OCENA ROZWOJU GMIN POWIATU RZESZOWSKIEGO (Z WYKORZYSTANIEM METODY HELLWIGA)

Transkrypt

1 Humates a Socal Sceces 2013 HSS, vol. XVIII, 20 (2/2013), pp Aprl Jue Marek KICZEK 1, Mace POMPA-ROBORZYŃSKI 2 OCENA ROZWOJU GMIN POWIATU RZESZOWSKIEGO (Z WYKORZYSTANIEM METODY HELLWIGA) W opracowau poęto problematykę rowou lokalego cyków rowó te warukuących. Główym celem opracowaa est określee poomu rowou społecogospoarcego gm powatu resowskego emskego. Metoą astosowaą w pracy est sytetycy merk rowou Hellwga. Merk te uwglęa sereg wskaźków o charaktere ekoomcym, społecym, techcym techologcym ora ekologcym. Wśró ch wskaać ależy a: wskaźk pryrostu aturalego, osetek pracuących w lcbe luośc ogółem, salo mgrac w osobach a 1000 meskańców, uał berobotych w lcbe luośc w weku proukcyym, rog gme o tware awerch w km w prelceu a 100 km 2, seć woocągowa w km w prelceu a 100 km 2, seć kaalacya w km w prelceu a 100 km 2, uał procetowy luośc korystaące ocyscal śceków w luośc ogółem, ochoy włase gm w prelceu a 1 meskańca, wyatk maątkowe westycye gm w prelceu a 1 meskańca, pomoty gospoarce prywate areestrowae w REGON w prelceu a 1000 meskańców, osetek raych wyżsym wykstałceem. Baaa maą charakter statycy a gromaoe ae empryce prestawaą sta a eń 31 grua 2011 r. W preprowaoych baaach wykaao ace różcowae w poome rowou aalowaych gm. Za główe cyk rowou uao blskość ośroka cetralego, akm est Resów, ora skomukowae gm. Ne be acea est róweż różcowae w potecale rowoowym gm wykaące chocażby ukstałtowaa tereu. W śwetle preprowaoych baań stweroo, że alepe rowętym gmam powatu resowskego emskego są gmy Boguchwała Tycy, aś asłabe rowęta est gma weska Dyów. Słowa klucowe: rowó lokaly, metoa Hellwga, powat resowsk emsk 1. WPROWADZENIE Rowó lokaly est poęcem welowymarowym postregay est ako may loścowe akoścowe achoące w społecym gospoarcym fukcoowau eostek samorąu terytoralego 3. Cyk etermuące te proces maą łożoy charakter słę oaływaa. Rowó lokaly oaca ługotrwały proces kerukowych ma, w którym moża wyróżć prawłowo po sobe astępuące etapy prema 1 Dr ż. Marek Kcek, Wyał Zarąaa, Katera Ekoom, Poltechka Resowska, al. Powstańców Warsawy 10, Resów, tel , autor korespoecyy: mkcek@pr.eu.pl 2 Prof. r hab. ż. Mace Pompa-Roboryńsk, Wyał Zarąaa, Katera Prawa Amstrac, al. Powstańców Warsawy 10, Resów, Poltechka Resowska. 3 T. Markowsk, Teoretyce postawy rowou lokalego regoalego, [w:], Gospoarka regoala lokala, re. Z. Streleck, Warsawa 2008, s. 9.

