(12) TŁUMACZENIE PATENTU EUROPEJSKIEGO (19) PL (11) (96) Data i numer zgłoszenia patentu europejskiego:

Transkrypt

1 RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) TŁUMACZENIE PATENTU EUROPEJSKIEGO (19) PL (11) PL/EP Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (96) Data i numer zgłoszenia patentu europejskiego: (97) O udzieleniu patentu europejskiego ogłoszono: Europejski Biuletyn Patentowy / EP B1 (13) T3 (1) Int. Cl. C07C1/02 C07C1/09 C07C3/02 (06.01) (06.01) (06.01) (4) Tytuł wynalazku: Sposób wytwarzania kwasu mrówkowego () Pierwszeństwo: DE (43) Zgłoszenie ogłoszono: Europejski Biuletyn Patentowy 07/ (4) O złożeniu tłumaczenia patentu ogłoszono: 29.. Wiadomości Urzędu Patentowego / (73) Uprawniony z patentu: BASF SE, Ludwigshafen, DE PL/EP T3 (72) Twórca (y) wynalazku: KARL Jörn, Ludwigshafen, DE HAUK Alexander, Ludwigshafen, DE (74) Pełnomocnik: Sulima Grabowska i Sierzputowska Biuro Patentów i Znaków Towarowych sp.j. rzecz. pat. Sulima Zofia Warszawa skr. poczt. 6 Uwaga: W ciągu dziewięciu miesięcy od publikacji informacji o udzieleniu patentu europejskiego, każda osoba może wnieść do Europejskiego Urzędu Patentowego sprzeciw dotyczący udzielonego patentu europejskiego. Sprzeciw wnosi się w formie uzasadnionego na piśmie oświadczenia. Uważa się go za wniesiony dopiero z chwilą wniesienia opłaty za sprzeciw (Art. 99 (1) Konwencji o udzielaniu patentów europejskich).

2 SGS-34/VAL EP B1 Opis [0001] Niniejszy wynalazek dotyczy sposobu wytwarzania kwasu mrówkowego przez rozkład termiczny mrówczanów amoniowych z trzeciorzędowymi aminami. [0002] Wytwarzanie kwasu mrówkowego przez rozkład termiczny mrówczanów amoniowych z trzeciorzędowymi aminami A zgodnie z następującym równaniem reakcji jest ogólnie znane. 1 2 Tak więc w EP-A 1432 opisano przykładowo sposób, w którym najpierw wytwarza się mrówczan amoniowy z trzeciorzędową aminą, hydrolizując mrówczan metylu w obecności trzeciorzędowej aminy, która pod ciśnieniem normalnym wrze w temperaturze co najmniej 180 C, w ilości od 0, do 3,0 mola na mol mrówczanu metylu. Jako odpowiednie do tego aminy trzeciorzędowe proponuje się tu związki imidazolowe. Własne doświadczenia Zgłaszającego wykazały jednak, że te związki imidazolowe nie są wystarczająco trwałe w warunkach procesu. Przy tym tak wytworzony kwas mrówkowy zmienia barwę podczas przechowywania. [0003] W EP-A 63831, w celu rozwiązania problemów występujących w sposobie z EP- A 1432 zaproponowano prowadzenie rozkładu w obecności drugorzędowych formamidów, przy czym formamidy powinny wrzeć w temperaturze o do 10 K niższej niż amina trzeciorzędowa obecna w mrówczanie amoniowym. Trzeciorzędowymi aminami są wysokowrzące substancje o temperaturze wrzenia pod ciśnieniem normalnym powyżej 0 C. Kwas mrówkowy otrzymany według tego sposobu wykazuje również tendencję do zmiany barwy. [0004] Celem niniejszego wynalazku jest zatem dostarczenie sposobu wytwarzania kwasu mrówkowego, w którym otrzymuje się kwas mrówkowy, który nie wykazuje lub wykazuje w znacznie niższym stopniu niż w stanie techniki, tendencję do zmiany barwy. Sposób powinien być przy tym ekonomiczny, tzn. powinien on być prowadzony szczególnie z wysoką wydajnością w odniesieniu do substancji wyjściowych, z dobrą wydajnością przestrzenno-czasową i przy niskim zapotrzebowaniu na energię. [000] Nieoczekiwanie stwierdzono, że ten cel może zostać osiągnięty przez termiczny rozkład mrówczanu amoniowego z trzeciorzędowymi aminami A, które pod ciśnieniem normalnym mają temperaturę wrzenia w zakresie od do 17 C i wartość pka w wo-

