Algorytmy komputerowe. Złożoność obliczeniowa Sortowanie. Mnożenie macierzy. dr inż. Jarosław Forenc

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Algorytmy komputerowe. Złożoność obliczeniowa Sortowanie. Mnożenie macierzy. dr inż. Jarosław Forenc"

Transkrypt

1 Rok kdemiki 2012/2013, Wykłd nr 7 2/66 Pln wykłdu nr 7 Informtyk 1 Politehnik Biłostok - Wydził Elektryzny Elektrotehnik, semestr II, studi stjonrne I stopni Rok kdemiki 2012/2013 Wykłd nr 7 ( ) Algorytmy komputerowe definije lgorytmu podstwowe ehy lgorytmu sposoy opisu lgorytmów Rekurenj Złożoność olizeniow Sortow proste wstwi proste wyier ąelkowe Quik-Sort Mnoże mierzy Rok kdemiki 2012/2013, Wykłd nr 7 3/66 Rok kdemiki 2012/2013, Wykłd nr 7 4/66 Algorytm - definije Algorytmy Definij 1 Skońzony, uporządkowny iąg jsno zdefiniownyh zynnośi, koznyh do wykonni pewnego zdni Słowo lgorytm pohodzi od nzwisk Muhmmd in-musy l-chuwrizmiego (po łi pisnego jko Algorismus), mtemtyk perskiego z IX wieku Definij 2 Metod rozwiązni zdni Definij 3 Śiśle określon proedur olizeniow, któr dl włśiwyh dnyh wejśiowyh zwr żądne dne wyjśiowe zwne wynikiem dziłni lgorytmu Bdm lgorytmów zjmuje się lgorytmik Algorytm może zostć zimplementowny w posti progrmu komputerowego Przetłumze lgorytmu n wyrny język progrmowni nzywne jest też kodowm lgorytmu Ten sm lgorytm może yć zimplementowny (zkodowny) w różny sposó przy użyiu różnyh języków progrmowni.

2 Rok kdemiki 2012/2013, Wykłd nr 7 5/66 Rok kdemiki 2012/2013, Wykłd nr 7 6/66 Podstwowe ehy lgorytmu Sposoy opisu lgorytmów Posid dnyh wejśiowyh (w ilośi większej lu równej zeru) pohodząyh z dorze zdefiniownego zioru Zwr wyniku Preyzyjne zdefiniow (kżdy krok lgorytmu musi yć jednoznz określony) Poprwność (dl kżdego z złożonego dopuszzlnego zestwu dnyh wejśiowyh) Zkońze dziłni po skońzonej lizie kroków (powinn istć poprw dziłją reguł stopu lgorytmu) Efektywność (jk njkrótszy zs wykonni i jk njmjsze zpotrzeow n pmięć). 1. Opis słowny w języku nturlnym lu w posti listy kroków (opis w punkth) 2. Shemt lokowy 3. Pseudokod (formln odmin język progrmowni) 4. Wyrny język progrmowni Rok kdemiki 2012/2013, Wykłd nr 7 7/66 Rok kdemiki 2012/2013, Wykłd nr 7 8/66 Opis słowny lgorytmu List kroków Pod kolejnyh zynnośi, które nleży wykonć, y otrzymć ozekiwny efekt końowy Uporządkowny opis wszystkih zynnośi, jkie nleży wykonć podzs relizji lgorytmu Przypomin przepis kulinrny z książki kuhrskiej lu instrukję osługi urządzeni, np. Algorytm: Tortill ( Podróże kulinrne R. Mkłowiz) Krok jest to pojedynz zynność relizown w lgorytmie Kroki w lgorytmie są numerowne, operje wykonywne są zgod z rosnąą numerją kroków Dne wejśiowe: 0,5 kg ziemników, 100 g kiełsy Chorizo, 8 jjek Dne wyjśiowe: gotow Tortill Opis lgorytmu: Ziemniki orć i pokroić w plsterki. Kiełsę pokroić w plsterki. Ziemniki wrzuić n gorąą oliwę n ptelni i przyrumienić z ou stron. Kiełsę wrzuić n gorąą oliwę n ptelni i przyrumienić z ou stron. Uić jjk i dodć do połązonyh ziemników i kiełsy. Dodć sól i pieprz. Usmżyć z ou stron wielki omlet ndziewny hipsmi ziemniznymi z kiełską. Jedynym odstępstwem od powyższej reguły są operje skoku (wrunkowe lu ezwrunkowe), w któryh jw określ się numer kolejnego kroku Przykłd (instrukj otwierni wózk-speerówki): Krok 1: Krok 2: Krok 3: Zwolnij element lokująy wózek Rozkłdj wózek w kierunku kółek Niskją nogą dolny element lokująy ż do ztrzśnięi, rozłóż wózek do pozyji przewozowej

3 Rok kdemiki 2012/2013, Wykłd nr 7 9/66 Rok kdemiki 2012/2013, Wykłd nr 7 10/66 Shemt lokowy Shemt lokowy Zwier pln lgorytmu przedstwiony w posti grfiznej struktury elementów zwnyh lokmi Kżdy lok zwier informję o operji, któr m yć w nim wykonn Pomiędzy lokmi umieszzone są li przepływu (strzłki) określjąe kolejność wykonywni loków lgorytmu Podstwowe symole stosowne n shemth lokowyh: Podstwowe symole stosowne n shemth lokowyh: lok strtowy, pozątek lgorytmu wskzuje miejse rozpozęi lgorytmu może występowć tylko jeden rz lok końowy, ko lgorytmu wskzuje miejse zkońzeni lgorytmu musi występowć przynjmj jeden rz lini przepływu (połąze) występuje w posti linii zkońzonej strzłką określ kierunek przemieszzni się po shemie lok wykonwzy, lok funkyjny zwier polee (elementrną instrukję) instrukją może yć podstwie, operj rytmetyzn, wprowdze dnyh lu wyprowdze wyników Rok kdemiki 2012/2013, Wykłd nr 7 11/66 Rok kdemiki 2012/2013, Wykłd nr 7 12/66 Shemt lokowy Pseudokod i język progrmowni Podstwowe symole stosowne n shemth lokowyh: lok wrunkowy (deyzyjny, porównująy) sprwdz umieszzony w nim wrunek i dokonuje wyoru tylko jednej drogi wyjśiowej połązeni wyhodząe z loku: - T lu TAK - gdy wrunek jest prwdziwy - N lu NIE - gdy wrunek jest prwdziwy Czsmi wprowdz i wyprowdz dnyh oznz się dodtkowym lokiem wejśi-wyjśi lok wejśi-wyjśi poprzez ten lok wprowdzne są dne i wyprowdzne wyniki Pseudokod: Pseudokod (pseudojęzyk) - uproszzon wersj język progrmowni Często zwier zwroty pohodząe z języków progrmowni Zpis w pseudokodzie może yć łtwo przetłumzony n wyrny język progrmowni Opis w języku progrmowni: Zpis progrmu w konkretnym języku progrmowni Stosowne języki: Psl, C, Mtl (kiedyś - Fortrn, Bsi)

4 Rok kdemiki 2012/2013, Wykłd nr 7 13/66 Rok kdemiki 2012/2013, Wykłd nr 7 14/66 Algorytm Euklides - list kroków Algorytm Euklides - njwiększy wspólny dzielnik dwóh liz Dne wejśiowe: zerowe lizy nturlne i Dne wyjśiowe: NWD(,) Kolejne kroki: 1. Czytj lizy i 2. Dopóki i są większe od zer, powtrzj krok 3, nstęp przejdź do kroku 4 3. Jeśli jest większe od, to weź z resztę z dzieleni przez, w przeiwnym rzie weź z resztę z dzieleni przez 4. Przyjmij jko njwiększy wspólny dzielnik tę z liz i, któr pozostł większ od zer 5. Drukuj NWD(,) Algorytm Euklides - przykłd NWD(1675,3752) =? Dziele większej lizy przez mjszą Zmin / = 3752/1675 = 2 reszt 402 = / = 1675/402 = 4 reszt 67 = / = 402/67 = 6 reszt 0 = KONIEC NWD(1675,3752) = 67 Rok kdemiki 2012/2013, Wykłd nr 7 15/66 Rok kdemiki 2012/2013, Wykłd nr 7 16/66 Algorytm Euklides - shemt lokowy Algorytm Euklides - pseudokod NWD(,) while >0 i >0 do if > then mod else mod if >0 then return else return

5 Rok kdemiki 2012/2013, Wykłd nr 7 17/66 Rok kdemiki 2012/2013, Wykłd nr 7 18/66 Algorytm Euklides - język progrmowni (C) Wrtość ezwzględn lizy - shemt lokowy int NWD(int, int ) while (>0 && >0) if (>) = % ; else = % ; if (>0) return ; else return ; x dl x 0 x = x dl x < 0 tk START Wzytj(x) x 0 tk START Wzytj(x) x 0 Drukuj(x) Drukuj(-x) Drukuj(x) Drukuj(-x) Rok kdemiki 2012/2013, Wykłd nr 7 19/66 Rok kdemiki 2012/2013, Wykłd nr 7 20/66 Przystość lizy - shemt lokowy Równ kwdrtowe - shemt lokowy START Wzytj(x) START Wzytj(x) x < 0 tk 2 x + x + = 0 = 2 4 START Wzytj(,,) delt= 2-4 Drukuj (x - przyste) x mod 2 = 0 tk Drukuj (x - przyste) x > 1 tk x = x -2 x = -x Drukuj (x - przyste) x = 0 tk Drukuj (x - przyste) > 0 : x1 =, 2 = 0 : x1 = x2 = 2 + x2 = 2 tk x1 = 2 + x2 = 2 Drukuj(x1,x2) delt > 0 tk x1 = x2 = 2 Drukuj(x1,x2) delt = 0 Drukuj(Brk rozwiązni)

6 Rok kdemiki 2012/2013, Wykłd nr 7 21/66 Rok kdemiki 2012/2013, Wykłd nr 7 22/66 Silni - shemt lokowy Rekurenj n! = n 0! = 1 1! = 1 2! = 1 2 3! = START Wzytj(n) silni = 1 n > 0 tk silni=n silni n = n -1 Drukuj(silni) Rekurenj lu rekursj - jest to odwoływ się funkji lu definiji do smej sieie Rozwiąz dnego prolemu wyrż się z pomoą rozwiązń tego smego prolemu, le dl dnyh o mjszyh rozmirh W mtemtye mehnizm rekurenji stosowny jest do definiowni lu opisywni lgorytmów Silni: 1 n! = n( n 1)! dl dl n = 0 n 1 int silni(int n) return n==0? 1 : n*silni(n-1); Rok kdemiki 2012/2013, Wykłd nr 7 23/66 Rok kdemiki 2012/2013, Wykłd nr 7 24/66 Rekurenj - iąg Fiogo Rekurenj - lgorytm Euklides 0 dl n = 0 Fn = 1 dl n = 1 F n 1 + F n 2 dl n > 1 int F(int n) if (n==0) return 0; else if (n==1) return 1; else return F(n-1) + F(n-2); NWD(, ) = NWD(, mod ) int NWD(int, int ) if (==0) return ; else return NWD(, % ); dl dl = 0 1

