1. Czym martwi się młodzież? Refleksje na koniec roku szkolnego 2005/2006.

Transkrypt

1 Federacja na Rzecz Kobiet i Planowania Rodziny GRUPA EDUKATORÓW SEKSUALNYCH 1. Czym martwi się młodzież? Refleksje na koniec roku szkolnego 2005/2006. Młodzi ludzie w zdobywaniu wiedzy dotyczącej dojrzewania i seksualności zdani są sami na siebie, nie dostając informacji ani w domu ani w szkole, na własna rękę poszukują odpowiedzi, na nurtujące ich pytania w kolorowych pismach lub w Internecie. Niestety często, kiedy kierują do nas swoje maile jest już za późno, aby zapobiec dramatom, jakimi stają się m.in. niechciane ciąże u nastolatek. Porusza nas fakt samotności i bezradności, na jaką skazuje młodych ludzi rząd blokując im dostęp do informacji, która mogą zaważyć na ich życiu. FEDERACJA NA RZECZ KOBIET I PLANOWANIA RODZINY od lat zwraca się z apelami do Ministerstwa Edukacji o wprowadzenie do szkół rzetelnej, neutralnej światopoglądowo i dostosowanej do wieku dziecka edukacji seksualnej. Apele te jednak pozostają bez odpowiedzi. 2 września 2005 do Ministerstwa został przesłany materiał przygotowany na podstawie korespondencji mailowej przychodzącej do FEDERACJI 1 Z materiału tego, zatytułowanego: Czym się martwią dziewczyny, czym się martwią chłopaki? jasno wynika, że poziom wiedzy młodzieży na tematy związane z seksualnością człowieka jest bardzo niski, co niestety bywa tragiczne w konsekwencjach. W liście do Ministerstwa zacytowany został m.in. ten list od młodej dziewczyny: ( ) Znalazłam państwa a w Internecie. Piszę do państwa, ponieważ mam pewien problem. Jestem młodą dziewczyną w tym roku skończyłam liceum ogólnokształcące. Boję się, że zaszłam w ciążę, ponieważ stałam się grubsza, powiększyły mi się piersi, na brzuchu i na piersiach pojawiły mi się rozstępy a od 3 miesięcy nie miałam miesiączki. Do lekarza w sprawie ciąży, żeby potwierdził moje przypuszczenia boję się iść, bo jak to będzie prawda, to jak powiem o tym rodzicom, bo oni nie wiedzą przecież o tym, że już uprawiałam w tak młodym wieku seks. Proszę o odpowiedź. W odpowiedzi na wysłane przez nas pismo, 5 października 2005 Dyrektor Departamentu Wychowania i Profilaktyki Społecznej Pani Elżbieta Matejka napisała m.in.: [ ] wiele cytowanych [ ] korespondencji mailowych, czy informacji pozyskiwanych przez Federację w ramach telefonu zaufania potwierdza fakt posiadania przez młodych ludzi wiedzy z zakresu edukacji seksualnej [ ], 1 1

2 a także : [ ] uprzejmie informuję, że Ministerstwo Edukacji Narodowej podziela pogląd o potrzebie rzetelnej i nowoczesnej edukacji seksualnej w szkole i poprzez tworzenie warunków prawnych zapewnia młodzieży dostęp do tej edukacji 2. Obowiązujące podręczniki. W polskich szkołach nadal nie jest prowadzony w sposób systematyczny, żaden taki przedmiot, ani edukacja seksualna ani nawet Wychowanie do życia w rodzinie. Przeciwnie, lekcje, które czasem się odbywają mają charakter raczej przypadkowy, często prowadzone są przez osoby nieposiadające wiedzy z tego zakresu np. nauczycieli wychowania fizycznego czy katechetów. W konsekwencji młodzi ludzie mają świadomość, że nie traktuje się ich poważnie, a od