1. O wspomaganiu rozwoju umysłowego dzieci przedszkolnych w czwartym i piątym roku życia... 19

Transkrypt

1 WSTĘP O czym jest ta książka i co w niej się znajduje? Dlaczego jest ona przeznaczona dla dorosłych, którzy uczą i wychowują dzieci w czwartym i piątym roku życia? Także krótko o pomocach dydaktycznych do pracy z d ziećm i... 9 Co jest charakterystyczne dla Dziecięcej matematyku CZĘŚĆ PIERWSZA 1. O wspomaganiu rozwoju umysłowego dzieci przedszkolnych w czwartym i piątym roku życia Co stanowi istotę wspomagania rozwoju umysłowego i jakie dzieci wymagają takiego wsparcia? Co stanowi istotę wspomagania rozwoju umysłowego? Rozwijanie dziecięcych uzdolnień a intensywne wspomaganie dziecka w jego ro zw o ju Jakie warunki muszą być spełnione, aby dorosły mógł skutecznie korygować zaburzenia w rozwoju umysłowym dzieci? Jak współpracować z rodzicami, gdy dziecko wymaga dodatkowego wsparcia w kształtowaniu ważnych umiejętności? Jak przebiega proces uczenia się dzieci w różnych obszarach działalności przedszkola? O obszarach uczenia się dzieci w przedszkolu O tym, jak intensywnie uczą się dzieci w trakcie zabaw podejmowanych spontanicznie i zabaw tematycznych Zabawy spontaniczne jako intensywny proces uczenia s i ę Zabawy tematyczne jako intensywny proces uczenia się Kiedy zajęcia organizowane przez nauczyciela mają charakter zabawy, a kiedy przeradzają się w zadania do wykonania i co z tego wynika?. 39 Jak organizować zabawy, aby dzieci korzystały z nich jak najwięcej? Czego uczą się dzieci, gdy się myją i ubierają, sprzątają i pełnią dyżury, a także gdy spożywają posiłki? O tym, jak sytuacje sprzyjają stymulacji rozwoju um ysłow ego Jak maluchy uczą się czynności samoobsługowych? Jak starsze przedszkolaki uczą się czynności samoobsługowych? Także o tym. jak ich opanowanie wpływa na rozwój intelektualny dzieci.. 48 Lista najważniejszych zachowań nawykowych, które warto kształtować u przedszkolaków Jak współpracować z rodzicami w zakresie kształtowania czynności samoobsługowych?... 54

2 2.5. O tym, jak wiele uczą się dzieci w trakcie uroczystości i innych ważnych wydarzeń, które mają miejsce w przedszkolu Czy można to zmienić na lepsze? Jak organizować zajęcia dydaktyczne dla czterolatków i pięciolatków, aby osiągnąć zamierzone cele kształcące? Jakie są niedobre skutki stosowania metodyki szkolnej w' wychowaniu przedszkolnym? Jak organizować zajęcia dydaktyczne dla przedszkolaków, aby osiągnąć zamierzone cele edukacyjne? O sytuacjach zadaniowych Aranżowane sytuacje życiowe Wartości kształcące rozbudowanych zabaw dydaktycznych Jakie zabawki powinny mieć dzieci w przedszkolu i jakie przedm ioty m ogą być stosow ane jako pom oce dydaktyczne? Jak korzystać ze scenariuszy znajdujących się w drugiej części tej książki? O zwyczajnych klockach i zabawkach mechanicznych O lalkach, misiach i innych postaciach ze świata b a je k O gotowych zestawach do zabaw tem atycznych Przedmioty, które mogą pełnić funkcję pomocy dydaktycznych przydatnych do rozwijania dziecięcego umysłu i w edukacji matematycznej Jak często mają odbywać się zajęcia, których celem jest wspomaganie rozwoju umysłowego dzieci wraz z edukacją matematyczną? Jak korzystać ze scenariuszy zajęć dla czterolatków i pięciolatków?. 77 CZĘŚĆ DRUGA 4. K ształtow anie św iadom ości w łasnego ja" oraz orientacji p rzestrz e n n ej Prawidłowości psychologiczne i pedagogiczne przydatne do kształtowania u dzieci świadomości własnego ja oraz orientacji przestrzennej 79 Jak zaplanować i zorganizować zajęcia wspomagające dzieci w kształtowaniu świadomości własnego ja i orientacji przestrzennej w przedszkolu? Jakie są początki kształtowania się u dzieci świadomości własnego ja w powiązaniu z orientacją przestrzenną? Prawidłowości psychologiczne, których warto przestrzegać przy kształtowaniu u dzieci przedszkolnych świadomości własnego ja w powiązaniu z orientacją przestrzenną O czym jeszcze warto pamiętać przy kształtowaniu orientacji przestrzennej u przedszkolaków?... 89

