WYMAGANIA EDUKACYJNE I KRYTERIA OCENIANIA ZASADY MUZYKI Z ELEMENTAMI KOMPUTEROWEJ EDYCJI NUT PSM II st. Klasa I

Transkrypt

1 WYMAGANIA EDUKACYJNE I KRYTERIA OCENIANIA ZASADY MUZYKI Z ELEMENTAMI KOMPUTEROWEJ EDYCJI NUT PSM II st. Klasa I Treści nauczania Wymagania edukacyjne Wiadomości wstępne. Przedmiot zasad muzyki z elementami komputerowej edycji nut. Cel nauki o zasadach muzyki i zakres przedmiotu. Wybrane zagadnienia notacji muzycznej Znaki określające wysokość dźwięku Podział materiału dźwiękowego na oktawy Zapis nut oraz ich pochodzenie Przenośniki oktawowe Znaki chromatyczne Symbole stosowane w muzyce współczesnej na oznaczenia podwyższenia i obniżenia o ¼ i ¾ tonu Znaki graficzne i zwroty słowne dotyczące powtórzeń części utworu Zasady ortografii i kaligrafii muzycznej Interwały proste i złożone Nazwy interwałów i rozmiary Podział interwałów: proste i złożone, melodyczne i harmoniczne, dysonanse i konsonanse Półton i cały ton Przewroty interwałów Przekształcenie interwałów (zmiana rozmiaru za pomocą znaków chromatycznych) Przeistaczanie interwałów (budowanie interwałów równoważnych enharmonicznie) Uczeń zna i rozumie cel, zakres i przedmiot zasad muzyki z elementami komputerowej edycji nut Uczeń zna, rozumie i stosuje pojęcia określające: wysokość dźwięku (pięciolinia, linie dodane górne i dolne, klucz wiolinowy i basowy) podział materiału dźwiękowego na oktawy (nazwy oktaw, sposoby oznaczania dźwięków) nazwy nut (solmizacyjne i literowe), ich położenie na pięciolinii, sposoby określania położenia na pięciolinii oraz pochodzenie przenośniki oktawowe (ottava alta i ottava bassa, zapis i zasady stosowania) znaki chromatyczne (symbole - krzyżyk, podwójny krzyżyk, bemol, podwójny bemol, kasownik; zasady stosowania i pisowni, tworzenie nazw z ich użyciem oraz enharmoniczne zamiany nazw dźwięków) symbole notacji współczesnej na oznaczenia podwyższenia i obniżenia tonu Znaki graficzne i zwroty słowne dotyczące powtórzeń części utworu (volty, da capo al fine) Uczeń zna, rozumie i stosuje pojęcia określające: interwały (nazwy, rozmiar, podział, przewrót, przekształcanie i przeistaczanie) zasady transpozycji o różne interwały w górę i w dół budować interwały proste i złożone w kluczu wiolinowym i basowym w górę i w dół rozpoznać po zapisie nutowym interwały proste i złożone w kluczu wiolinowym i basowym

2 Akustyczne podstawy muzyki Powtarzanie dźwięku Systematyzacja zjawisk dźwiękowych Szereg alikwotów Podstawowe cechy dźwięku Stosunki częstotliwości odpowiadające interwałom Strój muzyczny Kamerton. Częstotliwość dźwięku a 1 Skale systemu dur-moll: Materiał dźwiękowy System dźwiękowy, system równomiernie temperowany Skala, gama, tonacja Znaczenie poszczególnych stopni gamy Budowa odmian gam durowych Budowa odmian gam molowych Transpozycja gam durowych i molowych Pisownia znaków przykluczowych i przygodnych w kluczu wiolinowym i basowym Pokrewieństwa gam i tonacji Enharmoniczna równoważność dźwięków i gam Dysonanse charakterystyczne Metrorytmika: Definicja rytmu muzycznego. Wartości rytmiczne nut i odpowiadające im pauzy Regularny podział nut dwudzielnych i trójdzielnych Przedłużanie wartości rytmicznych Definicja metrum muzycznego i związanych z nim oznaczeń Oznaczenia taktowe, jednostka metryczna, sposoby oznaczania metrum Takty proste i złożone (regularne) i sposoby ich taktowania Uczeń zna, rozumie i stosuje pojęcia: dźwięk, ton, wieloton harmoniczny i nieharmoniczny, szum biały i barwny, strój muzyczny, alikwoty, strój muzyczny, kamerton podstawowe cechy dźwięku (wysokość, czas trwania, głośność, barwa, oraz ich wymierniki akustyczne) stosunki częstotliwości odpowiadające interwałom (oktawie czystej, kwincie czystej, kwarcie czystej oraz tercji wielkiej i małej) Uczeń rozumie i stosuje pojęcia: interwał prosty, system równomiernie temperowany, interwał złożony, skala, gama i jej stopnie, tonacja, pokrewieństwo gam tonacji (kwintowe: bezpośrednie i pośrednie, sekundowe, tercjowe; równoległości (paralelizm) oraz inne (mediantowe) równoimienności) i ich cechy, dysonans charakterystyczny (gamowłaściwe interwały zwiększone i zmniejszone we wszystkich rodzajach gam dur i moll) budowę odmian gam durowych (naturalna, harmoniczna, miękka) i molowych (naturalna, harmoniczna, dorycka, melodyczna). transponować gamy durowe i molowe do siedmiu znaków przykluczowych zapisywać w kluczu wiolinowym i basowym znaki przykluczowe oraz oznaczyć ich ewentualne zmiany w przebiegu utworu zapisywać w kluczu wiolinowym i basowym znaki rozwiązywać w ruchu bocznym i przeciwnym dysonanse charakterystyczne Uczeń rozumie i stosuje pojęcia: rytm, metrum, tempo, wartości rytmiczne nut (od całej nuty do sześćdziesięcioczwórki oraz brevis) i odpowiadające im pauzy, regularny podział wartości rytmicznych, przedtakt, odbitka, takt, akcenty metryczne (taktowanie grupowe), podział taktów regularnych na proste i złożone, notacja instrumentalna, synkopa (akcent rytmiczny, rytm synkopowany, synkopa pozorna (parasynkopa), akcenty nieregularne), rytm punktowany, zrywany, schematyczny