7 Rok kdemiki 2012/2013, Wykłd nr 7 25/66 Rok kdemiki 2012/2013, Wykłd nr 7 26/66 Złożoność olizeniow Złożoność olizeniow W elu rozwiązni dnego prolemu olizeniowego szukmy lgorytmu njrdziej efektywnego zyli: njszyszego o możliwie młym zpotrzeowniu n pmięć Do oeny efektywnośi progrmu służy złożoność olizeniow (koszt lgorytmu) Złożoność olizeniow lgorytmu: jest ilośią zsoów potrzenyh do jego dziłni (zs, pmięć) jest funkją rozmiru dnyh, n któryh pruje lgorytm Złożoność zsow Jej mirą jest liz podstwowyh operji (dominująyh) Podstwowe operje - porówn, podstwie, operj rytmetyzn Złożoność pmięiow Jest mirą wykorzystni pmięi (liz komórek pmięi) Złożoność pesymistyzn Odpowid dnym njrdziej sprzyjjąym dl lgorytmu Złożoność średni Złożoność uśrednion po wszystkih możliwyh zestwh dnyh, występują dl typowyh dnyh wejśiowyh Rok kdemiki 2012/2013, Wykłd nr 7 27/66 Rok kdemiki 2012/2013, Wykłd nr 7 28/66 Notj O ( duże O ) Notj O ( duże O ) Wyrż złożoność mtemtyzną lgorytmu Porówn njzęśiej występująyh złożonośi: Po literze O występuje wyrże w nwish zwierjąe literę n, któr oznz lizę elementów, n której dził lgorytm Do wyznzeni złożonośi ierze się pod uwgę lizę wykonywnyh w lgorytmie podstwowyh operji Przykłd: O(n) - złożoność lgorytmu jest prostą funkją lizy elementów (jeśli sortow elementów zjmuje 5 s, to sortow elementów zjmie 10 s) O(n 2 )- zs kozny do wykonni lgorytmu roś wrz z kwdrtem lizy elementów (przy podwojeniu lizy elementów ih osług ędzie trwł ztery rzy dłużej) Elementy O(log n) O(n) O(n logn) O(n 2 ) O(2 n ) , , , O(log n) O(n) - złożoność logrytmizn - złożoność liniow O(n log n) - złożoność liniowo-logrytmizn (qusi-liniow) O(n 2 ) - złożoność kwdrtow O(2 n ) - złożoność wykłdniz

8 Informtyk 2, studi stjonrne I stopni Rok kdemiki 2012/2013, Wykłd nr 7 29/66 Informtyk 2, studi stjonrne I stopni Rok kdemiki 2012/2013, Wykłd nr 7 30/66 Sortow Sortow sortow poleg n uporządkowniu zioru dnyh względem pewnyh eh hrkterystyznyh kżdego elementu tego zioru (wrtośi kżdego elementu) w przypdku liz, sortow poleg n znlezieniu kolejnośi liz zgodnej z relją lu w przypdku słów sortow poleg n ustwieniu ih w porządku lfetyznym (leksykogrfiznym) Przykłd: tli posortown: Przykłd: tli posortown: tlie posortowne: tli posortown zgod z relją (od njmjszej do njwiększej lizy): tli posortown zgod z relją (od njwiększej do njmjszej lizy): Informtyk 2, studi stjonrne I stopni Rok kdemiki 2012/2013, Wykłd nr 7 31/66 Informtyk 2, studi stjonrne I stopni Rok kdemiki 2012/2013, Wykłd nr 7 32/66 Sortow w prktye sortow sprowdz się do porządkow dnyh n podstwie porównni - porównywny element to kluz Przykłd: tli posortown (imię, nzwisko, wiek): tli posortown (kluz - nzwisko): tli posortown (kluz - wiek): Sortow Po o stosowć sortow? posortowne elementy możn szyiej zloklizowć posortowne elementy możn przedstwić w zyteljszy sposó Klsyfikje lgorytmów sortowni złożoność olizeniow lgorytmu - zleżność lizy wykonywnyh operji w stosunku do lizenośi sortownego zioru n złożoność pmięiow - wielkość zsoów zjmownyh przez lgorytm (sortow w miejsu - wielkość zioru dnyh podzs sortowni zmieni się lu jest tylko o większ) sortow wewnętrzne (odyw się w pmięi komputer) i zewnętrzne ( jest możliwe jednozesne umieszze wszystkih elementów zioru sortownego w pmięi komputer)

9 Informtyk 2, studi stjonrne I stopni Rok kdemiki 2012/2013, Wykłd nr 7 33/66 Informtyk 2, studi stjonrne I stopni Rok kdemiki 2012/2013, Wykłd nr 7 34/66 Klsyfikje lgorytmów sortowni Proste wstwi (insertion sort) Stilność lgorytmu: lgorytm jest stilny, jeśli podzs sortowni zhowuje kolejność występowni elementów o tym smym kluzu, np. tli posortown (imię, nzwisko, wiek): tli posortown lgorytmem stilnym (kluz - wiek): tli posortown lgorytmem stilnym (kluz - wiek): Przykłd: Funkj w języku C: void InsertionSort(int t[]) int i,j,tmp; for (i=1; i<n; i++) j=i; tmp=t[i]; while (t[j-1]>tmp && j>0) t[j]=t[j-1]; j--; t[j]=tmp; Informtyk 2, studi stjonrne I stopni Rok kdemiki 2012/2013, Wykłd nr 7 35/66 Informtyk 2, studi stjonrne I stopni Rok kdemiki 2012/2013, Wykłd nr 7 36/66 Proste wstwi (insertion sort) Uwgi: złożoność lgorytmu: O(n 2 ) + wydjny dl dnyh wstęp posortownyh + wydjny dl ziorów o wielkiej lizenośi + młe zsoy zjmowne podzs pry (sortow w miejsu) + stilny + prosty w implementji mł efektywność dl normlnej i dużej ilośi dnyh. Proste wyier (seletion sort) Przykłd: Funkj w języku C: void SeletionSort(int t[]) int i,j,k,tmp; for (i=0;i<n-1;i++) k=i; for (j=i+1; j<n; j++) if (t[k]>=t[j]) k = j; tmp = t[i]; t[i] = t[k]; t[k] = tmp;

10 Informtyk 2, studi stjonrne I stopni Rok kdemiki 2012/2013, Wykłd nr 7 37/66 Informtyk 2, studi stjonrne I stopni Rok kdemiki 2012/2013, Wykłd nr 7 38/66 Proste wyier (seletion sort) Bąelkowe (ule sort) Uwgi: złożoność lgorytmu: O(n 2 ) + szyki w sortowniu wielkih tli + młe zsoy zjmowne podzs pry (sortow w miejsu) + prosty w implementji liz porównń elementów jest zleżn od pozątkowego rozmieszzeni elementów w tliy w lgorytmie może zdrzyć się, że wykonywn jest zmin tego smego elementu ze soą. sortow ąelkowe (ng. ule sort), nzywne jest tkże: sortowm pęherzykowym sortowm przez prostą zminę (ng. stright exhnge) metod t poleg n porównywniu dwóh kolejnyh elementów i zmi ih kolejnośi jeśli jest to kozne nzw metody wzięł się stąd, że kolejne porównni powodują wypyh kolejnego njwiększego elementu n ko ( wypłynięie njwiększego ąelk ) Informtyk 2, studi stjonrne I stopni Rok kdemiki 2012/2013, Wykłd nr 7 39/66 Informtyk 2, studi stjonrne I stopni Rok kdemiki 2012/2013, Wykłd nr 7 40/66 Bąelkowe (ule sort) Bąelkowe (ule sort) Funkj w języku C: void BuleSort(int t[]) int i,j,tmp,ko; do ko=0; for (i=0;i<n-1;i++) if (t[i]>t[i+1]) tmp=t[i]; t[i]=t[i+1]; t[i+1]=tmp; ko=1; while (ko);

11 Informtyk 2, studi stjonrne I stopni Rok kdemiki 2012/2013, Wykłd nr 7 41/66 Informtyk 2, studi stjonrne I stopni Rok kdemiki 2012/2013, Wykłd nr 7 42/66 Bąelkowe (ule sort) Uwgi: złożoność lgorytmu: O(n 2 ) + prost relizj + wysok efektywność użyi pmięi (sortow w miejsu) + stilny mł efektywność. Sortow szykie (Quik-Sort) Fz dzieleni: w fzie dzieleni tli jest dzielon n dwie zęśi wokół pewnego elementu (nzywnego elementem entrlnym) wyiermy jeden element (losowo, hoć może to yć element środkowy) i nzywmy go x przeglądmy tlię od lewej strony, ż znjdziemy element i x, nstęp przeglądmy tlię od prwej strony, ż znjdziemy j x zmienimy elementy i i j miejsmi i kontynuujemy proes przeglądni i zminy, ż nstąpi gdzieś spotk w środku tliy w rezultie otrzymujemy tlię podzieloną n lewą zęść z wrtośimi mjszymi od x i n prwą zęść z wrtośimi większymi od x Informtyk 2, studi stjonrne I stopni Rok kdemiki 2012/2013, Wykłd nr 7 43/66 Informtyk 2, studi stjonrne I stopni Rok kdemiki 2012/2013, Wykłd nr 7 44/66 Sortow szykie (Quik-Sort) Fz sortowni: zwier dw rekurenyjne wywołni tej smej funkji sortowni: dl lewej i dl prwej zęśi posortownej tliy rekurenj ztrzymuje się, gdy wielkość tliy wynosi 1 Przykłd: sortujemy 6-elementową tlię t: Sortow szykie (Quik-Sort) QuikSort(t,0,5): element środkowy: (0+5)/2 = 2, x = t[2] = 5 od lewej szukmy t[i] x, od prwej t[j] x, zmienimy elementy miejsmi poszukiwni końzymy, gdy indeksy mijją się wywoł funkji QuikSort() m postć: wywołujemy rekurenyj funkję QuikSort() dl elementów z zkresów [l,j] i [i,r]: QuikSort(t,0,5); QuikSort(t,0,3); QuikSort(t,4,5);