szkoły oczekują profesjonalnego podejścia do tematów dojrzewania oraz seksualności. Wykaz podręczników do zajęć z Wychowania do życia w rodzinie można znaleźć na stronie Ministerstwa Edukacji Narodowej. Widniejące tam pozycje są w przeważającym stopniu autorstwa osób promujących treści związane ze światopoglądem katolickim, a więc nie neutralną wiedzę i informacje. Mamy tez do czynienia z sytuacją, w której to od nauczyciela zależy wybór podręcznika, co przekłada się często na przekazywanie uczniom zamiast wiedzy, poglądów bliskich prowadzącemu zajęcia. Młodzież pozostaje bez wyboru. Niektóre z wymienionych podręczników zawierają treści oparte na stereotypach i przesycone uprzedzeniami np. w podejściu do osób o homoseksualnej orientacji. Federacja wielokrotnie i bezskutecznie zwracała na to uwagę Ministerstwa. W podręczniku pt : Wędrując ku dorosłości do klas ponadgimnazjalnych pod redakcją Teresy Król i Marii Ryś możemy przeczytać: I chociaż w homoseksualizmie wzajemne przyciąganie się osób tej samej płci jest nieraz silne, to jednak jest ono nie tyle wyrazem prawdziwej miłości, co raczej zaspokojenia pewnego przymusu emocjonalno-seksualnego. [ Król T., Ryś M. (red.) - Wędrując ku dorosłości. Wychowanie do życia w rodzinie dla uczniów szkół ponadgimnazjalnych. RUBIKON, str. 91] Akty homoseksualne są sprzeczne z prawem naturalnym, ponieważ nie wypływają one z prawdziwego dopełniania się uczuciowego i seksualnego, jakie ma miejsce w relacji kobiety i mężczyzn. [jw. str.91] Stereotypowo przedstawione są także różnice pomiędzy kobietami i mężczyznami: Mężczyźni są bardziej uzdolnieni technicznie, mechanicznie, nastawieni na wykonanie zadania. Natomiast kobiety zwracają większą uwagę na drobiazgi i szczegóły, są zręczniejsze manualnie, mają większe zdolności językowe. Mają zazwyczaj bardziej podzielną uwagę i potrafią wykonywać wiele rzeczy naraz, co jest koniecznością dla prawidłowego funkcjonowania rodziny, natomiast mężczyzna skupia się na jednej czynności i z wielkim trudem przychodzi mu załatwienie kilku spraw jednocześnie. [jw. str. 57] 2

3 Tabletki antykoncepcyjne opisane są jako niebezpieczne dla zdrowia i życia kobiety, a pigułka działająca do 72h po stosunku przedstawiona jest jako środek wczesnoporonny: Pigułki z reguły są zapisywane zdrowym, młodym kobietom, a działania niepożądane mogą uczynić je chorymi wymagającymi leczenia. [jw. str.190] Do wczesnoporonnych (przeciwzagnieżdzeniowych) zaliczamy oprócz ( ) spirali także tabletki po stosunku. Stosuje się je głównie w wypadku gwałtu. [jw. str. 191] W podręczniku dla 3 klas gimnazjum pt: Wokół nas. Wiedza o społeczeństwie pod redakcją Ewy Kosińskiej również znajdują się fragmenty przestrzegające przed szkodliwością antykoncepcji innej niż naturalna, oraz sugestie, iż tabletki hormonalne powodują bezpłodność: Lęk przed nieplanowaną ciążą sprawia, że często sięga się po metodę szkodliwą dla zdrowia, by za wszelką cenę uniknąć poczęcia. ( ) problem jest bardzo poważny, bo młodzi ludzie bez namysłu niszczący swoją płodność, a zarazem pragnący w przyszłości mieć dzieci, mogą się ich nigdy nie doczekać.