3 dzie w 2 C w zakresie od 4 do 9. [0006] Zgodnie z tym niniejszy wynalazek dotyczy sposobu wytwarzania kwasu mrówkowego przez termiczny rozkład mrówczanów amoniowych z trzeciorzędowymi aminami A, który charakteryzuje się tym, że obecna w mrówczanie amoniowym trzeciorzędowa amina A ma temperaturę wrzenia w zakresie od do 17 C i wartość pka w wodzie w 2 C w zakresie od 4 do 9, oraz tym, że mrówczan amoniowy wytwarza się przez hydrolizę mrówczanu metylu w obecności trzeciorzędowej aminy A. [0007] Określenie amina trzeciorzędowa obejmuje tutaj i poniżej zarówno aminy trzeciorzędowe, które zawierają co najmniej jeden trzeciorzędowy atom azotu, który ma trzy alifatyczne lub cykloalifatyczne podstawniki, które tworzą ewentualnie z atomem azotu mono- lub bicykliczną strukturę pierścieniową, jak też związki azotu, w których trzeciorzędowy atom azotu jest wbudowany w aromatyczną strukturę pierścieniową. [0008] Odpowiednimi aminami są takie, których wartość pka w wodzie pod ciśnieniem normalnym i w temperaturze normalnej mieści się w zakresie od 4 do 9. Odnośnie definicji wartości pka należy powołać w tym miejscu Landoldt-Bömstein, 6. wydanie, tom II, str. 900 i dalsze. Aminy A zawierają zazwyczaj jeden lub dwa trzeciorzędowe atomy azotu, szczególnie jeden atom azotu, i 6 do atomów węgla, oraz ewentualnie jeden lub dwa atomy tlenu. [0009] Wśród amin trzeciorzędowych korzystne są związki pirydynowe, szczególnie mono-, di- i tri-c 1 -C 4 -alkilopirydyny, korzystnie o łącznej liczbie atomów węgla 6 do, takie jak α-pikolina, β-pikolina, γ-pikolina, 2,4,6-trimetylopirydyna, 2-tert-butylopirydyna, 2,6-dimetylopirydyna, 2,4-dimetylopirydyna, oraz mono-c 1 -C 4 -alkoksypirydyny. [00] Odpowiednie są również nasycone, pięcio-, sześcio-, siedmio- lub ośmioczłonowe azotowe związki heterocykliczne, zawierają przy co najmniej jednym atomie azotu grupę N-C 1 -C 4 -alkilową i które mogą również zawierać atom tlenu jako człon pierścienia, takie jak N-metylomorfolina, N-etylomorfolina i podobne. [0011] Czwartorzędowy mrówczan amoniowy stosowany do rozkładu termicznego można wytwarzać zasadniczo znanymi sposobami: i) drogą bezpośredniej reakcji odpowiedniej trzeciorzędowej aminy A z kwasem mrówkowym, analogicznie do sposobów opisanych w GB-A 289 do US 34146, ii) drogą katalizowanego metalem przejściowym uwodorniania ditlenku węgla do kwasu mrówkowego w obecności trzeciorzędowej aminy A, analogicznie do sposobów opisanych w EP-A 9321, EP-A 11 lub EP-A 37243, iii) drogą reakcji mrówczanu metylu z wodą, a następnie ekstrakcji powstałego