3 Rodzaje rytmów Grupy rytmiczne Zasady grupowania w taktach prostych i złożonych Notacja instrumentalna Synkopa Rytm punktowany, zrywany, schematyczny Akordyka Zasady budowy akordów w systemie dur - moll i innych Trójdźwięki durowe, molowe, zmniejszone i zwiększone Triada harmoniczna Kadencje Trójdźwięki gamowłaściwe (poboczne) na kolejnych stopniach wszystkich odmian gam dur i moll Oznaczenia funkcyjne trójdźwięków Wieloznaczność funkcyjna trójdźwięków Następstwo funkcji harmonicznych w kadencji doskonałej oraz zawieszonej Interwały dysonujące i ich rozwiązanie w akordach przedłużać wartości rytmiczne przy pomocy łuku, fermaty, jednej, dwóch lub trzech kropek określać jednostkę metryczną, stosować odpowiednie oznaczenia taktowe i metrum rozróżnić rodzaje rytmów (głównoczęściowy, rozdrobniony, rozszerzony i mieszany) i grupy rytmiczne zgodnie z zasadami grupować wartości rytmiczne Uczeń rozumie i stosuje pojęcia: Trójdźwięk (jego typy, postaci i budowę), triada harmoniczna, kadencja (doskonała, zawieszona, zwodnicza i inne) budować trójdźwięki durowe, molowe, zmniejszone i zwiększone w postaci zasadniczej i przewrotach w kluczu wiolinowym i basowym (także od jednego dźwięku) budować trójdźwięki na wszystkich stopniach odmian gam dur i moll konstruować triadę harmoniczną w trzygłosie w majorze naturalnym i harmonicznym oraz w minorze naturalnym harmonicznym i doryckim rozpoznawać i budować kadencje dostrzec i zinterpretować wieloznaczność funkcyjną trójdźwięków Uczeń zna zasady: budowy akordów (trójdźwięków) pisowni znaków chromatycznych w akordach oznaczania symboli funkcyjnych w triadzie harmonicznej oraz w trójdźwiękach na stopniach pobocznych w gamie rozwiązywania w akordach trójdźwięków dysonujących (zwiększony i zmniejszony) Elementy dzieła muzycznego melodia, rytm i metrum, harmonia, agogika, dynamika, kolorystyka, artykulacja i frazowanie, struktura formalna, faktury homofonicznej i polifonicznej. Współzależność tempa, rytmu i metrum. Tempo względne i bezwzględne Metronom i oznaczenia metronomiczne. Najważniejsze oznaczenia temp wolnych, umiarkowanych i szybkich Uczeń zna, rozumie i stosuje pojęcia określające elementy muzyki: melodyka (melika): kantylenowa, figuracyjna, ornamentalna i deklamacyjna; melodyka wąskoi szerokozakresowa; wznosząca, opadająca, falista, łukowa; sylabiczna i melizmatyczna; rytmika: swobodna (ataktowa) i ustalona; schematyczna i różnorodna; taneczna, marszowa, motoryczna; uzupełniająca; monorytmia i polirytmia; metrorytmika, polimertia sukcesywna i symultatywna harmonika: modalna, funkcyjna

