Spis treści. 4. Nieodpłatna pomoc prawna w postępowaniu przed Trybunałem Konstytucyjnym charakterystyka

Transkrypt

1 Przedmowa... XIII Wykaz skrótów... XV Wykaz literatury... XIX Wykaz orzecznictwa... LI Wprowadzenie Założenia metodologiczne... I. Uzasadnienie wyboru tematu... II. Metody badawcze... III. Struktura Zagadnienia wprowadzające do problematyki nieodpłatnej pomocy prawnej... I. Próba określenia pojęcia sprawne państwo... II. Rola państwa w organizacji życia społecznego... III. Konstytucyjnoprawne rozumienie pojęcia dóbr... IV. Rola państwa w zakresie rozdziału dóbr Próba rekonstrukcji pojęcia przedsądowej nieodpłatnej pomocy prawnej... I. Pojęcie pomocy prawnej uwagi ogólne... II. Pojęcie nieodpłatnej pomocy prawnej Nieodpłatna pomoc prawna w postępowaniu sądowoadministracyjnym charakterystyka z perspektywy konstytucyjnoprawnej Nieodpłatna pomoc prawna w postępowaniu cywilnym charakterystyka z perspektywy konstytucyjnoprawnej Nieodpłatna pomoc prawna w postępowaniu karnym charakterystyka z perspektywy konstytucyjnoprawnej Nieodpłatna pomoc prawna w postępowaniu przed Trybunałem Konstytucyjnym charakterystyka z perspektywy konstytucyjnoprawnej... III. Pojęcie przedsądowej nieodpłatnej pomocy prawnej Charakterystyka z perspektywy konstytucyjnej Charakterystyka z perspektywy międzynarodowej i europejskiej VII

2 3. Charakterystyka z perspektywy ustawowej Podsumowanie Rozdział I. Nieodpłatna pomoc prawna analiza prawnoporównawcza Podstawy nieodpłatnej pomocy prawnej z perspektywy prawa międzynarodowego i europejskiego... II. Wytyczne wynikające z Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka... III. Wytyczne wynikające z Europejskiej Konwencji Praw Człowieka... IV. Wytyczne wynikające z Europejskiej Karty Społecznej... V. Wytyczne wynikające z Międzynarodowego Paktu Praw Politycznych i Obywatelskich... VI. Wytyczne wynikające z Międzynarodowego Paktu Praw Gospodarczych, Społecznych i Kulturalnych... VII. Wytyczne wynikające z Konwencji o Prawach Dziecka ONZ.. VIII. Wytyczne wynikające z Konwencji w sprawie zakazu stosowania tortur oraz innego okrutnego, nieludzkiego lub poniżającego traktowania albo karania... IX. Wytyczne wynikające z Konwencji ONZ o prawach osób niepełnosprawnych... X. Wytyczne wynikające z Karty Praw Podstawowych Unii Europejskiej... XI. Wytyczne wynikające z Konwencji Rady Europy w sprawie działań przeciwko handlowi ludźmi... XII. Wytyczne wynikające z Konwencji Rady Europy o zapobieganiu i zwalczaniu przemocy wobec kobiet i przemocy domowej... XIII. Wytyczne wynikające z dyrektywy Rady 2003/8/WE z r. dotyczącej usprawnienia dostępu do wymiaru sprawiedliwości w sporach transgranicznych... XIV. Wytyczne wynikające z dyrektywy Rady 2005/85/WE z r. w sprawie ustanowienia minimalnych norm dotyczących procedur nadawania i cofania statusu uchodźcy w Państwach Członkowskich... XV. Wytyczne wynikające z zaleceń Komitetu Ministrów Rady Europy... XVI. Podsumowanie Podstawy nieodpłatnej pomocy prawnej w konstytucjach państw współczesnych próba analizy VIII

3 II. Rozwiązania na gruncie unormowań wybranych konstytucji państw europejskich... III. Rozwiązania na gruncie unormowań wybranych konstytucji państw pozaeuropejskich... IV. Podsumowanie... Rozdział II. Konstytucyjne unormowania determinujące model przedsądowej nieodpłatnej pomocy prawnej Uwagi wstępne Próba określenia pojęcia zasada Konstytucji RP Pojęcie i źródła praw człowieka Nieodpłatna pomoc prawna jako element urzeczywistnienia prawa do sądu i prawa do obrony... I. Prawo do sądu a świadczenie nieodpłatnej pomocy prawnej Uwagi wstępne Interpretacja art. 45 Konstytucji RP w kontekście prawa do pomocy prawnej Relacja pomiędzy unormowaniami art. 45 ust. 1 a art. 77 ust. 2 Konstytucji RP Konstytucyjny model postępowania sądowego Koszty sądowe a problem urzeczywistniania prawa do sądu... II. Konstytucyjne podstawy prawa do obrony Wprowadzenie Prawo do obrony w ujęciu materialnym Prawo do obrony w ujęciu formalnym... III. Refleksje końcowe Pozostałe prawa konstytucyjne mające wpływ na konstruowanie modelu nieodpłatnej pomocy prawnej... I. Prawo do informacji publicznej a prawo do informacji o prawie w ramach nieodpłatnej pomocy prawnej... II. Prawo do zabezpieczenia społecznego a dostęp do III. Prawo do nauki a dostęp do nieodpłatnej pomocy prawnej Zasady mające fundamentalny wpływ na kształtowanie modelu... I. Zasada rzetelności i sprawności działania instytucji publicznych a świadczenie pomocy prawnej... II. Zasada demokratycznego państwa prawnego urzeczywistniającego zasady sprawiedliwości społecznej a świadczenie nieodpłatnej pomocy prawnej IX

