Wychowanie do życia w rodzinie oczami krakowskich gimnazjalistów

Transkrypt

1 Wychowanie seksualne w szkole: cele,, metody, problemy Lublin, 10 marca 2014 Wychowanie do życia w rodzinie oczami krakowskich gimnazjalistów Wyniki badania uczniów krakowskich gimnazjów (2012) Szymon Czarnik Uniwersytet Jagielloński

2 Plan prezentacji Informacje o badaniu Tematyka zajęć, w tym tematy brakujące Źródła wiedzy o życiu seksualnym Opinie o właściwym momencie inicjacji Ocena zajęć przez uczniów Opinie nauczycieli Słowo na temat badań niereprezentatywnych Podsumowanie

3 Podstawowe informacje o badaniu Badanie zrealizowano z inicjatywy miesięcznika Wychowawca w Krakowie w kwietniu 2012 r. Do badania wylosowano 20 z 48 gimnazjów, w których prowadzony był przedmiot Wychowanie do życia w rodzinie. Pedagogowie szkolni zrealizowali ankiety w 12 wylosowanych szkołach, oraz w dodatkowych 4 szkołach, dobranych nielosowo. W sumie w ankietach audytoryjnych wzięło udział 1116 uczniów klas drugich i trzecich ze szkół zlokalizowanych w 9 różnych dzielnicach Krakowa. Analizy przeprowadzono na danych ważonych w celu zapewnienia reprezentatywności próby pod względem: wielkości poszczególnych szkół płci uczniów klasy rocznikowej (druga/trzecia) lokalizacji geograficznej.

4 Podstawowe informacje o badaniu

5 Tematyka zajęć skala zainteresowania Na początek przeczytaj uważnie listę różnych tematów związanych z dojrzewaniem, rodziną i życiem seksualnym: 1) Komunikacja w rodzinie (dialog) 2) Dojrzewanie i problemy tego okresu 3) Inicjacja seksualna 4) Chłopiec, dziewczyna, zakochanie 5) Seksualność człowieka 6) Płodność mężczyzny i kobiety 7) Metody naturalnego planowania rodziny 8) Antykoncepcja 9) Rozwój dziecka przed narodzeniem 10) Ciąża i poród 11) Aborcja 12) Ochrona przed przemocą seksualną 13) Choroby przenoszone drogą płciową i HIV/AIDS 14) Pornografia Na powyższej liście zaznacz kółkiem pięćtematów, które interesują Cię najbardziej. Jeśli któreś tematy w ogóle Cię nie interesują, możesz je w całości przekreślić: temat, który mnie w ogóle nie interesuje

6 Tematyka zajęć skala zainteresowania Temat Dziewczęta Chłopcy Ogółem Seksualność człowieka 0,41 0,52 0,47 Chłopiec, dziewczyna, zakochanie 0,48 0,42 0,45 Inicjacja seksualna 0,39 0,49 0,44 Antykoncepcja 0,52 0,33 0,42 Dojrzewanie i problemy tego okresu 0,38 0,33 0,35 Płodność mężczyzny i kobiety 0,19 0,30 0,24 Choroby weneryczne i HIV/AIDS 0,28 0,18 0,23 Pornografia 0,04 0,36 0,20 Ciąża i poród 0,34 0,04 0,19 Ochrona przed przemocą seksualną 0,31 0,07 0,19 Aborcja 0,21 0,06 0,14 Metody naturalnego planowania rodziny 0,13 0,13 0,13 Komunikacja w rodzinie (dialog) 0,11 0,14 0,12 Rozwój dziecka przed narodzeniem 0,08 0,01 0,05