[ Kosińska E. - Wokół nas. Wiedza o społeczeństwie. Moduł: Wychowanie do życia w rodzinie. 3 klasa gimnazjum, str. 82] W tej samej książce autorzy dopatrują się podobieństwa pomiędzy stosowaniem antykoncepcji, a używek takich jak alkohol czy narkotyki : Człowiek dojrzały potrafi kierować sobą w oparciu o świadomość i wolność, czyli w oparciu o zdolność logicznego myślenia i mądrego podejmowania decyzji. Dzięki świadomości i wolności człowiek może radzić sobie z odżywianiem bez sięgania po tabletki odchudzające, z emocjami i nastrojami bez sięgania po alkohol, narkotyk czy leki uspokajające oraz z własną płodnością bez sięgania po tabletki antykoncepcyjne czy prezerwatywy. Antykoncepcja jest potrzebna jedynie tym, którzy mają problemy z osiągnięciem świadomości lub wolności w odniesieniu do sfery seksualnej. [ jw. str.89] Zastanawiające jest również, dlaczego, w podręczniku dla klas 3 gimnazjum, (w którym zniechęca się do antykoncepcji) cały rozdział został poświęcony aborcji i jej konsekwencjom, a opisy zawarte w rozdziale mają drastyczny charakter: W wyniku aborcji większość kobiet przeżywa poczucie winy. Towarzyszy temu niepokój i zachwianie własnej wartości. Pojawia się lęk i poczucie winy. Pojawia się poczucie doznanej krzywdy. Większość kobiet przeżywa ból psychiczny, z którym nie umie sobie poradzić. Zdarza się, że poczucie niezrozumienia i osamotnienia powoduje myśl o samobójstwie lub ucieczkę w alkoholizm. [ jw. str. 96] 3

4 Bardzo dobrą merytorycznie, neutralną pod względem światopoglądowym publikacją jest podręcznik pt: Ja i Ty. Wychowanie do życia w rodzinie. Podręcznik dla gimnazjalistek i gimnazjalistów., dwóch autorek Alicji Długołęckiej Lach i Grażyny Tworkiewicz- Bieniaś. Zwraca uwagę już sam podtytuł, w którym podkreślono, iż książka skierowana jest zarówno do dziewcząt jak i chłopców. W podręczniku uczniowie gimnazjum znajdą bezstronnie i rzetelnie podane informacje na temat dojrzewania oraz wszystkich metod antykoncepcji, zarówno mechanicznych, hormonalnych, chemicznych, jak i naturalnych. Autorki podkreśliły także, iż homoseksualizm nie jest chorobą, a osobom o tej orientacji należy się godność i szacunek: Homoseksualizm, nie jest chorobą, chociaż nie należy do zachowań seksualnych typowych dla większości ludzi. Orientacji seksualnej nie można zmienić - tak samo jak koloru skóry, oczu, wzrostu, czy kształtu głowy dlatego to bardzo ważne, żeby lesbijka czy gej potrafili zaakceptować siebie, a ludzie heteroseksualni umożliwili im normalne życie. [Długołecka-Lach A., Tworkiewicz-Bieniaś G. - Ja i Ty. Wychowanie do życia w rodzinie. Podręcznik dla gimnazjalistek i gimnazjalistów, str.123 ] 3. Edukacja rówieśnicza Grupa Edukatorów Seksualnych PONTON działa od trzech lat przy FEDERACJI NA RZECZ KOBIET I PLANOWANIA RODZINY. Ma na koncie uliczne happeningi, akcje informacyjne, a od roku wolontariusze i wolontariuszki PONTONU prowadzą pogadanki o antykoncepcji i prewencji HIV/AIDS w gimnazjach i liceach w Warszawie i okolicach. Odpowiadamy młodzieży na pytania związane ze sferą dojrzewania i seksualności. Młodzi ludzie chętnie uczestniczą w naszych zajęciach i otwarcie przyznają, że lekcje, na, których