2 66 M. Kcek, M. Pompa - Roboryńsk aego obektu. Moża także poweeć, że est procesem kerukowych prema, w którego toku ocho o preśca o form lub staów prostsych me oskoałych o staów bare łożoych oskoalsych po określoym wglęam 4. Aaluąc awsko rowou lokalego, e sposób ukąć prestreego kotekstu omawaego procesu. Cyk prestre geografce eeokrote ma klucowe acee w kstałtowau charakteru, skal yamk rowou 5. Zasaco cyk rowou lokalego moża poelć, a Wocechem Koseowskm 6, a ctery postawowe grupy: 1. ekoomce, 2. społece, 3. techce techologce, 4. ekologce. W grupe cyków ekoomcych stotą rolę ogrywaą: welkość sposób fukcoowaa lokalego ryku óbr usług, may a lokalym ryku pracy, may ochoów luośc, presęborstw orgaów samorąu, apływ westyc kraowych agracych. Wskaać róweż ależy a rolę wrostu presęborcośc owacyośc, akość marketgu lokalego cy poom arąaa. Na sytuacę ekoomcą w wymare lokalym wpływaą róweż cyk ewętre, take ak sytuaca makroekoomca krau cy kouktura a ryku europeskm śwatowym. Wśró cyków społecych o aważesych treba alcyć may w lcbe luośc strukture emografce, tempo charakter procesów urbaac, aglomerac metropolac. Poato stotą rolę ogrywaą róweż: rowó oskoalee frastruktury społece, may w poome stylu życa, poprawa wykstałcea, aktywość aagażowae arówo wła, ak społecośc lokale, poprawa ostępu o kultury ora wrost e akośc, sprawość fukcoowaa włay lokale, partycypaca społeceństwa w poemowau lokalych ecy. Grupę cyków techcych techologcych staową: lość akość kaptału trwałego may w ego strukture, wrost uału prouktów wysoko pretworoych wykoaych w oparcu a wysokch techologach, rowó ałalośc baawcorowoowe, aceśae współpracy sektora auk premysłem, ywersyfkaca proukc, poprawa kokurecyośc techce proukc, rowó oskoalee frastruktury techce, prygotowae tereów po westyce. Ekologcych aspektów rowou lokalego ależy upatrywać w ostępe o asobów aturalych, racoalac gospoarowaa asobam śroowska pryrocego, wrażau cystych techolog, stymulowau proukc rowe żywośc, poprawe śwaomośc kultury ekologce społeceństwa, postępe w eukac ekologce, wrażau owocesych strumetów ochroy śroowska. Wymeoe cyk wykle oałuą a procesy rowoowe w sposób łący, staowąc wąkę etermat rowou. Cęsto ocho o sprężea pomęy poscególym cykam. Zagaee rowou lokalego ależy atem ropatrywać kompleksowo, maąc śwaomość, że wele procesów ma charakter prycyowoskutkowy. Prycyy skutk są e sobą awaem powąae łącą sę e wsystkm 4 Nowa ecyklopea powsecha, PWN, Warsawa 1997, s M. Zółkowsk, M. Goleń, Zarąae strategce rowoem lokalym, [w:] Zarąae gospoarką fasam gm, re. H. Suchocka-Krysak, Warsawa 2003, s W. Koseowsk, Zarąae rowoem regoalym lokalym, [w:]:gospoarka regoala lokala, re. Z. Streleck, PWN, Warsawa 2008, s. 232.

3 Ocea rowou gm powatu 67 wymeoym aspektam rowou. Mogą oe staowć cyk rowou lokalego, choć mogą też te rowó hamować CHARAKTERYSTYKA OBIEKTU BADAŃ Powat resowsk to 14 gm położoych wokół masta woewókego Resowa (ea meska, pęć mesko-weskch ora osem weskch). Zamue powerchę 1157 km 2, a ameskue go presło 160 tys. osób. Położoy est w cetrum Pokarpaca. Powat resowsk ma stosukowo obre rowętą frastrukturę techcą ogoą seć róg. W położoe eopoal Resowa Jasoce, usytuowae est lotsko prystosowae o regulare obsług męyaroowego ruchu pasażerskego towarowego. Port te yspoue aowsą eą ałużsych w Polsce rogą startową umożlwaącą prymowae każego typu samolotu. Charakterystycą cechą powatu resowskego, ak róweż Polsk połuowowschoe, est moce akoreee premysłu lotcego. W Jasoce fukcoue także Ośroek Kstałcea Lotcego Poltechk Resowske. Powat resowsk est mescem, które oferue cora lepse waruk o poemowaa ałalośc gospoarce, ameskaa, pracy, a także o uprawaa różych form turystyk. Lcba meskańców w powece resowskm w ostatch latach stale rośe. W 2009 r. salo mgrac a 1000 osób wyosło +5,4 pry wskaźku 0,9 la woewótwa pokarpackego. Mescowośc powatu resowskego charakteryue także rowó buowctwa ora różoroość poemowaych catyw presęwęć gospoarcych. Poytywym awskem est yamcy wrost lcby pomotów gospoarcych. Po tym wglęem powat resowsk prewyżsa eye stolca woewótwa pokarpackego, cyl masto Resów. Na koec 2012 r. w powece resowskm fukcoowało poa pomotów gospoark aroowe areestrowaych w reestre REGON. O welu lat pręże rowa sę proukca bauąca a lokalych traycach ora asobach aturalych, a prykła wklarstwo, proukca rowe żywośc woy merale. Rolctwo powatu, poobe ak całego woewótwa pokarpackego, ostarca żywość ace cystsą ekologce ż e regoy Polsk. O atrakcyośc westycye powatu resowskego ecyuą także westyce realowae w otoceu lotska. Zauący sę tu Pokarpack Park Naukowo- Techologcy AEROPOLIS est eym aatrakcyesych mesc lokowaa westyc w połuowo-wschoe Polsce. Prycąga o owocese frmy techologe. Wykorystyway est tu róweż potecał mescowych ucel wyżsych ośroków aukowo-baawcych. Na uwagę asługuą postrefy Specale Strefy Ekoomce EURO-PARK MIELEC, a także gruty wyróżoe w kokurse Grut a meal. Rowoow gospoarcemu tego tereu ma służyć proekt otycący wyposażea w opoweą frastrukturę techcą tereów westycyych w mescowoścach: Prybysówka, Młoc Pogwów Nowy. Włae powatu, ak też samorąy tworących go gm kosekwete, a pomocą męy ym śroków uych, realuą westyce maące a celu poprawę 7 Ibem.

