2,4-Diaminopirymidyny jako inhibitory Aurora. Opis [0001] Wynalazek niniejszy dotyczy nowych 2,4-diaminopirymidyn o ogólnym wzorze (1)

Transkrypt

1 PL/EP T3 RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) TŁUMACZENIE PATENTU EUROPEJSKIEGO (19) PL (11) PL/EP Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (96) Data i numer zgłoszenia patentu europejskiego: (97) O udzieleniu patentu europejskiego ogłoszono: Europejski Biuletyn Patentowy 09/36 EP B1 (13) T3 (51) Int. Cl. A61P31/00 A61K31/505 C07D239/48 A61P35/00 (06.01) (06.01) (06.01) (06.01) (54) Tytuł wynalazku: 2,4-Diaminopirymidyny jako inhibitory Aurora (30) Pierwszeństwo: EP (43) Zgłoszenie ogłoszono: Europejski Biuletyn Patentowy 08/13 (45) O złożeniu tłumaczenia patentu ogłoszono: Wiadomości Urzędu Patentowego 02/ (73) Uprawniony z patentu: Boehringer Ingelheim International GmbH, Ingelheim am Rhein, DE (72) Twórca (y) wynalazku: ZAHN Stephan Karl, Wien, AT BOEHMELT Guido, Gaaden, AT MANTOULIDIS Andreas, Wien, DE REISER Ulrich, Wien, AT TREU Matthias, Wien, AT GUERTLER Ulrich, Wien, AT SCHOOP Andreas, Neuried, AT SOLCA Flavio, Wien, AT TONTSCH-GRUNT Ulrike, Baden, AT BRUECKNER Ralph, Wien, AT REITHER Charlotte, Wien, AT HERFURTH Lars, Appenheim, DE KRAEMER Oliver, Wien, AT STADTMUELLER Heinz, Vienna, AT ENGELHARDT Harald, Ebreichsdorf, AT (74) Pełnomocnik: Łazewska i Łazewski sp. j. rzecz. pat. Dobrzański Jan Warszawa Mysłowicka Uwaga: W ciągu dziewięciu miesięcy od publikacji informacji o udzieleniu patentu europejskiego, każda osoba m oże wnieść do Europejskiego Urzędu Patentowego sprzeciw dotyczący udzielonego patentu europejskiego. Sprzeciw wnosi się w formie uzasadnionego na piśmie oświadczenia. Uważa się go za wniesiony dopiero z chwilą wniesienia opłaty za sprzeciw (Art. 99 (1) Konwencji o udzielaniu patentów europejskich).

2 Z-6366 EP B1 5 2,4-Diaminopirymidyny jako inhibitory Aurora Opis [0001] Wynalazek niniejszy dotyczy nowych 2,4-diaminopirymidyn o ogólnym wzorze (1) przy czym podstawniki R 1 do R 3 mają znaczenia podane w zastrzeżeniach i w opisie, ich izomerów, sposobu wytwarzania tych pirymidyn oraz ich zastosowania jako środków leczniczych. Tło wynalazku [0002] Komórki nowotworowe wymykają się częściowo lub całkowicie regulacji i kontroli przez organizm i odznaczają się niekontrolowanym wzrostem. Polega to z jednej strony na utracie kontrolnych białek, jak np. Rb, p16, p21 i p53, jak również na aktywowaniu tak zwanych przyspieszaczy cyklu komórkowego, cyklinozależnych kinaz (CDK). [0003] Badania nad organizmami modelowymi, jak Schizosaccharomyces pombe, Drosophila melanogaster lub Xenopus oraz badania nad komórkami ludzkimi wykazały, że przejście od fazy G2 do mitozy regulowane jest przez kinazę CDKl/cyklina B (Nurse, 1990). Kinaza ta, określana też jako "mitosis promoting factor" (MPF) (czynnik wzmagający mitozę), fosforyluje i reguluje liczne białka, jak np. jądrowe laminy, kinezyno-podobne białka motoryczne, kondensyny i białka macierzowe Golgi, które odgrywają ważną rolę przy odbudowie osłonki jądra komórkowego, przy oddzielaniu centrosomów, budowie mitotycznego aparatu wrzecionowatego, kondensacji chromosomów i odbudowie aparatu Golgi (Nigg, 01). Traktowanie ludzkich komórek nowotworowych inhibitorami przeciwko CDKl/cyklinie B, jak np. butyrolaktonem, prowadzi do hamowania w fazie G2/M i następnej apoptozy (Nishio et al., 1996).

3 Obok kinaz cyklino-zależnych ważną rolę przy regulacji eukariotycznego cyklu komórkowego odgrywają ponadto tak zwane kinazy seryny/treoniny typu Polo (PLK-1, PLK-2, PLK-3 i PLK-4). Szczególnie dla PLK-1 wykazana jest centralna rola w regulacji fazy mitozy. PLK-1 jest odpowiedzialna za dojrzewanie centrosomów, za aktywowanie fosfatazy Cdc25C, oraz za aktywowanie kompleksu wzmagającego anafazę (Anaphase Promoting Complex)(Glover et al., 1998; Qian et al., 01). Wstrzyknięcie przeciwciał PLK-1 prowadzi do hamowania G2 w komórkach nie transformowanych, podczas gdy komórki nowotworowe ulegają hamowaniu w fazie mitozy (Lane i Nigg, 1996). [0004] Ponadto hamowanie w fazie G2/M może być też wywołane przez hamowanie określonych białek motorycznych, tak zwanych kinezyn, jak np. Eg5 (Mayer et al., 1999), albo przez środki stabilizujące lub destabilizujące mikrotubule (np. kolchicyna, taksol, etopozyd, winblastyna, winkrystyna) (Schiff i Horwitz, 1980). [0005] Kinazy Ser/Thr rodziny Aurora regulują różne procesy podziału komórek. Należą tu kondensacja chromosomów, dynamika wrzecionowa, oddziaływanie wzajemne kinetochor-mikrotubula, orientacja chromosomów, nastawianie płytki metafazy i cytokinezy (Meraldi et al., 04; Carmena i Earnshaw, 03; Andrews et al., 03). Trzy człony rodziny opisane są u ssaków - Aurora A, B i C. Kinazy Aurora typu A i B występują też w Caenorhabditis elegans i Drosophila melanogaster, podczas gdy drożdże zawierają tylko jeden gen Aurora, który znany jest pod nazwą IPL1 (w S. cerevisiae), względnie ARK1 (w S. pombe). Dla wszystkich białek Aurora wspólna jest podobna łączna struktura, która obejmuje zróżnicowany N-kraniec, dobrze zachowaną środkową domenę kinazy i krótką część C-krańcową. Pomimo swego podobieństwa sekwencji kinazy rodziny Aurora wykazują zróżnicowaną lokalizację subkomórkową, która jest związana z wyspecjalizowanymi funkcjami. [0006] I tak Aurora A występuje w interfazie przy centrosomach i w czasie mitozy zarówno przy centrosomach jak i przy mikrotubulach wrzecionowych w pobliżu biegunów. [0007] Odpowiednio i w sposób potwierdzony przez testowanie interferencji RNA Aurora A jest istotna dla wejścia w mitozę, ponieważ dojrzewanie i oddzielanie centrosomów nie może zachodzić przy utracie Aurora A. Istnieją różne aktywatory Aurora A, jak np. TPX2, Ajuba albo inhibitor-2 fosfatazy białka. Wydaje się, że TPX2 jest odpowiedzialny za prawidłowe czasowe i przestrzenne

