Polskie Forum Psychologiczne, 2013, tom 18, numer 4, s

Transkrypt

1 Polskie Forum Psychologiczne, 2013, tom 18, numer 4, s Anna Ratajska Instytut Psychologii, Uniwersytet Kazimierza Wielkiego Institute of Psychology, Kazimierz Wielki University in Bydgoszcz 2 II Katedra Kardiologii CM UMK w Toruniu LEVEL OF SELF-CARE IN HEART TRANSPLANT AND CHRONIC HEART DISEASE PATIENTS Summary. The aim of the research paper was to identify the relationship between a chronic cardiac disease and heart transplantation, and the level of patients self- heart condition and the group of patients with a heart transplant, and between car- level of self-care in patients after heart transplantation compared to healthy individuals. The research revealed that a heart transplantation treatment has a direct the context of changes following a cardiac transplantation, self-care is activated as be stated that self-care is a rational mechanism consciously used in order to cope with the situation. Key words: self-care, heart transplant, heart diseases Wprowadzenie - Adres do korespondencji: Anna Ratajska, , aniarat@wp.pl strona 441

2 walik, Ratajska, Szmaus, strona 442

3 chorego informacji na temat istoty choroby, jej przebiegu, rokowania i sposobu jest mianem pacjenta transplantacyjnego. Kolejne zdarzenia to oczekiwanie na - (Ratajska, 2011). strona 443

4 Zdarzenia: ocena do transplantacji operacja przeszczepienia wypisanie ze szpitala pierwsza rocznica rocznica Stan zdrowia i zmiany dym okresie: gorszenie funk- ostre kryzysy zdrowotne, leczenie i na- nia choroby cowym, zmiany rodziny, zmiany ekonomiczne, funkcjonowanie stwa operacji, status funkcjonalny ostre odrzuty przeszczepu, powtórne hospitalizacje, rehabilitacja zmiany rodziny, zmiany ekonomiczne, zmiany jako- ostre odrzuty przeszczepu, powtórne hospitalizacje, rehabilitacja zmiany rodziny, zmiany ekonomiczne, odrzuty, dodatkowymi problemami zdrowotnymi, przeszczepu, leczenie nie- i przeszczepu, zmiany rodziny, zmiany ekonomiczne, W przypadku pacjentów transplantacyjnych wysoki poziom samotroski w wy- (Kaba, Thomp strona 444

5 - - - go stanu zdrowia istotne w utrzymywaniu zdrowia i w procesie rehabilitacji. Prowadzone od lat badania nad psychologicznym funkcjonowaniem pacjen skane w programie badawczym strona 445

6 danych: 60 osób po transplantacji serca, 60 osób przewlekle kardiologicznie chorych oraz 60 osób zdrowych chiatrycznych, przedstawiono w tabeli 1. strona 446

7 grup Stan zdrowia badanych Zmienne Wiek Stan cywilny Po transplantacji serca Kardiologicznie chorzy Zdrowi min ,66 47,46 46,68 max K M podstawowe zawodowe licencjat wolny po rozwodzie hospitalizacje, inwazyjne procedury diagnostyczne i terapeutyczne, wszczepienia - z uzyskaniem przez chorego informacji na temat choroby, jej przebiegu, rokowa- - strona 447

8 Do pomiaru troski i samotroski zastosowano Kwestionariusz Samotroski i Tro w artykule Ratajskiej i Szmaus-Jackowskiej (2011). Wyniki poziomu samotroski w grupie osób po przeszczepie, osób przewlekle kardiolo- - U - r W analogiczna do procedury korelacyjnej. strona 448

9 troski oraz poziomu samotroski w wymiarach, ujawnianego przez pacjentów po transplantacji serca i pacjentów chorych kardiologicznie. zdrowie relacje interpersonalne poczucie globalna motroski w wymiarach, ujawnianego przez pacjentów po transplantacji serca i pacjentów chorych kardiologicznie mu samotroski ( = 1,41; p = 0,15), jak i jej poziomu w wymiarze zdrowia ( = 1,20; p = 0,22), relacji interpersonalnych ( = 1,75; p ( = 0,37; p r-equivalent strona 449

