Metodyka edukacji wizualnej i kulturalnej Stopień i tytuł naukowy. ćwiczenia

Transkrypt

1 KIERUNEK: Edukacja artystyczna w zakresie sztuk plastycznych SPECJALNOŚĆ: Media Rysunkowe, Intermedia i multimedia STUDIA STACJONARNE I STOPNIA ROK STUDIÓW: II, III Nazwa przedmiotu Metodyka edukacji wizualnej i kulturalnej Stopień i tytuł naukowy mgr Dominika Jastrzębska Imię i nazwisko prowadzącego Semestr studiów 3, 4, 5 Wymiar godzin Forma zajęć Zajęcia w ramach Wymagania wstępne wobec studenta 60 h ćwiczenia Tok ogólny Wiedza z zakresu pedagogiki, regularne uczęszczanie na zajęcia, systematyczna praca 1. CEL PRZEDMIOTU Celem zajęć jest wprowadzenie w podstawowe zagadnienia dydaktyki ogólnej, zapoznanie z edukacyjnymi możliwościami działań plastycznych przy uwzględnieniu przykładowych projektów zajęć (prezentacja technik plastycznych, możliwości materiałowych). Studenci zostaną przygotowani do samodzielnego opracowania konspektów lekcji, scenariuszy ćwiczeń. Uwaga zostanie poświęcona sposobom realizacji różnych form edukacji artystycznej, zarówno w zakresie projektowania lekcji szkolnej, jak i w pozaszkolnych ośrodkach oświatowych z grupami w różnych przedziałach wiekowych (domy kultury, galerie twórczości, świetlice środowiskowe, domy dziecka, domy spokojnej starości). Poza tym prezentacja wiedzy z zakresu faz rozwojowych ekspresji plastycznej dzieci i młodzieży pozwoli na przygotowanie studentów do roli instruktora, zdolnego do wyzwalania spontanicznej ekspresji ucznia, (jako twórcy i wrażliwego odbiorcy wytworów artystycznych). Zajęcia będą uwzględniały wykłady z prezentacją multimedialną, ćwiczenia (np. opracowanie scenariuszy, planów wynikowych), dyskusję oraz ćwiczenia terenowe (obserwacja i analiza specyfiki zajęć plastycznych w szkołach i ośrodkach pozaszkolnych). 2. TEMATYCZNE UJĘCIE TREŚCI I. Rok studiów: II, semestr zimowy, 15 h 2. Wprowadzenie do dydaktyki ogólnej. Definicje podstawowych pojęć (dydaktyka ogólna, dydaktyka szczegółowa, uczenie się, nauczanie, kształcenie, samokształcenie).

2 3/4. Zasady nauczania (zasada poglądowości, zasada przystępności w nauczaniu zasada stopniowania trudności, zasada świadomego i aktywnego udziału uczniów w procesie nauczania uczenia się, zasada systematyczności, zasada trwałości wiedzy uczniów, zasada operatywności wiedzy uczniów, zasada wiązania teorii z praktyką; zalecenia, tzw. reguły dydaktyczne) 5/6. Cele kształcenia (cele ogólne, szczegółowe, precyzowanie celów nauczania, taksonomia celów nauczania Niemierko, taksonomia celów dziedziny poznawczej i sfery emocjonalnej Blooma, sfera psychomotoryczna w opracowaniu Baldwina) 7/8. Treści kształcenia (podstawa programowa, plan nauczania, program nauczania, pedagogiczne teorie doboru treści kształcenia) 9. Formy organizacyjne kształcenia (podział form ze względu na kryterium miejsca formy szkolne, pozaszkolne, oraz ze względu na ilość osób formy indywidualne, zbiorowe) 10/11. Metody nauczania (ze szczególnym uwzględnieniem metod aktywizujących) 12. Środki dydaktyczne (podział i funkcje środków kształcenia) 13/14. Przygotowanie zajęć (rodzaje konspektów lekcji plastyki, scenariusze lekcji) 15. Zaliczenia, wpisy do indeksów. II. Rok studiów: II, semestr letni, 30 h 2/3. Przygotowanie zajęć (lekcja, jej struktura i typy, wymagania programowe, plan wynikowy) 4/5. Nauczanie problemowe i programowane (struktura myślenia, metody ludyczne, podstawy teoretyczne programu liniowego, rozgałęzionego, metoda sheffieldzka, metoda blokowa, problematyka wielostronnego nauczania) 6/7. Style nauczania i uczenia się (charakterystyka typów sensorycznych uczniów) 8/9/10. Fazy rozwojowe ekspresji plastycznej dzieci i młodzieży (psychologia twórczości rysunkowej dziecka, fazy rozwojowe ekspresji plastycznej dzieci i młodzieży). Struktura uzdolnień plastycznych dzieci, warunki rozwoju uzdolnień plastycznych. 11/12/13/14/15/16. Specyfika zajęć w ośrodkach szkolnych i pozaszkolnych (obserwacja i analiza: przedszkole, szkoła podstawowa, gimnazjum, liceum, dom kultury, galerie twórczości, świetlica środowiskowa, dom dziecka, dom spokojnej starości ) 17/18/19/20/21. Techniki plastyczne (rysunkowe, malarskie, techniki powielane, techniki dekoracyjne na płaszczyźnie, modelowanie, formowanie bryły, kolaż, zdobienie papieru klasycznymi technikami graficznymi) 22/23. Metoda projektu w nauczaniu 23/24. Warsztat, jako nowoczesna forma kształcenia 25/26. Eksperymenty i projekty edukacyjne 27/28. Rola muzeum 29. Konsultacje

