PRZEDSZKOLE MIEJSKIE NR 3 W OLSZTYNIE RAPORT Z EWALUACJI WEWNĘTRZNEJ. Obszar ewaluacji: Rozwijanie kompetencji matematycznych dzieci

Transkrypt

1 PRZEDSZKOLE MIEJSKIE NR 3 W OLSZTYNIE RAPORT Z EWALUACJI WEWNĘTRZNEJ Obszar ewaluacji: Rozwijanie kompetencji matematycznych dzieci Raport opracowały: Marta Ciszyńska Aldona Połujańska Ewa Tymińska Olsztyn, 31 maja 2016

2 Spis treści I. Wprowadzenie II. Podstawowe założenia ewaluacji wewnętrznej- projekt ewaluacji III. Analiza uzyskanych danych IV. Wnioski z ewaluacji V. Aneks I. Wprowadzenie W toku ewaluacji wewnętrznej, przedszkole podejmuje działania zmierzające do uzyskiwania informacji na temat warunków do rozwijania w dzieciach umiejętności samodzielnego rozwiązywania problemów Zebrane informacje mają posłużyć doskonaleniu działań przedszkola i wprowadzeniu ewentualnych zmian. Ewaluacja wewnętrzna została przygotowana i przeprowadzona na potrzeby Przedszkola Miejskiego nr 3 w Olsztynie w roku szkolnym 2015/2016. Powołano zespół ewaluacyjny w składzie: Marta Ciszyńska, Aldona Połujańska, Ewa Tymińska, który przygotował plan i projekt ewaluacji. II. Podstawowe założenia ewaluacji wewnętrznej - opis przedsięwzięcia ewaluacyjnego. Celem ewaluowanego przedsięwzięcia było pozyskanie informacji o tworzonych w przedszkolu warunkach do rozwijania umiejętności samodzielnego rozwiązywania problemów, w tym - w szczególności - Przedmiotem ewaluacji było rozwijanie kompetencji matematycznych dzieci. Głównym problemem badawczym było ustalenie odpowiedzi na pytanie: Czy w przedszkolu były tworzone warunki do rozwijania u dzieci umiejętności samodzielnego rozwiązywania problemów matematycznych? Problemy szczegółowe, którymi zajmował się zespół ewaluacyjny: 1.W jaki sposób przedszkole wspiera, rozwija i motywuje dzieci do samodzielnego rozwiązywania problemów matematycznych? 2.Czy przedszkole wspiera rodziców w rozwijaniu umiejętności samodzielnego rozwiązywania problemów matematycznych? 3. Jaki poziom umiejętności matematycznych prezentują dzieci 5-6 letnie do podjęcia nauki w szkole? Zakresy badawcze określone przez pytania kluczowe będą rozpatrywane przez pryzmat następujących kryteriów: 1. Trafność podejmowanych działań. 2. Efekty podejmowanych działań. 3. Poziom kompetencji Określono następujące sposoby zbierania danych - proces ewaluacji przeprowadzony według metod naturalnych: kwestionariusz ankiety dla rodziców, kwestionariusz ankiety dla nauczycielek, diagnoza matematyczna dzieci 5-6-letnich.