10 zdrowych terpersonalnych. ski oraz poziomu samotroski w wymiarach, ujawnianego przez pacjentów po transplantacji serca i osoby zdrowe. zdrowie relacje interpersonalne poczucie globalna motroski w wymiarach, ujawnianego przez pacjentów po transplantacji serca i osoby zdrowe = 2,12; p r-equivalent = 0,2241), wia ( = 1,90; p < 0,06) i relacji interpersonalnych ( = 1,89; p (M transpl. = 8,4 > M zdrowi = 8,03; ( = 0,99; p = Procedura obliczeniowa r strona 450

11 relacji interpersonalnych. troski oraz poziomu samotroski w wymiarach, ujawnianego przez chorych kardiologicznie i osoby zdrowe. zdrowie relacje interpersonalne poczucie globalna samotroski w wymiarach, ujawnianego przez chorych kardiologicznie i osoby zdrowe poziomu samotroski w porówna- ( = 0,51; p = 0,60), jak i jej poziomu w wymiarze zdrowia ( = 0,53; p = 0,59), relacji interpersonalnych ( = 20; p = 60; p = 0,54). Brak r-equivalent, zachowuje on war- strona 451

12 W odniesieniu do poziomu samotroski u pacjentów po przeszczepieniu ser- samotroski w wymiarach relacji interpersonalnych rach, ujawnianego przez osoby po transplantacji serca. zdrowie relacje interpersonalne poczucie po transplantacji serca ników tej samej zmiennej. Chi 2 p = 0,001 (ANOVA strona 452

13 - wiono w tabeli 2. 2 troski w wymiarach zdrowia, relacji interpersonalnych i poczucia bezpie- Porównywane wymiary samotroski 2 ANOVA p 12,00 0,005 35,52 0,001 27,22 0,001 - W-Kendalla) uzyskano dla zdrowia vs W W relacji interpersonalnych (W = 0,22). choroby - - poziomem samotroski w wymiarze zdrowia a poziomem samotroski w wymiarze relacji - - strona 453

14 osoby zdrowe (Maes, Leventhal, Ridder, 1996; Verhaak, 1996). rów u pacjentów po transplantacji, w porównaniu do osób przewlekle kardiolo transplantacji, jest to problematyczne. Literatura cytowana Allan, R., Scheidt, S. (1998). The empirical basis for cardiac psychology. W: R. Allan, S. Scheidt (red.),. Washington: American Psychological Association. prehensive treatment and group support therapy. W: R. Allan, S. Scheidt (red.),. Washington: American Psychological Association. Bishop, G.D. (2000). the cardiac spouse. W: R. Allan, S. Scheidt (red.),. Washington: American Psychological Association. comes in organ transplantation., 10 (4), strona 454

15 osób chorych przewlekle. W: I. Heszen-Niejodek (red.), - - (s ) Warszawa: PZWL. Heszen-Niejodek, I. (red.) (1990).. Warszawa: PZWL. Heszen-Niejodek, I. (2000). Psychologiczne problemy chorych somatycznie. W: J. Strelau (red.), 58, Jacobs, S.C., Sherwood, J.B. (1998). The cardiac psychology of women and coronary heart disease. W: R. Allan, S. Scheidt (red.),. Washington: American Psychological Association. Jankowski, K. (1975)... Warszawa: PWN. Jarosz, M. (1983).. Warszawa: PZWL. Kaba, E. (2001). The life after heart transplantation for American recipients. ICUs. Kaba, E., Thompson, D., Burnard, P. (2000). Coping after heart transplantation: a descriptive study of heart transplant recipients methods of doping., 32, 4, Kowalik, S. (2007).. Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne. Kowalik, S., Ratajska, A., Szmaus, A. (2001). W poszukiwaniu nowego wymiaru ja- Maes, S., Leventhal, H., de Ridder, D. (1996). Coping with chronic illness. W: M. Zeidner, N. Endler (red.),. New York: Wiley. May, R. (1997). -, XIII, 3-4, Ratajska, A. (2011).. Bydgoszcz: Wydawnictwo UKW. Ratajska, A., Szmaus-Jackowska, A. (2011). Zastosowanie Kwestionariusza Samo-, 54, 4, Salmon, P. (2002). strona 455

16 intervention. 62, darczyk (red.), Sheridan, Ch., Radmacher, S. (1998).. Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Psychologii Zdrowia, Polskie Towarzystwo Psychologiczne. ), sessment in patients undergoing orthotopic heart transplantation., 16, Tylka, J. (2000).. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Kardyna- Verhaak, P. (1996). Somatic disease and psychological disorder., 42, 3, chorób somatycznych. W: J. Strelau (red.), strona 456