Akustyka muzyczna. Wykład 3 Diatonika, chromatyka, enharmonia. Interwały. Skale. Tonacje. Melodyka. dr inż. Przemysław Plaskota

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Akustyka muzyczna. Wykład 3 Diatonika, chromatyka, enharmonia. Interwały. Skale. Tonacje. Melodyka. dr inż. Przemysław Plaskota"

Judyta Czyż
6 lat temu
Przeglądów:

1 Akustyka muzyczna Wykład 3 Diatonika, chromatyka, enharmonia. Interwały. Skale. Tonacje. Melodyka. dr inż. Przemysław Plaskota

2 Diatonika, chromatyka, enharmonia Szereg diatoniczny szereg podstawowych wysokości dźwięków szereg diatoniczny naturalny szereg diatoniczny transponowany Każdy stopień diatoniczny posiada 4 odchylenia chromatyczne 2

3 Diatonika, chromatyka, enharmonia Stopnie skali diatonicznej durowej molowej 3

4 Diatonika, chromatyka, enharmonia Półton diatoniczny chromatyczny 4

5 Diatonika, chromatyka, enharmonia Równoważność enharmoniczna 5

6 Diatonika, chromatyka, enharmonia Cały ton diatoniczny harmoniczny 6

7 Interwały Interwał różnica wysokości między dwoma dźwiękami Interwał jest najmniejszą cząstką linii melodycznej Cechy interwału rozpiętość odległość pomiędzy dźwiękami stopliwość rodzaj współbrzmienia 7

8 Interwały Interwał sukcesywny, melodyczny Interwał symultatywny, harmoniczny 8

9 Interwały Wielkości i nazwy interwałów 9

10 Interwały Nazwy interwałów 10

11 Interwały Interwały mogą być określane od dowolnego stopnia Odległości pomiędzy dźwiękami w interwałach o tej samej nazwie może być różna Szczegółową miarą wielkości interwalu jest liczba półtonów Interwały większe od oktawy 11

12 Interwały Dodatkowe określenia wielkości interwału czysty wielki mały zwiększony zmniejszony Rozróżniamy interwały diatoniczne chromatyczne 12

13 Interwały Uwagi dodatkowe Interwał wielki lub mały nie może być czysty Interwał czysty nie może być wielki Interwał czysty nie może być mały 13

14 Interwały Interwały enharmonicznie równoważne Zwiększanie i zmniejszanie interwałów 14

15 Interwały Zestawienie interwałów 15

16 Interwały Liczba półtonów 16

17 Interwały Przewroty interwałów 17

18 Interwały Przewroty interwałów czyste czyste wielkie małe małe wielkie zwiększone zmniejszone zmniejszone - zmniejszone 18

19 Interwały Współbrzmienie dźwięków synfoniczne (zgodnie brzmiące) diafoniczne (niezgodnie brzmiące) Współbrzmienie dźwięków konsonans (zgodnie brzmiące) dysonans (niezgodnie brzmiące) 19

20 Interwały Podział interwałów konsonansowych doskonałe (pryma, oktawa, kwarta, kwinta) niedoskonałe (tercja mała i wielka, seksta wielka i mała) Podział interwałów dysonansowych doskonałe (sekunda mała i wielka, septyma mała i wielka, kwarta zwiększona, kwinta zmniejszona) 20

21 Interwały Liczbowe ujęcie interwałów 21

22 Skale Skala wybór dźwięków Skalę stanowi szereg dźwięków różnej wysokości ułożonych według stałego schematu interwałów w obrębie jednej oktawy, posiadający punkt odniesienia Podział skal diatoniczne chromatyczne 22

23 Skale Typy skal skale materiałowe cały materiał dźwiękowy danego systemu skale użytkowe wybór materiału dźwiękowego z danego systemu skale instrumentalne zależne po instrumentu 23

24 Skale Skala dwudźwiękowa a) dźwięki skali b) melodia oparta na skali 24

25 Skale Skala trzydźwiękowa a) dźwięki skali b) melodia oparta na skali 25

26 Skale Skala szereg dźwięków różnej wysokości ułożonych według stałego schematu interwałów w obrębie jednej oktawy, posiadający punkt odniesienia; punkt odniesienia jest początkiem skali Gama transpozycja skali Tonacja kompleks stosunków zachodzących między poszczególnymi stopniami skali (gamy) 26

27 Skale Skala jest schematem wydedukowanym na podstawie praktyki muzycznej Tonacja przejawia się tylko w utworze muzycznym Skala (gama) jest materiałem dźwiękowym tonacji 27

28 Skale Stopień skali uszeregowany według wysokości element dźwiękowy skali w odniesieniu do dźwięku centralnego Dźwięk centralny stanowi I stopień skali Stopień VIII jest powtórzeniem stopnia I 28

