Praca Oryginalna Zdr Publ 2005;115(4): Original Article

Transkrypt

1 Praca Oryginalna Zdr Publ 2005;115(4): Original Article LEONID S. FAINZILBERG Nowa metoda interpretacji zapisu EKG w badaniach skriningowych oraz w opiece domowej Intelligent heart monitor for home and medical polyclinics Streszczenie :RGUy*QLHQLXRGPHWRGGLDJQRVW\NLNOLQLF]QHM]RULHQ- WRZDQ\FK QD XV]F]HJyáRZLHQLH GLDJQR]\ JáyZQ\P FHOHP EDGDVNULQLQJRZ\FKRUD]GLDJnostyki przedklinicznej jest wczesne stwierdzenie istnienia tendencji do rozwoju chorób. : DUW\NXOH Z\ND]DQR *H VWRVRZDQLH QRZ\FK WHFKQRORgii informacyjnych do analizy oraz interpretacji EKG po- ]ZDOD QD ]UHDOL]RZDQLH EDGD VNULQLQJRZ\FK VHUFD D Z szczejyoqrflqd]lghqw\ilnrzdqlhrvyefkru\fkzsrf]wkowych stadiach niedokrwiennej choroby serca. 3U]HGVWDZLRQRRU\JLQDOQHSRGHMFLHGRRSUDFRZDQLDV\- JQDáXRSDUWHQDXUHGQLHQLX]QLHNV]WDáFRQ\FKF\NOL(.*Z ID]RZHM SU]HVWU]HQL ZVSyáU]GQ\FK 3RND]DQR L* taka me- WRGD SR]ZDOD QD ]ZLNV]HQLH VNXWHF]QRFL V]DFRZDQLD F\NOXZ]RUFRZHJRRUD]GRNáDGQRFLDQDOL]\REMDZyZHOHNtrokardiograficznych choroby niedokrwiennej serca, zlokalizowanych na fragmencie repolaryzacji. 1D SRGVWDZLH RSUDFRZDQLD PDWHULDáX NOLQLF]Qego (441 ]DSLVyZ(.*]ZHU\ILNRZDQ\FKFKRU\FKQDQLHGRNUZLHQQ FKRURE VHUFD RUD] ]DSLVyZ (.* ]GURZ\FK ZRORQWD- ULXV]\ VWZLHUG]RQR L* FHFKD T, która charakteryzuje symetrie S-T IUDJPHQWX XUHGQLRQHM WUDMHNWRULL ID]RZHM EKG w pierwszym odprowadzeniu, MX* VDPD ] VLHELH SR- VLDGD ZDUWRü GLDJQRVW\F]Q F]XáRü S E = VZRLVWRü S P = SU]HZLG\ZDOQRü Z\QLNX SR]\W\ZQHJR P(+) = 80,8% oraz ujemnego P(-) = 78,2%. %LRUF SRG XZDJ UR]SRZV]HFKQLHQLH FKRURE\ QLHGR- NUZLHQQHMVHUFDZSUDF\]RVWDáDXGRZRGQLRQDVNXWHF]QRü RSUDFRZDQHM PHWRG\ GOD SU]HSURZDG]DQLD EDGD SURILODN- W\F]Q\FK OXGQRFL]DUyZQR Z ZDUXQNDFK DPEXODWRU\MQ\FK MDNLQDFRG]LH Summary In opposition to the methods of clinical diagnostics oriented towards making diagnosis more detailed, the main objective of screening examinations and pre-clinical diagnostics, is to recognize a tendency towards disease development. The paper shows that the use of new information technologies in ECG analysis and interpretation enables heart screening, and especially identification of patients at the initial stages of the ischaemic heart disease. The author presented an original approach to signal processing, based on averaging the deformed ECG in the phase space coordinates. It has been shown that this method makes it possible to increase the effectiveness of the model cycle assessment and precision of the analysis of electrocardiographic symptoms of the ischaemic heart disease, occurring in the repolarisation fragment. On the basis of the clinical material (441 ECG records of the verified patients with ischaemia, and 387 records of healthy volunteers), it was found that T, characteristisc, which describes the symmetries of S-T fragment of the average phase trajectory has a diagnostic value: sensitivity S E = 81%, specificity S P = 78%, the positive predicate value P(+) = 80.8%, and the negative predictive value P(- ) = 78.2%. Considering the prevalence of ischaemic heart disease, the study proved the effectiveness of the new method developed to carry out prophylactic examinations both at a health care centre and at home. 6áRZD NOXF]RZH EKG, niedokrwienna choroba serca, badania skriningowe, diagnostyka przedkliniczna. Key words: ECG, ischaemic heart disease, screening examinations, pre-clinical diagnostics. 0LG]\QDURGRZ\1aukowo-'\GDNW\F]Q\2URGHN7HFKQRORJLLRUD]6\VWHPyZ,QIRUPDF\MQ\FK1DURGRZD$NDGHPLD1DXN8NUDLQD

