Przedmiot: Pedagogika specjalna I. Informacje ogólne Jednostka organizacyjna Nazwa przedmiotu Kod przedmiotu Język wykładowy Rodzaj modułu kształcenia (obowiązkowy/fakultatywny) Poziom modułu kształcenia (np. pierwszego lub drugiego stopnia) Rok studiów Wydział REHABILITACJI Zakład Psychologii Klinicznej i Pedagogiki Specjalnej Kierownik: prof. dr hab. Alicja Przyłuska-Fiszer Pedagogika specjalna TZ-I-06 Polski obowiązkowy I stopień I Semestr 2 Liczba punktów ECTS 3 Imiona i nazwiska wykładowców Program (programy) studiów, w którym realizowany jest przedmiot Sposób realizacji zajęć (stacjonarny, uczenie się na odległość) Wymaganie wstępne i dodatkowe dr hab. prof.awf Marianna Barlak marianna.barlak@awf.edu.pl TERAPIA ZAJĘCIOWA Stacjonarny a) Znajomość podstaw pedagogiki ogólnej b) Umiejętności korzystania z zasobów bibliotecznych oraz pracy z tekstem
II. Informacje szczegółowe Cele przedmiotu C1 C2 C3 C4 C5 Zapoznanie studentów z rozwojem pedagogiki specjalnej oraz z jej miejscem w systemie nauk humanistycznych Zapoznanie studentów z podstawowymi pojęciami pedagogiki specjalnej, kluczowymi zagadnieniami oraz z głównymi etapami jej historycznego i pedagogicznego dorobku Zapoznanie studentów z antropologiczno aksjologicznymi podstawami rewalidacji Zapoznanie studentów z podstawowymi działami pedagogiki specjalnej: - surdopedagogiką - tyflopedagogiką - oligofrenopedagogiką - pedagogiką resocjalizacyjną - pedagogiką terapeutyczną Zapoznanie studentów z odrębnością oraz funkcjonowaniem rewalidacji dzieci, młodzieży i dorosłych z różnymi rodzajami niepełnosprawności oraz z aktualnymi problemami opieki nad tymi osobami, a także z potrzebami ich rodzin Efekty kształcenia w zakresie wiedzy, umiejętności i kompetencji społecznych dla przedmiotu Efekty kierunkowe Efekty kształcenia dla przedmiotu Odniesienie do celów K_W26 Wiedza 1. Definicje, podstawowe pojęcia pedagogiki społecznej i specjalnej 2. Rozróżnia i adekwatnie nazywa poszczególne obszary pedagogiki specjalnej, a także obszary zainteresowania pedagogiki społecznej C1,C2,C4, C5 Odniesienie do efektów obszarowych P6U_W P6S_WK P6SM_WK01 K_W27 3. Identyfikuje zagrożenia zdrowia i rozwoju dzieci i młodzieży z dysfunkcjami, jakie tkwią w różnych środowiskach społecznych oraz w ich organizmach 1. Zna cele i zasady rewalidacji 2. Rozumie istotę podmiotowego traktowania osób z dysfunkcjami rozwojowym w procesie rewalidacji C4, C5 P6U_W P6S_WK P6SM_WK01
3. Rozumie potrzebę współdziałania z rozmaitymi środowiskami w procesie rewalidacji dzieci i młodzieży, a także dorosłych z rozmaitymi rodzajami niepełnosprawności K_W28 K_U06 K_U08 K_P01 K_P03 1. Dostrzega zależności pomiędzy rozumieniem istoty człowieka a jakością oraz skutecznością działań rewalidacyjnych 2. Rozumie aksjologiczne podstawy i charakter działań rewalidacyjnych Umiejętności 1. Potrafi wykorzystywać wiedzę z zakresu pedagogiki społecznej i specjalnej, dotyczące rewalidacji i zastosować w Terapii zajęciowej 2. Umie wskazać i opisać pedagogiczne konsekwencje ograniczeń wynikających z niepełnosprawności, przewlekłej choroby, społecznego wykluczenia dzieci i młodzieży ze specjalnymi potrzebami rozwojowymi 1. Potrafi stosować terapię zajęciową w pracy z osobami z rozmaitymi dysfunkcjami jako narzędzie degradacji rozwoju osobowego klienta oraz jego wykluczenia społecznego Kompetencje społeczne 1. Dostrzega różnice i konsekwencje dla jakości rewalidacji w podejściu instrumentalnym i osobowym do klienta 2. Rozumie wyjątkowość i osobność każdej osoby, która jest klientem terapii zajęciowej i uznaje potrzebę respektowania jej godności 1. Uznaje potrzebę stałej refleksji nad własnymi relacjami z osobami klientami cierpiącymi z powodu chorób, niepełnosprawności, a także relacji tych osób z ich rodziną i środowiskiem społecznym C3 C2, C3, C4, C5 P6U_W P6S_WK P6SM_WK01 P6U_U P6S_UW P6SM_UW02 C5, C4 P6U_U P6S_UW P6SM_UW02 C3 P6U_K P6S_KK P6SM_KK02 C4, C5 P6U_K P6S_KO P6SM_KO01
