PODSTAWY FUNKCJONOWANIA PRZEDSIĘBIORSTW

Transkrypt

1 PODSTAWY FUNKCJONOWANIA PRZEDSIĘBIORSTW Część 5. Mgr Michał AMBROZIAK Wydział Zarządzania Uniwersytet Warszawski Warszawa, 2007 Prawa autorskie zastrzeżone. Niniejszego opracowania nie wolno kopiować ani powielać bez zgody autora.

2 PLAN PRZEDSIĘBIORSTWA CELE I CECHY Proces zarządzania przedsiębiorstwem etapy: planowanie; kierowanie; kontrola. Planowanie proces świadomego ustalania celów działalności gospodarczej oraz działań zorientowanych na osiąganie owych celów (z określeniem niezbędnych do ich realizacji środków zasobów). Kierowanie zorientowane na realizację planu oddziaływanie na przedsiębiorstwo (jego poszczególne składniki). Kontrola mierzy stopień osiągnięcia celu, poprzez porównanie założeń planu z rezultatami działalności (z tym, co rzeczywiście zostało osiągnięte), czyli porównanie tego, jak powinno być (plan) z tym, jak jest (rzeczywistość).

3 Cele planowania: plan stanowi podstawę wszelkich działań kierowniczych: plan jest narzędziem porządkującym działalność przedsiębiorstwa każdy wie za co jest odpowiedzialny i czego się od niego oczekuje, plan stanowi narzędzie koordynacji działań wewnątrz przedsiębiorstwa ułatwia współpracę pomiędzy poszczególnymi częściami organizacji, plan jest narzędziem komunikowania się w ramach przedsiębiorstwa jasno i precyzyjnie informuje wszystkich zainteresowanych o celach i sposobach ich osiągania, plan jest narzędziem motywacyjnym pracownicy, chcąc być wynagrodzeni, dążą do zrealizowania określonych w planie celów, plan stanowi podstawę wszelkich działań kontrolnych: plan dostarcza danych, które należy porównać z rezultatami działalności porównania te są podstawą formułowania ocen działalności przedsiębiorstwa, plan umożliwia podjęcie działań korygujących po wykryciu odchyleń od planu należy wprowadzić niezbędne poprawki (usprawnić prowadzenie działalności), plan jest narzędziem sprawiedliwej oceny pracowników pozwala zweryfikować czy pracownicy wywiązują się ze swoich obowiązków i czy osiągają postawione im cele.

4 Cechy planu: celowość plan ustala precyzyjnie hierarchię celów, która obowiązuje w stosunku do wszelkich działań; orientacja na przyszłość plan ustala cele do osiągnięcia w przyszłości i określa przyszłe działania nastawione na osiąganie owych przyszłych celów, opiera się na rozpoznaniu otoczenia i zdefiniowaniu działań, które pomogą wykorzystać przyszłe okazje (szanse) lub pozwolą uniknąć potencjalnych zagrożeń; realność plan powinien uwzględniać realne możliwości przedsiębiorstwa (środki rzeczowe i finansowe, jakimi przedsiębiorstwo dysponuje, kwalifikacje pracowników) oraz sytuację rynkową (potrzeby nabywców, sytuację konkurentów); wewnętrzna spójność poszczególne części składowe planu (plany cząstkowe) powinny być ze sobą zgodne, a ich założenia nie mogą być wzajemnie sprzeczne (założenia jednego planu powinny wynikać z założeń innego planu), plan powinien wykazywać racjonalne rzeczowo, logicznie i czasowo następstwo wykonywania poszczególnych zadań; zgodność między przyjętym horyzontem czasowym a stopniem szczegółowości im dłuższy horyzont czasowy planowania, tym bardziej plan powinien być ogólny, im krótszy horyzont czasowy, tym większy stopień szczegółowości planu: plan operatywny (do 1 roku), plan taktyczny (od 1 roku do 3 lat), plan strategiczny (od 3 do 5 lat).

5 BIZNESPLAN JAKO SZCZEGÓLNY RODZAJ PLANU Biznesplan plan działalności przedsiębiorstwa już istniejącego lub nowo tworzonego, obejmujący okres kilku lat (z reguły od 3 do 5 lat). Dla przedsiębiorstwa już istniejącego biznesplan opisuje w praktyce planowane zmiany, jakie mają zostać wprowadzone w poszczególnych obszarach funkcjonowania przedsiębiorstwa. Dla przedsiębiorstw nowo tworzonych biznesplan pełni podwójną rolę jest planem tworzenia przedsiębiorstwa oraz planem funkcjonowania przedsiębiorstwa w pierwszych latach jego istnienia. Główni odbiorcy biznesplanu: zarząd biznesplan stanowi dla kierujących przedsiębiorstwem podstawę działania, jest punktem wyjścia do tworzenia planów operatywnych, właściciele na podstawie biznesplanu inwestorzy oceniają opłacalność przedsięwzięcia (szczególnie przy nowo tworzonych przedsiębiorstwach) i decydują czy zaangażować środki w opisywany przez biznesplan projekt. banki na podstawie biznesplanu banki oceniają stopień ryzyka związanego z projektem i jego przyszłą rentowność, ostatecznie podejmują decyzję czy przyznać na opisywane w biznesplanie przedsięwzięcie kredyt.