12 Informtyk 2, studi stjonrne I stopni Rok kdemiki 2012/2013, Wykłd nr 7 45/66 Informtyk 2, studi stjonrne I stopni Rok kdemiki 2012/2013, Wykłd nr 7 46/66 Sortow szykie (Quik-Sort) QuikSort(t,0,3): element środkowy dl zkresu [0,3]: (0+3)/2 = 1, x = t[1] = 2 Sortow szykie (Quik-Sort) QuikSort(t,2,3): element środkowy dl zkresu [2,3]: (2+3)/2 = 2, x = t[2] = od lewej szukmy t[i] x, od prwej t[j] x, zmienimy elementy miejsmi: i j zmin od lewej szukmy t[i] x, od prwej t[j] x, zmienimy elementy miejsmi: poszukiwni końzymy, gdy indeksy mijją się: poszukiwni końzymy, gdy indeksy mijją się: wywoł QuikSort() tylko dl elementów z zkresu [2,3], gdyż po lewej stro rozmir tliy do posortowni wynosi 1: QuikSort(t,2,3); rozmir ou tli do posortowni wynosi 1 wię m nowyh wywołń Informtyk 2, studi stjonrne I stopni Rok kdemiki 2012/2013, Wykłd nr 7 47/66 Informtyk 2, studi stjonrne I stopni Rok kdemiki 2012/2013, Wykłd nr 7 48/66 Sortow szykie (Quik-Sort) QuikSort(t,4,5): element środkowy dl zkresu [4,5]: (4+5)/2 = 4, x = t[4] = 6 od lewej szukmy t[i] x, od prwej t[j] x, zmienimy elementy miejsmi: poszukiwni końzymy, gdy indeksy mijją się: rozmir ou tli do posortowni wynosi 1 wię m nowyh wywołń Sortow szykie (Quik-Sort) Funkj w języku C: void QuikSort(int t[], int l, int r) int i,j,x,y; i=l; j=r; x=t[(l+r)/2]; do while (t[i]<x) i++; while (x<t[j]) j--; if (i<=j) y=t[i]; t[i]=t[j]; t[j]=y; i++; j--; while (i<=j); if (l<j) QuikSort(t,l,j); if (i<r) QuikSort(t,i,r);

13 Rok kdemiki 2012/2013, Wykłd nr 7 49/66 Rok kdemiki 2012/2013, Wykłd nr 7 50/66 Funkj qsort() w języku C lgorytm Quik-Sort zostł zimplementowny w języku C w funkji: QSORT stdli.h void qsort(void *z, size_t n, size_t size, (*funkj)(onst void *element1, onst void *element2)); funkj qsort() sortuje metodą Quik-Sort tlię wskzywną przez rgument z i zwierjąą n elementów o rozmirze size funkj qsort() posługuje się funkją porównująą funkj(), której rgumentmi są wskzni do elementów tliy z funkj() powinn zwrć wrtośi: < 0, gdy *element1 < *element2 == 0, gdy *element1 == *element2 > 0, gdy *element1 > *element2 Funkj qsort() w języku C - przykłd (1/2) #inlude <stdio.h> #inlude <stdli.h> #inlude <time.h> #define N 10 void generuj(int t[]) int i; srnd(time(null)); for (i=0;i<n;i++) t[i]=rnd()%100; void drukuj(int t[]) int i; for (i=0;i<n;i++) printf("%2d ",t[i]); printf("\n"); Rok kdemiki 2012/2013, Wykłd nr 7 51/66 Rok kdemiki 2012/2013, Wykłd nr 7 52/66 Funkj qsort() w języku C - przykłd (2/2) int funkj(onst void *element1, onst void *element2) if (*(int*)element1 < *(int*)element2) return -1; if (*(int*)element1 == *(int*)element2) return 0; if (*(int*)element1 > *(int*)element2) return 1; int min() int t[n]; generuj(t); drukuj(t); printf("\nqsort:\n"); qsort((void*)t,(size_t)n,sizeof(int),funkj); drukuj(t); system("pause"); return (0); Funkj qsort() w języku C - przykłd (2/2) int funkj(onst void *element1, onst void *element2) if (*(int*)element1 < qsort: *(int*)element2) return -1; if (*(int*)element1 == 6 *(int*)element2) return 27 0; 31 if (*(int*)element1 > *(int*)element2) return 1; int min() int t[n]; generuj(t); drukuj(t); printf("\nqsort:\n"); qsort((void*)t,(size_t)n,sizeof(int),funkj); drukuj(t); system("pause"); return (0);

14 Rok kdemiki 2012/2013, Wykłd nr 7 53/66 Rok kdemiki 2012/2013, Wykłd nr 7 54/66 Mnoże mierzy przez mierz Mnoże mierzy przez mierz N Operj: C = A B A[N][M] - mierz N M - elementow B[M][K] - mierz M K - elementow C[N][K] - mierz N K - elementow = N M N (i) Operj: C = A B (A[N][M],B[M][K],C[N][K]) = N (i) K (k) M (j) K (k) Progrm w języku C: M (j) = = = K = = = M K = = = for (i=0; i<n; i++) for (k=0; k<k; k++) C[i][k] = 0.0; for (j=0; j<m; j++) C[i][k] += A[i][j] * B[j][k]; M ik = j= i = 1,2, K, N ij jk, 1 k = 1,2, K, K Koszt lgorytmu: O( n 3 ) Rok kdemiki 2012/2013, Wykłd nr 7 55/66 Rok kdemiki 2012/2013, Wykłd nr 7 56/66 Mnoże mierzy przez mierz Mnoże mierzy przez mierz n szykość wykonywni olizeń wpływ tylko liz operji zmiennoprzeinkowyh, le tkże sposó poierni dnyh z pmięi komputer oene systemy komputerowe mją hierrhizną udowę pmięi: rejestry proesor pmięć podręzn (he) pmięć operyjn pmięć zewnętrzn olizeni są efektyw wykonywne, gdy odywją się n zmiennyh znjdująyh się w jk njszyszej pmięi rozptrzmy dw lgorytmy mnożeni mierzy: Algorytm nr 1 for (i=0; i<n; i++) for (k=0; k<n; k++) for (j=0; j<n; j++) C[i][k] += A[i][j]*B[j][k]; Algorytm nr 2 for (i=0; i<n; i++) for (j=0; j<n; j++) for (k=0; k<n; k++) C[i][k] += A[i][j]*B[j][k]; mierze: proesor: Intel Core i5-2410m 2,30 GHz kompiltor: Mirosoft Visul C Stndrd Edition Algorytm nr 1: ez optymlizji: 268,021 [s] z optymlizją: 92,053 [s] Algorytm nr 2: ez optymlizji: 49,409 [s] z optymlizją: 6,270 [s]

15 Rok kdemiki 2012/2013, Wykłd nr 7 57/66 Rok kdemiki 2012/2013, Wykłd nr 7 58/66 Mnoże mierzy przez mierz Mnoże mierzy przez mierz Metod przehowywni mierzy w pmięi liniowej Algorytm nr 1 N M [0][0] [0][1] [0][2] [0][3] [1][0] [1][1] [1][2] [1][3] for (i=0; i<n; i++) for (k=0; k<k; k++) for (j=0; j<m; j++) C[i][k] += A[i][j] * B[j][k]; C A B [2][0] [2][1] [2][2] [2][3] mierz w pmięi liniowej (wektor) mierz Pmięć podręzn (he memory) Algorytm nr 2 for (i=0; i<n; i++) for (j=0; j<m; j++) for (k=0; k<k; k++) C[i][k] += A[i][j] * B[j][k]; C A B [0][0] [0][1] [0][2] [0][3] [1][0] [1][1] [1][2] [1][3] [2][0] [2][1] [2][2] [2][3] Rok kdemiki 2012/2013, Wykłd nr 7 59/66 Rok kdemiki 2012/2013, Wykłd nr 7 60/66 Biliotek numeryzn BLAS BLAS - Bsi Liner Alger Suprogrms Ziór proedur służąyh do wykonywni operji n podstwowyh oiekth lgery liniowej: sklrh wektorh mierzh Stron główn: Rok pulikji: 1979 Oryginl npisn w języku Fortrn 77 Osługuje lizy: rzezywiste pojedynzej i podwójnej preyzji zespolone pojedynzej i podwójnej preyzji Biliotek numeryzn BLAS Wyróżni się 3 poziomy strkji lgorytmów BLAS BLAS Level 1 operje typu wektor-wektor (dodw wektorów, normy wektor, ilozyn sklrny wektorów) y α x + y BLAS Level 2 operje typu mierz-wektor (mnoże mierzy przez wektor) y αax + y BLAS Level 3 operje typu mierz-mierz (mnoże mierzy przez mierz) C αa B + C

16 Rok kdemiki 2012/2013, Wykłd nr 7 61/66 Rok kdemiki 2012/2013, Wykłd nr 7 62/66 BLAS - Nzwy proedur BLAS - Implementje DGEMV - mnoże mierzy przez wektor, mierz i wektor zwierją lizy rzezywiste podwójnej preyzji y α A x + β y lu y α A x + β y SGEMM - mnoże mierzy przez mierz, mierze zwierją lizy rzezywiste pojedynzej preyzji T Stron główn: Stron główn zwier zoptymlizowną iliotekę BLAS MKL (Intel) Intel Mth Kernel Lirry (Intel MKL) v11 y α op( A) op( B) + β C op( X) = X, op( X) = X, op( X) = onjg( X SSWAP - zmin wektorów zwierjąyh lizy rzezywiste pojedynzej preyzji T x y T ) ACML (AMD) AMD Core Mth Lirry ATLAS (open soure) Automtilly Tuned Liner Alger Softwre Rok kdemiki 2012/2013, Wykłd nr 7 63/66 Rok kdemiki 2012/2013, Wykłd nr 7 64/66 GPGPU i CUDA CUDA - Jk używć? GPGPU - Generl Purpose omputing on Grphis Proessing Units CUDA (Compute Unified Devie Arhiteture) hrdwre - równoległ rhitektur olizeniow GPU softwre - kompiltor nv, ilioteki i inne nrrzędzi NVIDIA Corportion (USA) Pierwsz wersj: luty 2007 Stron WWW: Lienj: freewre Sprwdzić zy krt grfizn w komputerze osługuje CUDA wszystkie nowe krty grfizne NVIDIA są komptyilne z CUDA Śiągnąć oprogrmow CUDA The CUDA Driver - zintegrowny ze sterownikiem krty grfiznej The CUDA Toolkit - zwier nrzędzi potrzene do kompilowni plikji z wykorzystm Mirosoft Visul Studio (nrzędzi, ilioteki, pliki ngłówkowe, inne zsoy) The GPU Computing SDK - przykłdowe progrmy Zinstlowć CUDA driver (jeśli jest to kozne) Zinstlowć oprogrmow CUDA - Toolkit, SDK Użyć szlonu (templte projet) do stworzeni włsnego progrmu wykorzystująego CUDA

17 Rok kdemiki 2012/2013, Wykłd nr 7 65/66 Rok kdemiki 2012/2013, Wykłd nr 7 66/66 CUBLAS Ko wykłdu nr 7 Biliotek CUBLAS - implementj BLAS (Bsi Liner Alger Suprogrms) dl krt grfiznyh NVIDIA i środowisk CUDA Zstosow CUBLAS w progrmie wymg: inijlizji ilioteki CUBLAS: ulsinit() przydzieleni pmięi GPU n mierze i wektory: ulsallo() przesłni mierzy i wektorów do pmięi GPU: ulssetmtrix() wywołni odpowiednih funkji CUBLAS: ulssgemm() przesłni wyników olizeń z pmięi GPU do pmięi RAM komputer: ulsgetmtrix() zwolni pmięi GPU: ulsfree() zkońzeni pry ilioteki CUBLAS: ulsshutdown() Dziękuję z uwgę!