29 Skale System tonalny dur-moll dur durus twardy moll mollis miękki major maior większy minor minor - mniejszy 29

30 Skale Skala durowa Skala molowa 30

31 Skale Rodzaje skal 31

32 Skale Transpozycja skal 32

33 Skale Znaki przykluczowe Od dźwięku c gama durowa, C-dur gama molowa, c-mol Kolejne gamy różnią się jednym znakiem przykluczowym W praktyce stosuje się gamy do 7 znaków z powodu równoważności enharmonicznej 33

34 Skale Stopnie gamy wg znaczenia I stopień tonika V stopień dominanta IV stopień subdominanta VI stopień medianta dolna III stopień medianta górna VII stopień dźwięk prowadzący II stopień nie posiada specjalnej nazwy 34

35 Skale Skala całotonowa 35

36 Skale Skala chromatyczna Skala dwunastostopniowa to są różne skale! 36

37 Skale Tonalność jest właściwością utworu opartego o system zakładający centralizację tonalność tonalność rozszerzona tonalność rozchwiana Atonalność atonalność swobodna atonalność seryjna 37

38 Skale Bitonalność równoczesne zestawienie dwu płaszczyzn tonalnych Politonalność równoczesne zestawienie wielu płaszczyzn tonalnych Polimodalność - równoczesne zestawienie wielu płaszczyzn modalnych 38

39 Skale Zastosowanie ćwierćtonów 39

40 Pokrewieństwa tonacji Współcześnie wykorzystywany jest przede wszystkim system dur-moll, czyli dualistyczny system tonalny Między tonacjami mogą występować pokrewieństwa ze względu na występowanie tych samych dźwięków 40

41 Pokrewieństwa tonacji Pokrewieństwo kwintowe każda tonacja ma dwie tonacje pokrewne kwintowo 41

42 Pokrewieństwa tonacji Koło kwintowe- tonacje durowe krzyżykowe i bemolowe 42

43 Pokrewieństwa tonacji Koło kwintowe równoważność enharmoniczna 43

44 Pokrewieństwa tonacji Pokrewieństwo tercjowe gamy równoległe C-dur i a-moll 44

45 Pokrewieństwa tonacji Równoimienność gamy C-dur i c-moll 45

46 Linia melodyczna Melodia jest jednym z podstawowych elementów dzieła muzycznego Melodia jest ściśle połączona z rytmem odwrotna zależność nie jest ścisła Melika układ interwałowy w oderwaniu od rytmu Melodyka określenie typów i gatunków melodii 46

47 Linia melodyczna Melodia, melika i metrorytm 47

48 Linia melodyczna Melodia opiera się na materiale dźwiękowym gamy gama jest uszeregowana melodia operuje interwałami dowolnej wielkości, w dowolnym kierunku 48

49 Linia melodyczna Melodia składa się z większych i mniejszych cząstek muzycznie samoistnych motyw muzyczny fraza muzyczna zdanie muzyczne okres muzyczny 49

50 Linia melodyczna Motyw 50

51 Linia melodyczna Typy ruchu melodycznego podział ze względu na kierunek (prosta, wznosząca, opadająca, falista) 51

52 Linia melodyczna Melodyka wokalna i instrumentalna podział ze względu na techniki wykonania Melodyka kantylenowa i figuracyjna podział ze względu na charakter Melodyka ornamentalna i nieornamentalna podział ze względu na nadmiar dźwięków Melodyka koloraturowa i recytacyjna podział ze względu na stosunek do tekstu 52

53 Linia melodyczna Ornamenty melodyczne przednutka krótka 53

54 Linia melodyczna Ornamenty melodyczne przednutka długa 54

55 Linia melodyczna Ornamenty melodyczne przednutka podwójna 55

56 Linia melodyczna Ornamenty melodyczne przednutka potrójna 56

57 Linia melodyczna Ornamenty melodyczne mordent 57

58 Linia melodyczna Ornamenty melodyczne obiegnik 58

59 Linia melodyczna Ornamenty melodyczne tryl 59

60 Linia melodyczna Ornamenty melodyczne arpeggio glissando 60

61 Linia melodyczna Melodyka w muzyce najnowszej serializm punktualizm 61

Podobne dokumenty

Akustyka muzyczna. Wykład 4 Skale. Tonacje. Melodyka. dr inż. Przemysław Plaskota

Akustyka muzyczna. Wykład 4 Skale. Tonacje. Melodyka. dr inż. Przemysław Plaskota Akustyka muzyczna Wykład 4 Skale. Tonacje. Melodyka. dr inż. Przemysław Plaskota Skale Skala wybór dźwięków Skalę stanowi szereg dźwięków różnej wysokości ułożonych według stałego schematu interwałów w