RACHUNEK EFEKTYWNOŚCI INWESTYCJI. METODY PROSTE STATYCZNE r.

Transkrypt

1 RACHUNEK EFEKTYWNOŚCI INWESTYCJI METODY PROSTE STATYCZNE r.

2 PYTANIA KONTROLNE Czym różni się sprawozdanie rachunku wyników od sprawozdania przepływów gotówkowych? Z jakich rodzajów działalności przedsiębiorstwa sporządza się rachunek przepływów finansowych? Czym różni się przygotowanie rachunku przepływów finansowych metodą bezpośrednią i pośrednią? Jakich informacji dostarczaja rachunek przepływów finansowych podmiotom oceniającym przedsiębiorstwo?

3 Metody statyczne proste Nie uwzględniają zmiany wartości pieniądza w czasie Realizowane na podstawie zasady memoriałowej (zysk jest podstawą oceny) Najczęściej stosowane wskaźniki odnoszą się do rentowności (stopy zwrotu) projektu tzn. relacji pomiędzy efektami i nakładami rentownośe zysk kapitał

4 PROSTE STOPY ZWROTU (ROI ROE) ROI (return on investment) - prosta stopa zwrotu nakładów inwestycyjnych ROI = (Zysk / Całkowite nakłady inwestycyjne) x 100% (Zysk na potrzeby ćwiczeń i projektu zysk operacyjny (EBIT) opodatkowany ROE (return on equity) prosta stopa zwrotu z kapitału własnego ROE = (Zysk netto / kapitał własny (nakłady inwestycyjne finansowane kapitałem własnym) x 100%

5 Interpretacja wyników Kryterium decyzyjne bazujące na ROI i ROE opiera się na zasadzie maksymalizacji wartości wskaźników oraz uzyskania wyniku wyższego niż określona stopa graniczna. - W przypadku ROI może być to wskaźnik zwrotu z inwestycji właściwego dla branży lub koszt kapitału (WACC) - W przypadku ROE porównanie do stopy procentowej bezpiecznej inwestycji alternatywnej lub kosztu kapitału własnego (np. papiery skarbowe o terminie zapadalności zbliżonym do cyklu życia inwestycji).

6 Księgowa stopa zwrotu (ARR) Księgowa stopa zwrotu (ARR) przedstawia relację generowanych przez inwestycje korzyści netto do nakładów jakie są poniesione na jej realizację. ARR Ksr Isr x100% Różnica pomiędzy ARR a ROI i ROE polega na tym, że metoda ta posługuje się wartościami uśrednionymi nie rocznymi. Ksr średnia księgowa korzyść netto I sr średnia księgowa wartość nakładów inwestycyjnych Na potrzeby ćwiczeń i projektu przyjmujemy. Ksr średni zysk netto dla okresów, w których inwestycja generuje zyski netto I sr (wartość początkowa inwestycji + wartość rezydualna inwestycji) / 2

7 Księgowa stopa zwrotu (ARR) Na podstawie księgowej stopy zwrotu nie można zbudować obiektywnego kryterium decyzyjnego. Konieczne jest określenie wartości progowej, które ustala decydent. W literaturze spotyka się modele decyzyjne oparte na relacji ARR i ROI dla branży, której dotyczy inwestycja.: ARR > lub = ROI inwestycja opłacalna ARR < ROI inwestycja nie jest opłacalna

8 Metoda prostego okresu zwrotu (PP) Metoda określa długość okresu jaki jest potrzebny aby nakłady inwestycyjne zostały pokryte korzyściami z realizacji inwestycji. I OZ Kn t t 0 I nakłady inwestycyjne OZ okres zwrotu (suma korzyści poszczególnych okresów) Kn korzyści netto w analizowanym okresie (zysk netto) Wskaźnik określa czas jaki czas jest potrzebny aby nakłady niezbędne do realizacji inwestycji zostały odzyskane w postaci skumulowanych korzyści z jej realizacji