Przykład: QS(tab,0,5); Sortowanie. Mnożenie macierzy. dr inż. Jarosław Forenc

Przykład: QS(tab,0,5); Sortowanie. Mnożenie macierzy. dr inż. Jarosław Forenc Informtyk 1, studi stjonrne I stopni Rok kdemiki 20/2014, Wykłd nr 7 2/27 Pln wykłdu nr 7 Informtyk 1 Politehnik Biłostok - Wydził Elektryzny Elektrotehnik, semestr II, studi stjonrne I stopni Rok kdemiki

Bardziej szczegółowo

Mnożenie macierzy Metody skrócenia czasu mnożenia macierzy. dr inż. Jarosław Forenc , K. metoda Strassena zmiana implementacji algorytmu

Mnożenie macierzy Metody skrócenia czasu mnożenia macierzy. dr inż. Jarosław Forenc , K. metoda Strassena zmiana implementacji algorytmu Infortyk studi stjonrne I stopni dr inż. Jrosłw Foren Rok kdeiki 04/0 Wykłd nr 8 /9 Pln wykłdu nr 8 Infortyk Politehnik iłostok - Wydził Elektryzny Elektrotehnik seestr II studi stjonrne I stopni Rok kdeiki

Bardziej szczegółowo

Programowanie obiektowe w języku C++ dr inż. Jarosław Forenc. Przeładowanie (przeciążanie) operatorów. dziedziczenie funkcje wirtualne

Programowanie obiektowe w języku C++ dr inż. Jarosław Forenc. Przeładowanie (przeciążanie) operatorów. dziedziczenie funkcje wirtualne Rok kdemiki 20/20, Wykłd nr 4 2/44 Pln wykłdu nr 4 Informtyk 2 Politehnik Biłostok - Wydził Elektryzny Elektrotehnik, semestr III, studi stjonrne I stopni Rok kdemiki 20/20 Progrmownie oiektowe w języku

Bardziej szczegółowo

dr inż. Jarosław Forenc

dr inż. Jarosław Forenc Informatyka 1 Politechnika Białostocka - Wydział Elektryczny Elektrotechnika, semestr II, studia stacjonarne I stopnia Rok akademicki 2012/2013 Wykład nr 7 (10.04.2013) Rok akademicki 2012/2013, Wykład

Bardziej szczegółowo

Semantyka i Weryfikacja Programów - Laboratorium 2 Działania na ułamkach, krotki i rekordy

Semantyka i Weryfikacja Programów - Laboratorium 2 Działania na ułamkach, krotki i rekordy Semntyk i Weryfikj Progrmów - Lortorium Dziłni n ułmkh, krotki i rekory Cz. I. Dziłni n ułmkh Prolem. Oprowć zestw funkji o ziłń rytmetyznyh n ułmkh zwykłyh posti q, gzie, są lizmi łkowitymi i 0. Rozwiąznie

Bardziej szczegółowo

Wprowadzenie do Sieci Neuronowych Łańcuchy Markowa

Wprowadzenie do Sieci Neuronowych Łańcuchy Markowa Projekt pn. Wzmonienie potenjłu dydktyznego UMK w Toruniu w dziedzinh mtemtyzno-przyrodnizyh relizowny w rmh Poddziłni 4.1.1 Progrmu Operyjnego Kpitł Ludzki Wprowdzenie do Siei Neuronowyh Łńuhy Mrkow Mj

Bardziej szczegółowo

Połączenie (1) Optymalizacja poleceń SQL Część 3. Algorytm nested loops. Połączenie (2)

Połączenie (1) Optymalizacja poleceń SQL Część 3. Algorytm nested loops. Połączenie (2) Połązenie () Optymlizj poleeń SQL zęść. Metody połązeń, metody sortowni, wskzówki Operj inrn zwsze udził iorą dwie tele, jedn zostje nzwn telą zewnętrzną, drug telą wewnętrzną. W przypdku poleeni łąząego

Bardziej szczegółowo

Wprowadzenie do Sieci Neuronowych Łańcuchy Markowa

Wprowadzenie do Sieci Neuronowych Łańcuchy Markowa Wprowdzenie do Siei Neuronowyh Łńuhy Mrkow Mj Czoków, Jrosłw Piers 213-1-14 1 Przypomnienie Łńuh Mrkow jest proesem stohstyznym (iągiem zmiennyh losowyh), w którym rozkłd zmiennej w hwili t zleży wyłąznie

Bardziej szczegółowo

Rys Wyrównanie spostrzeżeń zawarunkowanych jednakowo dokładnych C. KRAKOWIANY

Rys Wyrównanie spostrzeżeń zawarunkowanych jednakowo dokładnych C. KRAKOWIANY Rys. 9.. Wyrównnie spostrzeżeń zwrunkownyh jednkowo dokłdnyh C. KRAKOWIANY 9.9. Informje wstępne o krkowinh Krkowin jest zespołem liz rozmieszzonyh w prostokątnej teli o k kolumnh i w wierszh, dl którego

Bardziej szczegółowo

Algebra Boole a. ccc dr inŝ. Jarosław Forenc

Algebra Boole a. ccc dr inŝ. Jarosław Forenc Informtyk, studi stjonrne I stopni dr inŝ. Jrosłw Foren Rok kdemiki 29/2, Wykłd nr 5 2/38 Pln wykłdu nr 5 Informtyk Politehnik Biłostok - Wydził Elektryzny Elektrotehnik, semestr II, studi stjonrne I stopni

Bardziej szczegółowo

ZADANIA Z ZAKRESU SZKOŁY PODSTAWOWEJ, GIMNAZJUM I SZKOŁY ŚREDNIEJ

ZADANIA Z ZAKRESU SZKOŁY PODSTAWOWEJ, GIMNAZJUM I SZKOŁY ŚREDNIEJ ZADANIA Z ZAKRESU SZKOŁY PODSTAWOWEJ, GIMNAZJUM I SZKOŁY ŚREDNIEJ Nrsowć wkres funkji: f() = + Nrsowć wkres funkji: f() = + Nrsowć wkres funkji: f() = + + Dl jkih wrtośi A, B zhodzi równość: + +5+6 = A

Bardziej szczegółowo

Programowanie obiektowe w języku C++ Operacje na wektorach i macierzach. dr inż. Jarosław Forenc. Dziedziczenie. funkcje wirtualne (polimorfizm)

Programowanie obiektowe w języku C++ Operacje na wektorach i macierzach. dr inż. Jarosław Forenc. Dziedziczenie. funkcje wirtualne (polimorfizm) Rok kdemiki 0/0, Wykłd r 6 /4 Pl wykłdu r 6 Iformtyk Politehik Biłostok - Wydził Elektryzy Elektrotehik, semestr III, studi stjore I stopi Rok kdemiki 0/0 Progrmowie oiektowe w języku C++ dziedzizeie fukje

Bardziej szczegółowo

G i m n a z j a l i s t ó w

G i m n a z j a l i s t ó w Ko³o Mtemtyzne G i m n z j l i s t ó w 1. Lizy,, spełniją wrunki: (1) ++ = 0, 1 () + + 1 + + 1 + = 1 4. Olizyć wrtość wyrżeni w = + + Rozwiąznie Stowrzyszenie n rzez Edukji Mtemtyznej Zestw 7 szkie rozwizń

Bardziej szczegółowo

FUNKCJA KWADRATOWA. RÓWNANIA I NIERÓWNOŚCI DRUGIEGO STOPNIA.

FUNKCJA KWADRATOWA. RÓWNANIA I NIERÓWNOŚCI DRUGIEGO STOPNIA. Oprownie: Elżiet Mlnowsk FUNKCJA KWADRATOWA. RÓWNANIA I NIERÓWNOŚCI DRUGIEGO STOPNIA. Określeni podstwowe: Jeżeli kżdej lizie x z pewnego zioru lizowego X przporządkown jest dokłdnie jedn liz, to mówim,

Bardziej szczegółowo

Zadania. I. Podzielność liczb całkowitych

Zadania. I. Podzielność liczb całkowitych Zdni I. Podzielność liczb cłkowitych. Pewn liczb sześciocyfrow kończy się cyfrą 5. Jeśli tę cyfrę przestwimy n miejsce pierwsze ze strony lewej to otrzymmy nową liczbę cztery rzy większą od poprzedniej.