4 aktywowanie Aurora A przy zbliżonych do biegunów mikrotubulach wrzecionowych (Hirota et al., 03; Bayliss et al., 03; Eyers i Maller, 04; Kufer et al., 02; Satinover et al., 04). [0008] Aurora B łączy się we wczesnej profazie z kondensującymi się chromosomami, zlokalizowanymi w metafazie przy centromerach, relokalizowanymi następnie w środkowej strefie centralnego wrzeciona i skupia się w czasie cytokinezy wreszcie przy tak zwanych ciałkach Fleminga lub ciałkach środkowych, w wąsko ograniczonym zakresie pomiędzy powstającymi komórkami potomnymi. Te charakterystyczne zmiany przestrzenne podczas przebiegu mitozy usprawiedliwiają określanie Aurory B jako tak zwanego białka chromosomal passenger (chromosomalny podróżny). Znane są co najmniej trzy dalsze białka chromosomal passenger, które tworzą kompleks z Aurora B. Są to INCENP (inner centromere protein wewnętrzne białko centromeryczne), surwiwina i borealina (Andrews et al., 03; Carmena i Earnshaw, 03; Meraldi et al., 04). Ważny kontrapunkt pomiędzy Aurora B i tym kompleksem występuje za pośrednictwem C-krańca INCENP, tak zwanego IN-box. IN-box jest najsilniej zachowywanym rejonem INCENP. Wiąże on i aktywuje Aurora B i jest przez tę kinazę fosforylowany (Adams et al., 00; Bishop i Schumacher, 02; Kaitna et al., 00; Bolton et al., 02; Honda et al., 03). [0009] Aurora C jest w ramach rodziny Aurora najmniej charakteryzowanym członem. Aurora C wiąże się również z INCENP i zachowuje się jak białko chromosomal passenger, przy czym jednak maksymalne poziomy ekspresji mierzy się według tych występujących u Aurora B. Aurora C może prawdopodobnie przejąć niektóre funkcje Aurora B, ponieważ np. wielojądrzasty fenotyp komórek pozbawionych Aurora B może ulec normalizacji przez ekspresję Aurora C (Sasai et al., 04; Li et al., 04). [00] Aurora B fosforyluje histon H3 przy Ser i Ser28. Chociaż to fosforylowanie zbiega się w czasie z kondensacją chromosomów, działanie tego zjawiska jest znaczące dopiero w późniejszej fazie cyklu komórkowego. Przemawia za tym to, że histon H3 wraz z fosforylowaniem Ser i równoczesnym trzykrotnym metylowaniem Lys9 jest wzbogacony przy zbliżonej do centromeru heterochromatyny w mitotycznych chromosomach. Tak zmodyfikowany histon H3 zapobiega wiązaniu heterochromatynowego białka 1 (HP1) i pozwala na ingerencję kompleksu białka chromosomal passenger do centromerowych rejonów kinetochoru (Hirota T. et al. rękopis w przygotowaniu).

5 [0011] Funkcja Aurora B, która staje się ewidentna przez hamowanie Aurora B, polega na połączeniu różnych białek przy kinetochorze w czasie metafazy (Ditchfield et al., 03; Hauf et al., 03; Murata-Hori i Wang, 02; Vigneron et al., 04). Aurora B odgrywa tu rolę centralną w drodze sygnalnej, która odkrywa i koryguje synteliczne (błędne, ponieważ wychodzące tylko z jednego bieguna wrzeciona) przyłączenia kinetochoru mikrotubuli (Andrews et al., 03; Carmena i Earnshaw, 03; Meraldi et al., 04). Jeżeli ten stan przyłączeń nie zostanie skorygowany, to dochodzi do błędów w segregacji chromosomów. Zachodzące za pośrednictwem Aurora B fosforylowanie depolimerazy mikrotubuli MCAK zostaje połączone z tym mechanizmem korygującym (Gorbsky, 04). [0012] Aurora B fosforyluje też białka, które są ważne dla powstania bruzdy podziałowej i cytokinezy, jak np. MgcRacGAP, lekki regulacyjny łańcuch miozyny II, wimentyna, desmina, GFAP (glial fibrillary acidic protein glejowe włókienkowe białko kwasowe), oraz kinezyny MKLP1 i MKLP2, spośród których MKLP2 jest prawdopodobnie odpowiedzialna za przeprowadzanie transferu kompleksu białkowego chromosomal passenger z kinetochorów do ciałek środkowych (Gruneberg et al., 04). [0013] Na podstawie różnych zadań Aurora B w cyklu komórkowym, niespodziewane było stwierdzenie, że hamowanie Aurora B w komórkach nowotworowych nie powoduje mitotycznego zatrzymania, lecz dalsze prowadzenie cyklu komórkowego bez cytokinezy (Hauf et al., 03). Ze względu na nagromadzenie syntelicznych wiązań mikrotubula-kinetochor i wskutek tego błędnych segregacji chromosomów dochodzi do masywnej poliploidii, która ostatecznie kończy się apoptozą. Także równoczesne hamowanie Aurora A nie może mieć wpływu na ten fenotyp (Keen i Taylor, 04). [0014] Początkowo istniały prawdopodobnie wskazówki dotyczące onkogennej aktywności Aurora A (np. transformacja fibroblastów myszy po nadekspresji), natomiast dla Aurora B wskazówki takie istniały tylko pośrednio (Zhou et al., 1998; Bischoff et al., 1998; Katayama et al., 1999). Zmieniło się to po stwierdzeniu, że nadekspresja Aurora B w embrionalnych komórkach chomika i ich zastosowanie w testowaniu heteroprzeszczepów bezpośrednio podwyższa występowanie nowotworów, ich wielkość i inwazyjność. Odpowiednie nowotwory wykazywały niestabilność chromosomów i podwyższone Ser-fosforylowanie histonu H3 (Ota et al., 02). Wyniki te podbudowują ważność Aurora B podczas powstawania nowotworów.

6 5 5 [00] Pirymidyny są ogólnie znane jako inhibitory kinazy. I tak na przykład podstawione pirymidyny z nie-aromatyczną grupą w pozycji 4 są opisane jako substancje czynne o działaniu przeciwrakowym w międzynarodowych zgłoszeniach patentowych WO 02/ i WO 03/ [0016] Zadaniem niniejszego wynalazku jest przedstawienie nowych substancji czynnych, które mogą być stosowane do zapobiegania i/lub leczenia w przypadku chorób, które charakteryzują się nadmierną lub nieprawidłową proliferacją komórek. Szczegółowy opis wynalazku [0017] Obecnie nieoczekiwanie stwierdzono, że związki o ogólnym wzorze (1), w którym podstawniki R 1, R 2 i R 3 mają niżej podane znaczenia, działają jako inhibitory specyficznych kinaz cyklu komórkowego. W związku z tym związki według wynalazku można na przykład stosować do leczenia chorób, które mają związek z aktywnością specyficznych kinaz cyklu komórkowego i charakteryzują się nadmierną lub nieprawidłową proliferacją komórek. [0018] Wynalazek niniejszy dotyczy związków o ogólnym wzorze (1) w którym R 1 oznacza grupę, podstawioną przez R 5 i ewentualnie przez jeden lub więcej R 4, wybraną z grupy obejmującej C 3- -cykloalkil i 3-8-członowy heterocykloalkil; R 2 oznacza grupę, ewentualnie podstawioną przez jeden lub więcej R 4, wybraną z grupy obejmującej C 1-6 -alkil, C 3- -cykloalkil, 3-8-członowy heterocykloalkil, C 6- - aryl i 5-12-członowy heteroaryl; R 3 oznacza grupę wybraną z grupy obejmującej wodór, chlorowiec, -CN, -NO 2, C 1-4-alkil, C 1-4 -chlorowcoalkil, C 3- -cykloalkil, C cykloalkiloalkil i C aryloalkil; R 4 oznacza grupę wybraną z grupy obejmującej R a, R b i R a podstawiony przez jeden lub więcej, jednakowych lub różnych R c i/lub R b ; R 5 oznacza odpowiednią grupę wybraną z grupy obejmującej -C(O)R c, - C(O)NR c R c, -S(O) 2 R c, -N(R f )S(O) 2 R c, -N(R f )C(O)R c, -N(R f )C(O)OR c i - N(R f )C(O)NR c R c ;