2 Zdr Publ 2005;115(4) 459 WPROWADZENIE -HGQ\P]JáyZQ\FK]DGDPHG\F\Q\SURILODNW\F]QHMMHVW stwierdzenie wczesnych stadiów choroby. Dla realizacji WHJR]DGDQLDQLH]EGQ\MHVWVWDá\PRQLWRULQJVWDQX]GURZLD OXGQRFL : RGUy*QLHQLX RG PHWRG GLDJQRVW\NL NOLQLF]QHM VNLHURZDQ\FK QD XV]F]HJyáRZLHQLH GLDJQR]\ JáyZQ\P celem diagnostyki przednozologicznej jest wczesne stwierdzenie istnienia tendencji do rozwoju chorób, w szczegól- QRFLW\FKRZ\VRNLHMPLHUWHOQRFL Choroby sercowo-qdf]\qlrzhqdoh*grqdmedug]lhmsrwszechnych chorób w populacji osóe SU]HNUDF]DMF\FK URN*\FLD:GX*\FKPLDVWDFK(XURS\RGGRPLHV]- NDFyZFLHUSLQDQLHGRNUZLHQQFKRUREVHUFD]DQLHZ\- GROQRü VHUFRZD Z\ZRáDQD SU]H] QLHGRNUZLHQQ FKRURE VHUFDMHVWQDMF]VWV]GRSU]\F]\Q]JRQyZVSRZRdowanych patolrjlvhufrzr-qdf]\qlrz>@'dqh]rvwdw- QLFKEDGDHSLGHPLRORJLF]Q\FKZVND]XMQDZ]URVWZ\VW- SRZDQLDFKRURE\QLHGRNUZLHQQHMVHUFDZSDVWZDFKLQWHQ- V\ZQLH UR]ZLMDMF\FK VL FR VWZDU]D ]DJUR*HQLH LFK UR]- woju w wyniku katastrofy epidemicznej, która mr*h Z\VWSLü MHV]F]H SU]HG URNLHP >@'ODWHJR ZF]HVQH XMDZQLHQLHRVyEFKRU\FKQDQLHGRNUZLHQQFKRUREVHUFD] EH]REMDZRZ\P XWDMRQ\P SU]HELHJLHP MHVW ZD*Q\P SUREOHP PHG\F]Q\P NWyUHJR UR]ZL]DQLH SRSU]H] SRGMFLH ZF]HVQHJR OHF]HQLD PR*H REQL*\ü ZVND(QLN PLHUWHOQRFL ] SU]\F]\Q NDUGLRORJLF]Q\FK : W\P FHOX QLHRG]RZQH V PDVRZH EDGDQLD OXGQRFL Z W\P WDN*H RVyENWyUHQLH]ZUyFLá\VLMHV]F]HGROHNDU]DZ]ZL]NX] FKRURE W praktyce kardiologicznej dla diagnostyki niedokrwie- QLD PLQLD VHUFRZHJR Z\NRU]\VW\ZDQH V Uy*QRUDNLH PHWRG\DQDOL]D(.*ZVSRF]\QNXLSRZ\VLáNXKROWHURZskie monitorowanie EKG, próby farmakologiczne, echokar- GLRJUDPVWUHVRZ\PHWRG\UDGLRL]RWRSRZH1RZHPR*OLZR- FL GLDJQRVW\NL QLHGRNUZLHQQHM FKRURE\ VHUFD RWZLHUD PHtoda kardiografii magnetycznej [3]. Jednak dla masowych EDGD SURILODNW\F]Q\FK EDUG]R ZD*QH MHVW XZ]JOGQLHQLH NRV]WyZPHWRG\LMHMGRVWSQRFL:W\PDVSHNFLHPHWRGD HOHNWURNDUGLRJUDILL QDGDO XZD*DQD MHVW ]D MHGQ] QDMEDU- G]LHM SRZV]HFKQ\FK L GRVWSQ\FK 5yZQRF]HQLH MHGQDN ZLDGRPRL*WUDG\F\MQHEDGDQLD(.*QLHPDMZ\PDJDQHM F]XáRFL L VZRLVWRFL GLDJQRVW\NL QLHGRNUZLHQLD PLQLD sercowego [1]. Podczas analizy EKG w spokoju u 8,5% P*F]\]Q RUD] NRELHW Z\VWSXM QLHVZRLVWH ]PLDQ\ odcinka repolaryzacji (depresja lub elewacja segmentu S 7 RGQRQLH OLQLL L]RHOHNWU\F]QHM FR SRZRGXMH IDáV]\ZLH GRGDWQLHZ\QLNLGLDJQRVW\NL=LQQHM]DVWURQ\FKDUDNWHU\- VW\F]QH SU]HVXQLFLD VHJPHQWX 6-7 Z\VWSXMMHG\QLHX SRáRZ\FKRU\FK]HVWDELOQSRVWDFLVWHQRNDUGLLco z kolei, SURZDG]LGRIDáV]\ZLHXMHPQ\FKZ\QLNyZ>@ :W\PNRQWHNFLHFHORZHMHVWRSUDFRZDQLHQRZHJRSR- GHMFLD GR DQDOL]\ (.* VNLHURZDQHJR QD SRGQLHVLHQLH F]XáRFL L VZRLVWRFL GLDJQRVW\NL SRF]WNRZ\FK VWDGLyZ niedokrwiennej choroby serca. Nie mniej istotnym jest VWZRU]HQLHSHZQ\FKLUHODW\ZQLHWDQLFKUR]ZL]DLQIRUPD- W\F]Q\FK WHOHPHG\F]Q\FK NWyUH PRJ E\ü Z\NRU]\VW\- ZDQHQLHW\ONRGODRUJDQL]DFMLPDVRZ\FKEDGDZZDUXQ- NDFK DPEXODWRU\MQ\FK OHF] UyZQLH* E\á\E\ V]HURNR GR- VWSQH GOD SDFMHQWyZ Z FHOX VWDáHM VDPRNRQWUROL Z *\FLX codziennym, podczas odpoczynku, w trakcie pracy zawo- GRZHMRUD]SRGF]DVZ\NRQ\ZDQLDüZLF]HVSRUWRZ\FK :QLQLHMV]\PDUW\NXOH]RVWDáDRSLVDQDQRZDWHFKQRORJLD NRPSXWHURZHM DQDOL]\ (.* ]RULHQWRZDQD QD UR]ZL]DQLH RSLVDQHJRZ\*HM problemu. Opisana technologia oparta jest na oryginalnej metodzie opracowania EKG w fazowej SU]HVWU]HQLZVSyáU]GQ\FK>@ METODA OPRACOWANIA EKG W PRZESTRZENI FAZOWEJ : UHDOQ\FK ZDUXQNDFK ]DSLV\ (.