Bardziej szczegółowo

WYZNACZNIKI. . Gdybyśmy rozważali układ dwóch równań liniowych, powiedzmy: Takie układy w matematyce nazywa się macierzami. Przyjmijmy definicję:

WYZNACZNIKI. . Gdybyśmy rozważali układ dwóch równań liniowych, powiedzmy: Takie układy w matematyce nazywa się macierzami. Przyjmijmy definicję: YZNACZNIKI Do opisu pewnh oiektów nie wstrz użć liz. ie n przkłd, że do opisni sił nleż użć wektor. Sił to przeież nie tlko wielkość le i jej punkt przłożeni, zwrot orz kierunek dziłni. Zte jedną lizą

Bardziej szczegółowo

Semantyka i Weryfikacja Programów - Laboratorium 7

Semantyka i Weryfikacja Programów - Laboratorium 7 Semntyk i Weryfikj Progrmów - Lortorium 7 Weryfikj twierdzeń logiznyh Cel. Celem ćwizeni jest zpoznnie się z metodą utomtyznego dowodzeni twierdzeń, tzn. weryfikji, zy dne twierdzenie jest tutologią (twierdzenie

Bardziej szczegółowo

Wektor kolumnowy m wymiarowy macierz prostokątna o wymiarze n=1 Wektor wierszowy n wymiarowy macierz prostokątna o wymiarze m=1

Wektor kolumnowy m wymiarowy macierz prostokątna o wymiarze n=1 Wektor wierszowy n wymiarowy macierz prostokątna o wymiarze m=1 Rchunek mcierzowy Mcierzą A nzywmy funkcję 2-zmiennych, któr prze liczb nturlnych (i,j) gdzie i = 1,2,3,4.,m; j = 1,2,3,4,n przyporządkowuje dokłdnie jeden element ij. 11 21 A = m1 12 22 m2 1n 2n mn Wymirem

Bardziej szczegółowo

Elementy znajdujące się w opakowaniu mogą różnić się w zależności od kraju, w którym zakupiono urządzenie. Przewód zasilający do gniazdka ściennego

Elementy znajdujące się w opakowaniu mogą różnić się w zależności od kraju, w którym zakupiono urządzenie. Przewód zasilający do gniazdka ściennego Podręznik szykiej osługi Zznij tutj ADS-2100 Przed skonfigurowniem urządzeni zpoznj się z Przewodnikiem Bezpiezeństw Produktu urządzeni. Nstępnie zpoznj się z niniejszym Podręznikiem szykiej osługi w elu

Bardziej szczegółowo

MODEL ODPOWIEDZI I SCHEMAT OCENIANIA ARKUSZA EGZAMINACYJNEGO II

MODEL ODPOWIEDZI I SCHEMAT OCENIANIA ARKUSZA EGZAMINACYJNEGO II Egzmin mturlny z informtyki MODEL ODPOWIEDZI I SCHEMAT OCENIANIA ARKUSZA EGZAMINACYJNEGO II Numer zdni Numer punktu Etpy rozwiązni Z podnie poprwnego przedziłu dl firmy D1: [1 ; 3617,62] 2 punkty. W przypdku

Bardziej szczegółowo

Algorytmy komputerowe. dr inŝ. Jarosław Forenc

Algorytmy komputerowe. dr inŝ. Jarosław Forenc Rok akademicki 2009/2010, Wykład nr 8 2/24 Plan wykładu nr 8 Informatyka 1 Politechnika Białostocka - Wydział Elektryczny Elektrotechnika, semestr II, studia niestacjonarne I stopnia Rok akademicki 2009/2010

Bardziej szczegółowo

2. Funktory TTL cz.2

2. Funktory TTL cz.2 2. Funktory TTL z.2 1.2 Funktory z otwrtym kolektorem (O.. open olletor) ysunek poniżej przedstwi odnośny frgment płyty zołowej modelu. Shemt wewnętrzny pojedynzej rmki NAND z otwrtym kolektorem (O..)

Bardziej szczegółowo

4. RACHUNEK WEKTOROWY

4. RACHUNEK WEKTOROWY 4. RACHUNEK WEKTOROWY 4.1. Wektor zczepiony i wektor swoodny Uporządkowną prę punktów (A B) wyznczjącą skierowny odcinek o początku w punkcie A i końcu w punkcie B nzywmy wektorem zczepionym w punkcie

Bardziej szczegółowo

2.3.1. Iloczyn skalarny

2.3.1. Iloczyn skalarny 2.3.1. Ilon sklrn Ilonem sklrnm (sklrowm) dwóh wektorów i nwm sklr równ ilonowi modułów ou wektorów pre kosinus kąt wrtego międ nimi. α O Rs. 2.8. Ilustrj do definiji ilonu sklrnego Jeżeli kąt międ wektormi

Bardziej szczegółowo

Kodowanie liczb. Kodowanie stałopozycyjne liczb całkowitych. Niech liczba całkowita a ma w systemie dwójkowym postać: Kod prosty

Kodowanie liczb. Kodowanie stałopozycyjne liczb całkowitych. Niech liczba całkowita a ma w systemie dwójkowym postać: Kod prosty Kodownie licz Kodownie stłopozycyjne licz cłkowitych Niech licz cłkowit m w systemie dwójkowym postć: nn 0 Wtedy może yć on przedstwion w postci ( n+)-itowej przy pomocy trzech niżej zdefiniownych kodów

Bardziej szczegółowo

a) b) Rys. 6.1. Schemat ideowo-konstrukcyjny układu do przykładu 6.1 a) i jego schemat blokowy

a) b) Rys. 6.1. Schemat ideowo-konstrukcyjny układu do przykładu 6.1 a) i jego schemat blokowy 04 6. Ztoownie metod hemtów lokowh do nliz włśiwośi ukłdów utomtki Shemt lokow ukłdu utomtki jet formą zpiu mtemtznego modelu dnego ukłdu, n podtwie której, wkorztują zd przedtwione rozdzile 3.7, możn

Bardziej szczegółowo

dr inż. Jarosław Forenc

dr inż. Jarosław Forenc Informatyka 1 Politechnika Białostocka - Wydział Elektryczny Elektrotechnika, semestr II, studia stacjonarne I stopnia Rok akademicki 2014/2015 Wykład nr 6 (25.05.2015) Rok akademicki 2014/2015, Wykład

Bardziej szczegółowo

Podstawy programowania obiektowego

Podstawy programowania obiektowego 1/3 Podstwy progrmowni oiektowego emil: m.tedzki@p.edu.pl stron: http://rgorn.p.ilystok.pl/~tedzki/ Mrek Tędzki Wymgni wstępne: Wskzn yły znjomość podstw progrmowni strukturlnego (w dowolnym języku). Temty

Bardziej szczegółowo

KLUCZ PUNKTOWANIA ODPOWIEDZI

KLUCZ PUNKTOWANIA ODPOWIEDZI Egzmin mturlny mj 009 INFORMATYKA POZIOM PODSTAWOWY KLUCZ PUNKTOWANIA ODPOWIEDZI Informtyk poziom podstwowy CZ I Nr zdni Nr podpunktu Mks. punktj z z zdni Mks. punktj z zdnie 1. Z poprwne uzupe nienie

Bardziej szczegółowo

Rozwiązania maj 2017r. Zadania zamknięte

Rozwiązania maj 2017r. Zadania zamknięte Rozwiązni mj 2017r. Zdni zmknięte Zd 1. 5 16 5 2 5 2 Zd 2. 5 2 27 2 23 2 2 2 2 Zd 3. 2log 3 2log 5log 3 log 5 log 9 log 25log Zd. 120% 8910 1,2 8910 2,2 8910 $%, 050 Zd 5. Njłtwiej jest zuwżyć że dl 1

Bardziej szczegółowo

Szkice rozwiązań zadań zawody rejonowe 2019

Szkice rozwiązań zadań zawody rejonowe 2019 XVI Śląski Konkurs Mtemtyzny Szkie rozwiązń zdń zwody rejonowe 9 Zdnie. Znjdź wszystkie lizy pierwsze p, dl któryh liz pp+ + też jest lizą pierwszą. Rozwiąznie Jeżeli p, to pp+ + 3 + i jest to liz złożon.

Bardziej szczegółowo

WYMAGANIA EDUKACYJNE Z MATEMATYKI W KLASIE IIc ZAKRES PODSTAWOWY I ROZSZERZONY

WYMAGANIA EDUKACYJNE Z MATEMATYKI W KLASIE IIc ZAKRES PODSTAWOWY I ROZSZERZONY WYMAGANIA EDUKACYJNE Z MATEMATYKI W KLASIE IIc ZAKRES PODSTAWOWY I ROZSZERZONY. JĘZYK MATEMATYKI oblicz wrtość bezwzględną liczby rzeczywistej stosuje interpretcję geometryczną wrtości bezwzględnej liczby

Bardziej szczegółowo

Realizacje zmiennych są niezależne, co sprawia, że ciąg jest ciągiem niezależnych zmiennych losowych,

Realizacje zmiennych są niezależne, co sprawia, że ciąg jest ciągiem niezależnych zmiennych losowych, Klsyczn Metod Njmniejszych Kwdrtów (KMNK) Postć ć modelu jest liniow względem prmetrów (lbo nleży dokonć doprowdzeni postci modelu do liniowości względem prmetrów), Zmienne objśnijące są wielkościmi nielosowymi,

Bardziej szczegółowo

Algebra Boola i podstawy systemów liczbowych. Ćwiczenia z Teorii Układów Logicznych, dr inż. Ernest Jamro. 1. System dwójkowy reprezentacja binarna

Algebra Boola i podstawy systemów liczbowych. Ćwiczenia z Teorii Układów Logicznych, dr inż. Ernest Jamro. 1. System dwójkowy reprezentacja binarna lger Bool i podstwy systemów liczowych. Ćwiczeni z Teorii Ukłdów Logicznych, dr inż. Ernest Jmro. System dwójkowy reprezentcj inrn Ukłdy logiczne operują tylko n dwóch stnch ozncznymi jko zero (stn npięci

Bardziej szczegółowo

Oznaczenia: K wymagania konieczne; P wymagania podstawowe; R wymagania rozszerzające; D wymagania dopełniające; W wymagania wykraczające

Oznaczenia: K wymagania konieczne; P wymagania podstawowe; R wymagania rozszerzające; D wymagania dopełniające; W wymagania wykraczające Wymgni edukcyjne z mtemtyki ls 2 b lo Zkres podstwowy Oznczeni: wymgni konieczne; wymgni podstwowe; R wymgni rozszerzjące; D wymgni dopełnijące; W wymgni wykrczjące Temt lekcji Zkres treści Osiągnięci

Bardziej szczegółowo

Z INFORMATYKI RAPORT

Z INFORMATYKI RAPORT OKRĘGOWA KOMISJA EGZAMINACYJNA W POZNANIU WYNIKI EGZAMINU MATURALNEGO Z INFORMATYKI RAPORT WOJEWÓDZTWA LUBUSKIE*WIELKOPOLSKIE*ZACHODNIOPOMORSKIE 2 Egzmin mturlny z informtyki zostł przeprowdzony w łym

Bardziej szczegółowo

Macierz. Wyznacznik macierzy. Układ równań liniowych

Macierz. Wyznacznik macierzy. Układ równań liniowych Temt wykłdu: Mcierz. Wyzncznik mcierzy. Ukłd równń liniowych Kody kolorów: żółty nowe pojęcie pomrńczowy uwg kursyw komentrz * mterił ndobowiązkowy Ann Rjfur, Mtemtyk Zgdnieni. Pojęci. Dziłni n mcierzch.