rozmawia się na te tematy są im potrzebne. Niestety z naszych doświadczeń wynika, że wiedza młodych ludzi na temat ich cielesności, seksualności i antykoncepcji jest czasem zatrważająco niska. Świadczą o tym listy przychodzące do PONTONU i FEDERACJI. Zdarza się, że nastolatki proszą o pomoc za późno. Uznaliśmy, więc, że wakacje to dobry czas by wyjść naprzeciw potrzebom młodych ludzi i dać możliwość zadawania pytań także wtedy, kiedy nie mają dostępu do Internetu. Nasza grupa zorganizowała Wakacyjną Linię Telefoniczną, przeznaczoną dla młodzieży. Codziennie od 14 lipca do 31 sierpnia 2006 pod telefonem komórkowym dyżurowały przeszkolone wolontariuszki, które odpowiadały na pytania młodych ludzi związane z dojrzewaniem i antykoncepcją. Telefon Zaufania cieszył się dużą popularnością, akcja ta potwierdziła, że młodzież ma ogromną potrzebę informacji i rozmawiania na temat własnej seksualności, niestety jak dotąd niezaspokajaną ani w domu ani w szkole. Młodzi ludzie pytali jak się najlepiej zabezpieczyć w wakacje, jaki rodzaj antykoncepcji chroni przed chorobami przenoszonymi drogą płciową, kiedy można rozpocząć współżycie, jak rozmawiać z partnerką/partnerem o emocjach. 4

5 Padały pytania w rodzaju: Boję się, że jestem w ciąży. Boli mnie brzuch i jest mi niedobrze, a ja tylko całowałam się z chłopakiem siedząc mu na kolanach. Często się masturbuję, czy to oznacza, że będę bezpłodny? Dostawałyśmy też dramatyczne telefony dotyczące przemocy. Zgłosiła się do nas zgwałcona dziewczyna, dzwoniły dwunastolatki z kolonii przestraszone dziwnym zachowaniem jednego z wychowawców, dziewczyny pisały sms-y o partnerach, którzy zmuszają je do seksu. We wszystkich przypadkach udzielałyśmy rzetelnych odpowiedzi oraz pomocy, w miarę naszych możliwości. Mamy jednak głębokie przekonanie, że powaga sprawy wymaga by problemami takimi zajęto się w sposób zorganizowany i systemowy. Dzięki rzetelnej edukacji seksualnej w szkołach na wiele pytań młodzież znałaby wcześniej odpowiedzi, co w konsekwencji mogłoby zapobiec problemom i dramatom. W bieżącym roku PONTON został zaproszony przez licealistów z Cervantesa na konferencję poświęconą wolności słowa pt: Ile nam wolno pomyśleć ile nam wolno powiedzieć edukacja a demokracja. W panelu dyskusyjnym znalazł się m.in. poseł Stanisław Pięta (PiS), który podczas burzliwej dyskusji powiedział, że jeśli Ponton wpłynąłby do którejś ze szkół w rodzinnym mieście posła, to on doprowadziłby do zwolnienia dyrektorów tej szkoły. Ten sam poseł wsławił się stwierdzeniem, że uczniowie nie mają żadnych praw jedynie obowiązki. W ostatnim czasie opinię publiczną poruszyło powołanie Romana Giertycha na stanowisko ministra edukacji. Zaprotestowała w szczególności młodzież i osoby związane z systemem oświaty. Z wypowiedzi nowego ministra wynika jasno, że nacisk w nauczaniu zostanie położony na wychowanie patriotyczne w katolickim duchu. Czy młodzi ludzie mogą jeszcze liczyć, w nowym systemie oświaty na lekcje, na których podejmowana będzie tematyka dojrzewania i seksualności? W Departamencie Wychowania Ministerstwa Edukacji Narodowej niestety nie udało nam się otrzymać na to pytanie