. Z jakich form współpracy ze szkołą wg Pan/Pani korzystają rodzice? 2 Jaki jest poziom i zakres zaangażowania rodziców w działania prowadzone przez szkołę? Rodzice/ prawni opiekunowie Ankieta Sortowanie Zbiorcze zestawienie wyników załączniki nr 2a i 2c. Zadanie rodziców/prawnych opiekunów polegać będzie na udzieleniu odpowiedzi na pytanie umieszczone w anonimowej ankiecie: 1. Z kim w szkole kontaktuje e się Pan/Pani najczęściej? Zbiorcze zestawienie wyników załącznik nr 1b. Zadanie rodziców/opiekunów prawnych polegać będzie na udzieleniu odpowiedzi na pytanie: W jaki sposób angażuje się Pan/Pani w życie szkoły? poprzez powrzucanie otrzymanych kart do pudełek z etykietami: Zawsze Często Rzadko Nigdy. Każde poniższe stwierdzenie rodzice/opiekunowie prawni otrzymają na osobnych kartach: 3
Nauczyciele i rewalidanci Ankieta 1. Uczestnicząc w Zebraniach Rodziców i/lub konsultacjach. 2. Uczestnicząc aktywnie jako członek w posiedzeniach Rady Rodziców. 3. Pomagając w organizacji uroczystości klasowych (np. przygotowując poczęstunek). 4. Pomagając w organizacji imprez szkolnych (np. przygotowując dekoracje). 5. Pomagając w organizacji wyjść poza szkołę (np. poszukując sponsorów). 6. Uczestnicząc osobiście w uroczystościach klasowych. 7. Uczestnicząc osobiście w imprezach szkolnych lub plenerowych. 8. Uczestnicząc w warsztatach prowadzonych przez szkołę. 9. Uczestnicząc w grupach wsparcia dla rodziców lub punktach konsultacyjnych prowadzonych przez szkołę. 10. Wykonując prace użyteczne na rzecz klasy lub szkoły/ ośrodka. 11. Przekazując darowizny (materialne, gotówkowe) na rzecz klasy lub szkoły. 12. Nie angażuję się w życie szkoły. Natomiast na karcie z hasłem w inny sposób (jaki?) rodzice /opiekunowie prawni będą mogli wypisać odpowiedź indywidualnie. Zbiorcze zestawienie wyników załącznik nr 3. Zadanie nauczycieli i rewalidantów polegać będzie na udzieleniu odpowiedzi na pytanie umieszczone w anonimowej ankiecie: 1. Z kim wg Pana/Pani opinii rodzice kontaktują się najczęściej? Zbiorcze zestawienie wyników załącznik nr 2b. 4
Sortowanie Zadanie nauczycieli i rewalidantów polegać będzie na udzieleniu odpowiedzi na pytanie: W jakim zakresie w Pana/Pani opinii rodzice angażują się w życie szkoły? poprzez powrzucanie otrzymanych kart do pudełek z etykietami: Wszyscy Większość Mniejszość Nikt. Każde poniższe stwierdzenie nauczyciele i rewalidanci otrzymają na osobnych kartach: 1. Uczestniczą w Zebraniach Rodziców i/lub konsultacjach. 2. Uczestniczą aktywnie jako członek w posiedzeniach Rady Rodziców. 3. Pomagają w organizacji uroczystości klasowych (np. przygotowują poczęstunek). 4. Pomagają w organizacji imprez szkolnych (np. przygotowują dekoracje). 5. Pomagają w organizacji wyjść poza szkołę (np. poszukują sponsorów). 6. Uczestniczą osobiście w uroczystościach klasowych. 7. Uczestniczą osobiście w imprezach szkolnych lub plenerowych. 8. Uczestniczą w warsztatach prowadzonych przez szkołę. 9. Uczestniczą w grupach wsparcia dla rodziców lub punktach konsultacyjnych prowadzonych przez szkołę. 10. Wykonują prace użyteczne na rzecz klasy lub szkoły/ ośrodka. 11. Przekazują darowizny (materialne, gotówkowe) na rzecz klasy lub szkoły. 12. Nie angażują się w życie szkoły. Natomiast na karcie z hasłem w inny sposób (jaki?) nauczyciele i rewalidanci będą mogli wypisać odpowiedź indywidualnie. Zbiorcze zestawienie wyników załącznik nr 4. 5