Bardziej szczegółowo

Wymagania edukacyjne matematyka klasa 2 zakres podstawowy 1. SUMY ALGEBRAICZNE

Wymagania edukacyjne matematyka klasa 2 zakres podstawowy 1. SUMY ALGEBRAICZNE Wymgni edukcyjne mtemtyk kls 2 zkres podstwowy 1. SUMY ALGEBRAICZNE Uczeń otrzymuje ocenę dopuszczjącą lub dostteczną, jeśli: rozpoznje jednominy i sumy lgebriczne oblicz wrtości liczbowe wyrżeń lgebricznych

Bardziej szczegółowo

4.6. Gramatyki regularne

4.6. Gramatyki regularne 4.6. Grmtyki regulrne G = < N,T,P,Z > jest grmtyką prwostronnie liniową, jeśli jej produkcje mją postć: ( i) U xv x T * U,V N ( ii) U x G = < N,T,P,Z > jest grmtyką prwostronnie regulrną, jeśli jej produkcje

Bardziej szczegółowo

WYŻSZA SZKOŁA INFORMATYKI STOSOWANEJ I ZARZĄDZANIA

WYŻSZA SZKOŁA INFORMATYKI STOSOWANEJ I ZARZĄDZANIA Mteriły do wykłdu MATEMATYKA DYSKRETNA dl studiów zocznych cz. Progrm wykłdu: KOMBINATORYKA:. Notcj i podstwowe pojęci. Zlicznie funkcji. Permutcje. Podziory zioru. Podziory k-elementowe. Ziory z powtórzenimi

Bardziej szczegółowo

Analiza matematyczna i algebra liniowa

Analiza matematyczna i algebra liniowa Anliz mtemtyczn i lgebr liniow Mteriły pomocnicze dl studentów do wykłdów Mcierze liczbowe i wyznczniki. Ukłdy równń liniowych. Mcierze. Wyznczniki. Mcierz odwrotn. Równni mcierzowe. Rząd mcierzy. Ukłdy

Bardziej szczegółowo

Metoda List łańcuchowych

Metoda List łańcuchowych Metod List łńuhowyh Zkłdnie krtoteki wyszukiwwzej: Zkłdmy iż znny jest system wyszukiwni S wię zbiór obiektów X trybutów A wrtośi tyh trybutów V orz funkj informji : X A V. Obiekty opisne są ilozynem odpowiednih

Bardziej szczegółowo

1. Wstęp. Pojęcie grafu przepływowego. Niech pewien system liniowy będzie opisany układem liniowych równań algebraicznych

1. Wstęp. Pojęcie grafu przepływowego. Niech pewien system liniowy będzie opisany układem liniowych równań algebraicznych Owody i Ukłdy Anliz ukłdów z pomoą grfów przepływowy Mteriły Pomonize. Wstęp. Pojęie grfu przepływowego. Nie pewien system liniowy ędzie opisny ukłdem liniowy równń lgerizny x + x x + x gdzie: x, x - zmienne

Bardziej szczegółowo

RBD Relacyjne Bazy Danych

RBD Relacyjne Bazy Danych Wykłd 6 RBD Relcyjne Bzy Dnych Bzy Dnych - A. Dwid 2011 1 Bzy Dnych - A. Dwid 2011 2 Sum ziorów A i B Teori ziorów B A R = ) ( Iloczyn ziorów A i B ( ) B A R = Teori ziorów Różnic ziorów ( A) i B Iloczyn

Bardziej szczegółowo

Propozycja przedmiotowego systemu oceniania wraz z określeniem wymagań edukacyjnych (zakres podstawowy)

Propozycja przedmiotowego systemu oceniania wraz z określeniem wymagań edukacyjnych (zakres podstawowy) Propozycj przedmiotowego systemu ocenini wrz z określeniem wymgń edukcyjnych (zkres podstwowy) Proponujemy, by omwijąc dne zgdnienie progrmowe lub rozwiązując zdnie, nuczyciel określł do jkiego zkresu

Bardziej szczegółowo

Wspomaganie obliczeń za pomocą programu MathCad

Wspomaganie obliczeń za pomocą programu MathCad Wprowdzenie do Mthcd' Oprcowł:M. Detk P. Stąpór Wspomgnie oliczeń z pomocą progrmu MthCd Definicj zmiennych e f g h 8 Przykłd dowolnego wyrŝeni Ay zdefinowc znienną e wyierz z klwitury kolejno: e: e f

Bardziej szczegółowo

T W O R Z Y M Y. 15 godzin w cyklu 3-godzinnym

T W O R Z Y M Y. 15 godzin w cyklu 3-godzinnym T W O R Z Y M Y 5 godzin -godzinnym Szzegółowe ele ksztłeni i wyhowni: doskonlenie umiejętnośi pry z edytorem grfiznym poznnie zsd poprwnego tworzeni prezentji multimedilnyh nyie umiejętnośi smodzielnego

Bardziej szczegółowo

usuwa niewymierność z mianownika wyrażenia typu

usuwa niewymierność z mianownika wyrażenia typu Wymgni edukcyjne n poszczególne oceny z mtemtyki Kls pierwsz zkres podstwowy. LICZBY RZECZYWISTE podje przykłdy liczb: nturlnych, cłkowitych, wymiernych, niewymiernych, pierwszych i złożonych orz przyporządkowuje

Bardziej szczegółowo

PRZEŁĄCZNIK MIEJSC POMIAROWYCH PMP

PRZEŁĄCZNIK MIEJSC POMIAROWYCH PMP CZAKI THERMO-PRODUCT ul. 19 Kwietni 58 05-090 Rszyn-Ryie tel. (22) 7202302 fx. (22) 7202305 www.zki.pl hndlowy@zki.pl PRZEŁĄCZNIK MIEJSC POMIAROWYCH PMP-201-10 INSTRUKCJA OBSŁUGI GWARANCJA Spis treśi 1.

Bardziej szczegółowo

PODSTAWY BAZ DANYCH Wykład 3 2. Pojęcie Relacyjnej Bazy Danych

PODSTAWY BAZ DANYCH Wykład 3 2. Pojęcie Relacyjnej Bazy Danych PODSTAWY BAZ DANYCH Wykłd 3 2. Pojęcie Relcyjnej Bzy Dnych 2005/2006 Wykłd "Podstwy z dnych" 1 Rozkłdlno dlność schemtów w relcyjnych Przykłd. Relcj EGZ(U), U := { I, N, P, O }, gdzie I 10 10 11 N f f

Bardziej szczegółowo

Matematyczne Podstawy Informatyki

Matematyczne Podstawy Informatyki Mtemtyczne Podstwy Informtyki dr inż. Andrzej Grosser Instytut Informtyki Teoretycznej i Stosownej Politechnik Częstochowsk Rok kdemicki 2013/2014 Podstwowe pojęci teorii utomtów I Alfetem jest nzywny

Bardziej szczegółowo

Co można zrobić za pomocą maszyny Turinga? Wszystko! Maszyna Turinga potrafi rozwiązać każdy efektywnie rozwiązywalny problem algorytmiczny!

Co można zrobić za pomocą maszyny Turinga? Wszystko! Maszyna Turinga potrafi rozwiązać każdy efektywnie rozwiązywalny problem algorytmiczny! TEZA CHURCHA-TURINGA Mzyn Turing: m końzenie wiele tnów zpiuje po jenym ymolu n liniowej tśmie Co możn zroić z pomoą mzyny Turing? Wzytko! Mzyn Turing potrfi rozwiązć kży efektywnie rozwiązywlny prolem

Bardziej szczegółowo

WYMAGANIA I KRYTERIA OCENIANIA Z MATEMATYKI W 3 LETNIM LICEUM OGÓLNOKSZTAŁCĄCYM

WYMAGANIA I KRYTERIA OCENIANIA Z MATEMATYKI W 3 LETNIM LICEUM OGÓLNOKSZTAŁCĄCYM WYMAGANIA I KRYTERIA OCENIANIA Z MATEMATYKI W 3 LETNIM LICEUM OGÓLNOKSZTAŁCĄCYM Kls drug A, B, C, D, E, G, H zkres podstwowy 1. FUNKCJA LINIOWA rozpoznje funkcję liniową n podstwie wzoru lub wykresu rysuje

Bardziej szczegółowo

Wymagania na ocenę dopuszczającą z matematyki klasa II Matematyka - Babiański, Chańko-Nowa Era nr prog. DKOS 4015-99/02

Wymagania na ocenę dopuszczającą z matematyki klasa II Matematyka - Babiański, Chańko-Nowa Era nr prog. DKOS 4015-99/02 Wymgni n ocenę dopuszczjącą z mtemtyki kls II Mtemtyk - Bbiński, Chńko-Now Er nr prog. DKOS 4015-99/02 Temt lekcji Zkres treści Osiągnięci uczni WIELOMIANY 1. Stopień i współczynniki wielominu 2. Dodwnie

Bardziej szczegółowo

WYMAGANIA NA OCENĘ DOPUSZCZAJĄCĄ DLA UCZNIÓW KLASY Ia TECHNIKUM

WYMAGANIA NA OCENĘ DOPUSZCZAJĄCĄ DLA UCZNIÓW KLASY Ia TECHNIKUM WYMAGANIA NA OCENĘ DOPUSZCZAJĄCĄ DLA UCZNIÓW KLASY I TECHNIKUM Egzmin poprwkowy n ocenę dopuszczjącą będzie obejmowł zdni zgodne z poniższymi wymgnimi n ocenę dopuszczjącą. Egzmin poprwkowy n wyższą ocenę

Bardziej szczegółowo

symbol dodatkowy element graficzny kolorystyka typografia

symbol dodatkowy element graficzny kolorystyka typografia Identyfikcj wizuln Fundcji n rzecz Nuki Polskiej 1/00 Elementy podstwowe symbol dodtkowy element grficzny kolorystyk typogrfi Identyfikcj wizuln Fundcji n rzecz Nuki Polskiej 1/01 Elementy podstwowe /

Bardziej szczegółowo

Równania i nierówności kwadratowe z jedną niewiadomą

Równania i nierówności kwadratowe z jedną niewiadomą 50 REPETYTORIUM 31 Równni i nierówności kwdrtowe z jedną niewidomą Równnie wielominowe to równość dwóch wyrżeń lgebricznych Kżd liczb, któr po podstwieniu w miejscu niewidomej w równniu o jednej niewidomej

Bardziej szczegółowo

Wyk lad 1 Podstawowe wiadomości o macierzach

Wyk lad 1 Podstawowe wiadomości o macierzach Wyk ld 1 Podstwowe widomości o mcierzch Oznczeni: N {1 2 3 } - zbiór liczb nturlnych N 0 {0 1 2 } R - ci lo liczb rzeczywistych n i 1 + 2 + + n i1 1 Określenie mcierzy Niech m i n bed dowolnymi liczbmi

Bardziej szczegółowo

Algorytm. a programowanie -

Algorytm. a programowanie - Algorytm a programowanie - Program komputerowy: Program komputerowy można rozumieć jako: kod źródłowy - program komputerowy zapisany w pewnym języku programowania, zestaw poszczególnych instrukcji, plik

Bardziej szczegółowo

Wymagania edukacyjne na poszczególne oceny z matematyki w klasie II poziom rozszerzony