7 każdy R a jest niezależnie od siebie wybrany z grupy obejmującej C 1-4 -alkil, C 3- - cykloalkil, C cykloalkiloalkil, C 6- -aryl, C 7-6 -aryloalkil, 2-6-członowy heteroalkil, 3-8-członowy heterocykloalkil, 4-14-członowy heterocykloalkiloalkil, 5-12-członowy heteroaryl i 6-18-członowy heteroaryloalkil; każdy R b oznacza odpowiednią grupę i jest każdorazowo niezależnie od siebie wybrany z grupy obejmującej =O, -OR c, grupę C 1-3 -chlorowcoalkiloksylową, - OCF 3, =S, -SR c, =NR c, =NOR c, -NR c R c, chlorowiec, -CF 3, -CN, -NC, -OCN, -SCN, -NO 2, -S(O)R c, -S(O) 2 R c, -S(O) 2 OR c, -S(O)NR c R c, -S(O) 2 NR c R c, -OS(O)R c, - OS(O) 2 R c, -OS(O) 2 OR c, -OS(O) 2 NR c R c, -C(O)R c, -C(O)OR c, -C(O)NR c R c, - CN(R f )NR c R c, -CN(OH)R c, -CN(OH)NR c R c, -OC(O)R c, -OC(O)OR c, -OC(O)NR c R c, -OCN(R f )NR c R c, -N(R f )C(O)R c, -N(R f )C(S)R c, -N(R f )S(O) 2 R c, -N(R f )C(O)OR c, - N(R f )C(O)NR c R c, -[N(R f )C(O)] 2 R c, -N[C(O)] 2 R c, -N[C(O)] 2 OR c, -[N(R f )C(O)] 2 OR c i - N(R f )CN(R f )NR c R c ; każdy R c niezależnie od siebie oznacza wodór albo grupę ewentualnie podstawioną przez jeden lub więcej, jednakowych lub różnych R d i/lub R e wybraną z grupy obejmującej C 1-6 -alkil, C 3- -cykloalkil, C cykloalkiloalkil, C 6- -aryl, C aryloalkil, 2-6-członowy heteroalkil, 3-8-członowy heterocykloalkil, 4-14-członowy heterocykloalkiloalkil, 5-12-członowy heteroaryl i 6-18-członowy heteroaryloalkil; każdy R d niezależnie od siebie oznacza wodór albo grupę ewentualnie podstawioną przez jeden lub więcej, jednakowych lub różnych R e i/lub R f wybraną z grupy obejmującej C 1-6 -alkil, C 3-8 -cykloalkil, C cykloalkiloalkil, C 6- -aryl, C aryloalkil, 2-6-członowy heteroalkil, 3-8-członowy heterocykloalkil, 4-14-członowy heterocykloalkiloalkil, 5-12-członowy heteroaryl i 6-18-członowy heteroaryloalkil; każdy R e oznacza odpowiednią grupę i każdorazowo niezależnie od siebie wybraną z grupy obejmującej =O, -OR f, grupę C 1-3 -chlorowcoalkiloksylową, -OCF 3, =S, -SR f, =NR f, =NOR f, -NR f R f, chlorowiec, -CF 3, -CN, -NC, -OCN, -SCN, -NO 2, - S(O)R f, -S(O) 2 R f, -S(O) 2 OR f, -S(O)NR f R f, -S(O) 2 NR f R f, -OS(O)R f, -OS(O) 2 R f, - OS(O) 2 OR f, -OS(O) 2 NR f R f, -C(O)R f, -C(O)OR f, -C(O)NR f R f, -CN(R g )NR f R f, - CN(OH)R f, -C(NOH)NR f R f, -OC(O)R f, -OC(O)OR f, -OC(O)NR f R f, -OCN(R g )NR f R f, - N(R g )C(O)R f, -N(R g )C(S)R f, -N(R g )S(O) 2 R f, -N(R d )C(O)OR f, -N(R g )C(O)NR f R f i - N(R g )CN(R f )NR f R f ; każdy R f niezależnie od siebie oznacza wodór albo grupę ewentualnie podstawioną przez jeden lub więcej, jednakowych lub różnych R g wybraną z grupy obejmującej C 1-6 -alkil, C 3-8 -cykloalkil, C cykloalkiloalkil, C 6- -aryl, C

8 5 7 aryloalkil, 2-6-członowy heteroalkil, 3-8-członowy heterocykloalkil, 4-14-członowy heterocykloalkiloalkil, 5-12-członowy heteroaryl i 6-18-członowy heteroaryloalkil; każdy R g niezależnie od siebie oznacza wodór, C 1-6 -alkil, C 3-8 -cykloalkil, C cykloalkiloalkil, C 6- -aryl, C aryloalkil, 2-6-członowy heteroalkil, 3-8-członowy heterocykloalkil, 4-14-członowy heterocykloalkil, 5-12-członowy heteroaryl i członowy heteroaryloalkil, ewentualnie w postaci ich tautomerów, ich racematów, ich enancjomerów, ich diastereomerów i ich mieszanin, oraz ewentualnie ich farmakologicznie dopuszczalnych soli addycyjnych z kwasami. [0019] Jednym z aspektów wynalazku są związki o ogólnym wzorze (1), przy czym R 3 oznacza grupę wybraną z grupy obejmującej chlorowiec i C chlorowcoalkil. [00] Dalszym aspektem wynalazku są związki o ogólnym wzorze (1), przy czym R 3 oznacza CF 3. [0021] Dalszym aspektem wynalazku są związki o ogólnym wzorze (1), przy czym R 2 oznacza C 6- -aryl albo 5-12-członowy heteroaryl, ewentualnie podstawiony przez jeden lub więcej R 4. [0022] Dalszym aspektem wynalazku są związki o ogólnym wzorze (1), przy czym R 2 oznacza fenyl, ewentualnie podstawiony przez jeden lub więcej R 4. [0023] Dalszym aspektem wynalazku są związki o ogólnym wzorze (1A), przy czym n oznacza 0 albo 1, i m oznacza 1-5, i y oznacza 0 do 6, a pozostałe podstawniki mają znaczenie wyżej podane. [0024] Dalszym aspektem wynalazku są związki o ogólnym wzorze (1A), przy czym R 3 oznacza grupę wybraną z grupy obejmującej chlorowiec i C chlorowcoalkil. [0025] Dalszym aspektem wynalazku są związki o ogólnym wzorze (1A), przy czym R 3 oznacza CF 3.

9 [0026] Dalszym aspektem wynalazku są związki o ogólnym wzorze (1A), przy czym R 2 oznacza C 6- -aryl albo 5-12-członowy heteroaryl, ewentualnie podstawiony przez jeden lub więcej R 4. [0027] Dalszym aspektem wynalazku są związki o ogólnym wzorze (1A), przy czym R 2 oznacza fenyl, ewentualnie podstawiony przez jeden lub więcej R 4. [0028] Dalszym aspektem wynalazku są związki, albo ich farmaceutycznie czynne sole, o ogólnym wzorze (1) albo (1A), do stosowania jako środki lecznicze. [0029] Dalszym aspektem wynalazku są związki, albo ich farmaceutycznie czynne sole, o ogólnym wzorze (1) albo (1A), do wytwarzania środka leczniczego o działaniu antyproliferacyjnym. [0030] Dalszym aspektem wynalazku są preparaty farmaceutyczne, zawierające jako substancję czynną jeden lub więcej związków o ogólnym wzorze (1) albo (1A) albo ich fizjologicznie dopuszczalnych soli ewentualnie w kombinacji ze znanymi substancjami pomocniczymi i/lub nośnikami. [0031] Dalszym aspektem wynalazku jest zastosowanie związków o ogólnym wzorze (1) albo (1A) do wytwarzania środka leczniczego do leczenia i/lub zapobiegania w przypadku raka, infekcji, chorób zapalnych lub autoimmunologicznych. [0032] Dalszym aspektem wynalazku są preparaty farmaceutyczne obejmujące związek o ogólnym wzorze (1) albo (1A) i co najmniej jedną dalszą cytostatyczną lub cytotoksyczną, różną od wzoru (1) substancję czynną, ewentualnie w postaci ich tautomerów, ich racematów, ich enancjomerów, ich diastereomerów i ich mieszanin, oraz ewentualnie ich farmakologicznie dopuszczalnych soli addycyjnych z kwasami. Definicje [0033] Jak tu zastosowano, występują tu następujące definicje, jeśli nie opisano inaczej. [0034] Pod pojęciem podstawników alkilowych należy każdorazowo rozumieć nasycone, nienasycone, nierozgałęzione lub rozgałęzione alifatyczne grupy węglowodorowe (grupa alkilowa) i obejmuje ono zarówno nasycone grupy alkilowe jak i nienasycone grupy alkenylowe i alkinylowe. Podstawniki alkenylowe są każdorazowo nierozgałęzionymi albo rozgałęzionymi, nienasyconymi grupami alkilowymi, które zawierają co najmniej jedno wiązanie podwójne. Pod pojęciem podstawników alkinylowych należy każdorazowo rozumieć nierozgałęzione albo