Analiza dokumentacji szkolnej Zadanie nauczycieli polegać będzie na analizie danych dotyczących frekwencji rodziców/ prawnych opiekunów uczniów na Zebraniach Rodziców oraz konsultacjach ze specjalistami zawartych w dziennikach lekcyjnych. Frekwencja jest liczona od września 2017 do marca 2018r. (cztery zebrania oraz konsultacje indywidualne) 3 Jakie efekty wynikają z działań opierających się o współpracę rodziców/opiekunów prawnych uczniów z nauczycielami? Rodzice/ prawni opiekunowie Ankieta Gadająca ściana Zbiorcze zestawienie wyników załącznik nr 7. Zadanie rodziców/prawnych opiekunów polegać będzie na udzieleniu odpowiedzi na pytania umieszczone w anonimowej ankiecie: 1. Jakie obserwuje Pan/Pani efekty wynikające ze wzajemnej współpracy rodziców i nauczycieli? 2. Czy czuje się Pan/Pani partnerami szkoły/ośrodka? Zbiorcze zestawienie wyników załączniki nr 1d i 1e. Zadanie rodziców/prawnych opiekunów polegać będzie na udzieleniu odpowiedzi na karteczkach samoprzylepnych na pytanie umieszczone na arkuszu szarego papieru pytania. Każdy rodzic/opiekun prawny może udzielić dowolną ilość odpowiedzi na następujące pytanie: 1. Prosimy podzielić się pomysłami, co i w jaki sposób zmieniłby Pan/Pani w zakresie współpracy nauczycieli z rodzicami? Nauczyciele i rewalidanci Ankieta Zbiorcze zestawienie wyników załącznik nr 5. Zadanie nauczycieli i rewalidantów polegać będzie na udzieleniu odpowiedzi na pytania umieszczone w anonimowej ankiecie: 1. Jakie obserwuje Pan/Pani efekty wynikające ze wzajemnej współpracy rodziców i nauczycieli? 2. Czy wg Pan/Pani opinii rodzice są partnerami szkoły/ośrodka? 6
Gadająca ściana Zbiorcze zestawienie wyników załączniki nr 2d i 2e. Zadanie nauczycieli i rewalidantów polegać będzie na udzieleniu odpowiedzi na karteczkach samoprzylepnych na pytanie umieszczone na arkuszu szarego papieru pytania. Każdy nauczyciel może udzielić dowolną ilość odpowiedzi na następujące pytanie: 1. Jakie działania zainicjowane przez rodziców zrealizował/a Pan/Pani? Zbiorcze zestawienie wyników załącznik nr 6. 7
WNIOSKI I REKOMENDACJE Lp. Pytania badawcze 1. Jakie są formy współpracy rodziców z nauczycielami? Kryterium Wnioski Rekomendacje różnorodność Wiedza rodziców na temat podejmowanych działań w szkole pochodzi od wychowawców, taką odpowiedź udzieliło 88% ankietowanych. Zbliżona liczba pozyskuje informacje od swojego dziecka. Dla jednej czwartej ankietowanych źródłem informacji jest strona internetowa szkoły. Znikoma ilość zapoznaje się z plakatami informacyjnymi. Nauczyciele informują rodziców o podejmowanych działaniach w szkole głównie podczas zebrań i konsultacji. W równym stopniu wykorzystują do tego zeszyt korespondencji. Nauczyciele pozostają też w kontakcie telefonicznym z rodzicami lub opiekunami prawnymi. Z przeprowadzonego badania ankietowego wynika, że 83% procent rodziców za najważniejszą formę kontaktu ze szkołą uważa klasowe zebrania. Około 60% rodziców chętnie korzysta z kontaktu telefonicznego, zeszytu do korespondencji. Jedna trzecia z indywidualnych rozmów poza wyznaczonymi godzinami spotkań. Tylko nieliczni uczestniczą w pedagogizacji oraz w zajęciach otwartych. Z badania wynika, iż najczęstszą formą kontaktu jaką wybierają rodzice są zebrania ogólne. Odpowiedzi takiej udzieliło 100% ankietowanych nauczycieli. Inne atrakcyjne formy współpracy zdaniem ponad 80% respondentów to: konsultacje indywidualne, kontakt telefoniczny oraz zeszyt 1. Założenie na stronie internetowej Ośrodka zakładki Rada Rodziców. 