Wymagania edukacyjne na poszczególne oceny z matematyki w klasie II poziom rozszerzony Wymgni edukcyjne n poszczególne oceny z mtemtyki w klsie II poziom rozszerzony N ocenę dopuszczjącą, uczeń: rysuje wykres funkcji f ( x) x i podje jej włsności; sprwdz lgebricznie, czy dny punkt nleży

Bardziej szczegółowo

Klucz odpowiedzi do zadań zamkniętych i schemat oceniania zadań otwartych

Klucz odpowiedzi do zadań zamkniętych i schemat oceniania zadań otwartych Klucz odpowiedzi do zdń zmkniętc i scemt ocenini zdń otwrtc Klucz odpowiedzi do zdń zmkniętc 4 7 9 0 4 7 9 0 D D D Scemt ocenini zdń otwrtc Zdnie (pkt) Rozwiąż nierówność x x 0 Oliczm wróżnik i miejsc

Bardziej szczegółowo

2. FUNKCJE WYMIERNE Poziom (K) lub (P)

2. FUNKCJE WYMIERNE Poziom (K) lub (P) Kls drug poziom podstwowy 1. SUMY ALGEBRAICZNE Uczeń otrzymuje ocenę dopuszczjącą lub dostteczną, jeśli: rozpoznje jednominy i sumy lgebriczne oblicz wrtości liczbowe wyrżeń lgebricznych redukuje wyrzy

Bardziej szczegółowo

Temat lekcji Zakres treści Osiągnięcia ucznia

Temat lekcji Zakres treści Osiągnięcia ucznia ln wynikowy kls 2c i 2e - Jolnt jąk Mtemtyk 2. dl liceum ogólnoksztłcącego, liceum profilownego i technikum. sztłcenie ogólne w zkresie podstwowym rok szkolny 2015/2016 Wymgni edukcyjne określjące oceny:

Bardziej szczegółowo

Wprowadzenie: Do czego służą wektory?

Wprowadzenie: Do czego służą wektory? Wprowdzenie: Do czego służą wektory? Mp połączeń smolotowych Isiget pokzuje skąd smoloty wyltują i dokąd doltują; pokzne jest to z pomocą strzłek strzłki te pokzują przemieszczenie: skąd dokąd jest dny

Bardziej szczegółowo

Montaż żaluzji i rolet

Montaż żaluzji i rolet Montż żluzji i rolet Nrzędzi Uwg! W większośi przypdków śruby moująe są złązone do rolet i żluzji. NIEZBĘDNE NARZĘDZIA I MATERIAŁY Êrubokr t Êruby i ko ki poziomni wiertrk o ówek mirk linijk Zdejmownie

Bardziej szczegółowo

PRÓBNY EGZAMIN MATURALNY Z INFORMATYKI

PRÓBNY EGZAMIN MATURALNY Z INFORMATYKI PRÓBNY EGZAMIN MATURALNY Z INFORMATYKI POZIOM PODSTAWOWY Arkusz I Instrukcj dl zdjącego 1. Sprwdź, czy rkusz egzmincyjny zwier 8 stron (zdni 1 3). Ewentulny brk zgłoś przewodniczącemu zespołu ndzorującego

Bardziej szczegółowo

DZIAŁ 2. Figury geometryczne

DZIAŁ 2. Figury geometryczne 1 kl. 6, Scenriusz lekcji Pole powierzchni bryły DZAŁ 2. Figury geometryczne Temt w podręczniku: Pole powierzchni bryły Temt jest przeznczony do relizcji podczs 2 godzin lekcyjnych. Zostł zplnowny jko

Bardziej szczegółowo

Minimalizacja automatu

Minimalizacja automatu Minimlizj utomtu Minimlizj utomtu to minimlizj lizy stnów. Jest to trnsformj utomtu o nej tliy przejśćwyjść n równowżny mu (po wzglęem przetwrzni sygnłów yfrowyh) utomt o mniejszej lizie stnów wewnętrznyh.

Bardziej szczegółowo

Wymagania edukacyjne matematyka klasa 2b, 2c, 2e zakres podstawowy rok szkolny 2015/2016. 1.Sumy algebraiczne

Wymagania edukacyjne matematyka klasa 2b, 2c, 2e zakres podstawowy rok szkolny 2015/2016. 1.Sumy algebraiczne Wymgni edukcyjne mtemtyk kls 2b, 2c, 2e zkres podstwowy rok szkolny 2015/2016 1.Sumy lgebriczne N ocenę dopuszczjącą: 1. rozpoznje jednominy i sumy lgebriczne 2. oblicz wrtości liczbowe wyrżeń lgebricznych

Bardziej szczegółowo

Wymagania edukacyjne z matematyki FUNKCJE dopuszczającą dostateczną dobrą bardzo dobrą

Wymagania edukacyjne z matematyki FUNKCJE dopuszczającą dostateczną dobrą bardzo dobrą Wymgni edukcyjne z mtemtyki Kls IIC. Rok szkolny 013/014 Poziom podstwowy FUNKCJE Uczeń otrzymuje ocenę dopuszczjącą lub dostteczną, jeśli: rozpoznje przyporządkowni będące funkcjmi określ funkcję różnymi

Bardziej szczegółowo

Pierwiastek z liczby zespolonej

Pierwiastek z liczby zespolonej Pierwistek z liczby zespolonej Twierdzenie: Istnieje dokłdnie n różnych pierwistków n-tego stopni z kżdej liczby zespolonej różnej od zer, tzn. rozwiązń równni w n z i wszystkie te pierwistki dją się zpisć

Bardziej szczegółowo

Metody generowania skończonych modeli zachowań systemów z czasem

Metody generowania skończonych modeli zachowań systemów z czasem Metody generowni skońzonyh modeli zhowń systemów z zsem Rozprw doktorsk npisn pod kierunkiem do. dr hb. Wojieh Penzk IPI PAN, 5.02.05 p./24 Cel pry Oprownie nowyh, efektywnyh metod generowni modeli bstrkyjnyh

Bardziej szczegółowo

SZTUCZNA INTELIGENCJA

SZTUCZNA INTELIGENCJA SZTUCZNA INTELIGENCJA WYKŁAD 9. ZBIORY ROZMYTE Częstochow 204 Dr hb. inż. Grzegorz Dudek Wydził Elektryczny Politechnik Częstochowsk ZBIORY ROZMYTE Klsyczne pojęcie zbioru związne jest z logiką dwuwrtościową

Bardziej szczegółowo

MATeMAtyka 3 inf. Przedmiotowy system oceniania wraz z określeniem wymagań edukacyjnych. Zakres podstawowy i rozszerzony. Dorota Ponczek, Karolina Wej

MATeMAtyka 3 inf. Przedmiotowy system oceniania wraz z określeniem wymagań edukacyjnych. Zakres podstawowy i rozszerzony. Dorota Ponczek, Karolina Wej Dorot Ponczek, Krolin Wej MATeMAtyk 3 inf Przedmiotowy system ocenini wrz z określeniem wymgń edukcyjnych Zkres podstwowy i rozszerzony Wyróżnione zostły nstępujące wymgni progrmowe: konieczne (K), podstwowe

Bardziej szczegółowo

Macierz. Wyznacznik macierzy. Układ równań liniowych

Macierz. Wyznacznik macierzy. Układ równań liniowych Temt wykłdu: Mcierz. Wyzncznik mcierzy. Ukłd równń liniowych Kody kolorów: Ŝółty nowe pojęcie pomrńczowy uwg kursyw komentrz * mterił ndobowiązkowy Ann Rjfur, Mtemtyk n kierunku Biologi w SGGW Zgdnieni.

Bardziej szczegółowo

GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY, al. Niepodległości 208, 00-925 Warszawa DS-50 I OCHRONA ZDROWIA W GOSPODARSTWACH DOMOWYCH, Kwestionariusz indywidualny

GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY, al. Niepodległości 208, 00-925 Warszawa DS-50 I OCHRONA ZDROWIA W GOSPODARSTWACH DOMOWYCH, Kwestionariusz indywidualny GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY, l. Niepodległośi 08, 00-95 Wrszw www.stt.gov.pl Dził 1. CHARAKTERYSTYKA OSOBY 1. Symol województw gospodrstw domowego. Nr gospodrstw domowego. Nr kolejny osoy ojętej dniem w

Bardziej szczegółowo

WYMAGANIA I KRYTERIA OCENIANIA DO EGZAMINU POPRAWKOWEGO MATEMATYKA. Zakresie podstawowym i rozszerzonym. Klasa II rok szkolny 2011/2012

WYMAGANIA I KRYTERIA OCENIANIA DO EGZAMINU POPRAWKOWEGO MATEMATYKA. Zakresie podstawowym i rozszerzonym. Klasa II rok szkolny 2011/2012 mgr Jolnt Chlebd mgr Mri Mślnk mgr Leszek Mślnk mgr inż. Rent itl mgr inż. Henryk Stępniowski Zespół Szkół ondgimnzjlnych Młopolsk Szkoł Gościnności w Myślenicch WYMAGANIA I RYTERIA OCENIANIA DO EGZAMINU

Bardziej szczegółowo

Maciej Grzesiak. Iloczyn skalarny. 1. Iloczyn skalarny wektorów na płaszczyźnie i w przestrzeni. a b = a b cos ϕ. j) (b x. i + b y

Maciej Grzesiak. Iloczyn skalarny. 1. Iloczyn skalarny wektorów na płaszczyźnie i w przestrzeni. a b = a b cos ϕ. j) (b x. i + b y Mciej Grzesik Iloczyn sklrny. Iloczyn sklrny wektorów n płszczyźnie i w przestrzeni Iloczyn sklrny wektorów i b określmy jko b = b cos ϕ. Bezpośrednio z definicji iloczynu sklrnego mmy, że i i = j j =

Bardziej szczegółowo

Wyznacznikiem macierzy kwadratowej A stopnia n nazywamy liczbę det A określoną następująco:

Wyznacznikiem macierzy kwadratowej A stopnia n nazywamy liczbę det A określoną następująco: Def.8. Wyzncznikiem mcierzy kwdrtowej stopni n nzywmy liczbę det określoną nstępująco:.det.det dl n n det det n det n, gdzie i j ozncz mcierz, którą otrzymujemy z mcierzy przez skreślenie i- tego wiersz

Bardziej szczegółowo

Algorytmy graficzne. Filtry wektorowe. Filtracja obrazów kolorowych

Algorytmy graficzne. Filtry wektorowe. Filtracja obrazów kolorowych Algorytmy grficzne Filtry wektorowe. Filtrcj orzów kolorowych Filtrcj orzów kolorowych Metody filtrcji orzów kolorowych możn podzielić n dwie podstwowe klsy: Metody komponentowe (component-wise). Cechą

