PROGRAM PROFILAKTYKI SZKOŁY PODSTAWOWEJ NR 1 IM. ADAMA MICKIEWICZA W RAWICZU

Transkrypt

1 PROGRAM PROFILAKTYKI SZKOŁY PODSTAWOWEJ NR 1 IM. ADAMA MICKIEWICZA W RAWICZU NASZA SZKOŁA SZANSĄ NA SUKCES

2 Szkolny Program Profilaktyki jest integralną częścią pracy szkoły i pozostaje w ścisłym powiązaniu z programem wychowawczym i dydaktycznym szkoły. Uczeń naszej szkoły to dziecko odpowiedzialne wobec siebie i innych, tolerancyjne i otwarte na problemy społeczności. Łatwo nawiązuje kontakt z rówieśnikami i dorosłymi. Przestrzega obowiązujące zasady i normy. PODSTAWA PRAWNA 1. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. 2. Konwencja o Prawach Dziecka. 3. Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz.U poz ze zm.). 4. Ustawa z dnia 19 sierpnia 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego (Dz.U nr 231 poz. 1375ze zm.). 5. Ustawa z dnia 9 listopada 1995 r. o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych (Dz. U. z 2015 r., poz. 298). 6. Ustawa z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (Dz.U poz. 1286). 7. Ustawa z dnia 24 kwietnia 1997 r. o przeciwdziałaniu narkomanii (Dz. U. z 2015 r, poz. 875). 8. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 27 sierpnia 2012 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół (Dz.U poz. 977 ze zm.). 9. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 kwietnia 2013 r. w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno - pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach (Dz.U poz. 532). 10. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 18 sierpnia 2015 r. sprawie zakresu i form prowadzenia w szkołach i placówkach systemu oświaty działalności wychowawczej, edukacyjnej, informacyjnej i profilaktycznej w celu przeciwdziałania narkomanii (Dz.U poz. 1249). UWAGI WSTĘPNE Szkolny program profilaktyki to ogół działań uprzedzających mające na celu przeciwdziałanie pojawianiu się zachowań niosących ryzyko negatywnych konsekwencji dla zdrowia fizycznego i psychicznego ucznia lub wychowanka oraz jego otoczenia społecznego oraz interwencyjnych w sytuacji pojawiających się zagrożeń, adresowany do uczniów, nauczycieli i rodziców. Realizowany jest przez nauczycieli, pracowników niepedagogicznych szkoły, rodziców, specjalistów oraz przedstawicieli jednostek samorządu terytorialnego, poradni psychologiczno-pedagogicznych, w tym poradni specjalistycznych, placówek doskonalenia nauczycieli, podmiotów realizujących świadczenia zdrowotne z zakresu podstawowej opieki zdrowotnej, opieki psychiatrycznej i leczenia uzależnień, wojewódzkich i powiatowych stacji sanitarno-epidemiologicznych, Policji.