7 Tematy brakujące 0% 20% 40% 60% 80% 100% Czy jakichś tematów brakowało? Jakich? nie tak [Niesprecyzowane] Seksualność człowieka Antykoncepcja ("zabezpieczenie") [Niepoważne/wulgarne] Inicjacja seksualna "Zajęcia praktyczne" Aborcja [Krytycznie o nauczycielu] Pornografia Chłopiec, dziewczyna, zakochanie Dojrzewanie i problemy tego okresu Konsekwencje współżycia, ciąża Gwałt, przemoc, narkotyki [Brak przedmiotu] sex, seks, więcej seksu, o życiu seksualnym, jak właściwie TO robić o pokemonach, sprawdzian z seksu rozmawiamy o jakichś bzdetach, nauczycielka ma ok. 60 lat i myśli staroświecko filmy pornograficzne, nie puszczali pornolów o pierwszych miłościach, związek, uczucia zabezpieczenia, feminizm, odpowiednie informacje o antykoncepcji o antykoncepcji. gadamy tylko o nudnej rodzinie za mało tematów na temat odpowiedniego momentu do rozpoczęcia współżycia, nie wiadomo, jak mamy uprawiać seks 0% 20% 40% 60% 80% 100%

8 Właściwy moment inicjacji seksualnej 0% 10% 20% 30% 40% 50% kiedy ma się już na to ochotę kiedy chodzi się z kimś od dłuższego czasu kiedy myśli się poważnie o małżeństwie kiedy już weźmie się ślub w innej sytuacji Dziewczęta Chłopcy Ogółem Niektórzy uczniowie wskazywali więcej niż 1 odpowiedź, dlatego odpowiedzi sumują się do ponad 100%.

9 Właściwy moment inicjacji seksualnej Wpływ sytuacji rodzinnej Opinia o właściwym czasie na rozpoczęcie współżycia zależy od tego, czy przynajmniej jeden z rodziców mieszka z dzieckiem. Właściwy moment inicjacji: kiedy przyjdzie ochota 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% z rodzicami bez rodziców (437) (21) (439) (8) Dziewczęta Chłopcy

10 Źródła wiedzy o Ŝyciu seksualnym Dziewczęta Chłopcy Ogółem koledzy/koleżanki 66% 62% 64% zajęcia szkolne 57% 45% 51% strony internetowe 36% 62% 49% telewizja i filmy 33% 48% 40% rodzice 36% 21% 28% czasopisma 37% 20% 28% książki 25% 17% 21% rodzeństwo 10% 11% 11% inne źródła 2% 6% 4%

11 Wpływ źródeł wiedzy na postawy wobec inicjacji Zajęcia szkolne Źródło wiedzy o życiu seksualnym: zajęcia szkolne W ł a ś c i w y m o m e n t i n i c j a c j i s e k s u a l n e j kiedy chodzi kiedy myśli kiedy ma się kiedy już się z kimś od się poważnie w innej już na to weźmie się dłuższego o sytuacji ochotę ślub czasu małżeństwie Różnica [tak] - [nie] -20,9% 2,5% 5,8% 16,2% -3,5% tak [51%] 21,4% 27,6% 21,8% 24,6% 4,5% nie [49%] 42,3% 25,2% 16,0% 8,5% 8,0% Ogółem [100%] 31,7% 26,4% 19,0% 16,7% 6,3% 100% 100% 100%

12 Wpływ źródeł wiedzy na postawy wobec inicjacji Zajęcia szkolne Źródło wiedzy o życiu seksualnym: zajęcia szkolne W ł a ś c i w y m o m e n t i n i c j a c j i s e k s u a l n e j kiedy chodzi kiedy myśli kiedy ma się kiedy już się z kimś od się poważnie w innej już na to weźmie się dłuższego o sytuacji ochotę ślub czasu małżeństwie (31,7%) (26,4%) (19,1%) (16,5%) (6,3%) Różnica zajęcia szkolne [tak] - [nie] [51%] -20,9% 2,5% 5,8% 16,2% -3,5% rodzice [28%] -14,9% -2,2% 3,0% 9,5% 4,7% książki [21%] -3,1% -9,3% -3,5% 8,5% 7,4% rodzeństwo [11%] 5,7% -9,2% 2,7% 3,9% -3,1% koledzy/koleżanki [64%] 7,1% 6,7% -7,6% -9,0% 2,8% czasopisma [28%] 9,6% -3,0% -6,8% -0,9% 1,1% telewizja i filmy [40%] 17,6% -2,3% -6,7% -8,9% 0,3% strony internetowe [49%] 18,0% 1,0% -7,0% -13,5% 1,5%

13 Wpływy medialne a wpływy wychowawcze Konstrukcja skali telewizja i filmy 1 zajęcia szkolne +1 strony internetowe 1 rodzice +1 medialne WPŁYWY wychowawcze