6 Główne elementy składowe biznesplanu: streszczenie określenie celu sporządzenia biznesplanu, stanowi uzasadnienie i objaśnienie przyszłej działalności, zwięźle opisuje poszczególne obszary działalności (które zostaną szczegółowo omówione w dalszej części biznesplanu); charakterystyka przedsiębiorstwa przedstawienie historii przedsiębiorstwa, jego organizacji, misji, celów strategicznych, obecnej pozycji rynkowej, aktualnej sytuacji finansowej; analiza branży przedstawienie historii branży, jej wielkości, potencjału wzrostu, obecnych konkurentów; opis produktu i rynku scharakteryzowanie produktu (opis techniczny, określenie jakie pełni funkcje użytkowe, jakie potrzeby konsumentów zaspokaja) oraz rynku (określenie rynku docelowego i jego cech charakterystycznych do jakich klientów skierowana jest oferta); opis procesu produkcyjnego scharakteryzowanie wykorzystywanych technologii, metod organizacji produkcji; plan marketingowy określenie polityki cenowej, dystrybucji i promocji; kadra przedsiębiorstwa przedstawienie struktury organizacyjnej przedsiębiorstwa wraz z osobami przypisanymi do poszczególnych stanowisk (z podaniem ich kwalifikacji zawodowych wykształcenia, umiejętności, doświadczenia); plan finansowy prognozowanie wyników finansowych, sytuacji finansowej i majątkowej przedsiębiorstwa;

7 opis ryzyka działalności scharakteryzowanie ryzyk jakie wiążą się z prowadzoną działalnością, prawdopodobieństwa ich wystąpienia oraz wpływu, jaki mogą wywrzeć na przyszłe wyniki przedsiębiorstwa; harmonogramy rozplanowanie przebiegu poszczególnych czynności w czasie; załączniki uszczegółowienie, doprecyzowanie zagadnień poruszanych w poszczególnych częściach biznesplanu.

8 Spis treści przykładowego biznesplanu (branża turystyczna, źródło: opracowanie własne): 1. Streszczenie 2. Opis przedsięwzięcia 2.1. Dane o inwestorach 2.2. Zasady zawiązania wspólnego przedsięwzięcia a) Termin realizacji przedsięwzięcia b) Forma prawna przedsięwzięcia c) Struktura udziałowa d) Zobowiązania wspólników 2.3. Podstawowe cele przedsięwzięcia 3. Analiza marketingowa 3.1. Opis i analiza rynku zbytu a) Aktualna wielkość rynku i prognozy rozwoju b) Struktura klientów i ich potrzeby c) Czynniki wpływające na rozwój rynku 3.2. Opis i analiza konkurencji a) Wielkość rynku konkurencji b) Oferta asortymentowa na rynku c) Średnie ceny usług na rynku 3.3. Opis i analiza rynku zaopatrzenia a) Sytuacja na rynku dostaw i główni dostawcy b) Zakres, warunki i organizacja dostaw 3.4. Plan marketingowy a) Wykaz usług b) Polityka dystrybucji c) Polityka promocyjna (w tym reklamowa)

9 d) Polityka cenowa (w tym upustów i rabatów) 4. Plan zatrudnienia i organizacja pracy 4.1. Plan zatrudnienia a) Schemat organizacyjny b) Pracownicy i ich kwalifikacje c) Metody rekrutacji pracowników 4.2. Organizacja pracy a) Szkolenia pracowników b) Funkcje poszczególnych pracowników i organizacja ich pracy 5. Analiza SWOT 5.1. Mocne i słabe strony przedsięwzięcia 5.2. Szanse i zagrożenia dla przedsięwzięcia 6. Analiza finansowo ekonomiczna 6.1. Nakłady inwestycyjne poniesione na rozpoczęcie działalności a) Analiza przedmiotowa nakładów inwestycyjnych b) Źródła finansowania 6.2. Bilans otwarcia (stan aktywów i pasywów na moment rozpoczęcia działalności) oraz bilans po pierwszym roku działalności 6.3. Prognozowany rachunek zysków i strat (pierwszy rok działalności) 6.4. Prognozowane przepływy środków pieniężnych (pierwszy rok działalności) 6.5. Wskaźnikowa ocena podstawowych obszarów działalności 7. Wnioski i podsumowanie 8. Załączniki 8.1. Statut spółki

10 KLASYFIKACJA PLANÓW W PRZEDSIĘBIORSTWIE POWIĄZANIA MIĘDZY POSZCZEGÓLNYMI PLANAMI Klasyfikacja planów w przedsiębiorstwie (rodzaje planów): kryterium klasyfikacji podmiotowe przedmiotowe zasięg horyzont czasowy / charakter planu przykłady planów plan przedsiębiorstwa plan zakładu plan wydziału plan sprzedaży plan produkcji plan inwestycji plan kompleksowy plan wycinkowy plan strategiczny (długi okres) plan taktyczny (średni okres) plan operatywny (krótki okres)

11 Powiązania między poszczególnymi planami: plan strategiczny plan sprzedaży (plan marketingowy) cząstkowe plany plan produkcji marketingowe: - plan rabatów - plan promocji - plan dystrybucji plan cząstkowe plany zaopatrzenia produkcji w materiały (poszczególnych i surowce zakładów i wydziałów) plan kosztów obszaru sprzedaży plan plan zatrudnienia inwestycji w majątek produkcyjny plan plan plan nakładów kosztów płac inwestycyjnych zaopatrzenia plan kosztów wydziałowych produkcji plan finansowy