* SRGGDQH V ZSá\- ZRZL]DUyZQRZHZQWU]Q\FKMDNL]HZQWU]Q\FK]DNáyFH NWyUH]QLHNV]WDáFDMIUDJPHQW\LQIRUPDFMLLSU]H]WRSRZR- GXM SUREOHP\ SRGF]DV NRQVWUXRZDQLD NRPSXWHURZ\FK V\VWHPyZ DQDOL]\ L LQWHUSUHWDFML (.* 1DZHW ]XSHáQLH nieskomplikowane zadanie rozdzielenia EKG na pojedyncze cykle sercozh RGVWS\ 5 - R) wymaga zastosowania GRü ]ár*rq\fk NRPSXWHURZ\FK DOJRU\WPyZ Z\NU\ZDQLD kompleksów QRS [8, 9]. -HV]F]H EDUG]LHM SRZD*QH SUREOHP\ VWZDU]D NRPSXWHrowa analiza cech diagnostycznych, zlokalizowanych na RGFLQNX UHSRODU\]DFML (.* : LVWQLHMFych elektrokar- GLRJUDIDFK NRPSXWHURZ\FK VWRVRZDQH V DOJRU\WP\ NWyUH SU]HZLGXM JURPDG]HQLH RUD] XUHGQLDQLH Z RNUHVDFK F]DVRZ\FK VHNZHQFML F\NOL VHUFRZ\FK ] QDVWSQ DQDOL] GLDJQRVW\F]Q\FK REMDZyZ XUHGQLRQHJR F\NOX Z]RUFD >@-HGQDN*HSU]\]PLDQLHF]VWRFLVNXUF]yZVHUFRZ\FK PD PLHMVFH QLHOLQLRZH ]QLHNV]WDáFHQLH WUZDáRFL SRV]F]H- JyOQ\FK F\NOL 1D SU]\NáDG WUZDáRü NRPSOHNVX 456 Z PQLHMV]\P VWRSQLX ]ZL]DQD MHVW ]H ]PLDQ F]VWRFL VNXUF]yZ VHUFD DQL*HOL WUZDáRFL ]DáDPND 3 RUD] RGFLQND S - T. Dla poprawnej oceny wzorca konieczne jest zesta- ZLHQLHZF]DVLHSRV]F]HJyOQ\FKIUDJPHQWyZXUHGQLDQ\FK F\NOL 5yZQRF]HQLH MHGQDN QD UHDOQ\FK (.* ]D]Z\F]DM EUDN Z\UD(Q\FK JUDQLF SRPLG]\ Z\PLHQLRQ\PL IUDJ- PHQWDPL FR VSUDZLD NáRSRW SU]\ LFK ZLDU\JRGQ\P UR]- poznawaniu w czasie. To wszystko doprowadza do sytuacji, gdy wykorzystanie WUDG\F\MQ\FKDOJRU\WPyZXUHGQLDQLD(.*ZF]DVLHGRSURwadza do rozmazywania odcinka repolaryzacji i, jako VNXWHNGREáGyZZV]DFRZDQLXREMDZyZGLDJQRVW\F]Q\FK niedokrwiennej choroby serca, co w wyniku ostatecznym REQL*DZLDU\JRGQRüUH]XOWDWyZGLDJQRVW\NL>@ U podstaw proponowanej alternatywnej technologii LQIRUPDW\F]QHM DQDOL]\ ]DSLVX (.* OH*\ PDWHPDW\F]QH modelowanie realnych EKG, w którym realny zapis EKG traktowany jhvw MDNR UH]XOWDW ]QLHNV]WDáFHQLD ÄLGHDOnego cyklu EKG (cyklu wzorca). Matematyczne modele PRJ E\ü XRJyOQLRQH GOD RSLVX (.* ]H ]PLHQLDMF VL PRUIRORJL SRV]F]HJyOQ\FK F\NOL QD SU]\NáDG (.* ]H skurczami dodatkowymi. Modelowanie liczbowe potwier- G]LáR DGHNZDWQRü ]DSURSRQRZDQ\FK PRGHOL PDWHPDW\F]- nych dla opisu realnych EKG (ryc. 1). RYCINA 1. Sztuczne elektrokardiogramy, wygenerowane w wyniku modelowania matematycznego na podstawie jednego (a) oraz dwu (b) wzorców.

3 460 Zdr Publ 2005;115(4) RYCINA 2. Etapy opracowywania zapisu EKG. Wzorzec y 0 [k] : Generator (model 2.9) : Sekwencja y 1 (t),, y M (t) ; 99 ; Pomiar cech x 1, x 2, x 3 0 ε 0 Szacowanie wzorca [k] ŷ 0 ; ; 6]DFRZDQLHRGFK\OH x xˆ, n = 1,,3 n RYCINA 3. Schemat organizacji eksperymentów. n 8 Pomiar cech xˆ 1, xˆ 2, xˆ 3 TABEL$%áG\ZSRPLDU]HZDUWRFLFHFKHOHNWURNDUGLRJUDILF]Q\FK niedokrwiennej choroby serca Cecha :DUWRü prawdziwa Szacowanie przy odtworzeniu wzorca w zakresie czasowym :DUWRü bezwzgl. %ág Szacowanie przy odtworzeniu wzorca w przestrzeni fazowej WartRü bezwzgl. %ág x 1 0,324 mv 0,284 mv 12,3% 0,321 mv 0,9% x 2 0,134 s. 0,158 s. 17,9% 0,134 s. 0% x 3 0,141 mv 0,161 mv 14,2% 0,148 mv 5% RYCINA 4. Ilustracja wyników eksperymentu: zadany wzorzec (1), REVHUZRZDQ\V\JQDáREOLF]DQLHV]DFRZDQLH wzorca, uzyskane w Z\QLNX XUHGQLHQLD Z SU]HVWU]HQL ID]RZHM RUD] Z ]DNUHVLH czasowym (4). 8PR*OLZLáR WR VWZRU]HQLH VNXWHF]nego algorytmu komputerowego dla oceny idealnego cyklu EKG uzyskanego na podstawie obserwowanego realnego cyklu EKG. Na rycinie 2 przedstawiono proces opracowania zapisu EKG VNáDGDMF\ VL] QDVWSXMF\FK HWDSyZ ]DSLV REVHUZRZDnego realnego EKG (1), obliczanie (szacowanie) jego pierwszej pochodnej (2), obliczanie trajektorii fazowych XUHGQLDQLHWUDMHNWRULLID]RZ\FKREOLF]DQLHV]DFRwanie) idealnego cyklu EKG (5). 