14 Wpływy medialne a wpływy wychowawcze Inicjacja, kiedy przyjdzie na to ochota 70% 60% 50% 40% Ogółem Dz II Dz III Ch II Ch III 30% 20% 10% 0% medialne WPŁYWY wychowawcze

15 Wpływy medialne a wpływy wychowawcze Inicjacja po ślubie lub kiedy myśli się powaŝnie o małŝeństwie 70% 60% 50% 40% Ogółem Dz II Dz III Ch II Ch III 30% 20% 10% 0% medialne WPŁYWY wychowawcze

16 Wpływy medialne a wpływy wychowawcze Inicjacja po ślubie lub kiedy myśli się powaŝnie o małŝeństwie 70% 60% 50% 40% Ogółem Dz II Dz III Ch II Ch III 30% 20% 10% 0% medialne WPŁYWY wychowawcze

17 Podejście do współŝycia a zainteresowania Dziewczęta Chłopcy Zainteresowania ochota związek prawie ślub ślub inne Ogółem ochota związek prawie ślub ślub inne Ogółem Chłopiec, dziewczyna, zakochanie 0,45 0,54 0,59 0,45 0,57 0,52 0,41 0,48 0,44 0,49-0,04 0,42 Seksualność człowieka 0,52 0,46 0,40 0,20 0,44 0,40 0,69 0,47 0,38 0,18 0,21 0,50 Inicjacja seksualna 0,57 0,47 0,33 0,09 0,60 0,39 0,65 0,56 0,31 0,13 0,50 0,50 Antykoncepcja 0,63 0,63 0,45 0,25 0,63 0,51 0,40 0,50 0,18 0,09 0,17 0,34 Dojrzewanie i problemy tego okresu 0,23 0,36 0,49 0,50 0,34 0,39 0,23 0,41 0,44 0,51 0,38 0,35 Płodność mężczyzny i kobiety 0,18 0,19 0,23 0,15 0,19 0,19 0,38 0,27 0,21 0,35-0,08 0,30 Choroby przen. dr. płciową i AIDS 0,22 0,37 0,28 0,17 0,15 0,26 0,14 0,26 0,15 0,27 0,29 0,19 Ochrona przed przemocą seksualną 0,28 0,30 0,37 0,34 0,36 0,33 0,03 0,13 0,14 0,00-0,17 0,06 Pornografia 0,22 0,04-0,07 0,00-0,05 0,04 0,56 0,28 0,11-0,02 0,36 0,34 Ciąża i poród 0,32 0,38 0,21 0,40 0,33 0,33 0,03 0,02-0,03 0,19-0,10 0,03 Naturalne planowanie rodziny 0,01 0,03 0,27 0,42-0,12 0,15 0,08 0,17 0,25 0,28-0,11 0,15 Aborcja 0,26 0,18 0,18 0,22 0,04 0,20 0,16-0,02 0,04 0,03 0,10 0,08 Komunikacja w rodzinie (dialog) -0,12 0,11 0,20 0,32-0,01 0,11 0,03 0,19 0,33 0,27-0,03 0,15 Rozwój dziecka przed narodzeniem 0,04 0,01 0,09 0,27-0,04 0,08-0,02 0,02 0,15 0,07-0,07 0,03

18 Ocena zajęć Czy podoba Ci się sposób prowadzenia zajęć? Dziewcz. Chłopcy Ogółem zdecydowanie tak 21% 19% 20% raczej tak 45% 36% 41% trudno powiedzieć 17% 23% 20% raczej nie 12% 11% 12% zdecydowanie nie 4% 11% 8% Ogółem 100% 100% 100% Czy wiedza z zajęć przyda Ci się w życiu? Dziewcz. Chłopcy Ogółem 24% 20% 22% 49% 40% 45% 16% 20% 18% 8% 13% 10% 3% 7% 5% 100% 100% 100% Osoba prowadząca zajęcia Dziewczyny Chłopcy Ogółem dobrze odnosi się do uczniów 4,9 4,5 4,7 ma dużą wiedzę z tej dziedziny 4,8 4,6 4,7 uczy mądrych zasad postępowania 4,6 4,4 4,5 mówi w sposób interesujący 4,3 4,0 4,2 Oceny na skali 1-6.

