3. Funkcja represyjna Podsumowanie Rozdział III. Odpowiedzialność a sprawiedliwość Istota odpowiedzialności w prawie jako eman

Transkrypt

1 Przedmowa... Wykaz skrótów... Wykaz literatury... Wykaz orzecznictwa... XIII XV XIX XXXIII Rozdział I. Pracownicza odpowiedzialność materialna na tle cywilnej odpowiedzialności odszkodowawczej Uwagi wstępne Cywilnoprawny reżim odpowiedzialności odszkodowawczej... 2 I. Istota odpowiedzialności cywilnej... 2 II. Odpowiedzialność deliktowa Odpowiedzialność w związku ze sprawstwem osoby trzeciej... 6 A. Odpowiedzialność za wybór... 7 B. Odpowiedzialność za podwładnego... 9 III. Odpowiedzialność kontraktowa IV. Konkluzje na tle odpowiedzialności cywilnej Prawnopracowniczy reżim odpowiedzialności za szkodę I. Uwagi wstępne II. Ograniczona odpowiedzialność pracownika za szkodę III. Pełna odpowiedzialność pracownika za szkodę IV. Odpowiedzialność pracodawcy za szkodę osoby trzeciej V. Regresowe roszczenie pracodawcy wobec pracownika VI. Odpowiedzialność pracownika za mienie powierzone Podsumowanie Rozdział II. Istota odpowiedzialności w prawie Semantyczne znaczenie terminu odpowiedzialność Prawne pojęcie odpowiedzialności Odpowiedzialność w ujęciu ekonomicznym Komplementarność odpowiedzialności prawnej I. Służebny charakter odpowiedzialności w prawie II. Funkcje odpowiedzialności odszkodowawczej Funkcja kompensacyjna Funkcja prewencyjna V

2 3. Funkcja represyjna Podsumowanie Rozdział III. Odpowiedzialność a sprawiedliwość Istota odpowiedzialności w prawie jako emanacji sprawiedliwości.. 37 I. Uwagi wstępne II. Sprawiedliwość jako determinanta odpowiedzialności, odpowiedzialność jako realizacja sprawiedliwości III. Rozumienie odpowiedzialności w kontekście sprawiedliwości 38 IV. Ontologia sprawiedliwości w imię ochrony wartości Odpowiedzialność w biznesie I. Odpowiedzialność materialna pracowników w kontekście społecznej odpowiedzialności biznesu II. Pojęcie społecznej odpowiedzialności biznesu III. Odpowiedzialność materialna pracowników wobec aksjologii odpowiedzialności biznesu Perspektywa ochrony interesów przedsiębiorcy Perspektywa ochrony interesów pracownika Konstytucyjne pojmowanie sprawiedliwości I. Społeczny kontekst sprawiedliwości II. Sprawiedliwość społeczna na płaszczyźnie dopuszczalnego zróżnicowania podmiotów III. Dynamiczne stosowanie zasady sprawiedliwości Ponoszenie odpowiedzialności jako funkcja sprawiedliwości Podsumowanie Rozdział IV. Odpowiedzialność a ryzyko Uwagi wstępne Relacja ryzyka do odpowiedzialności Odpowiedzialność materialna pracownika formą transferu ryzyka gospodarczego Granice ryzyka osobowego pracodawcy w kontekście ponoszenia odpowiedzialności za szkodę I. Ryzyko osobowe pracodawcy II. Granice podmiotowe następstw zdarzeń w kontekście ryzyka osobowego III. Odpowiedzialność pracodawcy za zawinione działania pracownika w kontekście ryzyka osobowego IV. Uwagi krytyczne Podsumowanie Rozdział V. Koncepcja sprawiedliwości w funkcji ochronnej prawa pracy Cel analizy VI

3 2. Pojmowanie funkcji ochronnej w doktrynie prawa pracy I. Zdefiniowanie funkcji ochronnej przez potrzebę ochrony pracownika Egzemplifikacja definicji Ocena definicji i rezultatów jej stosowania II. Definicja funkcji ochronnej w kontekście semiimperatywności norm prawa pracy Formalny aspekt definicji Ocena metodologii opisu funkcji ochronnej III. Zdefiniowanie funkcji ochronnej przy pomocy egzemplifikacji instytucji prawnych ją realizujących Aksjologiczne granice funkcji ochronnej prawa pracy I. Uzasadnienie potrzeby wytyczenia granic funkcji ochronnej II. Granice przedmiotowe w kontekście doktrynalnego pojmowania funkcji ochronnej III. Poczucie sprawiedliwości w funkcji ochronnej Funkcja ochronna prawa pracy w świetle koncepcji sprawiedliwości J. Rawls a I. Dogmat priorytetu sprawiedliwości II. Realizacja sprawiedliwości w oparciu o umowę społeczną III. Zawieranie umowy społecznej w warunkach stanu początkowego IV. Zasady sprawiedliwości V. Formalne reguły sprawiedliwości VI. Kompleksowa teoria sprawiedliwości VII. Ocena stopnia interferencji treści teorii sprawiedliwości J. Rawls a i treści funkcji ochronnej Funkcja ochronna w kontekście teorii sprawiedliwości R. Nozick a. 86 I. Nienaruszalność praw podstawą koncepcji R. Nozick a II. Państwo minimalne w działaniu III. Krytyka sprawiedliwości rozdzielczej, jako negatywne założenie teorii sprawiedliwości R. Nozick a IV. Sprawiedliwość udziałów przeciwieństwem równości szans V. Zasady sprawiedliwości R. Nozick a VI. Zasada zadośćuczynienia wyłączną usprawiedliwioną formą redystrybucji VII. Ocena stopnia interferencji treści teorii sprawiedliwości R. Nozick a i treści funkcji ochronnej Definicja funkcji ochronnej I. Cel zabiegów definicyjnych II. Istota funkcji w prawie VII