'ODRFHQ\VNXWHF]QRFL]DSURSRQRZDQHMPHWRG\]RVWDá\ przeprowadzone HNVSHU\PHQW\ PRGHORZDQLD ZHGáXJ VFKHmatu przedstawionego na rycinie 3. Zgodnie z wprowadzo- Q\PL F\NODPL Z]RUFRZ\PL (.* R ]QDQ\FK ZDUWRFLDFK cech elektrokardiograficznych niedokrwiennej choroby serca (x 1 -DPSOLWXGD]DáDPNDT; x 2 -WUZDQLH]DáDPNDT; x 3 - SU]HVXQLFLHS - TRGOLQLLL]RHOHNWU\F]QHME\á\JHQHURZDQH sztuczne elektrokardiogramy zgodnie z modelem. Dla oceny wzorca wykorzystano 20 ]QLHNV]WDáFRQ\FKF\NOL -DNRüSURFHGXU\RFHQLRQRQDSRGVWDZLHZ]JOGQHJREáGX δn = x x n x, n = 1, V]DFRZDQLD ZDUWRFL FHFK n n stwierdzonych na wzorcu prawdziwym oraz na wzorcu RWU]\PDQ\PZZ\QLNXXUHGQLDQLD Dane z tabeli 1 - SU]\NáDGRZH Z\QLNL MHGQHJR ] eksperymentów - ZVND]XM L* Z\NRU]\VWDQLH ]DSURSRQR- ZDQHMNRQFHSFMLXPR*OLZLDLVWRWQH]UHGXNRZDQLHEáGyZZ V]DFRZDQLXZDUWRFLFHFKGLDJQRVW\F]Q\FKQLHGRNUZLHQQHM FKRURE\ VHUFD 1LH MHVW WR SU]\SDGNRZH JG\* SUDNW\F]QLH ZH ZV]\VWNLFK HNVSHU\PHQWDFK DOJRU\WP XUHGQLDQLD SUR- ZDG]Lá GR Z\UD(QLH ]DXZD*DOQHJR ÄUR]P\FLD VL NV]WDáWX odcinka repolaryzacji (ryc. 4). Na podstawie licznych obserwacji stwierdzono szereg LQWHUHVXMF\FK ZáDFLZRFL WUDMHNWRULL ID]RZ\FK (.* QD SRGVWDZLHNWyU\FKSRZVWDáDKLSRWH]DRPR*OLZRFLUR]V]H- U]HQLD WUDG\F\MQ\FK SRJOGyZ R FHFKDFK HOHNWURGLDJQRstycznych niedokrwiennem FKRURE\ VHUFD: V]F]HJyOQRFL VWZLHUG]RQR L* QD VNXWHN Z\VLáNX X RVyE SRVLDGDMF\FK VáDENRQG\FMIL]\F]QZ]UDVWDSDUDPHWU T, który charak- WHU\]XMHZVSyá]DOH*QRüV]\ENRFLQDZ]UDVWDMF\PRUD]QD VSDGDMF\P RGFLQNX UHSRODU\]DFML XUHGQLRQHM WUDMHNtorii fazowej, wówczas, gdy u osób wysportowanych podobne ]PLDQ\ QDMF]FLHM V PDáR LVWRWQH 2EVHUZDFMH SRND]Dá\ WDN*H L*ZDUWRü SDUDPHWUX T SUDNW\F]QLHQLH]DOH*\ RG RGSURZDG]HQLD (.* 7H ZáDQLH IDNW\ ]RVWDá\ Z\NRU]\- stane jako podstawa proponowanej technologii informa- W\F]QHMNWyUD]DSHZQLDDQDOL]RUD]LQWHUSUHWDFMSDUDPHWUX T w pierwszym standardowym odprowadzeniu. 2FHQD VNXWHF]QRFL GLDJQRVW\F]QHM FHFK\ T ]RVWDáD SU]HSURZDG]RQDQDSRGVWDZLHGDQ\FK]EDGDNOLQLF]Q\FK uzyskanych na oddziale chorób niedokrwiennych serca Kardiologicznego Instytutu Naukowo-Badawczego im. W. ' 6WUD*HVNR $NDGHPLL 1DXN 0HG\F]Q\FK 8NUDLQ\ Z.LMRZLH RUD] QD SRGVWDZLH GDQ\FK XGRVWSQLRQ\FK DXWRrowi przez cztery niemieckie kliniki: 1) Essen University Hospital (Essen), 2) Katholical Hospital Phillpusstift (Essen), 3) Heart and Diabetes Center of North Rhein- Weasfalia (Bad-Oeynhausen), 4) German Heart Center (Berlin). 0DWHULDá EDGDZF]\ ]DZLHUDá ]ZHU\ILNRZDQH ]DSLV\ (.* RVyE FKRU\FK QD QLHGRNUZLHQQ FKRUREVHrca oraz 387 zapisów EKG zdrowych wolontariuszy, zaliczonych do JUXS\ NRQWUROQHM :DUWR ]DXZD*\ü L* GR JUXS\ RVyE FKR- U\FK ]DOLF]HQL ]RVWDOL SDFMHQFL NWyU]\ ZF]HQLHM ]RVWDOL ]EDGDQL PHWRGNRURQDURJUDILF]QLZWHQVSRVyEX]\VNDOL potwierdzenie diagnozy niedokrwiennej choroby serca, MHGQDN(.*W\FKSDFMHQWyZQLHSRVLDGDá\FKDUDNWHU\VW\F]- Q\FK SU]HVXQLü RGFLQND S - T od linii izoelektrycznej.,qq\pl VáRZ\ WUDG\F\MQD DQDOL]D (.* WDNLFK SDFMHQWyZ GDZDáDE\ Z\QLNL IDáV]\ZLH XMHPQH 1DWRPLDVW VWDW\- styczna DQDOL]DGDQ\FKZVND]XMH*HUHGQLDZDUWRüSURSRnowanej nowej cechy T LVWRWQLHUy*QLáDVLZJUXSLHRVyE FKRU\FK QD QLHGRNUZLHQQ FKRURE VHUFD RUD] Z JUXSLH NRQWUROQHM L Z\QLRVáD RGSRZLHGQLR ± 0,43 oraz 0,665 ± 0,12 (ryk. 5).