9 Metoda prostego okresu zwrotu (c.d) W literaturze istnieje wiele założeń do szacowania prostego okresu zwrotu. Na potrzeby ćwiczeń i projektu przyjmujemy: I nakłady inwestycyjne (nie uwzględniamy wartości rezydualnej (likwidacyjnej) śr. trwałego) OZ w przypadku straty w początkowym okresie analizy zyski kolejnych okresów pokrywają stratę. Kn zysk netto (+ odsetki od kredytu jeżeli inwestycja jest finansowana z kredytu) -Metoda prostego okresu zwrotu nie umożliwia stworzenia bezwzględnego kryterium decyzyjnego. Im krótszy jest okres zwrotu z inwestycji tym bardziej opłacalna jest realizacja inwestycji. -W procesie decyzyjnym opartym na metodzie prostego okresu zwrotu uzyskany wynik wskaźnika PP należy porównywać do okresu granicznego tzn. najdłuższego akceptowalnego przez decydenta zwrotu kapitału z inwestycji (wartość progowa), która nie może być dłuższa niż okres operacyjny inwestycji. - Wartość progowa może być porównywalna do wartości progowej w branży lub oczekiwań inwestora.

10 Dla danych w przykładzie poniżej wylicz: ROI, ROE, PP, ARR i zinterpretuj wyniki Przedsiębiorca ma zamiar zrealizować inwestycję o wartości zł. Będzie ją finansował wg montażu zł z zatrzymanego zysku, w zł z kredytu bankowego i z leasingu. Bank oferuje kredyt 5 letni o stopie procentowej 9% w skali roku, a koszt leasingu to 9% rocznie. Oprocentowanie obligacji 10 letnich skarbu państwa to 2,7 %. Premia za ryzyko 5%. Nakłady inwestycyjne amortyzacja (stawka 10%) Zysk/ strata na sprzedaży Pozostałe przychody operacyjne Pozostałe koszty operacyjne Zysk strata operacyjna Koszty finansowe Przychody fiansowe Zysk/ strata z działności gospodarczej Zysk/strata nadzwyczajna Zysk/strata brutto Podatek dochodowy (19%) Zysk strata netto

11 RACHUNEK EFEKTYWNOŚCI INWESTYCJI METODY ZŁOŻONE DYNAMICZNE r.

12 PYTANIA KONTROLNE Czym charakteryzują się wskaźniki statycznej metody oceny projektu inwestycyjnego Proszę wskazać wszystkie wskaźniki metody statycznej obowiązujące dla projektu Dla którego wskaźnika wyliczamy średnią księgową wartość nakładów inwestycyjnych. Proszę wytłumaczyć na czym polega wyliczenie tej wartości.

13 Metody dynamiczne dyskontowe Uwzględniają zmianę wartości pieniądza w czasie Realizowane są na podstawie zasady kasowej Odnoszą się do zdyskontowanych przepływów netto (NCF- netto cash flow)

14 Przepływy finansowe - metoda pośrednia Zysk netto Korekty (+/-) Przepływy z działalności operacyjnej (+/-) Przepływy z działalności inwestycyjnej (+/-) Przepływy z działalności finansowej (+/-) Przepływy pieniężne netto razem Środki pieniężne na początek okresu Środki pieniężne na koniec okresu

15 Metody dynamiczne (dyskontowe) A. Inwestycja vs statyczne Korzyść w roku n Korzyść w roku n Korzyść w roku n Korzyść w roku n B. Korzyść razem Czy suma przyszłych korzyści z inwestycji B przewyższy zainwestowany kapitał A? (utracone korzyści) Aby odpowiedzieć na to pytanie należy określić sumę wartości bieżących korzyści w czasie B i porównać czy jest większa od wartości inwestycji A Wartość bieżąca Fv - wartość przyszła r - współczynnik dyskontujący n - rok PV FV ( 1 r) n

16 Metody dynamiczne dyskontowe Współczynnik dyskonta - 9% Korzyść (NCF) w roku n Korzyść (NCF) w roku n Korzyść (NCF) w roku n Korzyść (NCF) w roku n A. Inwestycja > B. Suma korzyści 957 INWESTYCJA NIE JEST OPŁACALNA PONIEWAŻ SUMA WARTOŚCI BIEŻĄCYCH KORZYŚCI JEST MNIEJSZA OD WARTOŚCI ZAINWESTOWANYCH ŚRODKÓW

