Rachunkowość zarządcza
|
|
- Anna Matusiak
- 7 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Rachunkowość zarządcza Kalkulacja kosztów Terminy, Klasyfikacja typów i metod kalkulacji. wykładowca: mgr inż. Rafał Cieślik Kalkulacja kosztów Co to jest kalkulacja kosztów? Kalkulacja jest to czynność obliczeniowa, zmierzająca do ustalenia kwoty kosztów przypadających na przedmiot kalkulacji 1, czyli ustaleniu wysokości jednostkowego kosztu produktu i wykazaniu jego struktury w przekroju elementów składowych. Elementami składowymi są pozycje kalkulacyjne. Według 2 termin kalkulacja stosuje się dla oznaczenia liczbowego zestawienia kosztów określonego przedmiotu (obiektu) kalkulacji według pozycji kalkulacyjnych. 1 Rachunkowość zarządcza, W.Gabrusiewicz, A.Kamela-Sowińska, H.Poetschke, Akademia Ekonomiczna w Poznaniu, Poznań 1996, str Rachunkowość zarządcza, A.A. Jaruga, W.A.Nowak, A.Szychta, SWSPiZ w Łodzi, Łódź 1999, str. 228.
2 Jednostka kalkulacji Jednostką kalkulacji jest wyrażony za pomocą odpowiedniej miary produkt pracy, stanowiący przedmiot obliczenia jednostkowego kosztu wytworzenia, czyli przedmiotu kalkulacji w ujęciu jednostkowym. Procedura wyceny może być przeznaczona dla celów sprawozdawczych lub zarządczych. Obliczenie jednostkowego kosztu wytworzenia produktu to ostatni etap procesu kalkulacji. Przedmiot kalkulacji Przedmiotem kalkulacji jest jednostka produktu lub jej wielokrotność, jednoznacznie i dokładnie określona i wyrażona za pomocą odpowiedniej miary, odpowiadającej miarom naturalnym np. sztuka, kg, tona, metr lub umownym nie stosowanym w obrocie handlowym lub wewnątrzzakładowym np. tonokilometry, osobodni lub osiowagony. Oprócz produktu przedmiotem kalkulacji mogą być wyroby gotowe, półfabrykaty albo też usługi z przeznaczeniem na sprzedaż lub do wykorzystania wewnątrz przedsiębiorstwa np. koszty wyrobów gotowych lub usług wydziałów produkcji pomocniczej. Poza wymienionymi przedmiotem kalkulacji mogą być również koszty określonych transakcji np. w jednostkach handlowych lub instytucjach finansowych. Wybór przedmiotu kalkulacji jest ściśle uzależniony od tego, jakie wartości informacyjne powinien mieć wynik kalkulacji. Należy przy tym pamiętać o dokładnym określeniu produktów lub ich grup, różnicując je pod względem receptury, konstrukcji, wyposażenia, wymiarów, właściwości użytkowych i innych charakterystycznych cech, co pozwoli nam na zapobieganiu zaliczenia tych samych produktów do różnych przedmiotów kalkulacji. Niezbędne jest ustalenie dla każdego produktu z osobna przedmiotu kalkulacji w przypadku potrzeby kalkulowania kosztu wytworzenia poszczególnych rodzajów produkcji. Można też dodatkowo stosować oprócz przedmiotu kalkulacji dla wyrobów gotowych (przedmiot kalkulacji ostatecznych) przedmiot kalkulacji dla półfabrykatów (przedmiot kalkulacji przejściowy). Można też przyjąć za przedmiot grupę rodzajowo zbliżonych produktów, gdy kalkulowanie każdego produktu oddzielnie jest nieopłacalne lub sprawia istotne trudności. Przy ustaleniu przedmiotu kalkulacji należy wziąć pod uwagę następujące informacje: typ i rodzaj produkcji, jednostki miary produkcji obowiązującej w danym przedsiębiorstwie, obowiązujące jednostki miary produkcji przy jej sprzedaży, 2
3 wymagany stopień dokładności wyników kalkulacji, konieczność określenia zużycia zasobów, wymóg dotyczący zakresu i stopnia kontroli kosztów jednostkowych. W zależności od wymienionych czynników i elementów wyróżniamy: 1. Indywidualny przedmiot kalkulacji dotyczący wyrobu lub usługi jednego rodzaju, wyrażony w naturalnych jednostkach kalkulacyjnych. 2. Zbiorczy przedmiot kalkulacji traktowany jako uproszczony obejmujący różne rodzaje lub odmiany produktu. Jest on z reguły uzasadniony programem produkcji obejmującym wyroby różniące się między sobą tylko nielicznymi parametrami techniczno-eksploatacyjnymi. Ustala się wtedy wspólną jednostkę dla danej grupy wyrobów. Zadaniem kalkulacji jest, więc uzyskanie danych, na podstawie, których możemy ocenić ekonomiczną efektywność produktu, usługi lub procesu. W trakcie procesu kalkulacji określa się nie tylko łączne koszty przypadające na jednostkę kalkulacyjną, ale też poszczególne składniki kosztów tj. pozycje kalkulacyjne. Ma to szerokie zastosowanie m.in. dla: określenia poziomu kosztów dla ich dalszej analizy, kontroli kosztów, ustalaniu cen. Klasyfikacja typów i metod kalkulacji Zastosowanie różnych metod kalkulacji ze względu na technikę obliczeń jest zdeterminowany rodzajem procesu produkcyjnego, zróżnicowaniem produkcji i stopniem złożoności produktu. Przyjmując za kryterium klasyfikacji: 1. Czas sporządzenia kalkulacji wyróżniamy następujące typy kalkulacji: a) Kalkulacja ex ante (wstępna), b) Kalkulacja w trakcie wykonywania działalności, c) Kalkulacja ex post (wynikowa). 2. Procedury wyceny i moment kalkulacji to: a) Kalkulacja kosztów rzeczywistych, b) Kalkulacja kosztów normalnych, 3
4 c) Kalkulacja kosztów standardowych. 3. Zakres kosztów obejmuje: a) Kalkulację kosztów pełnych, b) Kalkulację kosztów częściowych (zmiennych). 4. Metody (techniki) obliczeń zawierają: a) Kalkulację podziałową prostą, b) Kalkulację podziałową ze współczynnikami, c) Kalkulację fazową (procesową), d) Kalkulację doliczeniową, e) Kalkulację produktów łącznych, f) Kalkulację kosztów działań. 5. Metody produkcji wyróżnią typy kalkulacji: a) Kalkulację przy produkcji masowej, b) Kalkulację przy produkcji seryjnej, c) Kalkulację procesową (stopniową), d) Kalkulację przy produkcji jednostkowej, e) Kalkulację przy produkcji sprzężonej. Szerzej omówimy kalkulacje sporządzane z punktu widzenia metodologii i specyfiki produktu wymienione w punkcie 4 powyższego zestawienia. Biorąc pod uwagę metody odnoszenia kosztów na jednostkę produkcji możemy wymienić dwie grupy kalkulacji: podziałową i doliczeniową. Kalkulacja podziałowa może być uznana za najprostszą. Jest stosowana przy produkcji prostej, zatem wówczas, gdy produkty są wytwarzane w jednym nieprzerwanym cyklu produkcyjnym, zaś proces ich grupowania odbywa się de facto według procesu technologicznego. Dotyczy produkcji materialnej, masowej, takiej jak np. węgiel, energia elektryczna, cukier, piwo itp. lub produktów o nieskomplikowanej technologii wytwarzania. Wspólną cechą odmian kalkulacji podziałowej jest to, że w każdym okresie sprawozdawczym uzyskuje się zawsze przeciętny koszt wytworzenia przedmiotu kalkulacji. 4
5 Druga grupa to kalkulacja doliczeniowa. Jest ona stosowana w produkcji złożonej wymagającej montażu, tzn. że produkowany wyrób składa się z wielu części produkowanych i montowanych na jednym lub kilku wydziałach. Przy takim rodzaju produkcji za pomocą kalkulacji doliczeniowej ustala się indywidualne bezpośrednie koszty wytworzenia danej serii wyrobu. Otrzymuje się w ten sposób przeciętny (średni) koszt wytworzenia. Kalkulacja podziałowa prosta Jest zwykle stosowana przy wytwarzaniu jednego nieskomplikowanego asortymentu produktów lub usług. Jednostkowy koszt wytworzenia jest ustalany poprzez podzielenie łącznych kosztów wytworzenia przez liczbę wytworzonych produktów. Przy wyliczeniu możemy posłużyć się następującym wzorem: k j jednostkowe koszty wytworzenia k i koszty i-tego rodzaju X wielkość produkcji k j = n k i i=1 X j Przykład: W kwietniu 2002 r przedsiębiorstwo wytworzyło 2000 szt. pewnego wyrobu. Koszty poniesione na ich wytworzenie przedstawia poniższe zestawienie. Ustalamy jednostkowy techniczny koszt wytworzenia. Pozycja kalkulacyjna Poniesione Ilość produkcji Koszty jednostkowe koszty Materiały bezpośrednie Płace bezpośrednie Koszty wydziałowe , , , szt szt szt. 15,00 4,00 9,00 Razem , szt. 28,00 Koszt jednostkowy wyrobu W powyższym przykładzie ustalono koszt jednostkowy dzieląc sumę każdej pozycji kalkulacyjnej kosztów przez ilość wyrobów, a następnie sumując uzyskane ilorazy. Problem nieco komplikuje się, gdy na początek i koniec okresu występują stany produkcji nie zakończonej. Rozliczanie jej może być dokonane według jednej z dwóch metod: 5