19 Ocena zajęć pod kątem aktywnego uczestnictwa Na zajęciach WdŻwR istnieje możliwość Dziewczęta Chłopcy Ogółem zadawania różnych pytań 97% 95% 96% dyskutowania o kontrowersyjnych problemach 94% 89% 91% przedstawiania różnych punktów widzenia 93% 87% 90% Jak często zabierasz głos w trakcie zajęć? Dziewczęta Chłopcy Ogółem prawie na każdych zajęciach 16% 21% 19% na większości zajęć 19% 15% 17% tylko na niektórych zajęciach 35% 32% 34% prawie wcale 30% 31% 30% Ogółem 100% 100% 100%

20 A jak widzą to nauczyciele? Uczniowie chętnie Wskazania zadają pytania 19/20 dyskutują o kontrowersyjnych problemach 16/20 przedstawiają różne punkty widzenia 19/20 Czy uczniowie postrzegają wiedzę z zajęć jako przydatną w życiu? Wskazania trudno powiedzieć 1/20 raczej tak 15/20 zdecydowanie tak 4/20

21 A jak widzą to nauczyciele? Trudności doświadczane w prowadzeniu zajęć Wskazania brak odpowiednich materiałów pomocniczych 6/20 wczesna/późna pora zajęć 2/20 brak czasu, mało godzin 2/20 zajęcia nieobowiązkowe, bez oceny 2/20 zbyt duże grupy 1/20 wiedza z internetu/od kolegów źródłem kompleksów 1/20 onieśmielenie uczniów 1/20 niedojrzałość emocjonalna uczniów 1/20 wulgarny język dot. seksu 1/20 Ogółem 14/20

22 Wyniki badań niereprezentatywnych Dane zebrano owo od osób, które odpowiedziały na apel Grupy Edukatorów Seksualnych Ponton. Udział wzięło 637osób. Tylko 376osób miało kiedykolwiek wżyciu zajęcia z przedmiotu. Ogromna liczba braków danych. Np. na pytanie o możliwość dyskusji nt. wartości odpowiedziało jedynie 96osób, na pytanie o organizację zajęć 61osób. Raport zawiera zestawienia z błędnymi obliczeniami i niewłaściwym sposobem procentowania. Skupienie uwagi na ekscesach.

23 Wyniki badań niereprezentatywnych Nachalna propaganda ideologiczna, przesądy i stereotypy, niekompetentne osoby prowadzące zajęcia taki obraz wyłania się z raportu na temat poziomu edukacji seksualnej wpolskichszkołach. Autoramipublikacjijest GrupaEdukatorówSeksualnych"Ponton". Straszą i obrzydzają wyłania się przerażający obraz. osoby, które prowadzą zajęcia są niekompetentne Najbardziej przerażają jednak treści, jakie nauczyciele przekazują uczniom w trakcie zajęć. Uczniowie żalą się, że na zajęciach brak jakiejkolwiek formy dyskusji. Wszelkie próby polemiki są ucinane.

24 Wyniki badań niereprezentatywnych

25 Wnioski Obraz przedmiotu WdŻ reprezentatywny dla krakowskich gimnazjów radykalnie odbiega in plus od obrazu prezentowanego w mediach na podstawie badań niereprezentatywnych uczniowie dobrze oceniają przedmiot i kompetencje prowadzących na zajęciach normą jest możliwość swobodnej dyskusji i prezentowania różnych punktów widzenia uczniowie czerpiący wiedzę z zajęć deklarują znacznie ostrożniejsze podejście do współżycia seksualnego Pytanie: jak wygląda sytuacja w innych miejscowościach? Odpowiedzi na to pytanie należy szukać poprzez badania na reprezentatywnych próbach, a nie poprzez zbieranie anegdotycznych informacji w sposób pozbawiony jakiegokolwiek rygoru metodologicznego. Narzędzia badawcze i dane powinny być dostępne dla zainteresowanych. Jakiekolwiek zmiany w prawie i programach nauczania jeśli w ogóle mają być wprowadzane muszą bazować na rzetelnym rozpoznaniu aktualnego stanu faktycznego.

26 Wychowawca 9/2012