10 rozgałęzione, nienasycone grupy alkilowe, które zawierają co najmniej jedno wiązanie potrójne. [0035] Heteroalkil oznacza nierozgałęzione albo rozgałęzione alifatyczne łańcuchy węglowodorowe, które zawierają 1 do 3 heteroatomów, przy czym każdy z występujących atomów węgla i heteroatomów może być w łańcuchu heteroalkilowym ewentaulnie każdorazowo niezależnie od siebie podstawiony i heteroatomy są niezależnie od siebie wybrane z grupy obejmującej O, N, P, PO, PO 2, S, SO i SO 2 (np. dimetyloaminometyl, dimetyloaminoetyl, dimetyloaminopropyl, dietyloaminometyl, dietyloaminoetyl, dietyloaminopropyl, 2- diizopropyloaminoetyl, bis-2-metoksyetyloamino, [2-(dimetyloaminoetylo)- etyloamino]-metyl, 3-[2-(dimetyloaminoetylo)-etyloamino]-propyl, hydroksymetyl, 2- hydroksyetyl, 3-hydroksypropyl, metoksy, etoksy, propoksy, metoksymetyl, 2- metoksyetyl). [0036] Chlorowcoalkil dotyczy grup alkilowych, w których jeden lub więcej atomów wodoru jest zastąpionych atomami chlorowca. Chlorowcoalkil obejmuje zarówno nasycone grupy alkilowe jak też nienasycone grupy alkenylowe i alkinylowe, jak na przykład -CF 3, -CHF 2, -CH 2 F, -CF 2 CF 3, -CHFCF 3, -CH 2 CF 3, -CF 2 CH 3, -CHFCH 3, - CF 2 CF 2 CF 3, -CF 2 CH 2 CH 3, -CF=CF 2, -CCl=CH 2, -CBr=CH 2, -CJ=CH 2, -C=C-CF 3, - CHFCH 2 CH 3 i -CHFCH 2 CF 3. Chlorowiec obejmuje atomy fluoru, chloru, bromu i/lub jodu. [0037] Pod pojęciem cykloalkil rozumie się mono- lub policykliczny pierścień, przy czym układ pierścieniowy może być pierścieniem nasyconym, ale też pierścieniem nienasyconym, niearomatycznym względnie spirozwiązkiem, który może ewentualnie zawierać także wiązania podwójne, jak na przykład cyklopropyl, cyklopropenyl, cyklobutyl, cyklobutenyl, cyklopentyl, cyklopentenyl, cykloheksyl, cykloheksenyl, cykloheptanyl, cykloheptenyl, norbornyl, norbornenyl, indanyl, adamantyl, spiroheptanyl i spiro[4.2]heptanyl. [0038] Cykloalkiloalkil obejmuje nie-cykliczną grupę alkilową, w której atom wodoru związany z atomem węgla zastąpiony jest grupą cykloalkilową. [0039] Aryl dotyczy monocyklicznych lub bicyklicznych pierścieni o 6-12 atomach węgla, jak na przykład fenyl i naftyl. Aryloalkil obejmuje nie-cykliczną grupę alkilową, w której atom wodoru związany z atomem węgla zastąpiony jest grupą arylową. [0040] Pod pojęciem heteroaryl należy rozumieć mono- lub policykliczne pierścienie, które zamiast jednego lub kilku atomów węgla zawierają jeden lub

11 kilka jednakowych lub różnych heteroatomów, jak np. atomy azotu, siarki lub tlenu. Przykładowo wymienia się furyl, tienyl, pirolil, oksazolil, tiazolil, izoksazolil, izotiazolil, pirazolil, imidazolil, triazolil, tetrazolil, oksadiazolil, tiadiazolil, pirydyl, pirymidyl, pirydazynyl, pirazynyl i triazynyl. Jako przykłady bicyklicznych grup heteroarylowych wymienia się indolil, izoindolil, benzofuranyl, benzotienyl, benzoksazolil, benzotiazolil, benzizoksazolil, benzizotiazolil, benzimidazolil, indazolil, izochinolinyl, chinolinyl, chinoksalinyl, cynolinyl, ftalazynyl, chinazolinyl i benzotriazynyl, indolizynyl, oksazolopirydynyl, imidazopirydynyl, naftyrydynyl, indolinyl, izochromanyl, chromanyl, tetrahydroizochinolinyl, izoindolinyl, izobenzotetrahydrofuranyl, izobenzotetrahydrotienyl, izobenzotienyl, benzoksazolil, pirydopirydynyl, benzotetrahydrofuranyl, benzotetrahydrotienyl, purynyl, benzodioksolil, triazynyl, fenoksazynyl, fenotiazynyl, pterydynyl, benzotiazolil, imidazopirydynyl, imidazotiazolil, dihydrobenzizoksazynyl, benzizoksazynyl, benzoksazynyl, dihydrobenzizotiazynyl, benzopiranyl, benzotiopiranyl, kumarynyl, izokumarynyl, chromonyl, chromanonyl, N-tlenek pirydynylu, tetrahydrochinolinyl, dihydrochinolinyl, dihydrochinolinonyl, dihydroizochinolinonyl, dihydrokumarynyl, dihydroizokumarynyl, izoindolinonyl, benzodioksanyl, benzoksazolinonyl, N-tlenek pirolilu, N-tlenek pirymidynylu, N- tlenek pirydazynylu, N-tlenek pirazynylu, N-tlenek chinolinylu, N-tlenek indolilu, N- tlenek indolinylu, N-tlenek izochinolilu, N-tlenek chinazolinylu, N-tlenek chinoksalinylu, N-tlenek ftalazynylu, N-tlenek imidazolilu, N-tlenek izoksazolilu, N- tlenek oksazolilu, N-tlenek tiazolilu, N-tlenek indolizynylu, N-tlenek indazolilu, N- tlenek benzotiazolilu, N-tlenek benzimidazolilu, N-tlenek pirolilu, N-tlenek oksadiazolilu, N-tlenek tiadiazolilu, N-tlenek triazolilu, N-tlenek tetrazolilu, S-tlenek benzotiopiranylu i S,S-ditlenek benzotiopiranylu. [0041] Heteroaryloalkil obejmuje niecykliczną grupę alkilową, w której atom wodoru związany z atomem węgla zastąpiony jest grupą heteroarylową. [0042] Heterocykloalkil dotyczy zawierających 3-12 atomów węgla nasyconych lub nienasyconych, nie aromatycznych mono-, policyklicznych lub mostkowanych policyklicznych pierścieni albo spirozwiązków, które zamiast jednego lub kilku atomów węgla zawierają heteroatomy, jak azot, tlen lub siarka. Przykładami takich grup heterocyklilowych są tetrahydrofuranyl, pirolidynyl, pirolinyl, imidazolidynyl, imidazolinyl, pirazolidynyl, pirazolinyl, piperydynyl, piperazynyl, indolinyl, izoindolinyl, morfolinyl, tiomorfolinyl, homomorfolinyl, homopiperydynyl, homopiperazynyl, homotiomorfolinyl, S-tlenek tiomorfolinylu, S,S-ditlenek

12 5 11 tiomorfolinylu, tetrahydropiranyl, tetrahydrotienyl, S,S-ditlenek homotiomorfolinylu, oksazolidynonyl, dihydropirazolil, dihydropirolil, dihydropirazynyl, dihydropirydynyl, dihydropirymidynyl, dihydrofuryl, dihydropiranyl, S-tlenek tetrahydrotienylu, S,Sditlenek tetrahydrotienylu, S-tlenek homotiomorfolinylu, 2-oksa-5- azabicyklo[2.2.1]heptan, 8-oksa-3-aza-bicyklo[3.2.1]oktan, 3,8- diazabicyklo[3.2.1]oktan, 2,5-diaza-bicyklo[2.2.1]heptan, 3,8- diazabicyklo[3.2.1]oktan, 3,9-diazabicyklo[4.2.1]nonan i 2,6- diazabicyklo[3.2.2]nonan. [0043] Heterocykloalkiloalkil dotyczy nie-cyklicznej grupy alkilowej, w której atom wodoru związany z atomem węgla zastąpiony jest grupą heterocykloalkilową. Lista skrótów Skrót Pojęcie zastępowane skrótem IR Spektroskopia w podczerwieni Ac acetyl Kat., kat katalizator, katalitycznie Boc t-butyloksykarbonyl konz. stężony Bu butyl Kp., Sdp. temperatura wrzenia BuLi n-butylolit LC chromatografia cieczowa c stężenie zasada Hüniga N-etylo-diizopropyloamina chex cykloheksan i izo CDI karbonylodiimidazol mcpba kwas metachloronadbenzoesowy CSI izocyjanian chlorosulfonylu min minuty DC, chromatografia Me metyl TLC cienkowarstwowa DCC dicykloheksylokarbodiimid MS spektrometria masowa DCM dichlorometan NMP N-metylopirolidon DIPEA etylodiizopropyloamina (zasada Hüniga) NMP magnetyczny rezonans jądrowy DMAP N,N-dimetyloaminopirydyna Ph fenyl DMF N,N-dimetyloformamid Pr propyl

13 12 DMA N,N-dimetyloacetamid rac racemiczny DMSO sulfotlenek dimetylowy R f (Rf) współczynnik retencji EE octan etylu (ester etylowy RP faza odwrócona kwasu octowego) ESI elektronowa jonizacja rozpyłowa RT temperatura pokojowa albo czas retencji (HPLC) Et etyl t trzeciorzędowy h godzina THF tetrahydrofuran Hex heksyl TBTU tetrafluoroboran O-(benzotriazol- 1-ilo)-N,N,N,N - tetrametylouroniowy HPLC ciśnieniowa chromatografia cieczowa UV nadfiolet LDA diizopropyloamidek litu 5 [0044] Następujące przykłady wyjaśniają niniejszy wynalazek, nie ograniczając jednak jego zakresu. Dane ogólne [0045] Wszystkie reakcje prowadzi się jeżeli nie opisano inaczej w dostępnych w handlu urządzeniach sposobami dostępnymi w laboratoriach chemicznych. Stosowane rozpuszczalniki nabywa się w stopniu jakości pro analysi (do analizy) i stosuje bez dalszego oczyszczania. Wszystkie reagenty stosuje się również do syntezy bezpośrednio bez dalszego oczyszczania. [0046] Substancje wyjściowe wrażliwe na powietrze i/lub wilgoć przechowuje się w atmosferze argonu i odpowiednie reakcje i manipulacje z nimi prowadzi się w atmosferze gazu ochronnego (azot lub argon). Chromatografia [0047] Do preparatywnej chromatografii średniociśnieniowej (MPLC, faza normalna) stosuje się żel krzemionkowy firmy Millipore (oznaczenie: Granula Silica Si-60A µm) albo żel krzemionkowy C-18 RP-Kieselgel (faza RP) firmy Macherey Nagel (oznaczenie: Polygoprep 0-50 C18).