6 produkcję nie zakończoną (R) wycenia się według z góry ustalonego kosztu wytworzenia (planowanego lub ubiegłego okresu), który następnie jest odejmowany od łącznych kosztów produkcji poniesionych w danym okresie powiększonych o stan początkowy produkcji nie zakończonej. Koszt jednostkowy wytworzenia wyrobu gotowego ustala się dzieląc otrzymaną sumę kosztów przez ilość wytworzonych wyrobów: K o - R k Ilość (x) K o koszty całkowite poniesione w okresie, R k koszt wytworzenia x wielkość produkcji gotowej wyrażona w jednostkach naturalnych W wyniku tego obliczenia uzyskuje się łączną sumę kosztów wytworzenia wyrobów gotowych. produkcję nie zakończoną przelicza się na umowne jednostki kalkulacyjne, w celu sprowadzenia jej do wspólnego mianownika z produkcją gotową. Przeliczenie to następuje głównie w ten sposób, że produkcję nie zakończoną traktuje się jako pewien procent produkcji gotowej, wynikający z osiągniętego stopnia gotowości (absorpcji kosztów) produkcji nie zakończonej w stosunku do produkcji gotowej. Koszt jednostkowy wytworzenia wyrobu gotowego ustala dzieląc: K o ilość (x) + p x n K o koszty całkowite poniesione w okresie, p stopień przerobienia produkcji nie zakończonej wyrażony w % w stosunku do wyrobów gotowych, x n liczba wyrobów nie zakończonych x wielkość produkcji gotowej wyrażona w jednostkach naturalnych Przykład: Przedsiębiorstwo wytworzyło w bieżącym okresie 200 szt. wyrobów gotowych oraz 80 szt. wyrobów przetworzonych w 80%. Zestawienie kosztów okresu jest następujące: Pozycja kalkulacyjna Materiały bezpośrednie Płace bezpośrednie Koszty wydziałowe Poniesione koszty 4 224, , ,00 Razem 7 920,00 6
7 1. Ilość produkcji: 200 szt. + (80 szt.. 80%) = 264 szt. 2. Kalkulacja kosztów: Materiały bezpośrednie : 264 = 16,00 Płace bezpośrednie : 264 = 6,00 Koszty wydziałowe : 264 = 8,00 Koszt jednostkowy (k) = 30,00. 80% = 24,00 30,00 W powyższym przykładzie stopień zaawansowania produkcji nie zakończonej jest określony równomiernie wobec wszystkich pozycji kalkulacyjnych. W praktyce materiały są często wydawane w całości w momencie rozpoczęcia produkcji; wówczas kalkulacja kosztu jednostkowego wygląda w następujący sposób: Materiały bezpośrednie 16,00 x 100% = 16,00 Płace bezpośrednie 6,00 x 80% = 4,80 Koszty wydziałowe 8,00 x 80% = 4,40 27,20 Kalkulacja podziałowa ze współczynnikiem Kalkulacja podziałowa ze współczynnikiem jest stosowana do kalkulacji wielu asortymentów wyrobów, wykonywanych z tych samych materiałów (niekiedy o różnych gatunkach) i według tej samej technologii. Metoda ta polega na sprowadzeniu różnych wyrobów do wspólnego mianownika poprzez przeliczenie ich za pomocą współczynników, charakteryzujących wzajemne relacje kosztów produkcji poszczególnych wyrobów np. wg ciężaru, pojemności, grubości itp. Można to wyrazić następującą formułą: a k współczynnik podziału kosztów, k j jednostkowy koszt wytworzenia, k i - koszty i-tego rodzaju, k j = n k i i=1 x j a k 7
8 x j - ilość, Przy tym typie kalkulacji podziałowej kluczowym zagadnieniem jest ustalenie właściwych współczynników pozwalających na możliwie prawidłowy podział kosztów między poszczególne przedmioty kalkulacji. Współczynnik pozwalający na sprowadzenie określonych wyrobów do wspólnego mianownika (jednostek umownych) powinien być tak dobrany, żeby uwzględniał technologię produkcji, zużycie materiałów, płac i innych kosztów na jednostkę produktu, a tym samym umożliwiał względnie prawidłowy podział kosztów na poszczególne wyroby. Tylko w wyjątkowych wypadkach mogą być stosowane jednakowe współczynniki przeliczeniowe do wszystkich pozycji kalkulacyjnych danego wyrobu. Przeważnie ustalane są odrębne współczynniki dla materiałów i pozostałych kosztów lub niekiedy nawet dla poszczególnych pozycji kalkulacyjnych kosztów. Na ogół trudno jest dobrać jeden uniwersalny współczynnik charakteryzujący możliwie wiernie udział poszczególnych pozycji kalkulacyjnych w koszcie wytworzenia wyrobu gotowego. Dlatego często stosuje się współczynniki wyprowadzone z kosztu wytworzenia poszczególnych wyrobów, ustalonego na podstawie danych technicznych np. norm zużycia i stawek. Dla przeprowadzenia kalkulacji podziałowej ze współczynnikami konieczne jest ustalenie następujących danych: ilości wyprodukowanych wyrobów w ciągu okresu sprawozdawczego, współczynnika dla każdego wyrobu, łącznej liczby jednostek współczynnikowych. Jednostki współczynnikowe ustala się mnożąc rzeczywiste ilości poszczególnych rodzajów wyrobów (usług) przez odpowiadające im współczynniki. Po podsumowaniu uzyskanych iloczynów otrzymuje się wielkość produkcji wyrażoną w umownych przedmiotach kalkulacji. sumy poniesionych kosztów w przekroju poszczególnych pozycji kalkulacyjnych, kosztu wytworzenia jednostki, współczynnikowej który otrzymuje się z podzielenia sumy poniesionych kosztów produkcji przez łączną liczbę jednostek współczynnikowych, jednostkowych kosztów wytworzenia wyrobów, które uzyskuje się w rezultacie pomnożenia kosztu wytworzenia jednostki współczynnikowej przez współczynnik kalkulowanego wyrobu. 8
9 Przykład 1 Spółka produkuje dwa rodzaje opakowań o pojemności 50 g i 100 g. W bieżącym okresie wytworzono 320 opakowań po 50 g i 200 opakowań po 100g. Poniesione koszty: Pozycja kalkulacyjna Materiały bezpośrednie Płace bezpośrednie Koszty wydziałowe Poniesione koszty 8 240, , ,00 Razem ,00 Założono, iż koszty produkcji są proporcjonalne do pojemności opakowań tj. 1:2., zatem: Opakowania 50 g Opakowania 100g Ilość Współczy nnik Ilość jedn. współczynnika Koszt 1 współczynnika 1:2 Koszt WG Koszt łączny ,10 15, , ,10 30, , ,00 Koszt 1 współczynnika = : 720 = 15,10 Przykład 2 Jednostka wytwarza dwa produkty różniące się wagą i pracochłonnością. W wyniku analizy ponoszonych kosztów ustalono dla nich następujące współczynniki: Produkt A Produkt B Materiały bezpośrednie 1 2 Koszty przerobu (pozostałe koszty) 3 5 W ciągu okresu poniesiono następujące koszty: Materiały bezpośrednie 13600,00 Koszty przerobu (pozostałe koszty) 6400,00 Razem 20000,00 W ciągu okresu wytworzono: produktów A (przerobionych w 100%) produktów gotowych B (przerobionych w 100%) produktów B (przerobionych w 50%) Razem 200 szt. 160 szt. 80 szt. 440 szt. Rozwiązanie: 1. Ustalenie wielkości produkcji wytworzonej w danym okresie. 9