Bardziej szczegółowo

Algorytmy komputerowe. dr inż. Jarosław Forenc

Algorytmy komputerowe. dr inż. Jarosław Forenc Rok akademicki 2010/2011, Wykład nr 9/10 2/38 Plan wykładu nr 9/10 Informatyka 1 Politechnika Białostocka - Wydział Elektryczny Elektrotechnika, semestr II, studia niestacjonarne I stopnia Rok akademicki

Bardziej szczegółowo

Komisja Egzaminacyjna dla Aktuariuszy LII Egzamin dla Aktuariuszy z 15 marca 2010 r. Część I Matematyka finansowa

Komisja Egzaminacyjna dla Aktuariuszy LII Egzamin dla Aktuariuszy z 15 marca 2010 r. Część I Matematyka finansowa Mtemtyk finnsow 15.0.010 r. Komisj Egzmincyjn dl Akturiuszy LII Egzmin dl Akturiuszy z 15 mrc 010 r. Część I Mtemtyk finnsow WERSJA TESTU A Imię i nzwisko osoy egzminownej:... Czs egzminu: 100 minut 1

Bardziej szczegółowo

KONKURS MATEMATYCZNY dla uczniów gimnazjów w roku szkolnym 2012/13. Propozycja punktowania rozwiązań zadań

KONKURS MATEMATYCZNY dla uczniów gimnazjów w roku szkolnym 2012/13. Propozycja punktowania rozwiązań zadań KONKURS MATEMATYCZNY dl uczniów gimnzjów w roku szkolnym 0/ II etp zwodów (rejonowy) 0 listopd 0 r. Propozycj punktowni rozwiązń zdń Uwg: Z kżde poprwne rozwiąznie inne niż przewidzine w propozycji punktowni

Bardziej szczegółowo

Komisja Egzaminacyjna dla Aktuariuszy LIX Egzamin dla Aktuariuszy z 12 marca 2012 r. Część I Matematyka finansowa

Komisja Egzaminacyjna dla Aktuariuszy LIX Egzamin dla Aktuariuszy z 12 marca 2012 r. Część I Matematyka finansowa Mtemtyk finnsow 12.03.2012 r. Komisj Egzmincyjn dl Akturiuszy LIX Egzmin dl Akturiuszy z 12 mrc 2012 r. Część I Mtemtyk finnsow WERSJA TESTU A Imię i nzwisko osoby egzminownej:... Czs egzminu: 100 minut

Bardziej szczegółowo

Wektory [ ] Oczywiście wektor w przestrzeni trójwymiarowej wektor będzie miał trzy współrzędne. B (x B. , y B. α A (x A, y A ) to jest wektor

Wektory [ ] Oczywiście wektor w przestrzeni trójwymiarowej wektor będzie miał trzy współrzędne. B (x B. , y B. α A (x A, y A ) to jest wektor Wektor N fizce w szkole średniej spotkcie się z dwom tpmi wielkości fizcznch. Jedne z nich, np. ms, tempertur, łdunek elektrczn są opiswne przez jedną liczę; te nzwm wielkościmi sklrnmi, w skrócie - sklrmi.

Bardziej szczegółowo

Całki oznaczone. wykład z MATEMATYKI

Całki oznaczone. wykład z MATEMATYKI Cłki oznzone wkłd z MATEMATYKI Budownitwo, studi niestjonrne sem. I, rok k. 28/29 Ktedr Mtemtki Wdził Informtki Politehnik Biłostok 1 Podstwowe pojęi 1.1 Podził P przedziłu, Nieh f ędzie funkją ogrnizoną

Bardziej szczegółowo

Matematyka stosowana i metody numeryczne

Matematyka stosowana i metody numeryczne Ew Pbisek Adm Wostko Piotr Pluciński Mtemtyk stosown i metody numeryczne Konspekt z wykłdu 0 Cłkownie numeryczne Wzory cłkowni numerycznego pozwlją n obliczenie przybliżonej wrtości cłki: I(f) = f(x) dx

Bardziej szczegółowo

Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. best in training PRE TEST

Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. best in training PRE TEST Projekt współfinnsowny przez Unię Europejską w rmh Europejskiego Funuszu Społeznego est in trining E-Pr@ownik ojrzłe kry społezeństw informyjnego n Mzowszu Numer Projektu: POKL.08.01.01-14-217/09 PRE TEST

Bardziej szczegółowo

Technikum Nr 2 im. gen. Mieczysława Smorawińskiego w Zespole Szkół Ekonomicznych w Kaliszu

Technikum Nr 2 im. gen. Mieczysława Smorawińskiego w Zespole Szkół Ekonomicznych w Kaliszu Technikum Nr 2 im. gen. Mieczysłw Smorwińskiego w Zespole Szkół Ekonomicznych w Kliszu Wymgni edukcyjne niezbędne do uzyskni poszczególnych śródrocznych i rocznych ocen klsyfikcyjnych z obowiązkowych zjęć

Bardziej szczegółowo

GENEZA WYZNACZNIKA. Układ równań liniowych z dwiema niewiadomymi. Rozwiązania układu metodą eliminacji Gaussa

GENEZA WYZNACZNIKA. Układ równań liniowych z dwiema niewiadomymi. Rozwiązania układu metodą eliminacji Gaussa / WYKŁD. Wyzzik mierzy: defiij idukyj i permutyj. Włsośi wyzzików, rozwiięie Lple', wzór Srrus. Mierz odwrot i sposoy jej wyzzi. GENEZ WYZNCZNIK Ukłd rówń liiowyh z dwiem iewidomymi, y x y x Rozwiązi ukłdu

Bardziej szczegółowo

Materiały pomocnicze 1

Materiały pomocnicze 1 SUROWA MASZYNA ZADANIA I WŁAŚCIWOŚCI SYSTEMU OPERACYJNEGO Proesor(y) Mgistrl systemow: resow nyh sterują Pmięć Urzązeni 1 2 SYSTEM WSADOWY ręzn osług UŁATWIENIE - JĘZYK STEROWANIA PRACAMI system operyjny

Bardziej szczegółowo

wersja podstawowa (gradient)

wersja podstawowa (gradient) księg znku wersj podstwow (grdient) Logo RAKU FILM w wersji podstwowej może występowć w dwóch wrintch, n jsnym (domyślnie - biłe tło) orz n ciemnym (domyślnie - czrne tło). Nleży unikć stosowni logo n

Bardziej szczegółowo

Wymagania edukacyjne z matematyki Klasa IIB. Rok szkolny 2013/2014 Poziom podstawowy

Wymagania edukacyjne z matematyki Klasa IIB. Rok szkolny 2013/2014 Poziom podstawowy Wymgni edukcyjne z mtemtyki Kls IIB. Rok szkolny 2013/2014 Poziom podstwowy FUNKCJA KWADRATOWA Uczeń otrzymuje ocenę dopuszczjącą lub dostteczną, jeśli: 2 rysuje wykres funkcji f ( ) i podje jej włsności

Bardziej szczegółowo

O RELACJACH MIĘDZY GRUPĄ OBROTÓW, A GRUPĄ PERMUTACJI

O RELACJACH MIĘDZY GRUPĄ OBROTÓW, A GRUPĄ PERMUTACJI ZESZYTY NAUKOWE 7-45 Zenon GNIAZDOWSKI O RELACJACH MIĘDZY GRUPĄ OBROTÓW, A GRUPĄ PERMUTACJI Streszczenie W prcy omówiono grupę permutcji osi krtezjńskiego ukłdu odniesieni reprezentowną przez mcierze permutcji,

Bardziej szczegółowo

Wykład 6 Dyfrakcja Fresnela i Fraunhofera

Wykład 6 Dyfrakcja Fresnela i Fraunhofera Wykłd 6 Dyfrkcj Fresnel i Frunhofer Zjwisko dyfrkcji (ugięci) świtł odkrył Grimldi (XVII w). Poleg ono n uginniu się promieni świetlnych przechodzących w pobliżu przeszkody (np. brzeg szczeliny). Wyjśnienie

Bardziej szczegółowo

WYMAGANIA EDUKACYJNE Z MATEMATYKI DLA KLASY VIII w roku szkolnym 2015/2016

WYMAGANIA EDUKACYJNE Z MATEMATYKI DLA KLASY VIII w roku szkolnym 2015/2016 WYMAGANIA EDUKACYJNE Z MATEMATYKI DLA KLASY VIII w roku szkolnym 015/016 oprcowł: Dnut Wojcieszek n ocenę dopuszczjącą rysuje wykres funkcji f ( ) i podje jej włsności sprwdz lgebricznie, czy dny punkt

Bardziej szczegółowo

TABLICE WZORÓW I TWIERDZEŃ MATEMATYCZNYCH zakres GIMNAZJUM

TABLICE WZORÓW I TWIERDZEŃ MATEMATYCZNYCH zakres GIMNAZJUM TABLICE WZORÓW I TWIERDZEŃ MATEMATYCZNYCH zkres GIMNAZJUM LICZBY Lizy turle: 0,1,,,4, Koleje lizy turle zwsze różią się o 1, zpis, +1, +, gdzie to dowol liz turl ozz trzy koleje lizy turle, Lizy pierwsze:

Bardziej szczegółowo

ROZWIĄZYWANIE MAŁYCH TRÓJKĄTÓW SFERYCZNYCH

ROZWIĄZYWANIE MAŁYCH TRÓJKĄTÓW SFERYCZNYCH Mteriły dydktyzne Geodezj geometryzn Mrin Ligs, Ktedr Geomtyki, Wydził Geodezji Górnizej i Inżynierii Środowisk OZWIĄZYWANIE MAŁYCH TÓJKĄTÓW SFEYCZNYCH rezentowne metody rozwiązywni młyh trójkątów sferyznyh

Bardziej szczegółowo

WYKŁAD 5. Typy macierzy, działania na macierzach, macierz układu równań. Podstawowe wiadomości o macierzach

WYKŁAD 5. Typy macierzy, działania na macierzach, macierz układu równań. Podstawowe wiadomości o macierzach Mtemtyk I WYKŁD. ypy mcierzy, dziłni n mcierzch, mcierz ukłdu równń. Podstwowe widomości o mcierzch Ogóln postć ukłdu m równń liniowych lgebricznych z n niewidomymi x x n xn b x x n xn b, niewidome: x,

Bardziej szczegółowo

Karta oceny merytorycznej wniosku o dofinansowanie projektu innowacyjnego testującego składanego w trybie konkursowym w ramach PO KL

Karta oceny merytorycznej wniosku o dofinansowanie projektu innowacyjnego testującego składanego w trybie konkursowym w ramach PO KL Złącznik nr 5 Krt oceny merytorycznej Krt oceny merytorycznej wniosku o dofinnsownie projektu innowcyjnego testującego skłdnego w trybie konkursowym w rmch PO KL NR WNIOSKU KSI: WND-POKL. INSTYTUCJA PRZYJMUJĄCA

Bardziej szczegółowo