14 Chromatografię cienkowarstwową prowadzi się na gotowych płytkach DC z żelu krzemionkowego 60 na szkle (ze wskaźnikiem fluorescencji F-254) firmy Merck. Do preparatywnej chromatografii wysokociśnieniowej (HPLC) stosuje się kolumny firmy Waters (oznaczenie: XTerra Prep. MS C18, 5 µm, 30x0 mm względnie XTerra Prep. MS C18, 5 µm, 50x0 mm OBD albo Symmetrie C 18, 5 µm, 19x0mm), a analityczną HPLC (kontrola reakcji) prowadzi się za pomocą kolumn firmy Agilent (oznaczenie: Zorbax SB-C8, 5 µm, 21,2x50mm). Do chiralnej chromatografii wysokociśnieniowej (HPLC) stosuje się kolumny firmy Daicel Chemical Industries, LTD. (oznaczenie: Chiralpak AD-H albo Chiralpak AS albo Chiracel OD-RH albo Chiracel OD-H albo Chiracel OJ-H w różnych wielkościach i 5 µm materiału). Spektroskopia rezonansu jądrowego (NMR) [0048] Widma rezonansu jądrowego pobiera się w deuterowanym sulfotlenku dimetylowym-d6 jako rozpuszczalniku. Jeżeli stosuje się inne rozpuszczalniki, to są one wyraźnie wspomniane w przykładach lub w metodach. Chemiczne przesunięcie podane jest względem wzorca tetrametylosilanu (δ=0,00 ppm). Pomiary są dokonywane na spektrometrze Avance 400 (400MHz-NMRspektrometr) albo Avance 500 (500MHz-NMR-spektrometr) firmy Bruker Biospin GmbH. Spektroskopia masowa HPLC/spektrometria UV [0049] Czasy retencji/ms-esi + do charakteryzowania przykładów określa się za pomocą układu HPLC-MS (ciśnieniowa chromatografia cieczowa z detektorem masowym) firmy Agilent. Układ jest tak zbudowany, że do chromatografii (kolumna: XTerra MS C18, 2,5 µm, 2,1x30mm, firma Waters albo Synergi POLAR-RP 80A; 4µm, firma Phenomenex) szeregowo przyłączony jest detektor diodowy (G13B firmy Agilent) i detektor masowy (10 LS-MSD SL; G1946D; firmy Agilent). Układ ten jest eksploatowany przy przepływie 1,1 ml/min. Do procesu rozdzielania przepuszcza się gradient w ciągu 3,1 min (początek gradientu: 95% wody i 5% acetonitrylu; koniec gradientu: 5% wody i 95% acetonitrylu; do obydwu rozpuszczalników dodaje się każdorazowo 0,1% kwasu mrówkowego). Temperatury topnienia [0050] Temperatury topnienia są oznaczane na sprzęcie firmy Büchi typ B-540 i są niekorygowane.

15 5 14 [0051] Jeżeli wytwarzanie związków wyjściowych nie jest opisane, to są one dostępne w handlu albo można je otrzymywać analogicznie do znanych sposobów albo sposobów tu opisanych. Wytwarzanie związków według wynalazku [0052] Wytwarzanie związków według wynalazku może przebiegać według niżej opisanych sposobów syntezy, przy czym podstawniki we wzorach ogólnych mają wyżej podane znaczenia. Sposoby te należy rozumieć jako wyjaśnienie wynalazku bez ograniczania ich do przedmiotu i zakresu zastrzeżonych związków do tych przykładów. [0053] Po zbudowaniu diaminopirymidyny możliwa jest jeszcze ewentualnie transformacja jednej lub więcej grup funkcyjnych.

16 [0054] Po zbudowaniu diaminopirymidyny możliwa jest jeszcze ewentualnie transformacja jednej lub więcej grup funkcyjnych (FG). Jest to opisane w przykładach, jeśli to odpowiednie.

17 16

18 17 5 Wytwarzanie związków wyjściowych [0055] Jeżeli nie opisano inaczej, to wszystkie substancje wyjściowe nabywa się u komercyjnych dostawców i stosuje bezpośrednio w syntezach. Substancje opisane w literaturze wytwarza się według opublikowanych sposobów syntezy. A-1) 2,4-Dichloro-5-trifluorometylopirymidyna [0056]

19 18 48 g (267 mmoli) 5-trifluorometylouracylu zawiesza się z wyłączeniem wilgoci w 2 ml tlenochlorku fosforu (POCl 3 ). Do tej zawiesiny wkrapla się 47,7 g (3 5 mmoli, 1,2 równoważników) dietyloaniliny tak powoli, aby utrzymywać temperaturę pomiędzy 25 o C i 30 o C. Po zakończeniu dodawania miesza się jeszcze w ciągu 5- minut na łaźni wodnej i mieszaninę ogrzewa się w ciągu 5-6 godzin z wyłączeniem wilgoci w temperaturze o C. Nadmiar POCl 3 rozkłada się przez wmieszanie do około 10 g wody z lodem z dodatkiem kwasu siarkowego i fazę wodną natychmiast ekstrahuje się 3-krotnie każdorazowo za pomocą 500 ml eteru albo eteru t-butylowo-metylowego. Połączone wyciągi eterowe przemywa się 2- krotnie porcjami po 300 ml wody z lodem z dodatkiem kwasu siarkowego (około 0,1 M) oraz zimnym roztworem soli kuchennej i natychmiast suszy nad siarczanem sodu. Środek suszący odsącza się i rozpuszczalnik usuwa się w próżni. Pozostałość destyluje się w próżni ( mbar) przez krótką kolumnę ( cm) (temperatura szczytu: o C), przy czym otrzymuje się 35,3 g (0,163 mola, 61%) bezbarwnej cieczy, którą w atmosferze argonu odbiera się i przechowuje. DC: R f = 0,83 (chex:ee = 3:1) A-2) 2-Chloro-4-metylosulfanylo-5-trifluorometylopirymidyna i A-3) 4-Chloro-2-metylosulfanylo-5-trifluorometylopirymidyna [0057] 25 5 g (23 mmoli) 2,4-dichloro-5-trifluorometylopirymidyny rozpuszcza się w 40 ml THF, roztwór doprowadza się do temperatury -25 o C i dodaje się 1,8 g (25,3 mmoli, 1,1 równoważników) tiometylanu sodu. Miesza się w ciągu 1h w temperaturze - 25 o C i następnie bez chłodzenia przez noc w RT. Następnie rozcieńcza się dichlorometanem i 3-krotnie przemywa się 1N HCl. Fazę organiczną suszy się nad siarczanem magnezu i zatęża w próżni. Surowy produkt oczyszcza się drogą chromatografii kolumnowej (żel krzemionkowy, cykloheksan/dichlorometan; od