10 Produkty A : 200 szt. przerobionych w 100% 200 szt. Produkty B : 160 szt. przerobionych w 100% 160 szt. 80 szt. przerobionych w 50 % 40 szt. razem produkty B 200 szt. 2. Kalkulacja wytworzonych produktów Produkt Liczba wytworzonych produktów (szt.) Współczynnik Liczba jednostek kalkulacyjnych przeliczeniowych (szt.) Koszt jednostki kalkulacyjnej przeliczeniowej (zł) Materiały bezpośrednie ( zł.) A B Razem Koszty przerobu (pozostałe koszty) (6 400 zł) A B Razem 1600 Koszt jednostkowy produktu gotowego (zł) Koszt jednostkowy produktu nie zakończonego (zł) 40 50% od 20 = Ustalenie kosztu jednostki kalkulacyjnej przeliczeniowej ,00 Materiały bezpośrednie = 680 jedn. Koszty przerobu (pozostałe koszty): = 20 zł./jedn ,00 = 4 zł/jedn jedn. 4. Zestawienie kalkulacji Treść Produkty gotowe Produkt nie A B zakończony B Materiały bezpośrednie Koszty przerobu Razem Sprawdzenie prawidłowości obliczeń kalkulacyjnych: Produkty gotowe A Produkty gotowe B 200 szt. po 32,00 = zł. 160 szt. po 60,00 = zł. 10
11 Produkty B nie zakończone Razem 80 szt. po 50,00 = zł zł. Kalkulacja fazowa (procesowa) Jest stosowana przy produkcji masowej i wieloseryjnej składającej się z szeregu kolejnych faz (procesów) wytwórczych np. produkcja włókiennicza, odlewnicza, przetwórstwo owoców itp. Przy zastosowaniu tej metody ustala się nie tylko jednostkowy koszt wytworzenia wyrobu gotowego przekazywanego do magazynu, ale też koszty półfabrykatów w poszczególnych fazach procesu wytwórczego. W kalkulacji procesowej każdy proces produkcyjny jest traktowany jako oddzielny etap kalkulacji. Obliczanie kosztu jednostkowego można wyrazić formułą: m n K jf = i =1 K jf koszt jednostkowy j-tego półfabrykatu w fazie f, K if koszt i-tego rodzaju w fazie f, X jf ilość j-tego półfabrykatu w fazie f Κ if f=1 X jf Cechą produkcji fazowej jest to, że każda faza produkcyjna nie licząc ostatniej kończy się przekazaniem półproduktów do następnej fazy, bądź przejściowo do podręcznego magazynu międzyfazowego. W ostatniej fazie produkcyjnej powstają wyroby gotowe. Kalkulacja przy produkcji fazowej ma charakter wielostopniowy, gdzie każdy oddzielny proces produkcyjny jest traktowany jako odrębny etap kalkulacji. W celu jej przeprowadzenia konieczne jest właściwe grupowanie odpowiednich kosztów na kontach analitycznych. Kalkulacja przy produkcji fazowej może być przeprowadzona w zależności od rozwiązań przyjętych w procesie produkcji: metodą półfabrykatową polegającą na obliczeniu kosztu jednostkowego produktu narastająco w wyniku wliczenia do kosztów każdej fazy wartości półfabrykatów pobranych z poprzedniej fazy, metodą bezpółfabrykatową polegającą na obliczaniu kosztu jednostkowego produktu gotowego poprzez zsumowanie jednostkowego kosztu wytworzenia poniesionego w poszczególnych fazach produkcyjnych. 11
12 Przykład: Przedsiębiorstwo wyprodukowało w okresie sprawozdawczym w wydziale I 200 sztuk półfabrykatów, a w wydziale II 150 sztuk wyrobów gotowych. Różnicę ilościową między produkcją wydziału I a wydziału II stanowi produkcja w toku w wydziale II, składająca się z 50 sztuk półfabrykatów pobranych z wydziału I, które nie zostały poddane przerobowi w wydziale II do końca okresu sprawozdawczego. Poszczególne wydziały pokrywają się z fazami produkcyjnymi. Koszty fazy I wyniosły zł. Na sumę tę składają się: materiały bezpośrednie zł płace bezpośrednie 6000 zł koszty wydziałowe wydziału I 3000 zł Koszty fazy II wyniosły zł. Na sumę tę składają się: płace bezpośrednie 5000 zł koszty wydziałowe wydziału II 7000 zł Kalkulacja koszty fazy I zł : 200 półfabrykatów = 120 zł koszty fazy II zł : 150 wyrobów gotowych = 80 zł razem koszt wytworzenia wyrobu gotowego 200 zł. Kalkulacja doliczeniowa Metoda ta jest stosowana w firmach wytwarzających na masową skalę szeroki asortyment wyrobów, zróżnicowany pod względem rozmiarów produkcji, konstrukcji a także technologii procesu wytwórczego lub przy produkcji jednostkowej w niewielkich seriach, złożonej technologicznie, gdy wyroby składają się z wielu części, wytwarzanych i montowanych na różnych wydziałach. Kalkulacja doliczeniowa polega na tym, że odrębnie są kalkulowane koszty wytworzenia całego przedmiotu kalkulacji objętego oddzielnym zleceniem produkcyjnym. W rezultacie tworzy się następującą strukturę kosztów: koszty bezpośrednie związane z wytwarzaniem wyróżnionych jednostek kalkulacyjnych, koszty bezpośrednie, wspólne dla wytwarzania wielu kosztów lub wszystkich produktów, które podlegają doliczeniu do kosztów bezpośrednich. 12
13 Przedmiotem kalkulacji może być seria, partia lub sztuka wyrobu, a także asortyment, a nawet grupa asortymentowa ( rodzina ) wyprodukowanych wyrobów, lub usług (np. budowa, remont). Dla każdego zlecenia otwiera się do konta syntetycznego Koszty produkcji urządzenie analityczne w postaci tzw. karty kalkulacyjnej, zlecenia. Ogólne zasady stosowania kalkulacji doliczeniowej są następujące: 1. na poszczególne karty kalkulacyjne odnosi się koszty bezpośrednie zlecenia na podstawie dokumentów (dowody pobrania materiałów, karty robocze), 2. koszty bezpośrednie i pośrednie są sumowane na poszczególnych kartach kalkulacyjnych; suma kosztów bezpośrednich i wydziałowych, odniesionych na kartę zlecenia produkcyjnego, określa koszt wytworzenia wyrobów lub usług objętych danym zleceniem (karta kalkulacyjną). 3. koszty pośrednie produktów (koszty wydziałowe) dolicza się na poszczególne karty kalkulacyjne w stosunku do określonych wielkości, korzystając z odpowiednich kluczy podziałowych. Kluczami podziałowymi czyli wielkościami wyrażającymi proporcjonalną zależność w stosunku do doliczanych kosztów, mogą być zarówno mierniki ilościowe jak i wartościowe, stałe lub zmienne, charakteryzujące się jednak określonym związkiem z rozliczanymi kosztami. Istnieją klucze doliczeniowe do rozliczania kosztów pośrednich produkcji (wydziałowych) oraz kosztów ogólnych (zarządu). klucze dla kosztów wydziałowych np. płace bezpośrednie z narzutami, materiały bezpośrednie, suma kosztów bezpośrednich, maszyno- lub roboczogodziny, inne mierniki wykonanej pracy (tony ładunku, przejechane kilometry, ilości wytworzonych produktów lub usług itp.) klucze dla kosztów zarządu np. techniczne koszty wytworzenia, koszty przerobu, płace bezpośrednie, suma kosztów bezpośrednich, ilościowe miary pracy itp. W zależności od rodzaju produkcji oraz jej organizacji mogą występować dwie odmiany kalkulacji doliczeniowej: 1. Kalkulacja zleceniowa, która jest stosowana w produkcji niepowtarzalnej (jednostkowej, małoseryjnej) w długich odstępach czasu. Polega ona na tym, że odrębnie kalkulowane są koszty wytworzenia przedmiotu kalkulacji objętego oddzielnym zleceniem produkcyjnym. Jej przedmiotem jest konkretne zlecenie produkcyjne na wytwarzanie części składowej produktu, produkt lub serię produktów lub usług. Kalkulacja doliczeniowa zleceniowa ma powszechne zastosowanie w przypadku produkcji budowlano- 13