4 Zdr Publ 2005;115(4) 461 5<&,1$*UDILF]Q\ZVND(QLNZ\QLNyZWHVWX RYCINA 5. HistogUDP\ UR]NáDGX SDUDPHWUX T u osób chorych na QLHGRNUZLHQQFKRUREVHUFDSROHZHMRUD]ZJUXSLHNRQWUROQHMSR prawej). Wynik testu t-6wxghqwd SRWZLHUG]Lá *H KLSRWH]D R SU]\SDG- NRZHMUy*QLF\UHGQLFKZDUWRFLPR*H]RVWDüRGU]XFRQDS PRAKTYCZNA REALIZACJA Dla wykorzystania opisanej metody analizy EKG w opiece domowej oraz do przeprowadzenia profilaktycznych EDGDVNULQLQJRZ\FKQLHGRNUZLHQQHMFKRURE\VHUFD]RVWDáR VNRQVWUXRZDQH XU]G]HQLH VNáDGDMFH VL ] PLQLDWXURZHJR mikroprocesorowego rejestrdwrud V\JQDáX (.* RUD] VSHcjalistycznego oprogramowania do analizy i interpretacji WHJR V\JQDáX 5HMHVWUDWRU PLNURSURFHVRURZ\ XPR*OLZLD ]DSLV(.*SDFMHQWD]GZyFKSDOFyZSU]\áR*RQ\FKGRHOHNtrod wykonanych z chlorku srebra (AgCl). Zarejestrowane GDQHVQDVWSQLHZSRVWDFLF\IURZHMSU]HV\áDQHGRNRPSX- WHUD 3& ]JRGQLH ] SURWRNRáHP VWDQGDUGRZ\FK LQWHUIHMVyZ USB lub IrDA (ryc. 6). RYCINA 6. Czujnik mikroprocesorowy. 6SHFMDOLVW\F]QH RSURJUDPRZDQLH ]DSHZQLD ILOWUDFM GD- Q\FK VHOHNFM DUWHIDNWyZ V]DFRZDnie cyklu wzorcowego na podstawie zaproponowanej technologii informacyjnej RSUDFRZDQLDV\JQDáXZID]RZHMSU]HVWU]HQLZVSyáU]GQ\FK oraz szacowanie cech diagnostycznych cyklu wzorcowego, ZW\PWDN*HSDUDPHWUX T :\QLNLEDGDVJURPDG]RQHZ bazie danych. PU]\NRQVWUXRZDQLXXU]G]HQLDLRSURJUDPRZDQLDSRVWD- QRZLRQR RSUDFRZDü LQWHUIHMV X*\WNRZQLND Z\JRGQ\ GR SU]HSURZDG]HQLDEDGDVNULQLQJRZ\FKRUD]]UR]XPLDá\GOD SDFMHQWyZ NWyU]\ PRJ E\ü MHJR X*\WNRZQLNDPL: W\P celu zintegrowany wynik testu, oparty na oznaczeniu parametru T SU]HGVWDZLDQ\ MHVW QD V\PEROLF]Q\P ZVND(QLNX JUDILF]Q\PSU]\SRPLQDMF\PÄWHUPRPHWU U\F:VND(- QLNWHQREUD]XMHELH*FHLSU]HFLWQHZHGáXJGDQ\FKDUFKL- ZDOQ\FK ZDUWRFL T, uzyskane w wyniku opracowania EKG konkretnego pacjenta, w odniesieniu do kolorowej VNDOL.RORU ]LHORQ\ R]QDF]D Ä1250$ *yáw\ UWAGA, a czerwony Ä=$*52)(1,( :\QLN WHVWX MHVWWDN*HXMDZQLDQ\ZSRVWDFLRGSRZLHGQLHJRNRPXQLNDWX JáRVRZHJR : WDNLP WU\ELH REVáXJD XU]G]DQLD MHVW GR- VWSQD ]DUyZQR GOD SUDFRZQLND PHG\F]QHJR UHGQLHJR V]F]HEOD Z WUDNFLH SU]HSURZDG]HQLD VNULQLQJRZ\FK EDGD profilaktycznych w warunkach ambulatoryjnych, jak i bez- SRUHGQLRGODSDFMHQWDZ ZDUXQNDFKGRPRZ\FKF]\WH* Z miejscu pracy. /HNDU]PR*HSRQDGWRX]\VNLZDüNRPSOHWQLQIRUPDFMR ]DUHMHVWURZDQ\P V\JQDOH (.* )XQNFMH LQWHUIHMVX X*\W- NRZQLND DGUHVRZDQH GR OHNDU]D SR]ZDODM QD RG]ZLHUciedlenie, w skali czasu, rzeczywistego procesu rejestracji (.* SU]HGVWDZLHQLH UR]ZLQLW\FK WHNVWRZ\FK L JUDILF]- nych, wyników jego opracowania,zw\pwdn*hsrrównanie (.* Z VSRNRMX L SR REFL*HQLX IL]\F]Q\P F]VWRü L ]PLHQQRü F]VWRFL VNXUF]\ VHUFRZ\FK OLF]ED stwierdzonych skurczy dodatkowych, parametry amplitudowo-f]dvrzhiudjphqwyzxuhgqlrqhjrf\noxhwf,vwqlhmh WDN*H PR*OLZRü SU]Hprowadzenia oceny staty- VW\F]QHM Z\QLNyZ NWyUH SU]HFKRZ\ZDQH VZED]LHGD- Q\FK 'OD Z\JRG\ RFHQ\ VNXWHF]QRFL WHVWX GLDJQRVW\F]- nego, opartego na oszacowaniu cechy T ZVNáDGRSURJUD- PRZDQLD ZáF]RQR PRGXá JHQHURZDQLD NU]\ZHM 52& która odzwierciedla zaoh*qrüsrplg]\f]xárfls E testu D ZDUWRFL 1 - S P, gdzie S P R]QDF]D VZRLVWRü WHVWX $QDliza ta, przeprowadzona dla 441 zapisów EKG chorych ze ]ZHU\ILNRZDQ FKRURE QLHGRNUZLHQQ VHUFD RUD] GOD ]GURZ\FKZRORQWDULXV]\SRWZLHUG]LáDVNXWHF]QRüPHWody: NU]\ZDHNVSHU\PHQWDOQD]QDMGXMHVLGRüGDOHNRRGSU]H- NWQHM]DSRZLHU]FKQLDSRGNU]\Z52&Z\QLRVáD jednostek (ryc. 8). 'R PRGXáX JHQHURZDQLD NU]\ZHM 52& ZSURZDG]RQR X]XSHáQLDMF SURFHGXU NWyUD RJUDQLF]D REV]DU NU]\ZHM 52& RFHQLDMF SU]\GDWQRü WHVWX GLDJQRVW\F]QHJR ] SXQNWX ZLG]HQLD ]DNáDGDQHJR SU]HZLG\ZDOQHJR U\]\ND Podobne ograniczenie oparte jest na matematycznych wa-