4 68 M. Kcek, M. Pompa - Roboryńsk waruków życa tutesych meskańców. Pomagaą m w tym lce orgaace poarąowe ora lokal lery. Cyste, eskażoe powetre, epowtarale kraobray, cekawa kultura luowa, obre waruk o uprawaa turystyk aktywe, lce abytk ora poaa legey m wąae sprawaą, że powat resowsk est także oskoałym mescem o weekeowego urlopowego wypocyku. Powat resowsk oferue cekawe węrówk, a także poróż koleką wąskotorową Preworsk Dyów ałużsym w Europe, bo lcącym 602 m tuelem kole wąskotorowe w Sklarach. W Sołoce, bauąc a stu solakowe 1596 roku, utworoo kaskaę solą o charaktere roowym. Dęk wspomaym westycom umożlwoo oychae powetrem asycoym oem. Urąea wyobywce poostałośc awe stu, ako eye obekty tego typu a Pokarpacu, są ekspoowae w Mueum Regoalym w Sołoce. Z emam, które obece ależą o powatu, wąa byl wybt Polacy. Należą o ch męy ym Jery Tycya poeta, humasta oby Ośwecea, sekretar królów Zygmuta Augusta Stefaa Batorego, Właysław Skorsk Nacely Wó Woska Polskego, premer a emgrac, Fracsek Kotula ay resowsk etograf, Ja Bolesław Ożóg poeta, proak publcysta. O klku lat acho proces poseraa terytorum Resowa o sołectwa bęące w gracach gm powatu resowskego. W 2006 r. powat mesył sę o 14,36 km 2. Do Resowa ostała pryłącoa Słoca Załęże. W 2007 r. ołącoo o powatu ceść Prybysówk o powerch 9,25 km 2, w 2008 r. aś poostałą cęść tego sołectwa, cyl 7,01 km 2, ora Zwęcycę (7,23 km 2 ). Rok 2009 to pomesee powerch powatu o Bałą (6,06 km 2 ), a 2010 o Buwó cęść Młoca (łące 18,77 km 2 ). Mmo tego uscuplaa terytorum powatu resowskego po wglęem powerch wśró ych polskch powatów plasue sę a 95. mescu. Po wglęem luośc alał sę aś a cteraste poyc METODA BADAŃ Baaem obęto gmy powatu resowskego emskego. Dae o kostrukc wskaźka rowou społeco-gospoarcego pobrao główe Baku Daych Regoalych Główego Uręu Statystycego (BDR GUS), które otycyły roku Wstępy etap prac a oborem meych la wskaźka rowou gm polegał a stuach lteratury otycące problematyk pomaru poomu rowou eostek samorąu terytoralego 9. Jako że wybrae mee otycą kokretego mometu (31 grua 2011 r.), latego ależy aacyć, że preprowaoe baaa maą charakter statycy. Neme eak okoae aaly umożlwaą seregowae (tworee rakgu) baaych eostek terytoralych w aym okrese w akrese poomu ch rowou. Do buowy wskaźka rowou gm pryęto mee agostyce o charaktere meralym, ostępe komplete. Należy wrócć uwagę, że w trakce gromaea materału emprycego astąpła koecość orucea potecale stotych 8 (ostęp: kweceń 2013). 9 Taksoomca aala prestreego różcowaa poomu życa w Polsce w uęcu yamcym, re. A. Zelaś, Wyawctwo Akaem Ekoomce w Krakowe, Kraków 2000.