3 Do bezpośredniego zbierania informacji i opinii od osób badanych posłużą, załączone w aneksie narzędzia, przygotowane przez zespół ewaluacyjny i dyrektora, takie jak: - kwestionariusz ankiety dla rodziców, - kwestionariusze ankiety dla nauczycieli przedszkola, - diagnoza matematyczna dzieci 5-6-letnich. Badaniu poddani zostali: - rodzice - nauczyciele PM3 - dzieci 5-6-letnie Badania zostały przeprowadzone zgodnie z załączonym w aneksie harmonogramem, opracowanym przez zespół ewaluacyjny. Przedstawiony raport ma formę pisemną. III. Analiza uzyskanych danych A. Opracowanie zbiorcze wyników ankiet przeprowadzonych wśród nauczycieli. Celem ewaluowanego przedsięwzięcia było pozyskanie informacji na temat: Jakie działania podejmują nauczyciele w celu rozwijania kompetencji matematycznych u dzieci? Ankieta składała się z 10 pytań. Pytania zawarte w ankiecie przyczyniły się do uzyskania informacji na wyżej postawione pytanie badawcze. Ankiety skierowano do 5 nauczycielek Przedszkola Miejskiego nr. 3 w Olsztynie. 1. Pierwsze pytanie dotyczyło działań angażujących dzieci w celu rozwijania kompetencji Nauczycielki wskazały następujące działania: 1) Doposażenie i wyeksponowanie kącika matematycznego 100% nauczycielek. 2) Organizowanie grupowych konkursów wiedzy matematycznej dla dzieci - 100% nauczycielek. 3) Prowadzenie zajęć matematycznych inspirowanych twórczością malarską (J. Miro, T. Makowskiego) oraz twórczością literacką D. Wawiłow - 100% nauczycieli. 4) Organizowanie zajęć warsztatowych dla dzieci i rodziców z wykorzystaniem zróżnicowanych form w realizacji tych zajęć: np. w grupie I warsztaty nt. Matematyka jest ciekawa - z wykorzystaniem metody E. Gruszczyk-Kolczyńskiej, w grupie II Trójkątna bajka - zajęcia inspirowane twórczością D. Wawiłow, w gr. III - Co wolno, a czego nie wolno, czyli bycie grzecznym nie jest łatwe - doskonalenie kompetencji matematycznych podczas konstruowania i rozgrywania gry-ściganki. 5) Zabawy ruchowe, gry dydaktyczne, zabawy badawcze, zabawy z ważeniem, mierzeniem, układaniem rytmów, zabawy z wykorzystaniem tworzywa przyrodniczego - 100% nauczycielek. 2. Drugie pytanie dotyczyło działań innowacyjnych oraz najbardziej efektywnych w zakresie wdrażania dzieci do samodzielnego rozwiązywania problemów

4 Do takich działań nauczycielki zaliczyły: 1) Wykorzystanie treści programowych, zawartych w Dziecięcej matematyce E. Gruszczyk- Kolczyńskiej - 100% nauczycieli. 2) Innowacyjne wykorzystanie elementów zawartych w Krainie liczb - koncepcja wczesnego nauczania matematyki przez zabawę, Matematyka na wesoło - poznawanie matematyki poprzez sztukę - 1 nauczycielka. 3) Samodzielne konstruowanie i rozgrywanie gier planszowych - 100% nauczycieli. 4) Zabawy sensoryczne z rozpoznawaniem kształtów - 100% nauczycieli. 3. Kolejne pytania dotyczyły częstotliwości i stosowania zasady stopniowania trudności przeprowadzanych zajęć matematycznych oraz wykorzystania środków dydaktycznych: 1) 100% nauczycieli planuje i przeprowadza zajęcia matematyczne zgodnie z podstawą programową wychowania przedszkolnego. 2) Nauczycielki stosują zadania o różnym stopniu trudności dopasowane do możliwości dzieci. 3) Elementy treści matematycznych wplatane są w codzienne zabawy, zajęcia oparte na bezpośrednim działaniu dziecka z jednoczesnym wielozmysłowym poznawaniem np. orientowania się w przestrzeni, zauważania przemijalności czasu, rozpoznawania kształtu figur geometrycznych, nabywania umiejętności liczenia, poznawania właściwości jakościowych i ilościowych zbioru, jak również dodawania i odejmowania. 4) 100% nauczycielek wykorzystuje środki dydaktyczne takie jak: gry planszowe, układanki, tablice demonstracyjne, puzzle, gry matematyczne komputerowe, zestawy skrzyń dydaktycznych Minikon. Łatwa, trudna matematyka. 4. Czwarte pytanie dotyczyło aktywności dzieci podczas zajęć i zabaw 100% nauczycieli odpowiedziało, że dzieci są zainteresowane i chętnie uczestniczą w zajęciach, zabawach i grach 5. Na pytanie: czy w zajęciach wykorzystuje Pani wyliczanki, rymowanki, rytmy 100% nauczycieli odpowiedziało, że często wykorzystuje podczas zajęć matematycznych rymowanki, rytmy, wyliczanki. Rymowanki pozwalają na utrwalenie kolejności dni tygodnia, liczb, pór roku oraz ustalenie regularnych rytmów i powtarzających się sekwencji. 6. Następne pytanie dotyczyło prowadzenia zabaw matematycznych w godzinach rannych i popołudniowych. Spośród różnorodnych zabaw nauczycielki najczęściej wymieniały: np. układanie obrazków z figur geometrycznych, zabawy konstrukcyjne, zabawy z wykorzystaniem mozaiki geometrycznej, zabawy ruchowe kształtujące orientację przestrzenną, gry dydaktyczne, loteryjki, gry planszowe, dobieranki. 7. Dwa ostatnie pytania dotyczyły zorganizowania kącika matematycznego, zgromadzonych w nim materiałów i środków dydaktycznych oraz wykorzystania zgromadzonych materiałów przez dzieci. Z odpowiedzi wynika, że: 1) W każdej grupie został zorganizowany i wyeksponowany kącik matematyczny, w którym zostały zgromadzone następujące pomoce: liczydła, liczmany, kostki do gry, miarki krawieckie, piłeczki, zegary, wagi, figury geometryczne, gry planszowe, kolorowanki, książki, guziki, fasolki, pojemniki różnej wielkości, patyczki, spinacze. 2) 100% nauczycielek odpowiedziało, że dzieci często korzystają z materiałów i pomocy znajdujących się w kąciku matematycznym w czasie dowolnych zabaw.