4 III. Zasada społeczeństwa obywatelskiego a organizacje pozarządowe świadczące nieodpłatną pomoc prawną... IV. Zasada pomocniczości i decentralizacji władzy publicznej a świadczenie nieodpłatnej pomocy prawnej... V. Zasada sprawowania przez samorządy zawodowe pieczy nad należytym wykonywaniem zawodów prawniczych w granicach interesu publicznego i dla jego ochrony a podmioty świadczące nieodpłatną pomoc prawną... VI. Zasada równości a problem uprzywilejowania wyrównawczego w kontekście beneficjentów nieodpłatnej pomocy prawnej... VII. Zasady równowagi finansów publicznych i racjonalizacji wydatków publicznych a świadczenie nieodpłatnej pomocy prawnej Konstytucyjne obowiązki państwa mające wpływ na kształtowanie modelu nieodpłatnej pomocy prawnej... II. Obowiązek udzielania przez władze publiczne pomocy osobom niepełnosprawnym w zabezpieczaniu egzystencji, przysposobieniu do pracy oraz komunikacji społecznej a dostęp do nieodpłatnej pomocy prawnej... III. Obowiązek uwzględniania przez państwo w swojej polityce społecznej i gospodarczej dobra rodziny a dostęp do IV. Obowiązek władz publicznych ochrony konsumentów, użytkowników i najemców przed działaniami zagrażającymi ich zdrowiu, prywatności i bezpieczeństwu oraz przed nieuczciwymi praktykami rynkowymi a dostęp do 8. Podsumowanie... Rozdział III. Konstytucyjne organy o charakterze ombudsmańskim udzielające informacji (pomocy) prawnej w ramach ochrony wolności i praw Uwagi wstępne Działania Rzecznika Praw Obywatelskich w kontekście udzielania nieodpłatnej informacji (pomocy) prawnej... I. Ratio legis powołania i funkcjonowania instytucji ombudsmana uwagi prawnoporównawcze... II. Pozycja ustrojowa i kompetencje organów ombudsmańskich. III. Uwagi końcowe w kontekście problematyki udzielania X

5 3. Działania Rzecznika Praw Dziecka w kontekście udzielania nieodpłatnej informacji (pomocy) prawnej... I. Ratio legis powołania i funkcjonowania instytucji uwagi prawnoporównawcze... II. Pozycja ustrojowa i kompetencje... III. Uwagi końcowe w kontekście problematyki udzielania 4. Podsumowanie... Rozdział IV. Normatywny model przedsądowej nieodpłatnej pomocy prawnej z perspektywy Konstytucji RP Wprowadzenie Pojęcie modelu Analiza konstytucyjnoprawna unormowań dotyczących nieodpłatnej pomocy prawnej na etapie przedsądowym... II. Droga do uchwalenia ustawy o nieodpłatnej pomocy prawnej III. Prawne, społeczne i gospodarcze determinanty mechanizmu 1. Uwagi prawnoporównawcze... A. Rozwiązania niemieckie... B. Rozwiązania szwedzkie... C. Rozwiązania słowackie... D. Rozwiązania ukraińskie... E. Nieodpłatna pomoc prawna w innych państwach... F. Uwagi końcowe Źródła materialne Dysponenci Beneficjenci i użytkownicy Analiza danych o prawno-społeczno-gospodarczych przesłankach stanowienia ustawy o nieodpłatnej pomocy prawnej... A. Przedmiot i cel badań... B. Zakres konsultacji... C. Źródła finansowania... D. Wpływ regulacji na konkurencyjność gospodarki, przedsiębiorczość oraz rynek pracy... E. Stanowiska podmiotów publicznych wobec projektu. IV. Uwagi dotyczące ustawy o nieodpłatnej pomocy prawnej Uwagi ogólne Zakres przedmiotowy Zakres podmiotowy XI

6 4. Zasady organizacji nieodpłatnej pomocy prawnej i edukacji prawnej z perspektywy Konstytucji RP... A. Uwagi wstępne... B. Pojęcie zadań publicznych... C. Udzielanie nieodpłatnej pomocy prawnej jako zadanie publiczne zlecone samorządowi powiatowemu... D. Podmioty (osoby) legitymowane do udzielania nieodpłatnej pomocy prawnej... E. Podsumowanie Nowelizacja ustawy o nieodpłatnej pomocy prawnej oraz edukacji prawnej... I. Prezydencki projekt ustawy o zmianie ustawy o nieodpłatnej pomocy prawnej oraz edukacji prawnej Ratio legis Stanowiska podmiotów publicznych wobec projektu nowelizacji... II. Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy o nieodpłatnej pomocy prawnej oraz edukacji prawnej Ratio legis Stanowiska podmiotów publicznych do projektu Kolejne etapy postępowania ustawodawczego... I. Etap prac w Sejmie... II. Etap prac w Senacie... Rozdział V. Praktyka stosowania norm dotyczących nieodpłatnej pomocy prawnej i kierunki zmian Uwagi wstępne Bilans korzyści i kosztów wynikających ze stosowania norm dotyczących nieodpłatnej pomocy prawnej Kierunki zmian oraz postulaty de lege ferenda w odniesieniu do modelu przedsądowej nieodpłatnej pomocy prawnej Podsumowanie Wnioski i uwagi końcowe Summary Indeks rzeczowy XII