5 Ocea rowou gm powatu 69 merytoryce meych powou braku ch gromaea w BDL w ukłae gmym (a poome NTS 5). Pocątkowym etapem aaly była elmaca meych quas-stałych. Elmac te okoao, wykorystuąc współcyk meośc cech. Dla każe -te mee oblcoo współcyk meośc, który est wglęą marą roprosea, które wartość wyacaa est ako stosuek ochylea staarowego o wartośc śree arytmetyce goe e worem 10 : S V (1) ge: V współcyk meośc la -te mee, S() ochylee staarowe la -te mee, wyacae weług woru: S ( ) (2) śrea arytmetyca -te mee, wyacaa weług woru: 1 1 ( = 1,2,,) (3) Ze boru meych elmue sę cechy spełaące erówość V < V*, ge V* oaca wartość krytycą współcyka meośc. Jako wartość krytycą pryęto V* = 0,10. Ze wglęu a ską meość wyelmowao cechę osetek luośc w weku proukcyym. Następe baao słę wąku męy poostałym meym. W tym celu wykorystao współcyk korelac lowe Pearsoa. Współcyk te służy o baaa sły wąku męy meym wyrażoym w wartoścach omalych prymue astępuący wór 11 : r y 1 ( )( y 2 ( ) 1 1 ge: r y współcyk korelac lowe Pearsoa; X, Y merale cechy statystyce; X = (1, 2,, ), Y = (1, 2,, );, y śrea arytmetyca opoweo cechy X Y. Współcyk korelac lowe Pearsoa prymue wartośc < 1; 1 >, pry cym: r y = 0 oaca brak lowe ależośc pomęy cecham, r y = 1 oaca okłaą oatą lową ależość męy cecham, a r y = 1 oaca okłaą uemą lową ależość męy cecham. Cechy, które wykauą slą współależość, e są uwglęae w alsych baaach. Dla wsystkch meych skostruowao macer korelac. Jako wartość krytycą współcyka korelac pryęto r* = 0,75. Ze wglęu a wysok stopeń korelac poostałym meym wyelmowao mee: uał ochoów własych w ochoach ogółem ora uał wyatków maątkowych westycyych w wyatkach ogółem. W reultace aal otrymao bór 17 meych (tab. 1). ( y y) y) 2 (4) 10 B. Borkowsk, H. Duek, W. Scęsy, Ekoometra, wybrae agaea, Wyawctwo Naukowe PWN, Warsawa W. Staryńska, Statystyka praktyca, Wyawctwo Naukowe PWN, Warsawa 2005.