4 Tempo rubato Oznaczenia zmian tempa i powrotu do tempa zasadniczego Fermata (korona) Oznaczenia dynamiczne Tradycyjne rodzaje artykulacji na różnych instrumentach Elementy budowy formalnej i sonorystyczna; rozszerzona tonalność, atonalność, bitonalność, politonalność dynamika (kontrastowa, cieniowana i płaszczyznowa), tempo i agogika, artykulacja i frazowanie, kolorystyka; najczęściej spotykane włoskie określenia dynamiki, tempa i agogiki, artykulacji. elementy budowy formalnej (fraza, zdanie, okres, temat, kadencje kończące utwór) stosować najczęściej występujące w literaturze muzycznej oznaczenia elementów dzieła muzycznego (tempa wolne, umiarkowane, szybkie, rubato, stopniowych zmian tempa i powrotu do tempa zasadniczego, symbole określające się natężenia dźwięku lub jego zmiany, podstawowe sposoby wydobywania dźwięku na różnych instrumentach) rozróżniać tempo względne i bezwzględne dostrzegać współzależność tempa, rytmu i metrum rozróżniać określenia fermat (na nucie, między nutami i na kresce taktowej, określenia fermat: longa, brevis; znaczenie fermat w kanonach oraz w koncertach solowych) Komputerowa edycja nut Uczeń systematycznie nabiera umiejętności zapisu nutowego w edytorze muzycznym w praktyce wykorzystywać poznane wiadomości z zakresu zasad muzyki w tworzeniu i określaniu zapisu muzycznego. posługiwać się edytorem nut zapisywać za pomocy edytora nutowego jeden głos i dwugłos (z wykorzystaniem agogiki, dynamiki i metrorytmiki) Uczeń zna zasady: komputerowego zapisu muzycznego

5 Formy sprawdzania osiągnięć ucznia 1. Cząstkowe sprawdziany pisemne - sprawdzające opanowanie bieżących zagadnień. 2. Sprawdziany pisemne określające stopień opanowania materiału teoretycznego, obejmujące większą partię materiału. 3. Kartkówki obejmujące co najwyżej trzy ostatnie tematy lekcyjne. 4. Testy. 5. Odpowiedzi ustne obejmujące większą partię materiału lub trzy ostatnie tematy lekcyjne. 6. Prace domowe. 7. Aktywność na zajęciach, systematyczność pracy ucznia. Kryteria ocen z przedmiotu Zasady muzyki z elementami komputerowej edycji nut Stopień celujący - 6 Oznacza, że uczeń dokładnie opanował materiał wskazany w wymaganiach edukacyjnych, a ponadto posiadł wiedzę i umiejętności znacznie wykraczające poza program. Samodzielnie i twórczo rozwija własne uzdolnienia, biegle posługuje się zdobytymi wiadomościami, wnikliwie analizuje materiał teoretyczny i umiejętnie stosuje go w praktyce. Wiedzę o muzyce poszerza poprzez samodzielne lektury. Na sprawdzianach uzyskuje ocenę co najmniej dobry plus, rozwiązuje dodatkowe problemy o dużym stopniu trudności lub wykraczające poza program. Aktywnie i z dużym zaangażowaniem uczestniczy w zajęciach lekcyjnych. Stopień bardzo dobry - 5 Oznacza, że uczeń całkowicie spełnia wymagania edukacyjne dla danej klasy. Dokładnie opanował materiał i potrafi zastosować zdobyte wiadomości w praktyce. Umiejętnie ustala korelacje między przedmiotami. Samodzielnie i systematycznie przygotowuje się do zajęć. Aktywnie w nich uczestniczy. Na sprawdzianach uzyskuje ocenę co najmniej dobrą. Stopień dobry - 4 Oznacza, że spełnienie wymagań edukacyjnych nie jest pełne, ale nie przewiduje się problemów w dalszym kształceniu. Uczeń poprawnie formułuje zagadnienia i samodzielnie rozwiązuje problemy nie wykraczające poza program nauczania. Systematycznie przygotowuje się do zajęć i uważnie śledzi ich przebieg. Na sprawdzianach uzyskuje ocenę co najmniej dobrą. Stopień dostateczny - 3 Oznacza, że uczeń spełnił jedynie podstawowe wymagania edukacyjne, co może oznaczać trudności w toku dalszego kształcenia. Opanował elementarne umiejętności i wiadomości, rozwiązuje problemy typowe o niewielkim stopniu trudności. Systematycznie przygotowuje się do zajęć. Uważnie śledzi przebieg lekcji i sygnalizuje występujące trudności w zrozumieniu materiału. Na sprawdzianach uzyskuje oceny pozytywne.

6 Stopień dopuszczający - 2 Oznacza, że spełnianie wymagań edukacyjnych jest minimalne i poważnie utrudni, a nawet może uniemożliwić dalsze kształcenie. Uczeń słabo opanował materiał praktyczny i teoretyczny; zna jedynie niezbędną terminologię muzyczną, wykazuje ogólną orientację wśród form i gatunków w muzyce danego okresu historycznego. Nie potrafi rozwiązywać problemów typowych, rozwiązuje problemy proste. W ramach pracy domowej słabo przygotowuje się do zajęć. Uważa na lekcjach i stara się w maksymalnym stopniu zrozumieć i opanować materiał podstawowy. Większość ocen ze sprawdzianów jest różna od jedynki. Stopień niedostateczny - 1 Oznacza, że uczeń wyraźnie nie spełnia wymagań edukacyjnych. Nie opanował podstawowych wiadomości i umiejętności, nie potrafi rozwiązywać problemów o elementarnym stopniu trudności. Nie jest w stanie samodzielnie przygotować zadań domowych. Na sprawdzianach otrzymuje przeważnie oceny niedostateczne. Braki w opanowaniu materiału są tak duże, że uniemożliwiają kontynuację kształcenia.