2. Przeprowadzenie na zebraniach z rodzicami warsztatów dotyczących korzystania ze strony internetowej Ośrodka. 3. Kontynuowanie prowadzenia zeszytu korespondencji jako formy komunikacji między rodzicami a szkołą. 4. Dla większości rodziców formy kontaktu ze szkołą i sposoby informowania o postępach w nauce i zachowaniu ich dzieci są zadowalające. Należy tę współpracę kontynuować i rozwijać o nowoczesne sposoby komunikacji (Internet). 5. Zachęcanie rodziców do różnorodnych form współpracy ze szkołą ze względu na korzyści dla procesu edukacyjnego i terapeutycznego dzieci. 8
korespondencji. Znikoma ilość ankietowanych jest zdania, że rodzice uczestniczą w zajęciach otwartych i korzystają z punktu konsultacyjnego lub grup wsparcia. Szkoła proponuje rodzicom różnorodne formy współpracy, jednakże preferują tylko nieliczne z nich. 2. Jaki jest poziom i zakres zaangażowania rodziców w działania prowadzone przez szkołę? powszechność systematyczność Wszyscy rodzice twierdzą, że to wychowawca jest osobą z którą kontaktują się w pierwszej kolejności. Znikoma liczba kontaktuje się z dyrektorem, pedagogiem, psychologiem bądź specjalistami zajęć rewalidacyjnych. Tego samego zdania są wszyscy ankietowani nauczyciele. Na podstawie kolejnego narzędzia badawczego dotyczącego sposobu angażowania się rodziców w życie szkoły otrzymaliśmy następujące wyniki. 39% rodziców zawsze uczestniczy w zebraniach, a 42% robi to często. Reasumując stanowi to około 81%, co potwierdzają wyniki poprzedniego narzędzia ewaluacyjnego. 10% rodziców wcale nie uczestniczy w zebraniach. Tylko nieliczni rodzice, zaledwie 7% aktywnie uczestniczy w posiedzeniach Rady Rodziców. Rzadko robi to 23%, natomiast 63% nigdy w nich nie bierze udziału. Bardzo wysoki procent rodziców (90%), nie pomaga w organizacji wyjść poza szkołę. Co czwarty ankietowany rodzic bierze udział w imprezach szkolnych lub plenerowych. Pozostali sporadycznie lub w ogóle. Tylko 2 % ankietowanych rodziców pomaga w organizacji imprez szkolnych, 29% - sporadycznie, a 67% rodziców nigdy nie uczestniczy w tego typu wydarzeniach. Prawie połowa rodziców nie pomaga w organizacji 1. By poprawić współpracę między szkołą a rodzicami należy przede wszystkim zmobilizować wszystkich rodziców do częstszego angażowania się w organizację uroczystości klasowych i szkolnych, częściej bezpośrednio ich zapraszać i prosić o współpracę i pomoc w różnych działaniach na rzecz środowiska szkolnego. 2. W przyszłości warto zwiększyć zaangażowanie rodziców w pracę na rzecz szkoły oraz mobilizować ich do pozyskiwania dodatkowych funduszy na wzbogacenie wyposażenia szkoły i przeprowadzenia drobnych napraw i remontów. 3. Bezpośrednio zwracać się do rodziców o podjęcie współpracy na miarę ich 9