4 kwasu mrówkowego za pomocą aminy trzeciorzędowej, analogicznie do metody z DE-A , albo iv) drogą reakcji mrówczanu metylu z wodą w obecności aminy trzeciorzędowej, analogicznie do przepisu z EP-A [0012] Surowe produkty otrzymane według sposobów i) do iv), oprócz odpowiedniego mrówczanu amoniowego, w zależności od wybranego sposobu zawierają dalsze związki chemiczne, przykładowo rozpuszczalniki organiczne, nieprzetworzone materiały wyjściowe, przykładowo mrówczan metylu, powstałe produkty sprzężone, przykładowo metanol, i/lub składniki będące katalizatorami. I tak przykładowo mieszaniny reakcyjne otrzymane według sposobu iv), oprócz mrówczanu amoniowego z aminą trzeciorzędową A użytą do hydrolizy, zawierają jako inne związki zazwyczaj również wodę, metanol i/lub mrówczan metylu. [0013] Zaleca się, aby przed zgodnym z wynalazkiem rozkładem termicznym mrówczanu amoniowego te składniki usunąć w dużym stopniu, a korzystnie całkowicie, szczególnie do co najmniej 99 % i szczególnie korzystnie do co najmniej 99,9 % i specjalnie do co najmniej 99,9 %, w odniesieniu do całkowitej ilości otrzymanych zanieczyszczeń, względnie zmniejszyć do resztkowej zawartości poniżej 1 %, szczególnie poniżej 0,1 % wag. i specjalnie do 0 do 00 ppm, w odniesieniu do mrówczanu amoniowego doprowadzonego do rozkładu termicznego. Wartości w ppm należy tu rozumieć jako udziały wagowe -6. [0014] W celu rozkładu termicznego mrówczanów amoniowych zazwyczaj ogrzewa się surowy produkt zawierający mrówczan amoniowy, ewentualnie po znacznym oddzieleniu nieprzereagowanych substratów i produktów sprzężonych lub innych lotnych zanieczyszczeń, takich jak przykładowo nieprzeraegowany mrówczan metylu, metanol i ewentualnie woda, do temperatury, w której następuje rozkład mrówczanu amoniowego na kwas mrówkowy i aminę trzeciorzędową. Korzystnie prowadzi się rozkład termiczny prowadzi się tak, aby temperatura mieszaniny nie przekraczała 1 C, a zwłaszcza nie przekraczała 12 C i mieściła się szczególnie w zakresie od 90 do 12 C. Tak uwolniony kwas mrówkowy usuwa się w zwykły sposób z mieszaniny reakcyjnej. Celowo usuwanie kwasu mrówkowego prowadzi się przez oddestylowanie kwasu mrówkowego, ewentualnie razem z wodą, z zastosowanej mieszaniny reakcyjnej. Aby zapewnić oddestylowanie kwasu mrówkowego z mieszaniny reakcyjnej, rozkład termiczny mrówczanu amoniowego prowadzi się korzystnie pod ciśnieniem nie większym niż 1,1 bara, przykładowo w zakresie od 0,01 do 1 bara, szczególnie w zakresie od 0,02 do 0,8 bara, a szczególnie korzystnie w zakresie od 0,0 do 0, bara. [001] Do rozkładu termicznego mrówczanu amoniowego odpowiednie są zasadniczo

5 przede wszystkim aparaty destylacyjne, takie jak kolumny destylacyjne, przykładowo kolumny z wypełnieniem lub z półkami dzwonowymi. Jako wypełnienia odpowiednie są szczególnie wypełnienia strukturalne, szklane pierścienie Raschiga i pierścienie Palla, przy czym w celu zapobiegania korozji korzystne są wypełnienia ceramiczne. [0016] W jednej z postaci realizacji sposobu według wynalazku rozkład termiczny prowadzi się w obecności formamidu drugorzędowej aminy. Odpowiednimi formamidami są w szczególności związki wymienione w EP-A o ogólnym wzorze II, szczególnie takie, których temperatura wrzenia pod ciśnieniem normalnym nie przekracza 170 C. Przykładami takich formamidów są w szczególności N-formylomorfolina, N-formylopirolidyna, N-formylopiperydyna, N,N-dimetyloformamid i N,N-dietyloformamid. W innej korzystnej postaci realizacji prowadzi się rozkład termiczny bez formamidu. [0017] Korzystnie sposób według wynalazku realizuje się jako proces ciągły. W tym celu strumień z reaktora syntezy mrówczanu amoniowego, który zazwyczaj jeszcze zawiera lotne składniki, celowo doprowadza się do pierwszej aparatury destylacyjnej, przy czym główną część lotnych składników oddestylowuje się przez szczyt kolumny, korzystnie do resztkowej zawartości nie większej niż 1% wag., w szczególności nie większej niż 0,1%, a zwłaszcza nie większej niż 00 ppm. Strumień z kuba pierwszej aparatury destylacyjnej doprowadza się do drugiej aparatury destylacyjnej do rozkładu termicznego mrówczanu amoniowego. W tej drugiej aparaturze destylacyjnej panują warunki ciśnieniowe podane powyżej dla rozkładu mrówczanu amoniowego. Temperatura kuba kolumny ma wartości podane powyżej dla rozkładu termicznego mrówczanu amoniowego i mieści się szczególnie w zakresie od 90 do 1 C. W tej drugiej aparaturze destylacyjnej, celowo stanowiącej kolumnę o korzystnie 1 do, a zwłaszcza o do 2 półkach teoretycznych, oddestylowuje się kwas mrówkowy i ewentualnie wodę ze szczytu kolumny. Ciecz wyczerpana zawiera przede wszystkim zastosowaną trzeciorzędową aminę A i ewentualnie pozostałości kwasu mrówkowego. Ciecz wyczerpaną zatem celowo zawraca się do procesu wytwarzania mrówczanu amoniowego. [0018] W korzystnej postaci realizacji sposobu według wynalazku do rozkładu termicznego stosuje się mrówczan amoniowy, który wytwarza się przez hydrolizę mrówczanu metylu w obecności trzeciorzędowej aminy A. Zgodnie z tym korzystna postać realizacji sposobu według wynalazku obejmuje hydrolizę mrówczanu metylu w obecności aminy trzeciorzędowej i rozkład termiczny otrzymanego przy tym mrówczanu amoniowego z trzeciorzędową aminą A. [0019] Hydrolizę zazwyczaj prowadzi się drogą reakcji mrówczanu metylu z wodą, w obecności od 0, do 3 moli, korzystnie 0,8 do 1, mola, a w szczególności 0,9 do 1,2 mola