17 Metody dynamiczne (NPV) NPV (net present value) wartość bieżąca netto: NCF netto cash flow (przyszła korzyść z poprzedniego slajdu) r czynnik dyskontujący t rok analizy NPV n NCF t (1 r NPV pozwala na zbudowanie bezwzględnego kryterium decyzyjnego dla inwestora, w którym przyjmuje się że: NPV > 0 inwestycja jest opłacalna NPV = 0 inwestycja jest neutralna (do zaakceptowania) NPV < 0 - inwestycja jest nieopłacalna t 0 t ) Ze wzoru wynika, że wartość NPV zależy od: wartości przyjętego współczynnika dyskonta r im większy tym NPV będzie mniejsza długość okresu analizy t im dłuższy okres tym wartość NPV większa wartości NCF - im większa tym wartość NPV będzie większa PRAWIDŁOWE PRZYJĘCIE ZAŁOŻEŃ MA KLUCZOWE ZNACZENIE DLA WARTOŚĆI NPV

18 Metody dynamiczne (NPV) c.d. Wyznaczenie czynnika dyskontującego r : stopa zwrotu jaką można uzyskać na rynku kapitałowym w aktywa o ryzyku zbliżonym do ryzyka ocenianej inwestycji; minimalna stopa zwrotu z inwestycji określana przez inwestora ( stopa procentowa wolnej od ryzyka inwestycji kapitałowej + inflacja + premia za ryzyko); koszt kapitału jaki przedsiębiorca musi ponieść aby sfinansować inwestycję (WACC); Wyznaczenie ekonomicznego cyklu życia inwestycji t: metoda normatywna - długość ekonomicznego życia inwestycji jest uwarunkowana możliwością technicznej eksploatacji wytworzonego majątku. metoda optymalizacji w metodzie tej uwzględnia się korzyści wynikające z wcześniejszej niż wynikające z możliwości technicznych zakończenia realizacji inwestycji najczęściej wartość rezydualną. Wyznaczając długość okresu analizy posługujemy się wzorem: S księgowa wartość likwidacyjna NPV NCF S r) n n t 0 t (1 r) (1 Najwyższa wartość NPV określa optymalny okres zakończenia inwestycji - Okres w jakim projekt jest kredytowany - na potrzeby projektu t

19 Metody dynamiczne (NPV) c.d. Wyznaczenie NCF : ekonomiczna uwzględnia przepływy operacyjne (bez podatku dochodowego) i inwestycyjne bez przepływów finansowych. Metoda stosowane przez korporacje międzynarodowe, które porównują inwestycje w różnych krajach. klasyczna uwzględnia przepływy operacyjne i inwestycyjne właścicielska uwzględnia przepływy operacyjne i inwestycyjne oraz finansowe, ale jedynie wierzycielskie (bez przyrostu kapitału własnego i płatności dywidendy) dywidendowa korzyść szacowana jest na podstawie wypłaconych właścicielom dywidend tzw. strumienia dywidendowego. Najczęściej stosowana przez inwestorów liczących na korzyści w postaci wypłaty dwidend i wzrostu wartości udziałów. skorygowana - uwzględnia przepływy operacyjne i inwestycyjne bez przepływów finansowych według uproszczonej formuły: zysk operacyjny opodatkowany + amortyzacja. Do wyliczenia NPV w projekcie stosujemy metodę klasyczną. Jako stopę dyskonta przyjmujemy średni ważony koszt kapitału (WACC).

20 Przepływy finansowe - metoda pośrednia Zysk netto Korekty (+/-) Przepływy z działalności operacyjnej (+/-) Przepływy z działalności inwestycyjnej (+/-) Przepływy z działalności finansowej (+/-) Przepływy pieniężne netto razem Środki pieniężne na początek okresu Środki pieniężne na koniec okresu

21 Zadanie NPV Spółka realizację inwestycji w linię produkcyjną w roku n o wartości tys. zł. Linia wykorzystywana będzie przez 3 lata. Właściciele spółki określili, stopę dyskonta na poziomie 5 %. NCF dla projektu kształtuje się następująco; rok n = tys. zł, n+1 = 3000 tys. zł, n+2= 4000 tys. zł, n+3 = tys. zł. Wyznacz NPV i zinterpretuj wyniki.

22 Rozwiązanie NPV = 2104,45 czyli jest > 0 co wskazuje na to, że projekt jest opłacalny NPV n NCF t (1 r t 0 t )

23 Zadanie NPV Spółka realizację inwestycji w linię produkcyjną w roku n o wartości zł. Linia wykorzystywana będzie przez 5 lat. Właściciele spółki określili, stopę dyskonta na poziomie 3 %. NCF dla projektu kształtuje się następująco; n+1 i n+2= zł, w pozostałym okresie zł Wyznacz NPV i zinterpretuj wyniki.