14 montażowej, przy której odrębnie jest kalkulowany każdy wykonywany obiekt bądź remont istniejącego obiektu. Przykład W miesiącu sprawozdawczym przedsiębiorstwo wykonywało produkcję na dwa zlecenia produkcyjne: zlecenie 1 sztuk wyrobów X i zlecenie 2 10 sztuk wyrobów Y. Koszty produkcji zaewidencjonowane na odpowiednim koncie syntetycznym w przekroju pozycji kalkulacyjnych przedstawiają się następująco: Pozycje kalkulacyjne Materiały bezpośrednie Płace bezpośrednie Koszty wydziałowe Razem Koszty produkcji (w zł) ogółem Zlecenie 1 Zlecenie ?? Na podstawie przedstawionych danych należy sporządzić kalkulację produkowanych wyrobów wiedząc, że wszystkie wyroby zostały zakończone, a koszty wydziałowe są rozliczane w stosunku do płac bezpośrednich. Pozycje kalkulacyjne Materiały bezpośrednie Płace bezpośrednie Koszty wydziałowe : 8000 x 100 = 150% Koszt wytworzenia zlecenia Zlecenie 1 (w zł) Koszt jednostkowy Zlecenie 2 (w zł) Koszt wytworzenia zlecenia Koszt jednostkowy Razem techniczny koszt wytworzenia Kalkulacja asortymentowa (remanentowa, okresowa) stosowana jest w produkcji seryjnej lub wieloseryjnej złożonej (montażowej). Kalkulacja asortymentowa polega na tym, ze zamiast oddzielnego kalkulowania kosztów poszczególnych zleceń produkcyjnych uruchamianych w ciągu miesiąca kalkuluje się koszty produkcji danego wyrobu wytworzonego w konkretnym miesiącu, bez względu na liczbę serii produkowanych w tym miesiącu. Jej przedmiotem jest konkretny asortyment produkowanych wyrobów, dla którego jest otwierane odpowiednie urządzenie ewidencyjne służące do grupowania kosztów związanych z produkcją tego asortymentu. Przykład W okresie sprawozdawczym jednostka gospodarcza poniosła koszty wyszczególnione w poniższej tabeli (rubryka 2). Koszty bezpośrednie poszczególnych produktów wynikają z dokumentacji źródłowej, rozdzielników kosztów i ewidencji szczegółowej prowadzonej do 14
15 konta Koszty działalności podstawowej. Wykazane w tabeli koszty pośrednie ogółem (zakupu, wydziałowe, sprzedaży, zarządu) wpisano na podstawie zapisów na kontach syntetycznych i analitycznych. Produkty A (100 szt.) Produkty A (100 szt.) Lp Wyszczególnienie (pozycje kalkulacyjne) Koszty ogółem Koszty razem Koszt jednostkowy Koszty razem Koszt jednostkowy A B C D Materiały bezpośrednie Koszty zakupu (10%) Płace bezpośrednie Koszty wydziałowe (50%) 4000,00 400, ,00 500, ,00 100,00 400,00 200,00 10,00 1,00 4,00 2, ,00 300,00 600,00 300,00 15,00 1,50 3,00 1,50 E Techniczny koszt wytworzenia 5900, ,00 17, ,00 21,00 ( A D) F Koszty zarządu (20%) 1180,00 340,00 3,40 840,00 4,20 G Całkowity koszt produkcji 7080, ,00 20, ,00 25,20 (E + F) H Koszty sprzedaży (5%) 354,00 102,00 1,02 252,00 1,26 I Koszt własny sprzedanych produktów (G + H) 7434, ,00 21, ,00 26,46 W zakładowym planie kont ustalono, że kluczem rozliczenia kosztów pośrednich jest: a) dla rozliczenia kosztów zakupu zużycie materiałów bezpośrednich b) dla rozliczenia kosztów wydziałowych płace bezpośrednie c) dla rozliczenia kosztów zarządu techniczny koszt wytworzenia produktów d) dla rozliczenia kosztów sprzedaży całkowity (zakładowy) koszt własny. W ciągu okresu sprawozdawczego wytworzono 100 szt. wyrobów A i 200 szt. wyrobów B. 1.Obliczenie wskaźników procentowych do rozliczenia kosztów pośrednich: 400x100 a) kosztów zakupu : = 10% x100 b) kosztów wydziałowych : = 50% x100 c) kosztów zarządu : = 20 % x100 d) kosztów sprzedaży : = 5 %
16 Kalkulacja produktów łącznych Produkcja łączna (sprzężona, skojarzona) polega na wytworzeniu w procesie technologicznych z jednego wsadu surowcowego równocześnie kilku wyrobów różniących się właściwościami użytkowymi, cechami fizycznymi lub chemicznymi. Żadnego z wyrobów procesu łącznego nie można wyprodukować oddzielnie bez jednoczesnego wytworzenia pozostałych wyrobów. Z punktu widzenia kalkulacji otrzymane w jednym procesie produkty łączne dzieli się na: produkty główne (otrzymywane w wyniku działalności), produkty uboczne (tzw. przymusowe nie są celem procesu produkcyjnego ale mogą być sprzedawane lub zużyte na własne potrzeby) i odpady produkcyjne. Nie można w sposób jednoznaczny i dokładny ustalić, jaka część kosztów łącznych odnosi się do poszczególnych kategorii produktów procesu sprzężonego. Kalkulację kosztów przy produkcji łącznej przeprowadza się, więc na podstawie umownych założeń: koszty wytworzenia odpadów produkcyjnych nie są kalkulowane, koszty wytworzenia produktów ubocznych wycenia się na poziomie przychodu z ich sprzedaży, pomniejszonego o koszty sprzedaży, przeciętny udział kosztów ogólnych zarządu oraz koszty dodatkowej obróbki uszlachetniającej tych produktów, gdy przeprowadza się dodatkowo takie zabiegi, w celu ustalenia kosztu wytworzenia ogółem produktów głównych koszty procesu łącznego są pomniejszone o koszty wytworzenia wszystkich produktów ubocznych, procedura obliczenia kosztu jednostkowego wytworzenia jest uzależniona od liczby produktów głównych uzyskiwanych w procesie łącznym. Kalkulacja kosztów działań Kalkulacja kosztów działań jest stosunkowo młodą metodą, powstałą w latach osiemdziesiątych jako nowy sposób pomiaru i rozliczania kosztów pośrednich (zwana ABC), czyli rachunek kosztów działań. Terminem działanie określa się zbiór powtarzalnych, jednorodnych lub podobnych zdarzeń lub czynności wykonywanych w celu realizacji określonej funkcji gospodarczej i powodujących powstawanie kosztów. Zgodnie z koncepcją ABC koszty pośrednie są rozliczane na produkty za pomocą wielu różnych podstaw rozliczenia. 16
17 Sporządzenia kalkulacji według założeń ABC wymaga zaprojektowania nowego systemu rachunku kosztów, w którym najważniejszymi elementami są: wewnętrzne działania lub procesy, koszty w przekroju działań, jednostki miary wielkości każdego działania. W celu rozliczenia kosztów działań na produkty jest konieczny wybór jednostki miary, wielkości działania za pomocą, której dokonuje się ilościowego pomiaru działania i która umożliwia określenie proporcjonalnego związku między ilością wykonanego działania a kosztami tego działania. Koszty są w ostatecznym efekcie ponoszone w celu wytworzenia lub sprzedaży produktów a przyczyną ich powstawania są nie bezpośrednio produkty, lecz działania. Literatura: 1. Rachunkowość zarządcza, wydanie III zmienione i rozszerzone, praca pod redakcją Teresy Kiziukiewicz, Ekspert wydawnictwo i doradztwo, Wrocław 2001, 2. Rachunkowość zarządcza dla niewtajemniczonych, Leslie Chadwick, Placet Agencja Wydawnicza, Warszawa 1997, 3. Rachunkowość zarządcza, W.Gabrusiewicz, A.Kamela-Sowińska, H.Poetschke, Akademia Ekonomiczna w Poznaniu, Poznań 1996, 4. Rachunkowość zarządcza, A.A. Jaruga, W.A.Nowak, A.Szychta, SWSPiZ w Łodzi, Łódź
KALKULACJE KOSZTÓW. Dane wyjściowe do sporządzania kalkulacji
KALKULACJE KOSZTÓW Jednostką kalkulacyjną jest wyrażony za pomocą odpowiedniej miary produkt pracy (wyrób gotowy, wyrób nie zakończony, usługa) stanowiący przedmiot obliczania jednostkowego kosztu wytworzenia
Bardziej szczegółowoSystemy rachunku kosztów
Systemy rachunku kosztów Tradycyjny rachunek kalkulacyjny kosztów oparty na rozmiarach produkcji kalkulacja doliczeniowa (zleceniowa), doliczanie kosztów wydziałowych kalkulacja podziałowa (procesowa)
Bardziej szczegółowoKalkulacja lub rachunek kosztów nośników
Kalkulacja kosztów Niniejsza prezentacja zawiera treści pochodzące z następujących źródeł: 1) I. Sobańska (red.), Rachunek kosztów. Podejście operacyjne i strategiczne, C.H. Beck, Warszawa 2009 2) J. Matuszewicz,
Bardziej szczegółowoKalkulacja lub rachunek kosztów nośników
Kalkulacja kosztów Niniejsza prezentacja zawiera treści pochodzące z następujących źródeł: 1) I. Sobańska (red.), Rachunek kosztów. Podejście operacyjne i strategiczne, C.H. Beck, warszawa 2009 2) J. Matuszewicz,
Bardziej szczegółowoKalkulacja lub rachunek kosztów nośników
Kalkulacja kosztów Niniejsza prezentacja zawiera treści pochodzące z następujących źródeł: 1) I. Sobańska (red.), Rachunek kosztów. Podejście operacyjne i strategiczne, C.H. Beck, Warszawa 2009 2) J. Matuszewicz,
Bardziej szczegółowoKalkulacja podziałowa
Kalkulacja podziałowa stosowana w przedsiębiorstwach wytwarzających jednorodny i nieskomplikowany produkt polega na podzieleniu sumy kosztów danego okresu przez liczbę wyprodukowanych jednostek efektem