K_P05 1. Uznaje szacunek dla osobowej godności klienta terapii zajęciowej jako podstawowy warunek skuteczności działań pedagogicznych C3, C4 P6U_K P6S_KR P6SM_KR01 K_P16 1. Jest przeświadczony o potrzebie posiadania i realizacji planu indywidualnego rozwoju zawodowego, podnoszenia kwalifikacji. C2 P6U_K P6S_KO P6SM_KR01 TP1 TP2 TP3 TP4 TP5 TP6 TP7 TP8 Treści programowe Tytuł wykładu Odniesienie do efektów kształcenia kierunkowych/ przedmiotowych Odniesienie do celów przedmiotu Rozwój pedagogiki specjalnej w ujęciu historycznym K_W26/1,2 C1 C2 C3 Przedmiot i cele pedagogiki specjalnej Pojęcie i zasady rewalidacji Surdopedagogika Tyflopedagogika Oligofrenopedagogika Pedagogika terapeutyczna Podsumowanie zajęć K_P16/1 K_P16/1 C1 C2 C3 C1 C2 C3 C4 C3 C3 C3 C3 C1 C2 C3 C4 C5
Ćwiczenia/zajęcia praktyczne TP9 Miłość wychowawcza TP10 TP11 TP12 TP13 TP14 TP15 TP16 Terapeuta zajęciowy wobec dzieci i młodzieży z trudnościami Współczesne koncepcje i organizacyjne problemy wczesnego wspomagania rozwoju dzieci i ich rodzin Zadania terapeuty w stosunku do dziecka z trudnościami w rozwoju i jego rodziców w procesie wczesnej interwencji Znaczenie pedagogicznej diagnozy w projektowaniu pracy edukacyjno rewalidacyjnej Uczniowie ze specjalnymi potrzebami rozwojowymi w środowisku klasy szkolnej Dziecko z płodowym zespołem alkoholowym (FAS) wyzwaniem dla edukacji Aktywność twórcza w procesie rehabilitacji osób z niepełnosprawnościami
TP17 TP18 TP19 TP20 TP21 TP22 TP23 Rola rodziny w rewalidacji dzieci z niepełnosprawnościami Rola ojca w wychowaniu dziecka z niepełnosprawnością Sposoby sprawowania opieki rewalidacyjnej nad osobami z niepełnosprawnością intelektualną, na przykładach O.P.S., Stowarzyszeń Arka Jeana Nanier, Sposoby sprawowania opieki rewalidacyjnej nad osobami z niepełnosprawnością intelektualną Stowarzyszeń Otwarte Drzwi Geragogika specjalna w dobie starzenia się społeczeństw cz.1 Geragogika specjalna w dobie starzenia się społeczeństw cz.2 Zaliczenie Treści programowe Planowane formy/działania/metody dydaktyczne Metoda dydaktyczna Odniesienie do efektów kształcenia kierunkowych/ przedmiotowych
TP1-TP8 TP9-TP22 Środki dydaktyczne: Komputer wykład informacyjny wykład problemowy wykład konwersatoryjny Metoda przewodniego tekstu, metoda przypadków (studium indywidualne/grupowe), warsztaty, dyskusja dydaktyczna Rzutnik multimedialny Prezentacje tematyczne Wydruki tabel, opisów kazusów, etc. Formularze wywiadów, narzędzi diagnostycznych, testów itp. K_P02/1 K_P16/1 Efekt kształcenia dla przedmiotu Metody i kryteria oceniania Treści programowe (TP) Typy/ Metody oceniające D oceniane diagnostyczne, F- ocenianie formujące, P ocenianie podsumowujące * lub wybór z załączonej listy walidacji wyników K_P02/1 K_P16/1 TP1-TP8 TP9-TP22 OCENA FORMUJĄCA: F1 zespołowy projekt F2 udział w dyskusjach OCENA PODSUMOWUJĄCA P1 aktywność na zajęciach OCENA FORMUJĄCA: F1 udział w dyskusjach OCENA PODSUMOWUJĄCA P1 aktywność na zajęciach
Zalecana lista lektur lub lektury obowiązkowe Literatura obowiązkowa: 1) Dykcik W. (red) Pedagogika Specjalna, Poznań 2011, WN UAM 2) Dycht M., Marszałek L. (red) Dylematy (niepełno)sprawnosci rozważania na marginesie studiów kulturowo społecznych, Warszawa 2009, Wyd. Selezjańskie, WNP UKSW Literatura uzupełniająca: 1) Obuchowska I. Dziecko niepełnosprawne w rodzinie, Warszawa 1999, WSiP 2) Krauze A. Współczesne paradygmaty pedagogiki specjalnej, Kraków 2010, Impuls Punkty ECTS (1 pkt - 25 godz. pracy studenta) RODZAJ ZAJĘĆ GODZINY Godziny kontaktowe 45 Zapoznanie się z literaturą i przygotowanie do zajęć 15 Przygotowanie projektu do prezentacji, dyskusje 15 Razem =75 godz. = 3 ECTS