3 4.2. Scenariusze z a ję ć Scenariusz 1. Wiem, jak wyglądam i jak się nazywam, a także gdzie mieszkam. Chcę wiedzieć dużo o swoich bliskich: znam ich imiona i wiem. czym się z a jm u ją Scenariusz 2. Poznaję i nazywam części swojego ciała. Lalka (lub miś) jest trochę podobna (podobny) do mnie. Rozpoznaję miny. Rysuję człow ieka Scenariusz 3. Zaczynam się orientować, która ręka jest lewa, a która prawa, co jest przede mną, co za mną, co w górze, co na d o l e Scenariusz 4. Słucham i wiem, w którą stronę mam iść. Idę i znajduję to, co chcę Scenariusz 5. Potrafię pomóc misiowi w pokonywaniu toru przeszkód 104 Scenariusz 6. Staram się poznać drugą osobę. Próbuję nazwać części jej ciała i powiedzieć, w czym jest do mnie podobna, czym się różni. Staram się pokazać, co znajduje się: przed nią, za nią, po jej lewej i prawej stronie Kształtowanie u dzieci zdolności do rozumnego zachowania w sytuacjach pełnych napięć. Zarys metodyki uczenia dzieci sztuki konstruowania gier i scenariusze za ję ć Prawidłowości psychologiczne i pedagogiczne przydatne w kształtowaniu odporności emocjonalnej dzieci oraz w rozwijaniu ich zdolności do podejmowania wysiłku umysłowego w sytuacjach pełnych napięć O odporności emocjonalnej d zieci W jaki sposób można kształtować odporność emocjonalną dziecka? Jak nauczyć dzieci sztuki konstruowania g ie r? Scenariusze z a ję ć Scenariusz 1. Potrafię brać udział w grze: Ścigamy się od startu do mety i chcę, żeby mój zespół zw yciężył Scenariusz 2. Układam i rozgrywam gry planszowe typu Ściganki Scenariusz 3. Gra-opowiadanie: Dwa kotki biegną do miski z mlekiem. Układanie gry-opowiadania nie sprawia mi już kłopotu Scenariusz 4. Gra: Slalom gigant. Uczę się układać trudniejsze gry-opowiadania i rozgrywać je Rytmy: wychwytywanie regularności i korzystanie z nich w różnych sytuacjach O roli rytmów w rozwoju psychoruchowym dzieci. O tym, jak można wykorzystywać rytmy w kształtowaniu różnych umiejętności intelektualnych Rytmy w rozwoju umysłowym dzieci

4 Rytmy a kształtowanie się reprezentacji w dziecięcym u m y śle Jak rozwijać u dzieci zdolność do wychwytywania regularności i korzystania z nich w tworzeniu nowych reprezentacji? Scenariusze z a ję ć S cenariusz 1. Słucham, patrzę uważnie i układam rytmy S cenariusz 2. Układamy kalendarze: Dzień - noc. Zabawy z w yliczankam i Scenariusz 3. Układamy kalendarze: Pory roku. Opowiadania ruchow e Przyczyna i skutek. Przewidywanie następstw O rozwoju myślenia przyczynowo-skutkowego u dzieci. Także o tym, jak wspomagać w przedszkolu rozwój tej intelektualnej umiejętności. 150 O myśleniu przyczynowo-skutkowym przedszkolaków Scenariusze z a ję ć S cenariusz 1. Planujemy i urządzamy przyjęcie dla lalek i misiów. 161 S cenariusz 2. Chcę wiedzieć, które zmiany są odwracalne S cenariusz 3. Chcę wiedzieć, które zmiany są nieodwracalne. Uczę się namysłu przed działaniem S cenariusz 4. Co trzeba zrobić, żeby było lepiej, czyli rady dla zmartwionej pacynki. Opowiadanie własnych przygód i zastanawianie się, dlaczego tak się s ta ło S cenariusz 5. Potrafię ułożyć historyjkę obrazkową i opowiedzieć ją. 174 S cenariusz 6. Coraz lepiej składam pocięte obrazki w sensowną całość Klasyfikacja - w spom aganie rozwoju um ysłowego d z ie c i O prawidłowościach rozwojowych, które pozwalają dziecku coraz lepiej klasyfikować, a także o tym, w jaki sposób realizować blok: klasyfikacja Jak kształtują się u dzieci czynności umysłowe składające się na klasyfikację? Scenariusze z a ję ć S cenariusz 1. Dobieramy karty tak, żeby pasowało S cenariusz 2. Sprawnie układam kartoniki domina w łańcuszek S cenariusz 3. Kto za kim? Inscenizowanie oraz ilustrowanie wiersza Juliana Tuwima Rzepka Scenariusz 4. Dostrzegam sens w kolejności w ydarzeń S cenariusz 5. Zaczynam tworzyć sensowne kolekcje