uroczystości klasowych. Tylko 5% badanych deklaruje chęć pomocy. Większość ankietowanych rodziców rzadko lub nigdy (łącznie około 90%) nie uczestniczy w warsztatach, grupach wsparcia, punktach konsultacyjnych prowadzonych przez szkołę. W bardzo małym zakresie deklarują pomoc materialną na rzecz klasy lub szkoły. Zdecydowana większość nie wykonuje też prac użytecznych. Zdaniem 81% nauczycieli rodzice uczestniczą w zebraniach klasowych. Tylko 10% badanych uważa, iż rodzice aktywnie uczestniczą w posiedzeniach Rady Rodziców. W opinii ponad 70% nauczycieli rodzice nie pomagają w organizacji uroczystości klasowych i w nich osobiście nie uczestniczą. Na podstawie zbiorczego zestawienia wyników można wyciągnąć wniosek, że duża część rodziców nie angażuje się osobiście w prace użyteczne na rzecz klasy i szkoły (nie przekazują darowizn w postaci materialnej i niechętnie odnoszą się do wsparcia finansowego). Rodzice nie korzystają z grup wsparcia, punktów konsultacyjnych, jak również z warsztatów prowadzonych przez Ośrodek. Wpływ rodziców na pomoc w organizacji wyjść poza szkołę jest znikomy. Zdaniem ankietowanych nauczycieli nie pomagają przy organizacji imprez szkolnych, ale co czwarty w nich uczestniczy. Szkoła organizuje spotkania ogólne i indywidualne dla rodziców. Analiza list obecności rodziców na zebraniach wskazuje, iż w większości uczestniczą oni w wywiadówkach. Frekwencja z czterech zebrań wyniosła 67%. Jednakże są również tacy rodzice, którzy rzadko bądź w ogóle nie biorą możliwości. 4. Promować na forum aktywną pracę rodziców poprzez np. okolicznościowe dyplomy. 5. Zachęcać rodziców do udziału w zebraniach, szczególnie w tych klasach, w których frekwencja jest najniższa. Przypominać o zebraniach w rozmowach telefonicznych i zeszytach korespondencji. 6. Warto odsyłać rodziców do strony internetowej Ośrodka, gdzie mogą uzyskać wiele informacji odnośnie bieżących wydarzeń, procesu edukacyjnego i zamieszczanych informacji. 7. Nagłośnić zakres prac i podejmowanych decyzji przez Radę Rodziców na rzecz szkoły i uczniów, w celu zaangażowania rodziców do aktywnego uczestnictwa w ich posiedzeniach. 8. Kontynuacja prelekcji prowadzonych przez pedagogów i psychologów dotyczących tematów, które zaproponowali rodzice. 10
udziału w ogólnych spotkaniach z wychowawcą. Największą frekwencję odnotowaliśmy na pierwszym zebraniu z rodzicami (78%). Z każdym następnym niestety ona nieznacznie maleje. Niewielka grupa rodziców korzysta też z konsultacji, często są to te same osoby, które przeważnie kontaktują się z wychowawcą klasy, w sprawie trudności wychowawczych z nauczycielami przedmiotów, na których osiągają słabe wyniki w nauce bądź też są zagrożeni oceną niedostateczną. Na podstawie zbiorczego zestawienia wyników można stwierdzić, że w szkole podstawowej w klasach 4 7 są oddziały, w których frekwencja na zebraniach wynosi prawie 100%. Utrzymuje się ona na tym samym poziomie na wszystkich spotkaniach. Są też takie oddziały, w których rodzice już tak aktywnie nie uczestniczą. Zorganizować prelekcje dla chętnych rodziców z podziałem na poszczególne grupy np. rodzice klas 1-3, klas 4-7, zetów, ze względu na inne potrzeby i specyficzne problemy dydaktyczne i wychowawcze. 9. Zachęcać rodziców, którzy są przedstawicielami Rady Rodziców do promowania wśród pozostałych aktywnej postawy wobec działań wychowawcy klasy oraz dyrektora szkoły. 