3 30. Zaliczenia, wpisy do indeksów. III. Rok studiów: III, semestr letni, 15 h 2/3/4 Sztuka dziecka Swobodna ekspresja Spontaniczność i natchnienie Przegląd prac dzieci upośledzonych wzrokowo oraz niewidomych Pozawizualne formy ekspresji (zabawa, ekspresja słowna, muzyka) Cel ekspresji Od zabawy do sztuki 5/6. Z problemów arteterapii 7. Wychowanie plastyczne w świetle potrzeb społecznych i propozycji teoretycznych wg. Kościeleckiego, koncepcja integracyjna wg. T. Marciniaka 8/9/10 Zasoby Internetu w nauczaniu i uczeniu się (Google, Flicr, blog, encyklopedie, omówienie darmowych aplikacji programów graficznych, np. Picasa) 11/12. Edukacja najmłodszych (na podstawie działalności CSW Znaki czasu w Toruniu, przestrzenie doświadczalno wizualne dla dzieci) 13. Percepcja i wyobraźnia (funkcja wyobraźni, myślenie obrazowe a wychowanie, myślenie obrazowo-ejdetyczne u dzieci, typy wizualne i haptyczne). 14. Konsultacje 15. Zaliczenia, wpisy do indeksów. 3. OPIS METOD I FORMA REALIZACJI Pokaz (prezentacje multimedialne, filmy), dyskusja, praca indywidualna, praca w grupie, praca w parach. Ćwiczenia terenowe (hospitacja: wizyty w różnych placówkach wychowawczych, obserwacja zajęć, analiza form i metod). Konsultacje problemowe w ramach dyżurów pracowniczych. 4. ZALECANE ŹRÓDŁA WIEDZY: Literatura obowiązkowa. Arnheim R., (1978). Sztuka i percepcja wzrokowa. Czerwosz Z., (1970). O zajęciach plastycznych młodzieży. : Nasza Księgarnia Daszyńska M., (1997). Rzeźby z papieru. : WSiP Hohensee Ciszewska H., (1982). Powszechna edukacja plastyczna. : WSiP Kościelecki S., (1975). Współczesna koncepcja wychowania plastycznego. : PWN Kupisiewicz Cz., (1973). Nauczania programowane.