5 B. Opracowanie zbiorcze wyników ankiet przeprowadzonych wśród rodziców. Ankiety skierowano do 35 rodziców dzieci 5-6 letnich. Zwrócono 29 ankiet. Kwestionariusz ankiety składał się z trzech pytań zamkniętych i otwartych. 1. Pierwsze pytanie miało przedstawić zdanie rodziców na temat warunków, jakie dziecku stwarza przedszkole do poszerzania jego wiedzy i nabycia nowych kompetencji 1) 18 rodziców (62,3 %) uznało, że przedszkole stwarza dzieciom warunki do rozwoju w zakresie kompetencji 2) 10 rodziców (34,3%) wybrało odpowiedź raczej tak. 3) 1 osoba (3,4 %) nie miała zdania. 2. Drugie pytanie miało za zadanie ustalić, które sytuacje w przedszkolu sprzyjają nabywaniu umiejętności samodzielnego rozwiązywania problemów - 1) Większość rodziców, czyli 22 (75,8%) stwierdziło, że istotne są zajęcia organizowane. 2) 17 rodziców (58,6%) uznało za ważne zajęcia indywidualne. 3) 6 rodziców (20,6%) wybrało zabawy dowolne. 3. Kolejne pytania dotyczyły działań podjętych przez nauczycieli, o których rodzice wiedzieli lub brali w nich udział. 1) Według 24 rodziców (82,7 %) zajęcia z zakresu edukacji matematycznej są prowadzone systematycznie. 2) 23 rodziców (79,3%) uważa, że nauczycielki inspirują zabawy matematyczne z wykorzystaniem różnych rekwizytów. 3) Według 24 rodziców (82,7 %) zorganizowano w grupie kącik matematyczny. 4) 22 (75,8%) rodziców uważa, że w przedszkolu tworzy się warunki do samodzielnego rozwiązywania problemów 5) 19 rodziców (65,5 %) twierdzi, że dzieci nabywały umiejętności rozumienia i wykorzystywania pojęć matematycznych w życiu codziennym. 6) 14 rodziców (48,2 %) uważa, że wspiera się ich w organizowaniu w domu zabaw sprzyjających nabywaniu umiejętności samodzielnego rozwiązywania problemów 7) Zdaniem 18 rodziców (62 %) w przedszkolu organizuje się warsztaty i zajęcia otwarte z zakresu rozwijania kompetencji matematycznych dzieci. 8) Według 13 rodziców (44,8 %) nauczyciele umożliwiają prezentowanie zdobytej przez dzieci wiedzy i umiejętności 9) Jako podejmowane inne działania 1 osoba (3,4 %) wskazała zajęcia w bibliotece. C. Opracowanie zbiorcze wyników osiągnięć dzieci 5-6 letnich w zakresie umiejętności W diagnozie uczestniczyło 33 dzieci 5-6 letnich: - 12 dzieci z grupy I, - 12 dzieci z grupy II, - 9 dzieci z grupy III. Główne kierunki badań to: kształtowanie orientacji przestrzennej, liczenie, dostrzeganie powtarzalności układów i następstw czasu.