5 462 Zdr Publ 2005;115(4) RYCINA 8. Empiryczna krzywa ROC testu diagnostycznego. runkach, udowodnionych w pracy [12], zgodnie z którymi test przydatny jest przy skriningu niedokrwiennej choroby sercdmh*hol S E!,-S P SU]\, (4) S E > 1 -,,-S P ) przy 0 < 1 (5) :DUWRü,Z\VWSXMFDZQLHUyZQRFLDFK (5), znajdowana jest przy pomocy wzoru: P Θ = (6), ωp gdzie P - rozpowszechnienie (prewalencja) niedokrwiennej choroby serca w badanej grupie, Z & - dopusz- F]DOQD ZVSyá]DOH*QRü VWUDW ] IDáV]\ZLH XMHPQ\FK RUD] IDáV]\ZLHGRGDWQLFKZ\QLNyZWHVWyZGLDJQRVW\F]Q\FK Na ryc. 8 szarym kolorem oznaczony jest zakres dopusz- F]DOQ\FK F]XáRFL RUD] VZRLVWRFL WHVWX ]EXGRZDQ\ SU]\ P = L]DOH*QRFLVWUDWRGEáGyZIDáV]\ZLHXMHPQ\FK RUD]IDáV]\ZLHGRGDWQLFK& = 5. 6WZLHUG]RQR L* SRGMFLH GHF\]ML ZHGáXJ UHJXá\ progowej: QLHGRNUZLHQQDFKRUREDVHUFDMH*HOL T > 0 QRUPDMH*HOL T < 0 (7), gdzie 0 ]DSHZQLDF]XáRü6( = RUD]VZRLVWRü S P = 78%. àdwzr ]DXZD*\ü U\F*H WHVW R SRGREQ\FK FHFKDFK RSHUDF\MQ\FK]DOLF]DQ\MHVWGR]DNUHVXWHVWyZX*\WHF]Q\FK $ ZLF UHJXáD GLDJQRVW\F]QD PR*H E\ü ]DOHFDQD GOD skriningu niedokrwiennej choroby serca przy masowych SURILODNW\F]Q\FKEDGDQLDFKOXGQRFL 2SUyF] F]XáRFL L VZRLVWRFL Z GLDJQRVW\FH PHG\F]QHM VWRVRZDQH V WDN*H ZVND(QLNL SURJQRVW\F]QH predictive value) dodatniego P(+) oraz ujemnego P(-) wyniku. Jak ZLDGRPR ZVND(QLNL WH RFHQLDM RGSRZLHGQLR PR*OLZRü zachorowania przy dodatnim wyniku testu oraz brak ]DFKRURZDQLD SU]\ XMHPQ\P Z\QLNX WHVW\ :\NRU]\VWXMF Z]yU %D\HV D ádwzr MHVW ZVND]Dü L*SU]\SU]\MW\FK Z SUDF\ R]QDF]HQLDFK WH ZVND(QLNL PR*QD Z\SURZDG]Lü ]H wzorów: 1 1 P( + ) =, P( ) = (8). P SP P SE P S P S E 'ODX]XSHáQLHQLDFDáRFLZPRGXOHSRJáELRQHMDQDOL]\ 52&]UHDOL]RZDQD]RVWDáD SURFHGXUDREOLF]DQLDP(+) oraz P(-)=HZ]RUXZ\QLNDL*WHVWRZDQLHZHGáXJUHJXá\ SU]\ F]XáRFL S E L VZRLVWRFL S P =78%, zapewnia P(+)=80,8% oraz P(-) 7DNLH ZVND(QLNL SURJ- QRVW\F]QH V GR ]DDNFHSWRZDQLD SU]\ EDGDQLDFK VNULQLQgowych niedokrwiennej choroby serca. P 5<&,1$:\QLNGáXJRWUZDáHJRPRQLWRULQJXSDUDPHWUX T ZFLJX dwu lat). 5<&,1$:\QLNNUyWNRWUZDáHJRPRQLWRULQJXSDUDPHWUX T (zapis 100 sekund). =DXZD*P\L*ZDUXQNLLSR]ZDODMUyZQLH*QDUH- DOL]DFM RGZURWQLH SRVWDZLRQHJR ]DGDQLD VWZLHUG]Lü SU]H- G]LDá ZVSyá]DOH*QRFL VWUDW ω, przy którym test znanych FKDUDNWHU\VW\N RSHUDF\MQ\FK ] F]XáRFL S E oraz swoisto- FL S P ) pozostaje przydatny dla skriningu choroby niedo- NUZLHQQHM VHUFD ] SXQNWX ZLG]HQLD UHGXNFML ]DNáDGanego przewidywalnego ryzyka. 3U]HG]LDáWHQRNUHODZ]yU P S P P SP ω (9). P S P S E E 3RQLHZD*P ]HZ]RUXZ\QLND*HWHVWRSDUW\ na regule diagnostycznej (7), pozostaje przydatny dla skri- QLQJX FKRURE\ QLHGRNUZLHQQHM VHUFD Z Z\VWDUF]DMFR szerrnlp]dnuhvlhzvsyá]doh*qrflvwudw 4,2 ω 64,1. 2SLV\ZDQH XU]G]HQLH XPR*OLZLD PRQLWRURZDQLH G\QD- PLNL SDUDPHWUyZ(.* NRQNUHWQHJR SDFMHQWD Z W\P WDN*H G\QDPLNL ZVND(QLND T odcinka repolaryzacji trajektorii ID]RZHM U\F 7DNLH PR*OLZRFL SU]\GDWQH V SU]\ SU]HSURZDG]HQLXHNVSHU\PHQWyZEDGDMF\FKZSá\ZURGR- ZLVNDOHNyZWHVWyZREFL*DMF\FKRUD]LQQ\FKF]\QQLNyZ Z\ZLHUDMF\FKZSá\ZQDSDUDPHWU\(.*RVRE\EDGDQHM 2SURJUDPRZDQLH XU]G]HQLD G]LDáD Z V\VWHPDFK RSHUDcyjnych Windows 98, Windows 2000, Windows XP na ZVSyáF]HVQ\FK NRPSXWHUDFK 3& R UHGQLHM Z\GDMQRFL Z W\PWDN*HQDNRPSXWHUDFKNODV\ÄQRWHERRN :\NRU]\VWXMF ZVSyáF]HVQH URGNL WHOHNRPXQLNDFML Z W\P WDN*H,QWHUQHW SU]\ Z\NRU]\VWDQLX RSUDFRZDQHJR XU]G]HQLD NRQVXOWDFMH PRJ E\ü XG]LHODQH SDFMHQWRP QD RGOHJáRü PR*QD WH* SURZDG]Lü VWDá\ PRQLWRULQJ VWDQX XNáDGXVHUFRZR-naczyniowego w warunkach domowych.