4 Kupisiewicz Cz., (1998). Podstawy dydaktyki ogólnej. Lam W., (1967). Malarstwo dzieci w świetle współczesnych poglądów. : Nasza Księgarnia Lewicka J., (1967). 100 technik plastycznych. Lewicka J., Czajkowski S., (1971). Zajęcia plastyczne z dziećmi klas początkowych. Lowenfeld V., Brittain W. L., (1977). Twórczość a rozwój umysłowy dziecka. : Nasza Księgarnia Marciniak T., (1976). Problemy wychowania plastycznego. Marcinkowska K., Michejda Kowalska K., (1993). Techniki plastyczne. Wydzieranki, wycinanki. : WSiP Marcinkowska K., Michejda Kowalska K., (1993). Techniki plastyczne. Barwne fantazje. : WSiP Marcinkowska K., Michejda Kowalska K., (1993). Techniki plastyczne. Malarskie techniki dekoracyjne. : WSiP Marcinkowska K., Michejda Kowalska K., (1993). Techniki plastyczne. Techniki graficzne powielane i odbijane. : WSiP Marcinkowska K., (1998). Bryły i reliefy. : WSiP Nejezchlebová K. (2005). Zdobienie papieru. : Oficyna Wydawnicza: READ ME Okoń W., (1976). Zarys dydaktyki ogólnej. Olczak M., (2009). Trening twórczości współczesna i efektywna forma wychowania przez sztukę. Kraków: Impuls Popek S. (1978). Analiza psychologicznej twórczości plastycznej dzieci i młodzieży. : WSiP Popek S., (1985). Twórczość artystyczna w wychowaniu dzieci i młodzieży. : WSiP Popek S. (red.). (1989). Metodyka plastyki w klasach IV- VIII. Rudowski T., (1999). Wybrane zagadnienia współczesnej edukacji plastycznej. : Uniwersytet Warszawski, Instytut Profilaktyki Społecznej i Resocjalizacji Read H., (1976). Wychowanie przez sztukę. Wrocław--Kraków: PAN Silberman M., (2005). Uczymy się uczyć. Gdańsk Szuman S., (1927). Sztuka dziecka. Psychologia twórczości rysunkowej dziecka. Szuman S., (1975). O sztuce i wychowaniu estetycznym. Wojnar I., (1976). Teoria wychowania estetycznego. : PWN Wragg E. C., (1999). Trzy wymiary programu. : WSiP Literatura zalecana: Bobieńska N., (1950). Wstęp do nauki rysunku. Cz. I, II. Brommer G., (1994). Collage techniques. A guide for artists and illustrators. Hong Kong Dewey J., (1975). Sztuka jako doświadczenie. Wrocław.. Kraków. Gdańsk: PAN Freinet C., (1965). Naturalne metody wychowania [w:] Wychowanie przez sztukę. Grzegorzewski B., (1978). Muzeum a wychowanie plastyczne. : WSiP Guz S., (1998). Edukacja w systemie Montessori. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Mari Curie - Skłodowskiej Hohense-Ciszewska H., (1976). Podstawy wiedzy o sztukach plastycznych. : WSiP Krawczyk Z., (1979). Wprowadzenie do kultury plastycznej kształtowanie percepcji. Lam W., (1960). Sztuka dziecka i jej naturalny rozwój. Miąso J. (red.). (1981). Historia wychowania wiek XX. T. I, II.

5 Miksza M., (1998). Zrozumiec Montessori. Kraków: Impuls Mikina A., Zając B., (2001). Jak wdrażac metodę projektów? Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls Mortkowiczowa J., (1903). O wychowaniu estetycznym. Natorff A., Wasiluk K., (1990). Wychowanie plastyczne w przedszkolu. : WSiP Ornstein A., C., (Hunkins F., P., (1999). Program szkolny. Założenia, zasady, problematyka. : WSiP Słupski S., (1921). O nauczaniu sztuk plastycznych. Stasiakiewicz M., P. (2000). Prototypowy obraz świata w rysunku dziecka. Toruń Poznań: Wydawnictwo EDYTOR Struve H., (1903). Sztuka i społeczeństwo. Szuścik U., (1999). Kształtowanie percepcji wzrokowej jako stymulator działań plastycznych dziecka. Cieszyn: Uniwersytet Śląski Filia w Cieszynie Szymański M., (2000). O metodzie projektów. : Wydawnictwo Akademickie Żak Trojanowska-Kaczmarska A., (1971). Dziecko i twórczość. Wrocław-- Kraków Trojanowska-Kaczmarska A., (1983). Dziecko i plastyka. Walker D., F., Soltis J., F., (2000). Program i cele kształcenia. : WSiP Wallon Ph., Cambier A., Engelhart D., (1993). Rysunek dziecka. Wawrzeniecki M., (1901). Rysunek i malarstwo. Stosowane pomoce Forma zaliczeń UWAGI prezentacje multimedialne, filmy video, filmy DVD, zasoby Internetu, wybrana literatura, podręczniki, broszury, zeszyty ćwiczeń zaliczenie na ocenę (scenariusz lekcji plastyki, projekt warsztatu, plan wynikowy) brak Opracowała: mgr Dominika Jastrzębska