6 1 2 3 trzeciorzędowej aminy A, w odniesieniu do 1 mola mrówczanu metylu. Jeżeli stosuje się aminę A w niedomiarze w odniesieniu do mrówczanu metylu, to w mieszaninie reakcyjnej występuje mieszanina kwasu mrówkowego i mrówczanu amoniowego, którą można zastosować do rozkładu termicznego, szczególnie gdy nie wytwarza się bezwodnego kwasu mrówkowego. [00] W celu osiągnięcia wystarczającego stopnia przereagowania, potrzebna ilość wody wynosi zazwyczaj co najmniej 0,8 mola na mol mrówczanu metylu i mieści się zazwyczaj w zakresie od 0,8 do 1,2 mol wody na mol mrówczanu metylu. [0021] Hydrolizę prowadzi się w temperaturze w zakresie od 0 do 0 C, korzystnie w zakresie od 70 do 160 C. Z uwagi na lotność mrówczanu metylu temperatura wrzenia pod ciśnieniu normalnym wynosi 32 C hydroliza przebiega zazwyczaj pod zwiększonym ciśnieniem, zazwyczaj pod ciśnieniem w zakresie od 1,1 do 0 barów, szczególnie w zakresie od 2 do barów i specjalnie w zakresie od 3 do barów. Zazwyczaj hydrolizę prowadzi się do stopnia przereagowania co najmniej 0 %, w odniesieniu do zastosowanego mrówczanu metylu, a zwłaszcza do stopnia przereagowania 60 do 9 %. W związku z tym produkt reakcji zawiera, oprócz powstałego w reakcji mrówczanu amoniowego i metanolu, również nieprzereagowany mrówczan metylu i ewentualnie wodę. [0022] Zaleca się usuwanie z mieszaniny reakcyjnej nieprzereagowanego mrówczanu metylu i metanolu przed rozkładem termicznym mrówczanu amoniowego. Następuje to zazwyczaj przez obróbkę destylacyjną mieszaniny reakcyjnej, przy czym oddestylowuje się co najmniej główną część metanolu powstałego w reakcji i ewentualnie zawartego w mieszaninie reakcyjnej mrówczanu metylu, korzystnie do resztkowej zawartości tych składników nie większej niż 0,1 % wag., a zwłaszcza nie większej niż 0, ppm, pozostałość podestylacyjną, która składa się zasadniczo z mrówczanu amoniowego, ewentualnie kwasu mrówkowego i wody, następnie kieruje się do rozkładu termicznego. [0023] W celu przeprowadzenia hydrolizy można postępować przykładowo tak, że najpierw w warunkach reakcji poddaje się reakcji wodę i mrówczan metylu z częścią, przykładowo do 80 %, aminy i następnie dodaje się resztę aminy, aż zostanie osiągnięty pożądany stopień przereagowania. Korzystnie jednak poddaje się reakcji mrówczan metylu, wodę i aminę razem w pożądanym stosunku ilościowym. [0024] Korzystnie prowadzi się hydrolizę i następujący po niej rozkład termiczny jako proces ciągły. W tym celu doprowadza się najpierw mrówczan metylu razem z pożądaną ilością wody i trzeciorzędowej aminy A do pierwszej strefy reakcyjnej, w podanych powyżej warunkach reakcji. Czas przebywania w pierwszej strefie reakcyjnej dobiera się tak, aby osiągnąć podane powyżej stopnie przereagowania. Strumień z reaktora reakcji hydro-