6 Zdr Publ 2005;115(4) 463 3,0,(11,&7:2 1. )XNRZ 1$ UHG 5XNRZRGVWZR SR ZQXWULHQQLP EROH]QLDP,]GDQLMH wtoroje, pererabotannoje. Omsk: Omskaja Gosudarstwiennaja miedicinskaja akadiemija; s RáRZ\MH UD]OLF]LMD UDVSURVWUDQMRQQRVWL FKURQLF]LHVNRM VLHUGHF]QRM niedostatocznosti (priedwaritielnyje riezultaty). W: Wiergazowa EK, 6P\V]OMDMHZD 00 6]DGULQD /$.R]LRáRZD 1$ 7UXG\ ZWRURM wsierossijskoj konfieriencii Sierdiecznaja niedostatocznost, 2002 (9 11 diekabrja 2002). Moskwa: RKNPK; s Chaikovsky I, Kohler J, Hecker T, Hailer B, Auth-Eisernitz S, Sosnytsky V, Feinzilberg L, Budnik N, Steinberg F. Detection of coronary artery disease in patients with normal or unspecifically changed ECG on the basis of magnetocardiography. W: Nenonen J, Ilmoniemi R, Katila T, red. Biomag Proceedings of the 12th International Conference on Biomagnetism. Helsinki: University of Technology Espoo; s Patent Nr (Ukraina) MKI A61 B 5/024. Fainzilberg LS. Sposob integralnoj ocenki tiekuszcziego sostojanija sierdieczno sosudistoj VLVWLHP\ F]LHáRZLHND 1U =DMDZOLHQR Opublikowano: , Biul 1998;5:4. 5. Fainzilberg LS. Heart Functional State Diagnostic Using Pattern Recognition of Phase Space ECG-Images. Proc. of the 6th European Congress on intelligent techniques and soft computing (EUFIT 98). Aachen (Germany) 1998; 3(B-27): Fainzilberg LS. ECG Averaging Based on Hausdorff Metric. Int J Biomagnet 2003;5(1): Fainzilberg LS. Kompjuternyj analiz i interprietacija eliektrokardiogramm w fazowom prostranstwie. Sistiemnyje issliedowanija i LQIRUPDFLRQQ\MHWLHFKQRáRJLL Furno G, Tompkins W. QRS detection using automata theory in battery powered microprocessor system. Proc IEEE Frontiers Eng Health Care 1982;9: Pan J, Tompkins WJ. A real-time QRS detection algorithm. IEEE Trans Biomed Eng Mar;32(3): Willems JL, Abreu-Lima C, Arnaud P, Brohet CR, Denis B, Gehring J, Graham I, van Herpen G, Machado H, Michaelis J, et al. Evaluation of ECG interpretation results obtained by computer and cardiologists. Methods Inf Med 1990;29(4): Bierkutow AM, Gur*LQ 6* 'XQDMHZ $$ 3URV]LQ (0 3RZ\V]HQLMH HIILHNWLZQRVWL ULHJLVWUDFLL IRUP\ HOLHNWURNDUGLRVLJQDáD NRUULHODFLRQQRM REUDERWNRM Z FLIURZRM RVFLááRJUDILL %LRPLHGLFLQVNLMH WLHFKQRáRJLL L radioelektronika 2002;7: Fainzilberg LS. K woprosu o polieznosti diagnosticzieskich mietodow w zadaczach skrininga. Uprawljajuszczije sistiemy i masziny 2002; 6: áXPDF]HQLH]URV\MVNLHJROHNPHG,JRU6]ZLHF Informacja o Autorach LEONID FAINZILBERG S. S2à2021$ - doktor habilitowany nauk technicznych, naczelny SUDFRZQLNQDXNRZ\0LG]\QDURGRZ\1DXNRZR- '\GDNW\F]Q\2URGHN7HFKQRORJLLRUD]6\VWHPyZ,QIRUPDF\MQ\FK Narodowej Akademii Nauk Ukrainy oraz MON Ukrainy. Adres do korespondencji 04214, Ukraina, Kijów-214, ul. Gierojew Dniepra, bud. 36, m. 17; fainzilberg@svitonline.com KOMENTARZ REDAKCYJNY Metody informatyczne, pomimo oporu zwolenników tra- G\F\MQHM PHG\F\Q\ EG VWDQRZLü FRUD] ZD*QLHMV] F]ü procedur medycznych. Nawet w warunkach podstawowej opieki zdrowotnej, elektroniczne przetwarzanie danych, WDN*H R FKDUDNWHU]H V]WXF]QHM LQWHOLJHQFML QLHSRVWU]H*HQLH wnika w proces diagnostyczny i leczniczy. W przypadku procesu oceny elektrokardiogramu wyda- ZDáR VL *H MHV]F]H SU]H] ZLHOH ODW RNR OHNDU]D EG]LH VWDQRZLüMHG\QHQDU]G]LHDQDOLW\F]QH=DF]áRVLod pro- VW\FK X]XSHáQLH DSDUDWX (.* Z SRVWDFL DXWRPDW\F]QHJR ]OLF]HQLD F]VWRFL U\WPX ']LVLDM QLH]E\W Z\UDILQRZDQ\ HOHNWURNDUGLRJUDIF]\NDUGLRPRQLWRUREOLF]\WDN*HZV]\VWNLH RGVWS\ NU]\ZHM(.* L XVWDOL R HOHNWU\F]Q ]HVSRáyZ komorowych, których jednak LQWHUSUHWDFM NOLQLF]Q SR]R- VWDZLDVLQDGDOOHNDU]RZL 0HWRG\ DXWRPDW\F]QHM LQWHUSUHWDFML ]QDOD]á\ ]DVWRVRZD- QLHGRSLHURSU]\NRQLHF]QRFL UyZQRF]HVQHMDQDOL]\]DSLVX GáXJRWUZDáHJRL]ZLHOXRGSURZDG]HMDNWRPDPLHMVFHZ FDáRGRERZ\P PRQLWRURZDQLX (.