Bardziej szczegółowoKalkulacja podziałowa. 1. Kalkulacja podziałowa prosta 2. Kalkulacja podziałowa współczynnikowa 4. Kalkulacja podziałowa odjemna
Kalkulacja podziałowa 1. Kalkulacja podziałowa prosta 2. Kalkulacja podziałowa współczynnikowa 4. Kalkulacja podziałowa odjemna z poprzedniego wykładu znamy: Czynniki decydujące o poprawności rachunku
Bardziej szczegółowoRACHUNEK KOSZTÓW _ ZADANIA
RACHUNEK KOSZTÓW _ ZADANIA Zadania_Kalkulacja podziałowa prosta, współczynnikowa i odjemna Przykład_1 wyprodukowano 80 sztuk wyrobów gotowych i 50 sztuk wyrobów zaawansowanych w 40% z punktu widzenia poniesionych
Bardziej szczegółowoRachunek kosztów Kalkulacja kosztów i jej odmiany
Kalkulacja kosztów Kalkulacja kosztów i jej odmiany Marcin Pielaszek Kalkulacja jest to proces ustalania kosztu określonego obiektu, np. kosztu wytworzenia konkretnego produktu wytworzenia poszczególnych
Bardziej szczegółowoAnaliza cen kalkulacyjnych i zniekształcenia cenowe
Analiza cen kalkulacyjnych i zniekształcenia cenowe Koszty zmienne Uznaje się że ich poziom ulega zmianie wraz ze zmianą wielkości produkcji Związane są przede wszystkim z: zużyciem surowców i materiałów
Bardziej szczegółowoKalkulacja podziałowa prosta. gdzie: KC koszt całkowity x wg ilość wyprodukowanych wyrobów gotowych k j koszt jednostkowy
Rachunek kosztów Paweł Łagowski Zakład Zarządzania Finansami Instytut Nauk Ekonomicznych Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii Uniwersytet Wrocławski Kalkulacja podziałowa prosta gdzie: KC koszt całkowity
Bardziej szczegółowoKalkulacja kosztów O P E R A C Y J N E I S T R A T E G I C Z N E, C. H. B E C K, W A R S Z A W A 2 0 0 9
Kalkulacja kosztów N I N I E J S Z A P R E Z E N T A C J A Z A W I E R A T R E Ś C I P O C H O D Z Ą C E Z N A S T Ę P U J Ą C Y C H Ź R Ó D E Ł : 1) I. S O B A Ń S K A ( R E D. ), R A C H U N E K K O
Bardziej szczegółowodr Marcin Jędrzejczyk
dr Marcin Jędrzejczyk Kalkulacja jest to czynność obliczeniowa, zmierzająca do ustalenia kwoty kosztów przypadających na przedmiot kalkulacji (na jednostkę wytwarzaną). 2 Aby prawidłowo i dokładnie ustalić
Bardziej szczegółowoKalkulacja kosztów wytworzenia produktów w tradycyjnych rozwiązaniach rachunków kosztów
Kalkulacja kosztów wytworzenia produktów w tradycyjnych rozwiązaniach rachunków kosztów Czynniki decydujące o poprawności rachunku kalkulacyjnego kosztów produkcji podstawowej Koszty podlegające kalkulacji
Bardziej szczegółowoRachunek Kosztów (W1) Zespół Katedry Rachunkowości Menedżerskiej SGH 1. Marcin Pielaszek. Rachunek kosztów. Wykład nr 1. Roboczy plan zajęć
Wykład nr 1 Marcin Pielaszek Roboczy plan zajęć Wykład 1. Wprowadzenie, sprawozdawczy rachunek 2. normalnych, rachunek standardowych 3. standardowych, koszty produkcji pomocniczej 4. Przyczyny zmian w
Bardziej szczegółowoRachunek kalkulacyjny kosztów. Wykład 4
Rachunek kalkulacyjny kosztów Wykład 4 Koszt własny sprzedaży??? Koszt własny sprzedaży: Kalkulacja kosztów art.3 ust. 1 pkt 19 uor - rzeczowych aktywach obrotowych - rozumie się przez to materiały nabyte
Bardziej szczegółowoZad.2. Firm poniosła następujące koszty: Produkcja podstawowa 900 zł W tym: faza I 660 zł faza II 240 zł Koszty wydziałowe: 490zł.
Zad. 1. Firma X wyprodukowała w okresie sprawozdawczym w wydziale I-200 sztuk półfabrykatów, a w wydziale II-150 sztuk wyrobów gotowych. RóŜnicę ilościową między produkcją wydziału I a wydziału II stanowi
Bardziej szczegółowoKALKULACJA KOSZTÓW (obliczenie kosztu jednostkowego dla obiektu kalkulacji)
KALKULACJA KOSZTÓW (obliczenie kosztu jednostkowego dla obiektu kalkulacji) Rachunek kosztów w ujęciu tradycyjnym: identyfikacja procesów i zasobów związanych z ponoszeniem kosztów pomiar i dokumentacja
Bardziej szczegółowoZakwalifikuj podane pozycje kosztów według właściwych układów klasyfikacyjnych w przedsiębiorstwie szyjącym odzież sportową.
Zadania_Klasyfikacje kosztów Zadanie_1 Zakwalifikuj podane pozycje kosztów według właściwych układów klasyfikacyjnych w przedsiębiorstwie szyjącym odzież sportową. Ubezpieczenie transportu zakupionych
Bardziej szczegółowoProdukcja fazowa fazowej wyodrębnionych faz produkcyjnych półfabrykat każdej z faz - jednoasortymentowa lub wieloasortymentowa
Kalkulacja fazowa Produkcja fazowa Organizacja produkcji fazowej produkcja masowa lub wielkoseryjna, przechodząca przez szereg wyodrębnionych faz (etapów, procesów) produkcyjnych po każdej fazie produkcyjnej
Bardziej szczegółowoProdukcja fazowa. Rodzaje produkcji fazowej: łańcuchowa, równoległa
Kalkulacja fazowa Produkcja fazowa Organizacja produkcji fazowej produkcja masowa lub wielkoseryjna, przechodząca przez szereg wyodrębnionych faz (etapów, procesów) produkcyjnych po każdej fazie produkcyjnej
Bardziej szczegółowoRACHUNKOWOŚĆ ZARZĄDCZA
RACHUNKOWOŚĆ ZARZĄDCZA wykład II dr Marek Masztalerz Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu 2011 KALKULACJA KOSZTÓW Kalkulacja kosztów jest to czynność obliczeniowa zmierzająca do ustalenia kosztów przypadających
Bardziej szczegółowoIlość produkowanych komponentów
Zad. 1 Przedsiębiorstwo produkcyjne posiada zmechanizowany Zakład będący samodzielnym ośrodkiem kosztów. W ostatnim miesiącu z zakupionych komponentów w zakładzie wykonywane były 2 zlecenia produkcyjne.
Bardziej szczegółowoKALKULACJE KALKULACJA PODZIAŁOWA PROSTA. Zadanie 1
KALKULACJE KALKULACJA PODZIAŁOWA PROSTA Przedsiębiorstwo w ramach działalności pomocniczej prowadzi odkrywkę Ŝwiru. eksploatacji Ŝwirowni za dany miesiąc wynoszą: - materiały 30000 zł, - płace wraz z narzutami
Bardziej szczegółowoRachunek kosztów - przetwarzanie informacji
Rachunek kosztów - przetwarzanie informacji dokumentowanie zdarzeń gospodarczych i pomiar kosztów zdarzenia dotyczące zużycia zasobów majątkowych oraz ilościowe i wartościowe określenie zużycia zasobów
Bardziej szczegółowoRACHUNKOWOŚĆ ZARZĄDCZA W2
RACHUNKOWOŚĆ ZARZĄDCZA W2 dr inż. Dorota Kużdowicz Wydział Ekonomii i Zarządzania, Uniwersytet Zielonogórski Ewidencja i rozliczanie kosztów Rachunek kosztów w układzie rodzajowym Rachunek kosztów wg miejsc
Bardziej szczegółowoRACHUNKOWOŚĆ ZARZĄDCZA
RACHUNKOWOŚĆ ZARZĄDCZA wykład III dr Marek Masztalerz Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu 2011 KALKULACJA KOSZTÓW Kalkulacja kosztów jest to czynność obliczeniowa zmierzająca do ustalenia kosztów przypadających
Bardziej szczegółowoRachunek kosztów normalnych
Rachunek kosztów normalnych Rachunek kosztów normalnych uzasadnionych Rachunek kosztów normalnych: zniwelowanie wpływu różnic w wykorzystaniu zdolności produkcyjnych w wyniku zmian w rozmiarach produkcji
Bardziej szczegółowoRachunek kosztów pełnych
Rachunek kosztów pełnych Produkty wyroby gotowe rzeczowe aktywa obrotowe wytwarzane przez przedsiębiorstwo produkcja w toku niegotowe wyroby gotowe o niezakończonym cyklu wytwarzania produkcją w toku może
Bardziej szczegółowoKoszty w rachunkowości podmiotów gospodarczych Koszty w ujęciu ustawy o rachunkowości Koszty z punktu widzenia podatkowego
Rachunek kosztów Paweł Łagowski Zakład Zarządzania Finansami Instytut Nauk Ekonomicznych Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii Uniwersytet Wrocławski Plan zajęć Koszty w rachunkowości podmiotów gospodarczych
Bardziej szczegółowoRachunek kosztów pełnych vs rachunek kosztów zmiennych, Przemysław Adamek Michał Kaliszuk
Rachunek kosztów pełnych vs rachunek kosztów zmiennych, Przemysław Adamek Michał Kaliszuk Klasyfikacja systemów rachunku kosztów Rachunek kosztów pełnych Rachunek kosztów zmiennych (częściowych) Polskie