20 19 90/ do 80/% w ciągu około minut). Wyodrębnia się 1,56 g (6,8 mmoli, 30%) produktu A-3 i 1,46 g (6,4 mmoli, 28%) produktu A-2 w postaci bezbarwnych olejów. Przy tym można wyodrębniać 0,24 g (4%) 2,4-bis-metylosulfanylo-5- trifluorometylopirymidyny w postaci bezbarwnej substancji stałej. Produkt A-3 Produkt A-2 R f (chex:ch 2 Cl 2 1:1) 0,48 0,40 5 [0058] Wyjaśnienie budowy następuje drogą chemicznej derywatyzacji i następnej spektroskopii NMR. W tym celu A-2 i A-3 najpierw oddzielnie odchlorowcowuje się w THF w temperaturze 0 o C, 5 bar H 2, Pd/C i Pd(OH) 2 każdorazowo 1:1. Ze względu na różne właściwości symetrii otrzymywanych produktów możliwa jest jednoznaczna identyfikacja regioizomerów. 4-Amino-N-metylo-N-fenylobenzenosulfonamid (edukt w przykładzie 1) [0059] ,5 ml (85,7 mmoli, 98%) N-metyloaniliny rozpuszcza się w 0 ml dichlorometanu i w temperaturze 0 C wkrapla się g (85,7 mmoli, 95%) chlorku 4- nitrobenzenosulfonylu rozpuszczonego w 0 ml dichlorometanu i miesza się dalej jeszcze w ciągu 1,5 godziny. Fazę organiczną przemywa się nasyconym wodnym roztworem węglanu sodu i suszy się nad siarczanem sodu. Następnie sączy się przez żel krzemionkowy i po usunięciu wszystkich lotnych składników w próżni otrzymuje się 24,6 g surowego N-metylo-4-nitro-N-fenylobenzenosulfonamidu. 14,6 g (49,9 mmoli) amidu kwasu nitrosulfonowego rozpuszcza się w 0 ml THF/MeOH 1/1. Po dodaniu Pd/C (%) miesza się pod ciśnieniem 5 bar H 2 w ciągu 16h w temperaturze 50 C. Po dodaniu sita molekularnego w celu związania wody, dalszym dodawaniu Pd/C i ponownym mieszaniu w warunkach uwodorniania (ciśnienie 5 bar H 2, 60 C) w ciągu 16h otrzymuje się 13,1 g (48,9 mmoli, 0%) surowego A-4a w postaci beżowej substancji stałej. Ten surowy produkt bez dalszego oczyszczania stosuje się do syntezy. [0060] W analogiczny sposób wytwarza się 4-amino-N-fenylobenzenosulfonamid i 4-amino-N,N-dimetylobenzenosulfonamid (edukty do przykładu 2 i 3). Opisana metoda stanowi ogólnie możliwy do zastosowania sposób wytwarzania

21 5 25 podstawionych lub niepodstawionych amidów kwasów aminobenzenosulfonowych z odpowiednich chlorków kwasów nitrobenzenosulfonowych. Ogólny sposób syntezy związków typu B-2 [0061] Odpowiednio R3-podstawioną 2,4-dichloropirymidynę B-1 (produkt handlowy względnie wytworzona przez chlorowanie odpowiedniego uracylu, jak przykładowo opisano dla A-1) rozpuszcza się w THF (albo dioksanie, DMA, NMP, acetonie) (około 2-5 ml na mmol), dodaje się 1-1,6 równoważników zasady Hüniga (albo trietyloaminy, węglanu potasu albo innej odpowiedniej zasady) i mieszaninę reakcyjną poddaje się działaniu temperatury (-78 C w przypadku bardzo reaktywnych pirymidyn, RT albo temperatura podwyższona w przypadku raczej słabo reaktywnych pirymidyn). Dodaje się około 0,75 1 równoważników aminy rozpuszczonej w odpowiednim rozpuszczalniku (patrz wyżej) i mieszaninę reakcyjną miesza się w ciągu określonego czasu w odpowiedniej temperaturze względnie w ciągu określonego czasu rozmraża się względnie ogrzewa, w zależności od reaktywności stosowanej pirymidyny. Po zakończeniu reakcji (kontrola reakcji za pomocą HPLC lub DC) do mieszaniny reakcyjnej dodaje się żel krzemionkowy i wszystkie lotne składniki usuwa się w próżni. W wyniku oczyszczania drogą chromatografii kolumnowej otrzymuje się żądane produkty podstawienia. W zależności od reszty R3 pirymidyny powstają obydwa możliwe regioizomery w różnych stosunkach. Na ogół można je rozdzielać chromatograficznie. B-2a) Amid kwasu (±)-(1S*,2R*)-2-(2-chloro-5-trifluorometylopirymidyn-4- yloamino)-cyklopentanokarboksylowego [0062] mg (2,3 mmoli) A-1 i 636 mg (4,6 mmoli, 2 równoważniki) węglanu potasu zawiesza się w 11 ml acetonu i chłodzi się do temperatury -70 o C, po czym dodaje się amid kwasu cis-(±)-(1s,2r)-2-aminocyklopentanokarboksylowego. Mieszaninę reakcyjną pozostawia się przez noc, mieszając, do rozmrożenia do RT i miesza

22 5 21 się jeszcze w ciągu 24 godzin w temperaturze pokojowej. Następnie dodaje się 40 ml żelu krzemionkowego i wszystkie lotne składniki usuwa się w próżni. Obydwa produkty regioizomeryczne rozdziela się drogą chromatografii kolumnowej, przy czym żądany regioizomer jest produktem eluowanym najpierw (żel krzemionkowy, chex/ee 40/60). Wyodrębnia się 218 mg (0,71 mmola, 31%) B-2a oraz 297 mg (0,96 mmola, 42%) produktu regioizomerycznego B-2'a. R f (B-2a) = 0,51 (żel krzemionkowy, EE ), [R f (B-2a') = 0,34] MS-ESI+: 309 (M+H) + [0063] Wyjaśnienie i przyporządkowanie budowy obydwu regioizomerów prowadzi się drogą oddzielnego odchlorowcowywania w warunkach redukujących i następnej spektroskopii 1H-NMR produktów (analogicznie do A-2 i A-3). [0064] Następujące przykłady związków typu B-2 wytwarza się analogicznie. # R 3 Warunki B-2 : B-2' Wydajność B-2 R f (B- 2) R f (B-2') Eluent B- 2a CF 3 Aceton, K 2CO 3, -70 C - RT, 16 h 42 : 58 31% 0,51 0,34 EE

23 22 # R 3 Warunki B-2 : B-2' Wydajność B-2 R f (B- 2) R f (B-2') Eluent B- 2b Me DMA, zasada Hüniga, 40 C, 24 h > 85 : 83% 0,25 nie oznaczono EE B- 2c NO 2 Aceton, K 2 CO 3, -70 C, 16 h > 99 : 1 82% 0,54 - EE B- 2d F Dichlorometan, Hüniga, 0 C-RT, 2 dni zasada > 99 : 1 82% 0,43 - EE B- 2e Cl Dichlorometan, zasada Hüniga, 0 C - RT, 1 dzień nie oznaczono 60% nie 0,45 oznaczono EE B-2f i-pr DMA, zasada Hüniga, 70 C, 24 h nie oznaczono 60% 0,40 0,28 EE 5 [0065] Związki B-2a do B-2f można w obecności katalizatora kwasowego poddawać reakcji z anilinami do związków typu B-4. Ogólny sposób przeprowadzania syntezy związków typu B-4 [0066] Edukt B-2 rozpuszcza się w 1-butanolu (albo w dioksanie, DMA, NMP) (około 0,5-4 ml na mmol), dodaje się 0,1-1 równoważników HCl w dioksanie oraz 1 równoważnik aniliny i mieszaninę reakcyjną ogrzewa się pod chłodnicą zwrotną. Po zakończeniu reakcji do mieszaniny reakcyjnej wprowadza się żel krzemionkowy i wszystkie lotne składniki usuwa się w próżni. Następnie oczyszcza się drogą chromatografii kolumnowej. Często produkty po zakończeniu reakcji wydzielają się też z roztworu reakcyjnego i można je bezpośrednio odsysać i przemywać 1-butanolem.