* MHGQDN ZáDQLH WXWDM XMDZQLá\ VL ZV]\VWNLH ZDG\ V]WXF]QHM LQWHOLJHQFML Uy*QLFH M RG OXG]NLHM 1DZHW ]DDZDQVRZDQH V\VWHP\ DQDOL]\ HOHNWURNDUGLRJUDPX FHFKXMH VFKHPDW\F]QRü L V]W\ZQRü DOJRU\WPLF]QDQLHPR*QRü SU]HZLG]HQLD QRZ\FK V\WXDFMLL przede wsz\vwnlp GX*D ZUD*OLZRü PHWRG QD ]DNáyFHQLD L artefakty w zapisie. Przedstawiona przez prof. Fainzilberga metoda analityczna, pomimo swej matematycznej komplikacji, ma w swej istocie za cel wyeliminowanie tych wad interpretacji krzywej EKG dla szczególnego przypadku choroby niedo- NUZLHQQHMVHUFD%LRUFSRGXZDJMX*W\ONRSRZV]HFKQRü L SRZD*QH NRQVHNZHQFMH WHJR VFKRU]HQLD MHVW WR PHWRGD EDUG]RFHQQD-HMQDMZD*QLHMV]H]DOHW\WR XRGSRUQLHQLH LQWHUSUHWDFML QD ]DNáyFHQLD ]DSLVX NU]\- ZHM(.*]ZL]DQH]QRZDWRUVNPHWRGXUHGQLHQLD Sá\QQ\ W\S LQWHUSUHWDFML XPR*OLZLDMF\ RGHMFLH RG oceny typu chory/zdrowy; SRáF]HQLH PHWRG\ LQWHUSUHWDFML DXWRPDW\F]QHM ] UHMH- VWUDWRUHP QDGDMF\P VL GR EDGDQLD VNULQLQJRZHJR OXE obserwacji domowej. ']LNL VZRLP ]DOHWRP PHWRGD SURI )DLQ]LOEHUJD PR*H ]QDOH(ü ]DVWRVRZDQLH Z ]DNUHVLH ]QDF]QLH ZLNV]\P QL* LPSOHPHQWDFMD RSLVDQD Z DUW\NXOH'RVWU]HJDP PR*OLZRü ]DVWRVRZDQLDWHMPHWRG\OXEMHMHOHPHQWyZZQDVWSXMF\FK procedurach: 1. 2EVHUZDFMD GRPRZD SDFMHQWyZ ] FKRURE niedo- NUZLHQQ VHUFD OXE QDVLORQ\PL F]\QQLNDPL U\]\ND ]D SR- PRF NDUGLRPRQLWRUD ] SU]HV\áDQLHP GDQ\FK GR V\VWHPX DQDOLW\F]QHJR -DN PR*QD Z\ZQLRVNRZDü ] DUW\NXáX WHPX ]DVWRVRZDQLX V\VWHP MHVW GHG\NRZDQ\ 1DOH*\ VRELH Z\- REUD]Lü *H UHMHVWUDWRU MHVW Z\VWDUF]DMFR WDQL DE\ PR*QD JR]DVWRVRZDüZZDUXQNDFKSRUDGQLOHNDU]DURG]LQQHJRZ SRUDGQL LQWHUQLVW\F]QHMNDUGLRORJLF]QHM D WDN*H X SDFMHQ- WyZ NWyU\FK ] Uy*Q\FK SU]\F]\Q QLH PR*QD REMü ]Z\Ná REVHUZDFMREMDZyZNOLQLF]Q\FKQSSU]\ÄQLHP\PQLHGRkrwieniu ) lub wielokrotnymi badaniami EKG (trudna GRVWSQRüDSDUDWX(.*LOHNDU]DGRNRQXMFHJRIDFKRZHM RFHQ\]DSLVX=DVWRVRZDQLHV\VWHPXPR*H]QDF]QLH]UHGX- NRZDü NRV]W\ REVHUZDFML WDNLFK SDFMHQWyZ SU]\ GX*\FK PR*OLZRFLDFK OHG]HQLD G\QDPLNL QLHGRNUZLHQLD za po- PRFRSURJUDPRZDQLDDQDOLW\F]QHJR 2. Przesiewowe wykrywanie choroby niedokrwiennej VHUFDQDSU]\NáDGZJUXSDFKU\]\ND5HMHVWUDWRUPR*QDE\ SU]HND]\ZDüGRGRPXRVRERPEDGDQ\POXESU]HSURZDG]Dü REVHUZDFMZSU]\FKRGQLE\QDVWSQLHZ\NU\WHSRGHMU]DQH SU]\SDGNLSU]HND]\ZDüGRGDOV]HMGLDJQRVW\NLZZDUXQNDFK RSLHNL VSHFMDOLVW\F]QHM 3R]ZROLáRE\ WR XQLNQü ]DU]XWX podejmowania decyzji diagnostycznej tylko na podstawie jednej i to automatycznej metody. 3. Wspomagania diagnostyki choroby niedokrwiennej serca i innych chorób serca w komputerowych systemach ZVSRPDJDQLDGLDJQRVW\NLGODRGG]LDáyZ LSRUDGQL6\VWHP SURI )DLQ]LOEHUJD PR*H E\ü X*\W\ MDNR F]ü V\VWHPyZ ZVSRPDJDQLD GLDJQRVW\NL NWyUH SRPRJá\E\ OHNDU]RZL

7 464 Zdr Publ 2005;115(4) VSHFMDOLFLH RJDUQü RJURP GDQ\FK X]\VNDQ\FK ] Uy*Q\FK EDGDGRGDWNRZ\FKLZVSDUá\E\JRZGLDJQR]RZDQLXFKRroby serca w przypadkach skomplikowanych i niejednoznacznych. 4. 8*\FLHZVSyáF]\QQLND T LPHWRG\XUHGQLDQLDZSU]H- VWU]HQL ID]RZHM GR DXWRPDW\F]QHM DQDOL]\ FDáRGRERZHJR ]DSLVX (.* PHWRG +ROWHUD 2FHQD REQL*HQLD RGFLQND 6 T stosowana w badaniu Holterowskim, jako sposób oceny QLHGRNUZLHQLD MHVW ZWSOLZD =DVWRVRZDQLH PHWRG\ SHZ- QLHMV]HM L PQLHM ZUD*OLZHM QD DUWHIDNW\ PRJáRE\ ]ZLNV]\ü URO EDGDQLD KROWHURZVNLHJR Z FKRURELH QLHGRNUZLHQQHM sercd6dg]wh**hxuhgqldqlhzsu]hvwu]hqlid]rzhmpld- áre\]dvwrvrzdqlhsu]\rfhqlhkrowhurzvnlhmlqq\fksureoh- PyZNDUGLRORJLF]Q\FKQDSU]\NáDGEORNyZSU]HZRG]HQLD -DN ND*GD QRZD PHWRGD ZSURZDG]RQD SU]H] QLHNOLQLF\- VW EG]LH RQDRF]\ZLFLH Z]EXG]Dü NU\W\N 8ZD*DP *H SR]RUQD]UHV]W NRPSOLNDFMD PHWRG\ PDWHPDW\F]QHM XUHG- QLDQLD Z SU]HVWU]HQL ID]RZHM QLH MHVW ZFDOH LVWRWQ ZDG Zastosowanie komputerowego przetwarzania danych elimi- QXMHXG]LDá NOLQLF\VW\ ZVNRPSOLNRZDQ\PSURFHVLH REOLF]Hniowym. LekaU] ZáDFLZLH QLH PXVL ]QDü PDWHPDW\F]QHM metodologii otrzymanych wyników. &R GR VDPHJR UHMHVWUDWRUDNDUGLRPRQLWRUD GX*\P SUR- EOHPHP PR*H E\ü ]QDOH]LHQLH JUXS\ SDFMHQWyZ ]DLQWHUHVR- ZDQ\FK X*\ZDQLHP WHJR W\SX XU]G]HQLD Z ZDUXQNDFK GRPRZ\FK 3UREOHPHP PRJ E\ü ]DUyZQR NZHVWLH ILQDQ- VRZHMDNLVSUDZ\PHQWDOQH]ZL]DQH]HVWRSQLHPZVSyáRG- SRZLHG]LDOQRFL]DVZRMH]GURZLHSDFMHQWD&HQDRSURJUD- PRZDQLD DQDOLW\F]QHJR UyZQLH* PR*H RGJU\ZDü QLHEDJD- WHOQDUROZEXG*HWDFKSU]\FKRGQLSRGVWDZRZHMRSLHNLWDN szczegyoqd SURFHGXUD SRZLQQD EDUG]LHM ]DFKFLü RGG]LDá\ specjalistyczne). 5HDVXPXMF VDG] *H ]DUyZQR VDPD PHWRGD PDWHPD- W\F]QD MDN L V\VWHP LQIRUPDW\F]Q\ Z SRáF]HQLX] XSURV]- F]RQ\P NDUGLRPRQLWRUHP PD GX*H SHUVSHNW\Z\]DUyZQR Z medycynie klinicznej, ambulatoryjnej, jak i badaniach przesiewowych. Piotr Paprzycki