Bardziej szczegółowoIII. KALKULACJA KOSZTÓW
III. KALKULACJA KOSZTÓW ZADANIE 1. (Kalkulacja ofertowa) Alfred, student UEP prowadzi (wątpliwą moralnie) działalność gospodarczą polegającą na przygotowywaniu i sprzedaŝy prac zaliczeniowych i dyplomowych
Bardziej szczegółowoMetody kalkulacji kosztu jednostkowego
Metody kalkulacji kosztu jednostkowego Dane dotyczące produkcji w firmie X w styczniu przedstawiają się następująco: saldo początkowe produkcji w toku 0 liczba wyrobów przekazanych do magazynu 20 000 liczba
Bardziej szczegółowoTEST Z RACHUNKOWOSCI PRZEDSIĘBIORSTW KLASA IV LICEUM EKONOMICZNEGO
TEST Z RACHUNKOWOSCI PRZEDSIĘBIORSTW KLASA IV LICEUM EKONOMICZNEGO. CHARAKTERYSTYKA TESTU. Test osiągnięć szkolnych sprawdzający wielostopniowy, nieformalny, nauczycielski, pisemny. Test obejmuje sprawdzenie
Bardziej szczegółowoWykład 1 Klasyfikacja kosztów
Wykład 1 Klasyfikacja kosztów dr Robert Piechota Pojęcie kosztów Wyrażone w pieniądzu celowe zużycie środków trwałych, materiałów, paliwa, energii, usług, czasu pracy pracowników oraz niektóre wydatki
Bardziej szczegółowoKoszty w rachunkowości podmiotów gospodarczych Koszty w ujęciu ustawy o rachunkowości Koszty z punktu widzenia podatkowego
Rachunek kosztów Paweł Łagowski Zakład Zarządzania Finansami Instytut Nauk Ekonomicznych Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii Uniwersytet Wrocławski Plan zajęć Koszty w rachunkowości podmiotów gospodarczych
Bardziej szczegółowoRachunkowość finansowa
WYDZIAŁ ZARZĄDZANIA KATEDRA RACHUNKOWOŚCI Rachunkowość finansowa studia podyplomowe dr Beata Zyznarska-Dworczak Program zajęć I. Zakres tematyczny zajęć 1. Produkty gotowe - definicja, - wycena 2. Przychody
Bardziej szczegółowoRachunek kosztów istota, zakres i funkcje
Rachunek kosztów Paweł Łagowski Zakład Zarządzania Finansami Instytut Nauk Ekonomicznych Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii Uniwersytet Wrocławski Rachunek kosztów istota, zakres i funkcje Rachunek
Bardziej szczegółowoRachunek kosztów pełnych -
Rachunek kosztów pełnych - kalkulacja dr Adam Chmielewski Jakie są cele rachunku kosztów? kalkulacja kosztów wycena zapasów ustalanie wyniku finansowego podejmowanie decyzji, np.: cenowych asortymentowych
Bardziej szczegółowoPORÓWNANIE KALKULACJI: - tradycyjnej - ABC
KOŁO NAUKOWE CONTROLLINGU UNIWERSYTET ZIELONOGÓRSKI PORÓWNANIE KALKULACJI: - tradycyjnej - ABC Spis treści Wstęp... 3 Dane wejściowe... 4 Kalkulacja tradycyjna... 6 Kalkulacja ABC... 8 Porównanie wyników...
Bardziej szczegółowoLista powtórkowa. 1. Lista płac Jank K - 5500 zł ; dokonaj odpowiednich naliczeń i zaksięguj, także po stronie pracodawcy
Lista powtórkowa Zadanie 1 Zadanie 2 Zadanie 3 Zadanie 4 Zadanie 5 Zadanie 6 Zadanie 7 1. Saldo początkowe Środków Trwałych 50 000 zł 2. Na stanie środków trwałych znajduje się komputer, którego wartość
Bardziej szczegółowoWiktor Gabrusewicz Aldona Kamela-Sowińska Helena Poetschke RACHUNKOWOŚĆ ZARZĄDCZA
Wiktor Gabrusewicz Aldona Kamela-Sowińska Helena Poetschke RACHUNKOWOŚĆ ZARZĄDCZA WYDANIE II ZMIENIONE POLSKIE WYDAWNICTWO WARSZAWA 2000 EKONOMICZNE Spis treści Wstęp 11 Wprowadzenie 1 Istota rachunkowości
Bardziej szczegółowoWg możliwości odniesienia kosztów na produkt Koszty bezpośrednie/ pośrednie. wielkości produkcji
stron a1 Temat 1: EWIDENCJA I KLASYFIKACJA KOSZTÓW Zadanie 1. (klasyfikacja kosztów) Spółka z o.o. TEKU zajmuje się produkcją mebli dla dużych dzieci. Działalność pomocniczą stanowi wydział kotłowni. W
Bardziej szczegółowoSpis treści Rozdział 1. Współczesne zarządzanie Rozdział 2. Rachunkowość zarządcza Rozdział 3. Podstawy rachunku kosztów i wyników
Spis treści Wstęp Rozdział 1. Współczesne zarządzanie (Jerzy Czarnecki) 1 1.1. Menedżer 1 1.2. Przedsiębiorstwo i biznes 3 1.2.1. Potrzeby klienta 3 1.2.2. Kombinacja zasobów 4 1.2.3. Wiedza i umiejętności
Bardziej szczegółowoRachunek kosztów. Konwersatorium!!! Listy zadań. Rachunkowość Obecność obowiązkowa (odrabianie zajęć) Aktywność premiowana Kalkulatory projekt?
Rachunek kosztów Paweł Łagowski Zakład Zarządzania Finansami Instytut Nauk Ekonomicznych Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii Uniwersytet Wrocławski Rachunek kosztów Konwersatorium!!! Listy zadań Rachunkowość
Bardziej szczegółowoRachunek kosztów w rachunkowości finansowej ewidencja i rozliczanie zbiór zadań z komentarzem
Danuta Małkowska Rachunek kosztów w rachunkowości finansowej ewidencja i rozliczanie zbiór zadań z komentarzem ODDK Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością Sp.k. Gdańsk 2013 Spis treści Spis treści Spis
Bardziej szczegółowodr hab. Marcin Jędrzejczyk
dr hab. Marcin Jędrzejczyk Do zapasów zaliczyć należy: (1) materiały, czyli przedmioty pracy nabyte w celu całkowitego zużycia w jednym cyklu produkcyjnym lub zużycia na inne potrzeby, na przykład konserwacji
Bardziej szczegółowoPrezes Zarządu. Dział projektowania
Studium przypadku - Motoparts Opis przedsiębiorstwa Przedsiębiorstwo MOTOPARTS SA jest producentem plastikowych elementów do samochodów osobowych. W strukturze organizacyjnej (rysunek 1) przedsiębiorstwa,
Bardziej szczegółowoCele przedmiotu. Rachunkowość zarządcza i zarządzanie finansami. Treści kształcenia. Zalecana literatura podstawowa. Podstawa zaliczenia
Rachunkowość zarządcza i zarządzanie finansami Prowadzący: Sławomir Jędrzejewski slawek@6565.pl 62 594 03 33 www.6565.pl 1 Cele przedmiotu Wprowadzenie słuchaczy zakres wiedzy i umiejętności dotyczących
Bardziej szczegółowoRola i funkcje rachunku kosztów. Systemy rachunku kosztów (i wyników)
Rola i funkcje rachunku kosztów. Systemy rachunku kosztów (i wyników) Rachunek kosztów jest ogółem czynności zmierzających do ustalenia i zinterpretowania wyrażonej w pieniądzu wysokości nakładów dokonanych
Bardziej szczegółowoEwidencja i rozliczanie kosztów działalności pomocniczej
Ewidencja i rozliczanie kosztów działalności pomocniczej Działalność pomocnicza działalność, której celem jest świadczenie usług na rzecz innych wydziałów/jednostek w przedsiębiorstwie usługi/świadczenia
Bardziej szczegółowoRachunkowość zarządcza. dr Krzysztof Grochowski
Rachunkowość zarządcza dr Krzysztof Grochowski kgrochowski76@gmail.com RACHUNKOWOŚĆ RACHUNKOWOŚĆ FINANSOWA RACHUNKOWOŚĆ ZARZĄDCZA Rachunkowość finansowa stanowi oparty na dokumentach zamknięty system ewidencji
Bardziej szczegółowoEtapy ewidencji i rozliczania kosztów
Etapy ewidencji i rozliczania kosztów S L A J D Y 1-1 2 Z A W I E R A J Ą T R E Ś C I P O C H O D Z Ą C E Z K S I Ą Ż K I J. M A T U S I E W I C Z, R A C H U N E K K O S Z T Ó W, F I N A N S - S E R V
Bardziej szczegółowoTechnikum Nr 2 im. gen. Mieczysława Smorawińskiego w Zespole Szkół Ekonomicznych w Kaliszu
Technikum Nr 2 im. gen. Mieczysława Smorawińskiego w Zespole Szkół Ekonomicznych w Kaliszu Wymagania edukacyjne niezbędne do uzyskania poszczególnych śródrocznych i rocznych ocen klasyfikacyjnych z obowiązkowych
Bardziej szczegółowoZAKRES TREŚCI z przedmiotu rachunkowość przedsiębiorstw 3 TE 1,2
ZAKRES TREŚCI z przedmiotu rachunkowość przedsiębiorstw 3 TE 1,2 Lp Nazwa jednostki dydaktycznej Zakres treści 1 Lekcja organizacyjna SKŁADNIKI MAJĄTKU TRWAŁEGO ORAZ JEGO REPRODUKCJA. FINANSOWE SKŁADNIKI
Bardziej szczegółowoJak ewidencjonować koszty związane ze świadczeniem takich usług dla innego podmiotu, które są sprzedawane w następnym miesiącu?