odpowiedzi. Nie udzielono nam żadnych informacji, nie wiadomo, jaki będzie obowiązywał program, jakie podręczniki będą zalecane oraz czy przedmiot Wychowanie do życia w rodzinie pozostanie. Osoba pracująca w Departamencie Wychowania, nie tylko nie chciała podać żadnych informacji, nie zechciała się również przedstawić. Na stronie Ministerstwa Edukacji Narodowej i Sportu 2 można zapoznać się z materiałem z sierpnia 2005 roku pt: Strategia Rozwoju Edukacji na lata W prognozach nie poświęcono ani jednego słowa zajęciom z zakresu edukacji seksualnej. Nie ma również wzmianki o przedmiocie Wychowanie do Życia w Rodzinie. Z badań opinii publicznej przeprowadzonych przez CBOS wynika, że prawie 80% Polaków opowiada się za wprowadzeniem edukacji seksualnej do szkół. Pojawia się, 2 5

6 więc pytanie, czy Ministerstwo Edukacji Narodowej uzna jednak potrzeby społeczeństwa za ważne i w jaki sposób odpowie na te wyniki badań w przyszłych latach szkolnych. Źródło: "Aborcja, Edukacja Seksualna, Zapłodnienie Pozaustrojowe". Centrum Badania Opinii Publicznej, Warszawa, luty 2005 opracowała : Aleksandra Józefowska 6

7 PODRĘCZNIKI SZKOLNE Wykaz podręczników szkolnych przeznaczonych do kształcenia ogólnego dopuszczonych po 10 marca 1999 r. GIMNAZJUM WIEDZA O SPOŁECZEŃSTWIE 1. Długołecka-Lach A., Tworkiewicz-Bieniaś G. - Ja i Ty. Wychowanie do życia w rodzinie. Podręcznik dla gimnazjalistek i gimnazjalistów. PAZDRO. (20/02). 2. Garstka T., Kostrzewski M., Królikowski J. - Kim jestem? Wychowanie do życia w rodzinie. Podręcznik z ćwiczeniami dla gimnazjum. JUKA. (45/03) 3. Izdebski Z., Jaczewski A. - Kocha, lubi, szanuje. Wychowanie do życia w rodzinie. Podręcznik dla gimnazjum. WYD.SZKOLNE PWN. (109/04). 4. Kalinowska F. - Wychowanie do życia w rodzinie. Gimnazjum. EFKA. (19/02). 5. Kosińska E. - Wokół nas. Wiedza o społeczeństwie. Moduł: Wychowanie do życia w rodzinie. 3 klasa gimnazjum. RUBIKON. (212/01). 6. Kosińska E. (red.). - Wokół nas. Wiedza o społeczeństwie. Klasa 1. RUBIKON. (123/00). 7. Kosińska E. (red.). - Wokół nas. Wiedza o społeczeństwie. Klasa 2. RUBIKON. (200/00). 8. Król T. (red.). - Wędrując ku dorosłości. Wychowanie do życia w rodzinie dla uczniów klas I-III gimnazjum. RUBIKON. (190/99). 9. Szczerba K. - Wiedza o społeczeństwie. Wychowanie do życia w rodzinie. Podręcznik dla gimnazjum. GRAF-PUNKT. (252/01). LICEUM OGÓLNOKSZTAŁCĄCE, LICEUM ZAWODOWE, TECHNIKUM WYCHOWANIE DO ŻYCIA W SPOŁECZEŃSTWIE 1. Izdebski Z., Jaczewski A. - Kocha, lubi, szanuje. Wychowanie do życia w rodzinie. WYD.SZKOLNE PWN. (214/99). 2. Ryś M. - Wychowanie do życia w rodzinie. Książka dla młodzieży. CMPP-Ped MEN. (192/99). LICEUM OGÓLNOKSZTAŁCĄCE, LICEUM PROFILOWANE, TECHNIKUM WYCHOWANIE DO ŻYCIA W RODZINIE 1. Król T., Ryś M. (red.) - Wędrując ku dorosłości. Wychowanie do życia w rodzinie dla uczniów szkół ponadgimnazjalnych. RUBIKON. (270/01) 2. Ryś M. - Wychowanie do życia w rodzinie. Książka dla młodzieży. CMP-PedMEN.(192/99). ZASADNICZA SZKOŁA ZAWODOWA WYCHOWANIE DO ŻYCIA W RODZINIE 1. Król T., Ryś M. (red.) - Wędrując ku dorosłości. Wychowanie do życia w rodzinie dla uczniów szkół ponadgimnazjalnych. RUBIKON. (270/01) 7