6 70 M. Kcek, M. Pompa - Roboryńsk Tabela 1. Zmee agostyce pryęte w baaach Symbol Zmea agostyca X 1 Wskaźk pryrostu aturalego X 2 Osetek pracuących w lcbe luośc ogółem X 3 Salo mgrac w osobach a 1000 meskańców X 4 Uał berobotych w lcbe luośc w weku proukcyym X 5 Drog gme o tware awerch w km w prelceu a 100 km 2 w 2004 r. X 6 Seć woocągowa w km w prelceu a 100 km 2 X 7 Seć kaalacya w km w prelceu a 100 km 2 X 8 Uał procetowy luośc korystaące ocyscal śceków w luośc ogółem X 9 Lcba luośc w prelceu a 1 placówkę bblotecą X 10 Lcba korystaących oclegów w obektach borowego akwaterowaa X 11 Dochoy włase gm w prelceu a 1 meskańca X 12 Wyatk maątkowe westycye gm w prelceu a 1 meskańca X 13 Uał procetowy obsarów chrooych w powerch gmy X 14 Pomoty gospoarce prywate areestrowae w REGON w prelceu a 1000 meskańców X 15 Frekweca wyborca w wyborach o Semu RP w 2011 r. X 16 Osetek raych wyżsym wykstałceem Osetek raych o wysokch kwalfkacach X 17 Źróło: opracowae włase. Otrymae mee umożlwły poał gm a try klasy różące sę po wglęem poomu rowou społeco-gospoarcego, pry astosowau taksoomcego merka rowou Hellwga 12. Jest to ea powseche stosowaych meto taksoomcych, w które marę agregatową oblca sę ako sytetycy wskaźk taksoomce oległośc aego obektu o teoretycego worca rowou. Metoa worca rowou Hellwga powala uporąkować bór obektów (gm) P (ge: = 1, 2,, ), których każy est opsay borem m cech agostycych, maących charakter stymulat lub estymulat. Ops lcbowy boru obektów moża prestawć w forme macery obserwac X o postac: X ge oaca wartośc -te cechy la -tego obektu ( = 1, 2,, ; = 1, 2,, m). W celu ueolcea meych okoue sę ormalac cech pre ch staaryacę goe e worem: ( = 1,2 m) (6) S W efekce prekstałcea otrymao macer staaryowaych wartośc cech Z: 1m 2m m (5) 12 E. Nowak, Metoy taksoomce w klasyfkac obektów społeco-gospoarcych, PAN, Warsawa 1990, s. 143.

7 Ocea rowou gm powatu 71 Z ge: est estaaryowaą wartoścą. Ta macer staowła postawę o wyacea worca rowou, cyl abstrakcyego obektu (gmy) P0 o współręych staaryowaych 01, 02,, 0, ge: 0 = ma{ }, gy Z est stymulatą, ora 0 = m{ }, gy Z est estymulatą. Wyka tego, że worec staow hpotetyca gma o alepsych aobserwowaych wartoścach meych. Następe la każego obektu P (gmy) wyacoo oległość o worca goe formułą: ge: 1 D D 0 0 1m 2m m (7), ( = 1,2 ) (8) D m ) 1 ( (9) (oległość -tego obektu o obektu P 0 ) D D (10) 0 0 2S0 D 1 D (11) S D 0 D0 ) 1 ( (12) W te sposób wyacoo wskaźk sytetyce la każe gmy. Merk taksoomcy prymue wartośc preału [0, 1]. Im bare wartośc cech ae gmy są blżoe o worca, tym poom e rowou est wyżsy, a m bare oaloe, tym żsy. Do klasyfkac gm weług poomu rowou wykorystao wa parametry merka taksoomcego, cyl śreą arytmetycą ochylee staarowe. Wyoręboo astępuące preały klasowe (grupy): klasa A (wyżsy poom rowou) wartość merka sytetycego est węksa o śree arytmetyce cechy powęksoe o ochylee staarowe (o te klasy ależą gmy, la których oległość o worca prekraca wartość s ), s klasa B (śre poom rowou) s (o te klasy alcoo s, gmy, la których oległość o worca awera sę w preale s )