Jak ewidencjonować koszty związane ze świadczeniem takich usług dla innego podmiotu, które są sprzedawane w następnym miesiącu? Pytanie Świadczymy dla innych podmiotów usługi produkcyjne - wytwarzamy ich
Bardziej szczegółowoBudżetowanie elastyczne
Kontrola budżetowa prezentacja na podstawie: T. Wnuk-Pel, Rachunek kosztów standardowych [w:] I. Sobańska (red.), Rachunek kosztów. Podejście operacyjne i strategiczne, Warszawa, C.H. Beck 2009, s. 223-279
Bardziej szczegółowoPodstawy finansów. dr Sylwia Machowska - Okrój
Podstawy finansów dr Sylwia Machowska - Okrój 1 Wykład na podstawie: Rachunkowość zarządcza, red. naukowa Dorota Dobija, Małgorzata Kucharczyk, wyd. Oficyna, 2014, rozdział 3 2 Koszty i pojęcia bliskoznaczne
Bardziej szczegółowoPODSTAWY RACHUNKOWOŚCI WYKŁAD 5. Dr Marcin Jędrzejczyk
PODSTAWY RACHUNKOWOŚCI WYKŁAD 5 Dr Marcin Jędrzejczyk KOSZTY ROZLICZANE W CZASIE Rozliczenia międzyokresowe czynne: Konta układu rodzajowego Rozliczenie kosztów RMK Konta układu kalkulacyjnego (1) (2)
Bardziej szczegółowoZarządzanie kosztami i wynikami. Prowadzący: dr Robert Piechota
Zarządzanie kosztami i wynikami Prowadzący: dr Robert Piechota Literatura 1. A. Jarugowa, W.A. Nowak, A. Szychta: Rachunkowość zarządcza. Koncepcje i zastosowania. Wyd. Absolwent, Łódź 2001. 2. R. Piechota:
Bardziej szczegółowoRachunek kosztów normalnych
Rachunek kosztów normalnych *zgodnie z ustawą o rachunkowości (UoR art. 28 ust. 3) Uzasadniona część kosztów pośrednich - definicja zmienne pośrednie koszty produkcji część stałych pośrednich kosztów produkcji,
Bardziej szczegółowoTradycyjne podejście do kosztów pośrednich
Tradycyjne podejście do kosztów pośrednich Koszty bezpośrednie odniesienie wprost na obiekt kalkulacji Koszty pośrednie alokowanie na różne obiekty kalkulacji na podstawie kluczy rozliczeniowych, charakteryzujących
Bardziej szczegółowoBudżetowanie elastyczne
Kontrola budżetowa prezentacja na podstawie: T. Wnuk-Pel, Rachunek kosztów standardowych [w:] I. Sobańska (red.), Rachunek kosztów. Podejście operacyjne i strategiczne, Warszawa, C.H. Beck 2009, s. 223-279
Bardziej szczegółowo2) logistyką wewnętrzną polegającą na doprowadzeniu surowców produkcyjnych do miejsca składowania, a następnie do miejsca ich przerobu,
echo www.roedl.com/pl Koszt wytworzenia to trudny parametr wyceny Łukasz Ibowicz, aplikant na biegłego rewidenta Poznań, Rödl & Partner Rzeczpospolita z 14.11.2018 Złożoność specyfiki działalności firm
Bardziej szczegółowoZużycie surowców, materiałów i opakowao na podstawie dokumentów RW
Etap I Bezpośrednie odniesienie kosztów rodzajowych do funkcji (wiersze 1-4) Zużycie surowców, materiałów i opakowao na podstawie dokumentów RW Wynagrodzenia na podstawie list płac obejmujących narzuty
Bardziej szczegółowoSpis treści. Wprowadzenie Rozdział 1. Organizacja jako kombinacja zasobów (Jerzy S. Czarnecki)... 15
Wprowadzenie... 11 Rozdział 1. Organizacja jako kombinacja zasobów (Jerzy S. Czarnecki).......... 15 1.1. Koszty w zarządzaniu.... 15 1.2. Profesjonalny kierownik.... 19 1.2.1. Profesjonalizm i intuicja................................................
Bardziej szczegółowoRACHUNEK KOSZTÓW. dr Tomasz Wnuk-Pel, Katedra Rachunkowości, Wydział Zarządzania, Uniwersytet Łódzki 1
RACHUNEK KOSZTÓW 3. Która z poniżej przedstawionych informacji o kosztach jest najbardziej użyteczna z punktu widzenia podejmowania decyzji długookresowych: a) informacja o kosztach wg rodzaju, b) kształtowanie
Bardziej szczegółowoPlan wykładu. 5. Wycena zobowiązań
Plan wykładu 1. Wycena rzeczowych aktywów trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych 2. Wycena nieruchomości inwestycyjnych Wybrane zagadnienia z zakresu wyceny aktywów i zobowiązań Dr Marcin Pielaszek
Bardziej szczegółowoTemat nr 4: Podstawy kosztorysowania. Kalkulacje kosztorysowe. Kosztorysowanie w budownictwie
Temat nr 4: Podstawy kosztorysowania Kalkulacje kosztorysowe Kosztorysowanie w budownictwie Rodzaje kalkulacji kosztorysowej Kalkulację kosztorysową wykonuje się jako: szczegółową uproszczoną Ustalenie
Bardziej szczegółowoRACHUNKOWOŚĆ ZARZĄDCZA I CONTROLLING. Autor: MIECZYSŁAW DOBIJA
RACHUNKOWOŚĆ ZARZĄDCZA I CONTROLLING. Autor: MIECZYSŁAW DOBIJA Wstęp Rozdział I. Wartość ekonomiczna a rachunkowość 1. Wartość ekonomiczna 1.1. Wartość ekonomiczna w aspekcie pomiaru 1.2. Różne postacie
Bardziej szczegółowoRozporządzenie Ministra Infrastruktury
Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 18 maja 2004 r. w sprawie określenia metod i podstaw sporządzania kosztorysu inwestorskiego, obliczania planowanych kosztów prac projektowych oraz planowanych
Bardziej szczegółowoPojęcie kosztu, klasyfikacja kosztów według różnych kryteriów
Pojęcie kosztu, klasyfikacja kosztów według różnych kryteriów N I N I E J S Z A P R E Z E N T A C J A Z A W I E R A T R E Ś C I P O C H O D Z Ą C E Z N A S T Ę P U J Ą C Y C H Ź R Ó D E Ł 1) I. S O B A
Bardziej szczegółowoRachunkowość. Amortyzacja nieliniowa 1 4/ / / /
Rachunkowość 1/1 Amortyzacja nieliniowa Metody degresywne (a) metoda sumy cyfr rocznych (cena nabycia - wartość końcowa) x zmienna rata mianownik zmiennej raty: 0,5n(n+1) n - liczba okresów użytkowania
Bardziej szczegółowoKlasyfikacja systemów rachunku kosztów
Klasyfikacja systemów rachunku kosztów Systemy rachunku kosztów generalnie są klasyfikowane według kryterium hierarchiczności czasowej procesów zarządzania. Według tego kryterium wyróŝnia się dwie podstawowe
Bardziej szczegółowoPrzykładowe zadania na egzamin ustny 1TR (semestr II)
Przykładowe zadania na egzamin ustny 1TR (semestr II) Zadanie 1 W spółce Alfa" wycena obrotu materiałowego prowadzona jest w cenach rzeczywistych ustalonych na poziomie ceny zakupu fakturowanej przez dostawców.
Bardziej szczegółowoKapitał zapasowy Udzielone pożyczki długoterminowe Materiały Towary 400 Zysk netto 300 Należności z tytułu 400
Polityka rachunkowości Łukasz Szydełko Lista 4 Zad.1 Bilans spółki Ewa na dzień 1 stycznia 2006 r. (w zł) Aktywa Pasywa Środki trwałe 4 000 Kapitał zapasowy 6 100 Udzielone pożyczki długoterminowe Materiały
Bardziej szczegółowoRachunek Kosztów (W2) Zespół Katedry Rachunkowości Menedżerskiej SGH 1. Rachunek kosztów normalnych, Rachunek kosztów standardowych.