7 lizy, który oprócz metanolu zawiera zazwyczaj także mrówczan metylu i wodę jako dalsze składniki, celowo doprowadza się do pierwszej aparatury destylacyjnej, przy czym główną ilość mrówczanu metylu i metanolu oddestylowuje się przez szczyt kolumny, korzystnie do zawartości resztkowej nie większej niż 0,1 % wag., a zwłaszcza nie większej niż 00 ppm, np. do zawartości resztkowej 0 do 00 ppm. Pierwszą aparaturę destylacyjną stanowi zazwyczaj kolumna o do półkach teoretycznych. Fachowiec dobierze przy tym ciśnienie tak, aby temperatura w kubie pierwszej aparatury destylacyjnej korzystnie nie przekraczała 1 C, a zwłaszcza 12 C. Zazwyczaj ciśnienie wynosi nie więcej niż 1,1 bara. Strumień z kuba pierwszej kolumny destylacyjnej następnie, jak to opisano powyżej, doprowadza się do drugiej aparatury destylacyjnej, przy czym kwas mrówkowy i ewentualnie wodę oddestylowuje się przez szczyt kolumny. Ciecz wyczerpaną można wówczas ponownie doprowadzić do reakcji hydrolizy. Odnośnie warunków ciśnieniowych i temperaturowych w drugiej kolumnie obowiązują odpowiednio powyższe dane dotyczące rozkładu termicznego. [002] Destylat z pierwszej kolumny, jeśli zawiera jeszcze mrówczan metylu, można poddać dalszej destylacji w celu oddzielenia metanolu i mrówczanu metylu. Otrzymany przy tym mrówczan metylu można również zawracać do reakcji hydrolizy. [0026] Sposób według wynalazku pozwala na wydajne wytwarzanie kwasu mrówkowego, który, również przy dłuższym przechowywaniu, nie wykazuje lub wykazuje w znacznie niższym stopniu niż w stanie techniki, tendencję do zmiany barwy. Ponadto sposób ten jest bardziej ekonomiczny w porównaniu do znanych sposobów, ponieważ temperatura wymagana do rozkładu termicznego jest niższa niż w stanie techniki. Sposób dostarcza kwas mrówkowy z wysoką wydajnością w odniesieniu do materiałów wyjściowych i może być efektywnie prowadzony z wysoką wydajnością przestrzenno-czasową. Koszty sposobu można bardziej obniżyć, gdyż możliwe jest zawracanie zastosowanej zasady. [0027] Sposób według wynalazku dokładniej objaśniono w oparciu o następującą Figurę. 1 i przykład. [0028] Figura 1 przedstawia schematycznie sposób według wynalazku realizowany jako proces ciągły, w którym mrówczan amoniowy wytwarza się przez hydrolizę mrówczanu metylu z wodą w obecności trzeciorzędowej aminy. W tym celu jako strumień materiałowy 1 wprowadza się wodę, mrówczan metylu i trzeciorzędową aminę do reaktora hydrolizy A. Strumień z reaktora rozpręża się i podaje do kolumny destylacyjnej B. Ciecz wyczerpaną po destylacji w kolumnie B, która zawiera mrówczan amoniowy i wodę, doprowadza się jako strumień materiałowy 3 do kolejnej kolumny destylacyjnej C. W kolumnie C następuje rozkład termiczny mrówczanu amoniowego, przy czym ze szczytu kolumny