5 9. Liczenie w zakresie możliwości umysłowych czterolatków i pięciolatków O prawidłowościach dziecięcego liczenia, a także o tym, jak kształtować w przedszkolu umiejętności potrzebne dzieciom, aby liczyły w coraz większym zak resie Scenariusze z a ję ć Scenariusz 1. Ilu jest chłopców? Ile jest dziewczynek? Ile jest krzesełek? Scenariusz 2. Wiem, ile mam palców u rąk i n ó g Scenariusz 3. Zaczynam liczyć na palcach i innych zbiorach zastępczych Scenariusz 4. Wiem już, że wynik liczenia nie zmienia się, jeżeli liczy się od początku do końca i odwrotnie. Korzystam z tego w różnych sytuacjach Scenariusz 5. Mogę policzyć nawet to, czego nie widzę. Wiem także, że można razem liczyć różne przedm ioty Scenariusz 6. Sprawnie liczę i wiem, co znaczy: ten jest pierwszy, ten drugi, ten trzeci Liczenie i ustalanie: tu i tu jest tyle samo, tu jest w ię c e j O ważniejszych prawidłowościach kształtowania się dziecięcych kompetencji w zakresie ustalania: tyle samo, więcej, mniej. Także 0 tym. jak kształtować w przedszkolu takie kompetencje Jak przebiega proces kształtowania się w umysłach dzieci umiejętności porównywania liczebności dwóch zbiorów? Scenariusze z a ję ć Scenariusz 1. Potrafię wymieniać jeden do jednego w sytuacji kupna 1 sprzedaży. Zabawa: Święto lalek i pajacyków Scenariusz 2. Uczę się wymieniać jeden do jednego, jeden do dwóch, jeden do pięciu. Zabawa: Kupujemy i budujemy Scenariusz 3. Potrafię sortować kolorowe kartoniki i ustalać, ile ich jest i których jest w ię c e j Scenariusz 4. Czego jest więcej, czego mniej, a czego jest tyle samo? Scenariusz 5. Czy nadal jest tyle samo? Dodawanie i odejmowanie, rozdawanie i rozdzielanie po kilka O sposobach kształtowania umiejętności dodawania i odejmowania, a także o tym, jak można to zrealizować w przedszkolu Jak przedszkolaki dodają i odejmują, a także jak rozdają przedmioty, aby każdy dostał tyle samo

6 11.2. Scenariusze z a ję ć Scenariusz 1. Dokładam przedmioty i wiem, ile ich jest razem. Zabieram i wiem, ile zostało Scenariusz 2. Coraz sprawniej dodaję i odejmuję. Potrafię radzić sobie w różnych sytuacjach Scenariusz 3. Potrafię rozdawać przedmioty tak, aby każdy miał tyle s a m o Długość - przybliżanie dzieciom sensu mierzenia długości Jakie są początki rozumienia długości i jak należy dzieci w tym wspomagać, także w warunkach przedszkola? Co wiemy o kształtowaniu się rozumienia długości u przedszkolaków? Scenariusze z a ję ć Scenariusz 1. Co jest ode mnie wyższe (dłuższe), a co niższe (krótsze)? Jakiego jestem wzrostu? Scenariusz 2. Porównuję wielkości przedmiotów i układam je w serie rosnące i m alejące Scenariusz 3. Uczę się mierzyć długość krokami i stopa za stopą Intuicje geometryczne u przedszkolaków Co trzeba wiedzieć o kształtowaniu intuicji geometrycznych u przedszkolaków'? O sposobach kształtowania intuicji geometrycznych w umysłach dzieci Scenariusze z a ję ć Scenariusz 1. Koło, prostokąt, trójkąt Scenariusz 2. Nazywam kształty i układam z nich szlaczki oraz inne kompozycje O potrzebie zachowania logiki i honorowania prawidłowości rozwojowych, a także stopniowania trudności w edukacji matematycznej przedszkolaków BIBLIOGRAFIA. 279