24 Rozwiązanie NPV = ,87 czyli jest > 0 co wskazuje na to, że projekt jest opłacalny

25 Metody dynamiczne (IRR) IRR Wewnętrzna Stopa Zwrotu (Internal Rate of Return) IRR to wartość czynnika dyskontowego r, przy którym NPV = 0 Wraz ze wzrostem IRR rośnie opłacalność projektu i zmniejsza się ryzyko jego niepowodzenia IRR oblicza się metodą podstawień i kolejnych przybliżeń lub z wykorzystaniem programów komputerowych IRR to maksymalny koszt kapitału inwestycyjnego, który pozwoli jeszcze sfinansować projekt bez straty.

26 Metody dynamiczne (IRR) Wewnętrzna stopa zwrotu obliczana jest ze wzoru: IRR gdzie: r a NPVa NPV a ( rb ra ) NPV b ra - stopa dyskontowa dla której NPV jest dodatnie bliskie zeru rb - stopa dyskontowa dla której NPV jest ujemne bliskie zeru. NPVa wartość bieżąca netto dla ra NPVb wartość bieżąca netto dla rb IRR jest niepoliczalne jeżeli w jakimkolwiek okresie poza okresem 0, wystąpi ujemny przepływ lub kiedy wszystkie przepływy są dodatnie.

27 Zadanie 1. Wyznacz wewnętrzną stopę zwrotu dla projektu, którego NCF przedstawiono poniżej. Poszukiwana IRR mieści się w przedziale r od 10% do 15%. Okres Projekt

28 Rozwiązanie IRR = 0, ,26 % co oznacza, że inwestycja będzie opłacalna jeżeli zaangażowany w jej realizację koszt kapitału będzie równy 13,26% IRR r a NPVa NPV a ( rb ra ) NPV b

29 Metody dynamiczne (PI) PI (profitable index) wskaźnik rentowności: NCF + dodatni netto cash flow (przepływy gotówkowe netto ) NCF - ujemny netto cash flow (przepływy gotówkowe netto ) r czynnik dyskontujący t rok analizy PI n t 1 n t 1 " " t t NCF (1 r) " " t t NCF (1 r) PI pozwala na zbudowanie bezwzględnego kryterium decyzyjnego dla inwestora, w którym przyjmuje się że: PI > 1 inwestycja jest opłacalna PI = 1 inwestycja jest neutralna (do zaakceptowania) PI < 1 - inwestycja jest nieopłacalna Wskaźnik uzupełnia metodę NPV informując nas o tym o ile mniejsze mogą być zdyskontowane dodatnie przepływy finansowe aby inwestycja w dalszym ciągu była opłacalna.

30 Zadanie 4 Zadanie W tabeli zaprezentowano przepływy pieniężne netto przyjmując stopę dyskontową równą 12%. Oblicz wskaźnik rentowności PI i zinterpretuj wyniki. Okres NCF

31 Rozwiązanie PI = 1,1218 jest większy od 1 co oznacza, że inwestycja będzie opłacalna. n PI t 1 n t 1 " " t t NCF (1 r) " " t t NCF (1 r)

32 Metody dynamiczne (DPP) DPP (discount payback period) wskaźnik zdyskontowanego okresu zwrotu : NCF + dodatnie netto cash flow (dodatnie przepływy gotówkowe netto ) r czynnik dyskontujący t rok analizy PVI wartość bieżąca inwestycji (można wliczyć również zdyskontowane ujemne przepływy). PVI " " NCF t t (1 r) DPP pozwala na zbudowanie kryterium decyzyjnego opartego na granicznym okresie zwrotu (ngr) określonego przez inwestora: n -gr < DPP inwestycja jest opłacalna n-gr = DPP inwestycja jest neutralna (do zaakceptowania) n-gr > DPP - inwestycja jest nieopłacalna Wskaźnik DPP wskazuje w ciągu ilu okresów zaangażowany kapitał zostanie zwrócony w formie zdyskonotowanch dodatnich korzyści netto. t