6 Poniższa tabela obrazuje wyniki diagnozy Dziecko: Umiejętność opanowana Umiejętność nieopanowana Samodzielnie określa położenie przedmiotów w otoczeniu 32 1 Rozróżnia prawą i lewą stronę własnego ciała Poprawnie liczy obiekty Dodaje na konkretach Odejmuje na konkretach Posługuje się liczebnikami porządkowymi Rozumie pojęcia: mniej, więcej, tyle samo Wymienia w kolejności dni tygodnia Dostrzega regularności rytmu, stałe sekwencje i potrafi je powtórzyć i kontynuować Wyniki badań dzieci 5-6 letnich wskazują na to, że większość dzieci prezentuje wysoki poziom w zakresie edukacji matematycznej. 1) Prawie wszystkie dzieci określają położenie przedmiotów w przestrzeni - w stosunku do samego dziecka, w stosunku do jednej osoby, wzajemnie względem siebie, potrafią ustalić kierunek przemieszczania się przedmiotów. 2) Większość dzieci rozróżnia lewą i prawą stronę własnego ciała. Czworo dzieci ma częściowo opanowane te umiejętności. 3) 100 % dzieci posługuje się liczebnikami głównymi i porządkowymi w sytuacjach codziennych, w zabawie i zajęciach. Wykonują działania na liczbach (dodawanie, odejmowanie) poprzez dokładanie i odkładanie elementów zbiorów. Rozumieją pojęcia: mniej, więcej, tyle samo. 4) Dzieci dostrzegają powtarzalności układów i następstw czasu; zauważają powtarzające się sekwencje i kontynuują występujące w danym układzie regularności, potrafią przełożyć zaobserwowaną regularność na inną formę, np. narysować za pomocą linii rytm wyliczanek, wystukać na bębenku rytm ułożony z klocków itp. sześcioro dzieci tylko częściowo potrafi w kolejności wymienić dni tygodnia. IV. Wnioski z ewaluacji 1. Przedszkole stwarza wiele okazji do rozwijania zdolności matematycznych dziecka. 2. Trafność podejmowanych działań ma wpływ na rozwijanie umiejętności samodzielnego rozwiązywania problemów, w tym w szczególności 3. Przedszkole wspiera rodziców w organizowaniu zabaw sprzyjających nabywaniu umiejętności samodzielnego rozwiązywania problemów matematycznych poprzez organizowanie w przedszkolu warsztatów i zajęć otwartych z zakresu rozwijania kompetencji matematycznych dzieci, organizowanie konkursów, wystaw prac plastycznych inspirowanych twórczością malarską i literacką oraz umieszczanie ciekawych artykułów i pomysłów na zabawy matematyczne w kąciku dla rodziców. 4. Efektywność działań przedszkola wpływa na wzrost kompetencji matematycznych dzieci. V. Aneks Załączniki: 1. Plan, projekt i harmonogram ewaluacji 2. Kwestionariusz ankiety dla nauczycieli 3. Kwestionariusz ankiety dla rodziców 4. Ankieta w zakresie rozwijania kompetencji matematycznych dzieci (diagnoza 5-6 letnie)