4 III. Pojęcie funkcji ochronnej Elementy konstrukcyjne definicji Definicja funkcji ochronnej prawa pracy Ograniczona odpowiedzialność materialna pracownika w konstrukcji funkcji ochronnej Podsumowanie Rozdział VI. Teoria praw podstawowych R. Alexy ego, jako wykładnik pełnej odpowiedzialności pracownika Uwagi wstępne Wkład R. Alex ego w spór o dobre racje Koncepcja R. Alexy ego a odpowiedzialność Formuła G. Radbrucha punktem wyjścia koncepcji R. Alexy ego Reguły i zasady w koncepcji R. Alexy ego Teza optymalizacyjna Konflikt norm w przypadku reguł i zasad Zasada odważania wartości Reguła ograniczonej odpowiedzialności pracownika za szkodę w kolizji z regułą prawa własności I. Uwagi wstępne II. Normatywne ujęcie prawa własności III. Ograniczona odpowiedzialność pracownika przejawem ingerencji w prawo własności pracodawcy Waga zasady odpowiedzialności pracownika w relacji do wagi zasady ochrony własności I. Stopień niespełnienia zasady ochrony własności II. Doniosłość spełnienia zasady ograniczonej odpowiedzialności materialnej III. Relacja doniosłości zasad IV. Ocena rezultatów Zasada odpowiedzialności pracownika za szkodę w relacji do zasady równości wobec prawa I. Uwagi wstępne II. Pojmowanie równości III. Prawne rozumienie równości Pojęcie równości w Konstytucji RP Równość a sprawiedliwość społeczna Dopuszczalne różnicowanie podmiotów Beneficjenci zasady równości IV. Ważenie zasady ograniczonej odpowiedzialności pracownika do zasady równości Stopień niespełnienia zasady równości VIII

5 A. Płaszczyzny analizy B. Stopień naruszenia zasady równości w kontekście prawnej podstawy świadczenia pracy C. Stopień naruszenia zasady równości w kontekście równości podmiotów gospodarczych D. Stopień naruszenia zasady równości w kontekście formy odpowiedzialności materialnej pracowników Doniosłość spełnienia zasady ograniczonej odpowiedzialności materialnej w kontekście zasady równości Relacja doniosłości zasad Ocena rezultatów Podsumowanie Rozdział VII. Konstytucyjne determinanty szczególnego reżimu pracowniczej odpowiedzialności za szkodę Cel analizy Konstytucyjne granice swobody regulacji ustawowej Ewentualne wyznaczniki regulacji odpowiedzialności pracowniczej w Konstytucji RP Dyrektywa ochrony pracy w kontekście pracowniczego reżimu odpowiedzialności za szkodę I. Zasada ochrony pracy jako determinanta regulacyjna pracowniczej odpowiedzialności materialnej II. Ochrona pracy wobec ochrony własności w kontekście horyzontalnego obowiązywania Konstytucji Podsumowanie Rozdział VIII. Koncepcja pełnej odpowiedzialności pracownika w kontekście publicznoprawnego charakteru umowy o pracę Uwagi wstępne Pracodawca jako faktyczny realizator konstytucyjnych praw pracownika Granice wykonywania obowiązków pracodawcy w interesie publicznym Granice ingerencji w prawo własności pracodawcy Interes pracownika interesem wspólnoty? Irrelewantność koncepcji dla oceny zasadności reguł odpowiedzialności I. Wymiary oceny koncepcji publicznoprawnego charakteru umowy o pracę II. Koncepcja podzielonego pracodawcy IX

6 III. Charakter prawny odpowiedzialności w publicznoprawnej koncepcji umowy o pracę Odpowiedzialność odszkodowawcza w kontekście relacji publicznoprawnych Pryncypialność prywatnoprawnego reżimu odpowiedzialności Niezależny od natury umowy o pracę charakter prawny odpowiedzialności materialnej Podsumowanie Rozdział IX. Zasada sądowego miarkowania wysokości odszkodowania regulatorem szczególnych przypadków wyrządzenia szkody Miarkowanie odszkodowania prawotwórczym działaniem sędziego Założenia wstępne konieczne derogacje przepisów Kodeksu pracy Aplikacja obowiązujących instytucji prawnych dla sądowego miarkowania odszkodowania I. Ewentualne instytucje prawne II. Dopuszczalność uznaniowości sądu w wymiarze proceduralnym III. Ius moderandi w prawie materialnym Zakres podmiotowy normy Przedmiotowe warunki zastosowania ius moderandi Wyłączenie stosowania ius moderandi Zastosowanie ius moderandi na wniosek pozwanego Stosowanie konstrukcji ius moderandi w stosunkach pracy IV. Możliwość zastosowania klauzuli zasad współżycia społecznego do miarkowania wysokości odszkodowania Formalne możliwości użycia Klauzula zasad współżycia społecznego Zastosowanie klauzuli zasad współżycia społecznego Podsumowanie Rozdział X. Podsumowanie postulaty de lege ferenda Postulaty de lege ferenda I. Uwagi wstępne II. Deregulacja odpowiedzialności materialnej pracowników III. Postulaty sądowe miarkowania odszkodowania pracownika IV. Publiczne refinansowanie wysokości poniesionej szkody X

7 V. Obowiązkowe ubezpieczenie pracownika następstw wyrządzenia szkody, zachowaniem pozostającym w związku z pracą VI. Konkluzja Podsumowanie Indeks rzeczowy XI