33 Zadanie 5 Zadanie W tabeli zaprezentowano przepływy pieniężne netto przyjmując stopę dyskontową równą 15%. Oblicz zdyskontowaną stopę zwrotu DPP. Nakłady inwestycyjne Przepływy gotówkowe netto (NCF)

34 Rozwiązanie DPP = zdyskontowane korzyści zrównują się i przewyższą zdyskontowane nakłady inwestycyjne w 6 roku realizacji inwestycji. PVI " " NCF t t (1 r) t

35 ZADANIA metody dynamiczne i statyczne r

36 Przedsiębiorca realizuję inwestycję o wartości 2000 tys. zł. Źródła finansowania to: 1. środki własne pochodzące z zatrzymanego zysku = 800 tys. zł i z obligacji (5 letnie z kwartalną kapitalizacją, oprocentowanie 3%) = 600 tys. zł. 2. Kredyt spłacany w okresie 5 lat, oprocentowanie 6% w skali roku, raty kredytu roczne na koniec okresu. Zakładana przez przedsiębiorcę premia za ryzyko to 5%, a koszt kapitału wolny od ryzyka to 2,7%. Poniżej przedstawiono najważniejsze informacje ze sprawozdań finansowych firmy (tys. zł): 1. Proszę przygotować montaż finansowy oraz harmonogram spłaty pożyczki. 2. Proszę obliczyć: ROI, ROE, ARR, - od 2018, NPV,PI,PVI (rok ), oraz wartość środków zainwestowanych w obligacje. 3. Proszę zinterpretować opłacalność inwestycji na podstawie wartości wskaźników. 4. Proszę wyliczyć najwyższy koszt kapitału przy jakim inwestycja będzie opłacalna wiedząc, że mieści się w granicach pomiędzy 12% i 5%

37 Zadanie Zadanie Przedsiębiorca ma do wyboru dwa projekty. W przypadku A nakłady inwestycyjne finansowane będą z kapitału własnego i będą ponoszone w 1 roku zł, w 2 roku zł. W przypadku B nakłady inwestycyjne będą w całości ponoszone w 1 roku i finansowane z kapitału własnego zł i kredytu bankowego zł o stopie procentowej 6% rocznie. Oprocentowanie 10 letnich obligacji skarbu państwa 2,5%, oczekiwana premia za ryzyko 5 %. NCF przedstawia poniższa tabela: A B Wskaż, którą opcje inwestycyjną powinien wybrać przedsiębiorca na podstawie NPV,

38 Projekt Uwaga analizy dokonajmy w okresie 6 lat, z czego zakładamy, że w pierwszym roku realizowana jest inwestycja, a kolejnych latach prowadzona jest działalności gospodarcza i projekt przynosi korzyści. Proszę wypełnić zakładki w arkuszu projektowym: Nakłady inwestycyjne Montaż ( założenia) : Minimum 30% nakładów inwestycyjnych finansowane z pożyczki, Minimum środki własne 20%, maksimum dotacja 45% Koszt pożyczki. Spłata 5 lat, oprocentowanie 2% w skali roku, możliwa półroczna karencja na spłatę kapitału

39 Szacowanie kosztów i przychodów projekt r.

40 Szacowanie przychodów Określenie asortymentu i cen jednostkowych Ustalenie max. zdolności produkcyjnych / usługowych Ustalenie max. zdolności sprzedaży Ustalenie realnej wartości sprzedaży w poszczególnych latach prognozy

41 Szacownie kosztów Szacujemy koszty wg wzoru na udostępnionym arkuszu xls Amortyzacja na podstawie środków trwałych Wartość towarów towary zakupione w celu sprzedaży (napoje, suplementy, itp.) Zużycie materiałów i energii - na podstawie prognozy zużycia energii przez urządzenia, Usługi obce - np. Internet, księgowość, sprzątanie, czynsz za wynajem lokalu Podatki i opłaty podatek od nieruchomości, opłaty śmieciowe, Wynagrodzenia na podstawie liczby osób zatrudnionych Ubezpieczenia społeczne i inne świadczenia na podstawie liczby osób zatrudnionych + ubezpieczenia właściciela Pozostałe koszty rodzajowe inne wyżej nie wymienione. Koszty finansowe spłata pożyczki (odsetki) Pozostałe koszty operacyjne inne nie uwzględnione powyżej