24 23 # R 3 Warunki Wydajność B-4 R f Eluent B- 4a CF 3 Wytwarzanie według schematu C z C-1 (C- 3a B-4a) -- 0,37 DCM:MeOH:AcOH 9:1:0,1 1-Butanol, 0,1 B- 4b Me równoważnika HCl, chłodnica zwrotna 3 95% 0,11 DCM:MeOH:AcOH 9:1:0,1 godziny 1-Butanol, 0,1 B- 4c NO 2 równoważnika HCl, chłodnica zwrotna 4 66% nie oznaczono -- godziny 1-Butanol, 0,1 B- 4d F równoważnika HCl, chłodnica zwrotna 4 83% 0,27 DCM:MeOH:AcOH 9:1:0,1 godziny 1-Butanol, 0,1 B- 4e Cl równoważnika HCl, chłodnica zwrotna 2 92% 0,31 DCM:MeOH:AcOH 9:1:0,1 godziny 1-Butanol, 0,1 B- 4f i-pr równoważnika HCl, chłodnica zwrotna 4 99% 0,08 DCM:MeOH:AcOH 9:1:0,1 godziny (4-Amino-2-chlorofenylo)-(4-metylopiperazyn-1-ylo)-metanon (edukt w przykładzie 70)

25 [0067] ml (8,84 mmoli, 1,3 równoważników) N-metylopiperazyny rozpuszcza się w 40 ml dichlorometanu i roztwór ten traktuje się 1,5 ml (8,84 mmoli, 1,3 równoważników) zasady Hüniga. Następnie powoli, chłodząc, wkrapla się 1-5 g (6,82 moli, 1 równoważnik) chlorku 4-nitro-2-chlorobenzoilu rozpuszczonego w ml dichlorometau. Po 2h mieszania powoli wkrapla się, mieszając, 9 ml nasyconego wodnego roztworu wodorowęglanu sodu, fazę organiczną oddziela się i rozpuszczalnik usuwa się w próżni. Produkt oczyszcza się drogą chromatografii kolumnowej (żel krzemionkowy, DCM/MeOH/NH 3 9/1/01) i otrzymuje się 1,83 g (6,45 mmoli, 95%) amidu kwasu nitrobenzoesowego. Ten ostatni rozpuszcza się w 21 THF, dodaje się 300 mg niklu Raneya i miesza się w ciągu 16 h pod ciśnieniem 3 bar H 2 i RT. Po odsączeniu niklu Raneya i usunięciu lotnych składników w próżni otrzymuje się 1,2 g (4,73 mmoli, 73%) (4-amino-2- chlorofenylo)-(4-metylopiperazyn-1-ylo)-metanonu. R f = 0,38 (żel krzemionkowy, DCM:MeOH:NH 3 = 9:1:0,1) MS-ESI + : 254 (M+H) + [0068] Metoda ta nadaje się w analogiczny sposób do syntezy podstawionych i niepodstawionych amidów kwasów aminobenzoesowych, jak na przykład stosowana do syntezy w przykładach Przykłady te wytwarza się analogicznie do przykładu 70. Do syntezy przykładów 6, 7 i 144 stosuje się amidy kwasów m-aminobenzoesowych, które wytwarza się w taki sam sposób. Izopropyloamid kwasu cis-(±)-2-aminocyklopentanokarboksylowego [0069]

26 mg (0,43 mmola) kwasu cis-(±)-2-aminocyklopentanokarboksylowego zawiesza się w 900 µl (25 równoważników) izopropylaminy i do tej zawiesiny dodaje się 5 mg (0,064 mmola, 1,5 równoważników) TBTU i 550 µl DMF. Miesza się w ciągu 16h i mieszaninę reakcyjną roztwarza się w DCM:MeOH:NH 3 9:1:0,1 i traktuje się 7 ml żelu krzemionkowego. Po usunięciu wszystkich lotnych składników w próżni prowadzi się chromatografię (żel krzemionkowy, DCM:MeOH:NH 3 9:1:0,1). Otrzymuje się 63 mg (0,37 mmola, 86%) bezbarwnej substancji stałej. R f = 0,33 (żel krzemionkowy, DCM:MeOH:NH 3 85::1,5) B-2g) Izopropyloamid kwasu (±)-(1S*,2R*)-2-(2-chloro-5-trifluorometylopyirymidyn- 4-yloamino)-cyklopentanokarboksylowego [0070] 2 g (9,2 mmoli) A-1 i 1,8 ml (11,2 mmoli, 1,2 równoważników) zasady Hüniga rozpuszcza się w 60 ml THF, chłodzi się do temperatury -78 o C, po czym powoli wkrapla się izopropyloamid kwasu cis-(±)-2-aminocyklopentanokarboksylowego rozpuszczonego w 60 ml THF w temperaturze -78 C. Mieszaninę reakcyjną pozostawia się przez noc, mieszając, do rozmrożenia do RT. Następnie dodaje się 40 ml żelu krzemionkowego i wszystkie lotne składniki usuwa się w próżni. Drogą chromatografii kolumnowej rozdziela się obydwa produkty regioizomeryczne, przy czym żądany regioizomer jest produktem eluowanym najpierw (żel krzemionkowy, chex/ee od 85/ do 80/ w ciągu 30 minut). Wyodrębnia się 590 mg (1,68 mmoli, 24%) B-2g oraz 690 mg (1,97 mmoli, 28%) produktu regioizomerycznego B-2g'. 25 R f (B-2g) = 0,21 (żel krzemionkowy, chex:ee 3:1), [R f (B-2g') = 0,] MS-ESI+: 351 (M+H) + UV max = 246 nm 3-Fluoro-4-(4-metylo-[1,4]diazepan-1-ylo)-fenyloamina

27 [0071] g (12,6 mmoli) 3,4-difluoronitrobenzenu rozpuszcza się w 1,6 ml etanolu, dodaje się 2,4 ml (,1, 1 mmol, 1,2 równoważników) zasady Hüniga, po czym chłodząc lodem wkrapla się 1,44 g (12,6 mmoli, 1 równoważnik) heksahydro-1-metylo-1h- 1,4-diazepiny. Po około 12h mieszania w RT reakcja dobiega końca. Następnie dodaje się metanol i 50 ml żelu krzemionkowego, lotne składniki usuwa się w próżni i oczyszcza się drogą chromatografii kolumnowej (DCM/MeOH 97/3 do 85/ w ciągu 35 minut). Otrzymuje się 3 g (11,9 mmoli, 94%) związku nitrowego. R f = 0,39 (żel krzemionkowy, DCM:MeOH:NH 3 9:1:0,1) MS-ESI + : 253 (M+H) + Związek nitrowy rozpuszcza się w 600 ml THF i traktuje się około 300 mg niklu Raneya. Uwodornia się w ciągu 3h pod ciśnieniem H 2 wynoszącym 3 bar. Nikiel Raneya odsącza się i roztwór uwalnia się od wszystkich lotnych składników w próżni. Otrzymuje się 2, g (9,6 mmoli, 81%) 3-fluoro-4-(4-metylo-[1,4]diazepan- 1-ylo)-fenyloaminy. R f = 0,48 (żel krzemionkowy, DCM:MeOH:NH 3 4:1:0,1) MS-ESI + : 224 (M+H) + [0072] W analogiczny sposób wytwarza się aniliny, które stosuje się jako edukty w przykładach Ester benzylowy kwasu 4-aminobenzoesowego [0073] 25,01 g kwasu 4-nitrobenzoesowego zawiesza się w 500 ml acetonitrylu i następnie dodaje się,03 g (8,7 mmoli, 1,2 równoważników) węglanu potasu. Mieszając wkrapla się,40 g (171,0 mmoli, 1 równoważnik) bromku benzylu i

28 27 mieszaninę reakcyjną ogrzewa się potem w ciągu 5h, mieszając, do temperatury 60 C. Dodaje się 750 ml wody destylowanej, 4-krotnie ekstrahuje się porcjami po 250 ml EE i po połączeniu faz organicznych suszy się nad siarczanem sodu. Po usunięciu wszystkich lotnych składników w próżni surowy produkt zawiesza się 5 kolejno 2-krotnie w toluenie i usuwa się w próżni wszystkie lotne składniki (usuwanie nadmiaru bromku benzylu). Otrzymuje się,60 g (80,1 mmoli) estru benzylowego kwasu 4-nitrobenzoesowego w postaci bezbarwnej substancji stałej, którą stosuje się w następnym etapie bez dalszego oczyszczania.,6 g tego estru benzylowego kwasu 4-nitrobenzoesowego rozpuszcza się w 350 ml dioksanu i roztwór ten traktuje się 6,9 g (49,9 mmoli, 0,61 równoważnika) niklu Raneya. Mieszając uwodornia się pod ciśnieniem 5 bar H 2 w ciągu 16h. Katalizator odsącza się, w próżni usuwa się wszystkie lotne składniki. Otrzymuje się 17,0 g (74,8 mmoli, 93%) estru benzylowego kwasu 4-aminobenzoesowego w postaci bezbarwnej substancji stałej. C-1a) Ester benzylowy kwasu 4-(4-chloro-5-trifluorometylopirymidyn-2-yloamino)- benzoesowego [0074] g (44 mmoli) estru benzylowego kwasu 4-aminobenzoesowego rozpuszcza się w 0 ml DMA, dodaje się 8 ml zasady Hüniga (0,97 równoważnika) i do klarownego roztworu wkrapla się w RT,4 g (48,21 mmoli) 2,4-dichloro-5- trifluorometylopirymidyny rozpuszczonej w 50 ml DMA. Roztwór reakcyjny miesza się w temperaturze 60 C przez noc, po czym dodaje się 300 ml dichlorometanu i wytrząsa się z wodą destylowaną (3 x 300 ml). Fazę organiczną suszy się nad siarczanem sodu i usuwa się rozpuszczalnik w próżni. Surowy produkt traktuje się 0 ml MeOH, rozciera się i pozostawia się na 2h. Następnie miesza się w ciągu minut, osad odsącza się i przemywa metanolem (metanolowy przesącz zawiera niepożądany regioizomer nukleofilowego podstawiania). Na koniec