8 7 1 2 odbiera się zawierający wodę kwas mrówkowy o stężeniu 70 do 8 % wag. (strumień materiałowy 4). Ciecz wyczerpaną z kolumny C, która zawiera główne aminę trzeciorzędową A i niewielkie ilości kwasu mrówkowego, odbiera się jako strumień materiałowy, ewentualnie wzbogacony w świeżą zasadę (strumień materiałowy 6) i łączy z materiałami wyjściowymi czyli wodą i mrówczanem metylu (strumień materiałowy ) i zawraca jako strumień materiałowy 1 do reakcji hydrolizy. [0029] Ze szczytu kolumny B odbiera się metanol zawarty w strumieniu (2) z reaktora hydrolizy A oraz ewentualnie nieprzereagowany mrówczan metylu i doprowadza jako strumień materiałowy (7) do rozdzielania destylacyjnego na mrówczan metylu i metanol (kolumna D). Nieprzereagowany mrówczan metylu odbiera się ze szczytu kolumny jako strumień materiałowy (8) i łączy poprzez (8') ze strumieniem materiałów wyjściowych (strumień materiałowy 1) i tak zawraca do hydrolizy A. Ciecz wyczerpana z kolumny D występuje głównie jako czysty metanol, który może być odprowadzany jako strumień materiałowy 9 i może być doprowadzany do innych zastosowań, np. do wytwarzania mrówczanu metylu. Przykład: Ogólny przepis hydrolizy mrówczanu metylu i następującego po niej rozkładu termicznego otrzymanego mrówczanu amoniowego [00] Zbiornik z mieszadłem o objętości reaktora 0 ml, pracujący w sposób ciągły, zasilano z szybkością doprowadzania 70 g/h mieszaniną mrówczanu metylu, wody i 2,6- dimetylopirydyny w stosunku molowym 1 : 1 : 0,9. Temperatura reaktora wynosiła 1 C, a ciśnienie 12 barów. [0031] Mieszaninę reakcyjną rozprężono w środku kolumny z półkami dzwonowymi, o średnicy mm i wysokości 3 m ( dzwonów), tak że w temperaturze na szczycie kolumny wynoszącej 43 C i przy stopniu powrotu 2 odbierano mieszaninę 78 g/h metanolu i 6 g/h mrówczanu metylu. [0032] Ciecz wyczerpaną z pierwszej kolumny doprowadzano do kolumny z wypełnieniem zasilanej pod ciśnieniem 400 mbarów (średnica mm, wysokość 2 m, stopień powrotu 3). Temperatura w kubie kolumny wynosiła około 12 C. W temperaturze 79, C na szczycie kolumny oddestylowano 1 g/h mieszaniny kwasu mrówkowego i wody o zawartości kwasu mrówkowego 8 %. Jako ciecz wyczerpaną otrzymano aminę trzeciorzędową, która zawierała do ok. 3 % kwasu mrówkowego. Została ona ilościowo zawrócona do reakcji hydrolizy. [0033] Otrzymany kwas mrówkowy miał niską wartość barwy w skali jodowej która nie wzrosła nawet po kilku dniach przechowywania.

9 8 Zastrzeżenia patentowe 1. Sposób wytwarzania kwasu mrówkowego przez rozkład termiczny mrówczanów amoniowych z trzeciorzędowymi aminami A, znamienny tym, że trzeciorzędowa amina A ma temperaturę wrzenia pod ciśnieniem normalnym w zakresie od do 17 C i wartość pka w wodzie w 2 C w zakresie od 4 do 9, oraz znamienny tym, że mrówczan amoniowy wytwarza się przez hydrolizę mrówczanu metylu w obecności trzeciorzędowej aminy A. 2. Sposób według zastrzeżenia 1, znamienny tym, że aminą trzeciorzędową A jest związek pirydynowy. 3. Sposób według jednego z poprzednich zastrzeżeń, znamienny tym, że rozkład mrówczanu amoniowego prowadzi w temperaturze reakcji nie wyższej niż 1 C. 4. Sposób według jednego z poprzednich zastrzeżeń, znamienny tym, że rozkład termiczny prowadzi się jako destylację, w której kwas mrówkowy i ewentualnie wodę oddestylowuje się z mieszaniny reakcyjnej zawierającej mrówczan amoniowy. 1. Sposób według jednego z poprzednich zastrzeżeń, znamienny tym, że hydrolizę mrówczanu metylu prowadzi się do stopnia przereagowania w zakresie od 0 do 9%. 6. Sposób według zastrzeżenia, znamienny tym, że mieszaninę substancji otrzymaną przez hydrolizę poddaje się pierwszej destylacji, w której z mieszaniny otrzymanej przez hydrolizę oddestylowuje się główną ilość metanolu i ewentualnie nieprzereagowany mrówczan metylu, a otrzymaną przy tym pozostałość poddaje się drugiej destylacji, w której oddestylowuje się kwas mrówkowy i ewentualnie wodę, w celu rozkładu mrówczanu amoniowego. 7. Sposób według jednego z poprzednich zastrzeżeń, znamienny tym, że trzeciorzędową aminę A zawraca się do reakcji. Uprawniony: Pełnomocnik: BASF SE mgr inż. Zofia Sulima Rzecznik patentowy

10 Figura 1 9