8 72 M. Kcek, M. Pompa - Roboryńsk klasa C (żsy poom rowou) s (o te klasy ależą gmy, la s których oległość o worca e prekraca wartośc ), ge: wartość merka sytetycego oblcoego metoą worca rowou Hellwga, śrea arytmetyca cechy (wskaźka sytetycego), s ochylee staarowe cechy. Oblceń aal okoao w programach Mcrosoft Offce Ecel ANALIZA POZIOMU ROZWOJU GMIN POWIATU RZESZOWSKIEGO W wyku preprowaoych baań gmy powatu resowskego emskego akwalfkowao po wglęem ch poomu rowou społeco-gospoarcego o ee trech klas A, B lub C. Dae amescoo w tabel 2. Tabela 2. Gmy powatu resowskego emskego w poale a klasy rowou Klasy poomu rowou Gmy A B C Raem (poom wyżsy) (poom śre) (poom żsy) Meske Powat Meskoweske resowsk emsk Weske raem Raem Źróło: opracowae włase. W klase rowou A alały sę gma Boguchwała gma Tycy. Obe gmy maą status gm mesko-weskch. Wspólą cechą tych gm est bepośree sąsetwo e stolcą woewótwa pokarpackego Resowem. Sebam obu wspomaych gm są masta lcące ewele poa 5 tys. meskańców, maące acące w skal lokale trayce premysłowe. Ifrastruktura gm klasy A ma charakter mesk, co prycya sę węksea seroko roumae atrakcyośc westycye. Warto wrócć uwagę a to, że pre tere obu awyże sklasyfkowaych gm prebegaą waże slak komukacye. W gme Boguchwała est to roga kraowa r 9 Raom Barwek, atomast pre gmę Tycy prebega waża roga woewóka r 878 relac Resów Dylągowka. Do klasy rowou B akwalfkowao aż gm powatu resowskego emskego. Wśró ch alała sę eya gma meska Dyów, 3 gmy meskoweske (Głogów Małopolsk, Sokołów Małopolsk, Błażowa) ora 7 gm weskch (Krase, Trebowsko, Śwlca, Chmelk, Kameń, Hyże Lubea). W klase C alała sę gma weska Dyów. Scegółowy rakg gm powatu resowskego emskego wra wartoścą merka rowou awarto w tabel 3. Na rysuku 1 prestawoo amstracyy poał powatu resowskego emskego.

9 Ocea rowou gm powatu 73 Tabela 3. Rakg gm powatu resowskego emskego weług sytetycego merka rowou Hellwga Mesce Wartość merka Gma w rakgu rowou Klasa 1 Boguchwała 0,579 A 2 Tycy 0,563 A 3 Krase 0,493 B 4 Głogów Małopolsk 0,470 B 5 Trebowsko 0,441 B 6 Śwlca 0,380 B 7 Sokołów Małopolsk 0,340 B 8 Chmelk 0,275 B 9 Błażowa 0,258 B 10 Kameń 0,246 B 11 Dyów (gma meska) 0,230 B 12 Hyże 0,212 B 13 Lubea 0,208 B 14 Dyów (gma weska) 0,123 C Źróło: opracowae włase. Aaluąc ae awarte w tabel 3 ora a rysuku 1, ależy auważyć, że gmy prylegaące o masta Resów charakteryuą sę wyżsym poomem rowou społeco-gospoarcego w porówau ym gmam powatu resowskego emskego. Następue tu awsko rolewaa sę rowou ośroka cetralego w woewótwe pokarpackm, akm est ego stolca Resów. Gmy okalaące swostym perśceem Resów charakteryuą sę stosukowo obrym wyposażeem w frastrukturę techcą społecą. Obsary te są róweż ość obre skomukowae Resowem systemem trasportu publcego, co powoue, że meskańcy poresowskch gm mogą korystać usług oferowaych pre stolcę regou. Wspomae cyk powouą, że gmy take ak Boguchwała, Tycy, Krase, Głogów Młp., Trebowsko cy Śwlca są atrakcye arówo la meskańców, potecalych meskańców, ak róweż la westorów. Lcba meskańców (własca tych pracuących), lcba pomotów gospoarcych, roa grutów eruchomośc to cyk, które acąco wpływaą a wrost ochoów bużetowych eostek samorąu terytoralego, co w kosekwec powala a realacę westyc cy ostarcae usług komualych poosących akość życa społecośc lokalych. Warto wrócć uwagę a kaały roprestreaa sę rowou o mesca cetralego, akm est Resów, a peryfere. Mesca amowae w rakgu pre poscególe gmy wskauą, że poom rowou e est owrote skoreloway oległoścą gmy o Resowa. Okaue sę bowem, że abare oaloa o Resowa gma Kameń charakteryue sę wyżsym sytetycym wskaźkem rowou o gmy Lubea. Wyka to tego, że gma Kameń położoa est włuż rog kraowe r 19 łącące Resów Lublem ale Bałymstokem.