29 5 28 surowy produkt jeszcze raz zawiesza się w metanolu, odsącza, przemywa niewielką ilością metanolu i suszy w suszarce próżniowej w temperaturze 60 C. Otrzymuje się 8,5 g (,7 mmoli, 43%) C-1a w postaci jasnożółtej substancji stałej. R f = 0,71 (żel krzemionkowy, chex:ee 1:2) MS-ESI + : 408 (M+H) + C-2a) [4-(4-Chloro-5-trifluorometylopyirymidyn-2-yloamino)-fenylo]-(4- metylopiperazyn-1-ylo)-metanon [0075] ,74 g (6,71 mmoli) C-1a rozpuszcza się w 1 ml dioksanu, dodaje się 300 mg wodorotlenku palladu (% w/w Pd, 2,14 mmoli, 0,32 równoważnika) i w ciągu 16h miesza się pod ciśnieniem 3 bar H 2 i w RT. Mieszaninę reakcyjną sączy się przez celit, w próżni usuwa się rozpuszczalnik i otrzymuje się 1,87 g (5,89 mmoli, 88%) kwasu 4-(4-chloro-5-trifluorometylopyirymidyn-2-yloamino)-benzoesowego w postaci bezbarwnej substancji stałej, którą stosuje się dalej bez dalszego oczyszczania. 1,1 g (3,46 mmoli) tego kwasu benzoesowego traktuje się ml toluenu i 301 µl (4,16 mmoli, 1,2 równoważników) chlorku tionylu i ogrzewa się pod chłodnicą zwrotną w ciągu 1,5 h. Wszystkie lotne składniki usuwa się w próżni i surowy chlorek kwasu benzoesowego bezpośrednio przerabia się dalej. 536 mg (1,6 mmoli) tego związku rozpuszcza się w 4 ml THF i traktuje się 4 µl (1,5 równoważników) zasady Hüniga. Po dodaniu 179 µl (1 równoważnik) N- metylopiperazyny roztwór miesza się w ciągu 16h w RT. Mieszaninę reakcyjną wylewa się do około 40 ml wody destylowanej, miesza się w ciągu 30 minut i fazę wodną ekstrahuje się 3-krotnie porcjami po 50 ml octanu etylu. Po wysuszeniu fazy organicznej nad siarczanem magnezu, przesączeniu i usunięciu lotnych składników w próżni otrzymuje się 645 mg (1,5 mmoli, 94%) C-2a w postaci substancji stałej. R f = 0,69 (żel krzemionkowy, CH 2 Cl 2 :MeOH:NH 3 5:1:0,1) MS-ESI+: 400 (M+H) +

30 29 C-2b) 4-(4-Chloro-5-trifluorometylopirymidyn-2-yloamino)-N-metylo-N-(1- metylopiperydyn-4-ylo)-benzamid [0076] 5 R f = 0,30 (żel krzemionkowy, CH 2 Cl 2 :MeOH:NH 3 5:1:0,1) MS-ESI+: 428 (M+H) + [0077] C-2b wytwarza się analogicznie do C-2a z zastosowaniem metylo-(1- metylopiperydyn-4-ylo)-aminy. Ester benzylowy kwasu (±)-((1S*,2R*)-2-aminocykloheksylo)-karbaminowego [0078] 25 2 ml (16,2 mmoli) cis-1,2-diaminocykloheksanu i 2,42 g (19,4 mmoli, 1,2 równoważników) 9-borabicyklo[3.3.1]nonanu (9-BBN) rozpuszcza się w 8 ml THF/NMP 1/1 i w RT miesza się w ciągu 45 minut. Do lekko mętnego roztworu dodaje się 2,4 ml (16,2 mmoli, 1 równoważnik) chloromrówczanu benzylu (Cbzchlorek). Po upływie około 1h mieszaninę reakcyjną traktuje się wodą destylowaną i miesza się przez kilka minut. Następnie wodny roztwór traktuje się octanem etylu i fazę wodną przemywa się 3-krotnie porcjami po około 50 ml octanu etylu. Produkt w całości znajduje się w fazie wodnej, zanieczyszczenia w fazie organicznej. Fazę wodną alkalizuje się za pomocą NaHCO 3 (ph 8), dodaje się dichlorometan, 3-krotnie ekstrahuje się porcjami po ml dichlorometanu, połączone fazy organiczne suszy się nad siarczanem magnezu i rozpuszczalnik usuwa się w próżni. Otrzymuje się 2,29 g (9,22 mmoli, 57%) estru benzylowego

31 30 kwasu (±)-((1S*,2R*)-2-aminocykloheksylo)-karbaminowego w postaci bezbarwnej oleistej cieczy. R f = 0,45 (żel krzemionkowy, CH 2 Cl 2 :MeOH:NH 3 9:1:0,1) MS-ESI + : 249 (M+H) + 5 C-3a) Ester benzylowy kwasu (±)-(1S*,2R*)-{2-[4-(4-metylopiperazyno-1- karbonylo)-fenyloamino]-5-trifluorometylopirymidyn-4-yloamino}-cykloheksylo)- karbaminowego [0079] 800 mg (2 mmole) C-2a rozpuszcza się w 1 ml NMP, dodaje się 569 mg (2,4 mmoli, 1,2 równoważników) estru benzylowego kwasu (±)-((1S*,2R*)-2- aminocykloheksylo)-karbaminowego i następnie 521 µl (3 mmole, 1,5 równoważników) zasady Hüniga. Po upływie 48h w temperaturze 70 C reakcja dobiega końca. Po usunięciu rozpuszczalnika w próżni surowy produkt oczyszcza się drogą chromatografii kolumnowej. (DCM/MeOH/NH 3 od 19/1/0,1 do 9/1/0,1) i otrzymuje się 826 mg (1,35 mmoli, 68%) produktu w postaci bezbarwnej żywicy. MS-ESI + : 612 (M+H) + C-3b) (±)-{4-[4-((1R*,2S*)-2-Aminocykloheksyloamino)-5-trifluorometylopirymidyn- 2-yloamino]-fenylo}-(4-metylopiperazyn-1-ylo)-metanon [0080] 25

32 mg (0,18 mmola) C-3a rozpuszcza się w DMF ( ml) i traktuje się wodą destylowaną (1 ml). Następnie ponownie dodaje się 9 ml DMF, roztwór przeprowadza się do urządzenia do uwodorniania i traktuje Pd/C (0 mg, 5% Pd). Roztwór reakcyjny miesza się w ciągu 12h pod ciśnieniem H 2 4 bar. Mieszaninę reakcyjną roztwarza się w dichlorometanie i traktuje ml żelu RP i usuwa wszystkie lotne składniki w próżni. Oczyszczanie prowadzi się drogą chromatografii kolumnowej (faza RP, acetonitryl/woda od 5/95 do 95/5 w ciągu minut). Po połączeniu frakcji zawierających produkt i suszeniu przez wymrażanie otrzymuje się 27 mg (0,06 mmola, 30%) żądanego produktu w postaci bezbarwnej substancji stałej. MS-ESI + : 478 (M+H) + C-3c) Kwas (±)-(1S*,2R*)-2-{2-[4-(4-metylopiperazyno-1-karbonylo)-fenyloamino]- 5-trifluorometylopirymidyn-4-yloamino}-cykloheptanokarboksylowy [0081] mg (1,1 mmoli) C-2a rozpuszcza się w 500 µl NMP i dodaje się 565 µl zasady Hüniga (3,3 mmoli, 3 równoważniki) oraz 256 mg kwasu cis-2- aminocykloheptanokarboksylowego (racemiczny). Mieszaninę reakcyjną wprowadza się do ustawionej na temperaturę 0 C łaźnię olejową i w tej temperaturze ogrzewa się, mieszając, w ciągu 8h. Po zakończeniu reakcji mieszaninę reakcyjną roztwarza się w metanolu, dodaje się ml żelu RP i wszystkie lotne składniki usuwa się w próżni. Oczyszczanie prowadzi się na odwróconej fazie (eluent: acetonitryl/woda (/85 do 35/65 w ciągu minut). Po połączeniu frakcji zawierających produkt i suszeniu przez wymrażanie otrzymuje się 160 mg (0,31 mmola, 28%) żądanego produktu w postaci bezbarwnej substancji stałej. MS-ESI + : 521 (M+H) +