3. Jakie efekty wynikają z działań opierających się o współpracę rodziców/ opiekunów prawnych uczniów z nauczycielami? efektywność Rodzice ocenili efektywność współpracy z nauczycielami. Zdaniem większości wzajemna współpraca przyczynia się do uzyskania wiedzy na temat postępów w nauce oraz zachowania ich dziecka. Na podstawie wyników ankiet rodzice oczekują większego wsparcia i pomocy w zakresie rozwiązywania problemów wychowawczych i edukacyjnych. Jedynie 6% pozyskuje informacje na temat organizacji wspierających rodziny dzieci niepełnosprawnych. Dzięki współpracy z rodzicami nauczyciele przede wszystkim uzyskują wiedzę na temat pracy uczniów w domu, ewentualnych trudności oraz zachowania w środowisku pozaszkolnym. Ponad połowa ankietowanych otrzymuje wsparcie i pomoc ze strony rodziców w zakresie 1. Przeprowadzenie na zebraniach z rodzicami pogadanki na temat współpracy pomiędzy rodzicem a szkołą, na czym polega partnerstwo. 2. Przeprowadzenie szkolenia dla nauczycieli Jak efektywnie prowadzić zebrania z rodzicami. 3. Wychowawcy i nauczyciele współpracują z rodzicami i nadal należy wspierać rodziców i pomagać im w razie 11
rozwiązywania problemów wychowawczych i edukacyjnych. W zakresie wzajemnej współpracy rodziców i nauczycieli w przedstawionych wynikach badań obserwuje się duże rozbieżności pomiędzy odpowiedziami nauczycieli a rodziców. Dotyczą one pozyskiwania wsparcia i pomocy w zakresie rozwiązywania problemów wychowawczych, edukacyjnych, pozyskiwania informacji na temat organizacji wspierających rodziny dzieci niepełnosprawnych, wspólnej organizacji działań na rzecz dzieci i pozyskiwania informacji na temat organizacji wspierających rodziny dzieci niepełnosprawnych. Prawie połowa ankietowanych rodziców jest zdania, że są partnerami ośrodka/szkoły. Jedyne 11% sądzi że, nie. Pozostali nie mają sprecyzowanego zdania na ten temat. Podobnych odpowiedzi udzielili nauczyciele. potrzeby np. poprzez organizowanie spotkań z różnymi specjalistami. 4. Obopólna współpraca oceniana jest raczej pozytywnie tak przez rodziców, jak i przez nauczycieli. Warto podjąć działania, by poprzez nowe inicjatywy i lepszą współpracę szkoły i rodziców przyciągnąć do siebie 48% rodziców, którzy w ankiecie nie potrafili określić jak układa się ich współpraca ze szkołą, nie mieli na ten temat sprecyzowanego zdania. Pięciu ankietowanych rodziców nie miało żadnych uwag i propozycji. Obecny system współpracy spełnia ich oczekiwania. Jedna osoba uważa, że należy zwiększyć integrację rodziców ze szkołą poprzez organizację większej ilości spotkań. Jedna osoba życzyłaby sobie lepszej współpracy z pedagogiem i psychologiem szkolnym. Jedna z propozycji dotyczyła kontaktu poprzez dziennik elektroniczny. Należy zaznaczyć, iż tylko 14% respondentów udzieliło na to pytanie odpowiedzi. Wychowawcy uwzględniają w swojej pracy wszystkie 12
możliwe do realizacji opinie i sugestie rodziców m.in. proponowane tematy godzin wychowawczych. Inicjatywy rodziców, które zostały wdrożone w życie przez wychowawców to organizacja imprez klasowych takich jak: Dzień Kobiet, Dzień Chłopaka, mikołajki oraz wyjścia do kina czy wycieczki. Rodzice bardzo rzadko sami od siebie wychodzą z pomysłami, inicjatywami wspólnych akcji, uroczystości, wyjść, dlatego też nauczyciele sami inicjują własne działania. 13