10 74 M. Kcek, M. Pompa - Roboryńsk Rys. 1. Amstracyy poał powatu resowskego emskego Źróło: Gma Lubea pobawoa est ewątplwego atutu posaaa a swom teree acącego cągu komukacyego. Dowo to eoace, że proces rolewaa sę rowou obywa sę popre ukła komukacyy, tak węc seć róg staow waży elemet roprestreaa sę rowou mesc cetralych a peryfera. 5. PODSUMOWANIE Dae awarte w tabel 3 wskauą a ace różcowae w poome rowou gm powatu resowskego emskego. Nalepe rowęte okaały sę gmy mesko-weske usytuowae w bepośrem sąsetwe Resowa. Zetyfkowao ogólą ależość, goe którą poom rowou gm powatu resowskego emskego malee wra e wrostem oległośc o Resowa. Istotą rolę la rowou społeco-gospoarcego ogrywa róweż skomukowae gm. Gmy, pre których tere prebegaą slak komukacye o charaktere poalokalym cy poaregoalym, osągęły wyżsy poom rowou. Waże acee ma róweż trafa etyfkaca potecału rowoowego poscególych gm powatu resowskego. W powece resowskm moża auważyć stote różce po wglęem tego potecału. Na obsare baaego powatu stee ace różcowae po wglęem ukstałtowaa tereu, agospoarowaa prestreego, wyposażea

11 Ocea rowou gm powatu 75 frastrukturalego, trayc, kultury cy lokalych wycaów. W tak różych warukach poscególe gmy powy realować omee stratege rowou. Dość powseche est eak w samorąach prekłaae arąaa beżącego a kosekwete wrażae właścwe opracowae strateg rowou. Wyae sę, że est to ee ważych cyków powouących ace różcowae poomu rowou a ewelkm obsare powatu resowskego emskego. Problem te eak wybega poa ramy esego opracowaa staowć może prycyek o alsych baań. LITERATURA [1] Borkowsk B., Duek H., Scęsy W., Ekoometra, wybrae agaea. Wyawctwo Naukowe PWN, Warsawa [2] Koseowsk W., Zarąae rowoem regoalym lokalym, [w:] Gospoarka regoala lokala, re. Z. Streleck, PWN, Warsawa [3] Markowsk T., Teoretyce postawy rowou lokalego regoalego, [w:], Gospoarka regoala lokala, re. Z. Streleck Warsawa [4] Nowa ecyklopea powsecha PWN, Warsawa [5] Nowak E., Metoy taksoomce w klasyfkac obektów społecogospoarcych, PAN, Warsawa [6] Staryńska W., Statystyka praktyca, Wyawctwo Naukowe PWN, Warsawa [7] Taksoomca aala prestreego różcowaa poomu życa w Polsce w uęcu yamcym, re. A. Zelaś, Wyawctwo Akaem Ekoomce w Krakowe, Kraków [8] Zółkowsk M., Goleń M., Zarąae strategce rowoem lokalym, [w:] Zarąae gospoarką fasam gm, re. H. Suchocka-Krysak, Warsawa DEVELOPMENT LEVEL RATING OF RZESZÓW DISTRICT COMMUNES (WITH HELLWIG METOD) The stuy aresses the ssue of local evelopmet a factors etermg ths evelopmet. The ma purpose of the paper s to eterme the soco-ecoomc evelopmet level of Resów strct commues. The metho use ( ths paper) s Hellwg sythetc evelopmet measure. Ths metho takes to accout a umber of cators of a ecoomc, socal, techcal, techologcal a ecologcal character. Amog them, shoul be ote: the brthrate cator, the percetage of employe people the total populato, mgrato balace persos per 1000 habtats, the share of the uemploye the workg-age populato, commual roas wth har surfaces km per 100 km 2, water supples km per 100 km 2, the percetage of the populato usg the sewage farm the populato total, the ow commues come per capta, commues facal a vestmet epetures per capta, regstere REGON prvate ecoomc subects per 1000 habtats, the percetage of hgh eucate couclors. Stues have statc character a the collecte emprcal ata represet the state at the ate of 31 December Coucte research has show sgfcat evelopmet versty of surveye commues. As the maor cators of evelopmet were cosere: stace to cetral place, whch ths case s Resów a commucato system avalablty. A mportat problem s also versfcato at commues evelopmet potetal. I the vew of coucte research fou that

12 76 M. Kcek, M. Pompa - Roboryńsk the most evelope commues of Resów Dstrct are Boguchwała a Tycy, a the least evelope s the rural commue Dyów. Keywors: local evelopmet, Hellwg meto, Resów rural strct DOI: /r.2013.hss.15 Tekst łożoo w reakc: ma 2013 Pryęto o ruku: wreseń 2013