Plan zajęć Rachunek kosztów Rachunek kosztów normalnych, Rachunek kosztów standardowych Marcin Pielaszek 1. Wpływ zmian w poziomie kosztów oraz wielkości produkcji na zniekształcanie informacji o kosztach
Bardziej szczegółowoPojęcie kosztu Klasyfikacja kosztów
Pojęcie kosztu Klasyfikacja kosztów N I N I E J S Z A P R E Z E N T A C J A Z A W I E R A T R E Ś C I P O C H O D Z Ą C E Z N A S T Ę P U J Ą C Y C H Ź R Ó D E Ł 1) I. S O B A Ń S K A ( R E D. ), R A C
Bardziej szczegółowoRachunek kosztów dla inżyniera
Rachunek kosztów dla inżyniera Wykład 11. Produkcja pomocnicza koszty produkcji pomocniczej, rozliczanie kosztów produkcji pomocniczej, ceny transferowe Zofia Krokosz-Krynke, Dr inż., MBA zofia.krokosz-krynke@pwr.edu.pl
Bardziej szczegółowoRachunek kosztów. Rachunek Kosztów (W3) Zespół Katedry Rachunkowości Menedżerskiej SGH 1. Rachunek kosztów normalnych, Rachunek kosztów standardowych
Plan zajęć normalnych, standardowych 1. Wpływ zmian w poziomie kosztów oraz wielkości produkcji na zniekształcanie informacji o kosztach produktów 2. Prezentacja różnych podejść do planowania rozmiarów
Bardziej szczegółowoRACHUNKOWOŚĆ W JEDNOSTKACH PRODUKCYJNYCH wybrane zagadnienia
Dwutygodnik nr 12 (396) ISSN 1429-396X 20.06.2015 r. 11 RACHUNKOWOŚĆ W JEDNOSTKACH PRODUKCYJNYCH wybrane zagadnienia I. EWIDENCJA KOSZTÓW DZIAŁALNOŚCI PRODUKCYJNEJ... str. 3 1. Kiedy jednostka produkcyjna
Bardziej szczegółowoKlasyfikacja kosztów dla celów sprawozdawczych
Klasyfikacja kosztów dla celów sprawozdawczych Jakie koszty poniosło przedsiębiorstwo na wytworzenie wyrobów i usług w danym okresie sprawozdawczym? Jaki wynik finansowy osiągnęło przedsiębiorstwo w danym
Bardziej szczegółowoPODSTAWY, RACHUNKOWOSCI ZARZ1\DCZEJ
KSENIA CZUBAKOWSKA WIKTOR GABRUSEWICZ EDWARD NOWAK PODSTAWY, RACHUNKOWOSCI ZARZ1\DCZEJ Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne Warszawa 2006 SPIS TREŚCI Wstęp....................... 9 CZĘŚĆ I RACHUNEK KOSZTÓW
Bardziej szczegółowoW procesie budżetowania najpierw sporządza się część operacyjną budżetu, a po jej zakończeniu przystępuje się do części finansowej.
Budżetowanie Budżetowanie to: Proces ciągłego analizowania, programowania, realizowania i pomiaru wykonania zadań właściwych poszczególnym komórkom organizacyjnym, mający na celu efektywną kontrolę nad
Bardziej szczegółowoUniwersytet Szczeciń ski Wydział Nauk Ekonomicznych i Zarządzania Katedra Rachunkowości SCENARIUSZ Ć WICZEŃ
Przedmiot: Rachunek kosztów Tryb: studia dzienne Miasto: Szczecin Rok studiów: III Grupy: 324 Prowadzący wykłady: dr Anna Buczkowska Uniwersytet Szczeciń ski Lp. Data Realizowane zagadnienia 1. 21.02.2006
Bardziej szczegółowoBILANSOWE UJĘCIE KOSZTÓW WYNAGRODZEŃ PRACOWNIKÓW
BILANSOWE UJĘCIE KOSZTÓW WYNAGRODZEŃ PRACOWNIKÓW 1. Moment ujęcia kosztów wynagrodzeń i składek ZUS w księgach rachunkowych Termin, w którym pracodawca zobowiązany jest wypłacić wynagrodzenia zatrudnionym
Bardziej szczegółowoSposób ustalania wyniku finansowego zależy m.in. od momentu i celu jego ustalania i nie ma wpływu na jego wysokość.
1 Zasady ustalanie wyniku finansowego IV moduł Ustalenie wyniku finansowego z działalności gospodarczej jednostki Wynik finansowy jest różnicą między przychodami dotyczącymi okresu sprawozdawczego a kosztami
Bardziej szczegółowoRACHUNKOWOŚĆ ZARZĄDCZA ROZDZIAŁ I
RACHUNKOWOŚĆ ZARZĄDCZA ROZDZIAŁ I Rachunkowość w gospodarce rynkowej 1.Rachunkowość finansowa: a) Jest zorientowana wyłącznie na zewnętrznych odbiorców informacji, b) Jest zorientowana na zewnętrznych
Bardziej szczegółowoZADANIE KONKURSOWE I etap
Katowice, 26.04.2016 r. ZADANIE KONKURSOWE I etap Założenia Przedsiębiorstwo produkuje trzy rodzaje przetworów owocowych: konfiturę wiśniową (250 g), powidła śliwkowe (320 g), mus jabłkowy (1000 g). Produkcja
Bardziej szczegółowoRozliczenie zakupu Materiały Koszty działalności , , ,3 310, ,8 FIFO 502,8
Rachunkowość IV sem Rachunkowość 1/6 20.02.2006 p Rachunkowość 2/6 06.03.2006 p Rachunkowość 3/6 23.03.2006 p15/27 4. zasada identyfikacji każdej partii o ile cechy danej dostawy są takie specyficzne,
Bardziej szczegółowoBieżący Przyszły. IV I II Wpływy ze sprzedaży bieżącego kwartału * *** Wpływy ze sprzedaży w kwartale poprzednim ** ****
Zestaw I Zadanie 1. Firma CP jest dystrybutorem profesjonalnych środków czystości. Dane o sprzedaży i zakupach materiałów firmy CP zostały przedstawione w poniższej tabeli: Rok Bieżący Przyszły Kwartał
Bardziej szczegółowoSystemy rachunku kosztów (i wyników)
Systemy rachunku kosztów (i wyników) System rachunku kosztów sposób patrzenia na koszty w przedsiębiorstwie i ujmowania i kalkulowania; model kosztów Podział systemów zorientowane na maksymalizowanie zysku
Bardziej szczegółowoRACHUNKOWOŚĆ ZARZĄDCZA W3
RACHUNKOWOŚĆ ZARZĄDCZA W3 dr inż. Dorota Kużdowicz Wydział Ekonomii i Zarządzania, Uniwersytet Zielonogórski Rachunki kosztów Rachunek kosztów pełnych Rachunek kosztów zmiennych Rachunki decyzyjne Rachunek
Bardziej szczegółowoSporządzanie kalkulacji 341[02].Z5.02
MINISTERSTWO EDUKACJI i NAUKI Piotr Szczypa Sporządzanie kalkulacji 341[02].Z5.02 Poradnik dla ucznia Wydawca Instytut Technologii Eksploatacji Państwowy Instytut Badawczy Radom 2005 Recenzenci: mgr Krystyna
Bardziej szczegółowoszt. produkcja rzeczywista
128 000 zł 100 000 zł linia budżetu przeliczonego 10 000 szt. produkcja rzeczywista 14 000 szt. produkcja planowana Wydział przedsiębiorstwa produkcyjnego ponosi stałe koszty w wysokości 30 000 zł w miesiącu
Bardziej szczegółowoOpis zdarzenia. adres. Suma strony. Przeniesienie z poprzedniej strony. początku roku. Wydatki (koszty) razem wydatki (12+13) pozostałe wydatki
ZAŁĄCZNIK Nr 1 WZÓR PODATKOWA KSIĘGA PRZYCHODÓW I ROZCHODÓW... (imię i nazwisko (firma))... (adres) Rodzaj działalności UWAGA: Przed rozpoczęciem zapisów w księdze należy się szczegółowo zapoznać z przepisami
Bardziej szczegółowoWycena produktów gotowych według prawa bilansowego
Marek Masztalerz Katedra Rachunkowości Akademia Ekonomiczna w Poznaniu Wycena produktów gotowych według prawa bilansowego W przedsiębiorstwach produkcyjnych podstawowym źródłem przychodów jest sprzedaŝ
Bardziej szczegółowoRozdział 18. Produkty pracy
Rozdział 18. Produkty pracy Klasyfikacja produktów pracy (wyroby gotowe, produkcja w toku, półfabrykaty) W przedsiębiorstwach wytwórczych i usługowych efektem działalności gospodarczej są produkty pracy.
Bardziej szczegółowoZadania z rachunkowości zarządczej
Uniwersytet Gdański, Wydział Zarządzania Przemysław Lech Zadania z rachunkowości zarządczej Sopot 2006 Przemysław Lech 1 RACHUNEK KOSZTÓW PEŁNYCH... 3 1.1 OGÓLNY SCHEMAT ROZLICZANIA KOSZTÓW... 3 1.2 ROZLICZENIA
Bardziej szczegółowoRachunkowość zalządcza
Mieczysław Dobija Rachunkowość zalządcza ~ Wydawnictwo Naukowe PWN Warszawa 1995 Spis treści Wstęp......................... 9 Rozdział I. Wartość ekonomiczna a rachunkowość. 13 1. Wartość ekonomiczna............
Bardziej szczegółowo