3 Szkolny program profilaktyki obejmuje : 1) działania zintegrowane z programem wychowawczym szkoły i z programem nauczania, kiedy treści profilaktyczne włączone są do realizowanych programów w różnych przedmiotach, w trakcie zajęć pozalekcyjnych, na godzinach wychowawczych, 2) samodzielne programy profilaktyczne, realizowane niezależnie od obowiązującego programu nauczania przez nauczycieli lub osoby związane ze szkołą, 3) działania zawarte w programie szkoły promującej zdrowie, 4) działania interwencyjne podejmowane w odpowiedzi na konkretne niekorzystne wydarzenia w szkole lub w środowisku i uruchamiające działania zaradcze. RODZAJE PROWADZONYCH DZIAŁAŃ 1) działalność wychowawcza - polega na prowadzeniu działań z zakresu promocji zdrowia oraz wspomaganiu ucznia i wychowanka w jego rozwoju ukierunkowanym na osiągnięcie pełnej dojrzałości w sferze fizycznej, psychicznej, społecznej, aksjologicznej. 2) działalność edukacyjna - polega na stałym poszerzaniu i ugruntowywaniu wiedzy i umiejętności u uczniów i wychowanków, ich rodziców lub opiekunów, nauczycieli i wychowawców z zakresu promocji zdrowia i zdrowego stylu życia. 3) działalność informacyjna - polega na dostarczaniu rzetelnych i aktualnych informacji, dostosowanych do wieku oraz możliwości psychofizycznych odbiorców, na temat zagrożeń i rozwiązywania problemów związanych z używaniem środków i substancji odurzających, substancji psychotropowych, środków zastępczych, nowych substancji psychoaktywnych, skierowanych do uczniów i wychowanków oraz ich rodziców lub opiekunów, a także nauczycieli i wychowawców oraz innych pracowników szkoły lub placówki. 4) działalność profilaktyczna polega na realizowaniu działań z zakresu profilaktyki uniwersalnej, selektywnej i wskazującej. - Profilaktyka uniwersalna ma na celu przeciwdziałanie inicjacji w zakresie różnych zachowań ryzykownych (zwłaszcza wśród młodzieży szkolnej) poprzez dostarczenie odpowiedniej informacji oraz wzmacnianie czynników chroniących i redukcję czynników ryzyka. Działania te dotyczą zagrożeń rozpowszechnionych, takich jak np. używanie substancji psychoaktywnych (narkotyki, alkohol) czy przemoc. Odbiorcy działań profilaktyki uniwersalnej to ogół dzieci i młodzieży szkolnej, społeczność lokalna. Grupy, do których są kierowane działania profilaktyki uniwersalnej nie są uprzednio diagnozowane pod względem poziomu ryzyka zachowań problemowych, choć w obrębie grupy poszczególne jednostki mogą się różnić stopniem zagrożenia i rodzajem czynników ryzyka.

4 - Profilaktyka selektywna ma na celu zapobieganie, ograniczenie lub zaprzestanie podejmowania przez jednostkę zachowań ryzykownych. Cele te mogą być osiągane między innymi poprzez ograniczanie czynników ryzyka związanych ze środowiskiem rodzinnym i rówieśniczym, poprawę funkcjonowania emocjonalnego i społecznego, kształtowanie adekwatnych przekonań normatywnych dotyczących narkotyków, promocję postaw prozdrowotnych oraz wspieranie rodzin w rozwiązywaniu problemów związanych z używaniem narkotyków przez dziecko. Odbiorcy działań profilaktyki selektywnej to podgrupy ogółu dzieci i młodzieży szkolnej charakteryzujące się obecnością czynników ryzyka (indywidualnych, rodzinnych, środowiskowych), związanych z podejmowaniem danych zachowań ryzykownych, np.: używania czy nadużywania substancji psychoaktywnych. Do odbiorców profilaktyki selektywnej zaliczamy więc m.in.: dzieci ulicy", niepełnoletnie osoby popełniające czyny karalne, osoby zagrożone demoralizacją, dzieci i młodzież zagrożone wykluczeniem społecznym, osoby okazjonalnie używające narkotyków. - Profilaktyka wskazująca są to działania kierowane do jednostek, u których rozpoznano pierwsze objawy zaburzeń lub szczególnie zagrożonych rozwojem problemów wynikających z używania substancji psychoaktywnych, w związku z uwarunkowaniami biologicznymi, psychologicznymi czy społecznymi. Odbiorcy działań profilaktyki wskazującej to osoby charakteryzujące się czynnikami ryzyka takimi jak: zaburzenia zachowania, zaburzenia koncentracji z deficytem uwagi (ADHD), niepowodzenia szkolne, podejmowanie zachowań ryzykownych, używanie narkotyków problemowo (bez diagnozy uzależnienia), próby samobójcze, konflikty z prawem, wychowywanie się w rodzinie z problemem narkotykowym. 5) Podstawę do prowadzenia działalności stanowi opracowana w każdym roku szkolnym diagnoza. ZADANIA SZKOLNEGO PROGRAMU PROFILAKTYKI Szkolny program profilaktyki zakłada wzmacnianie czynników chroniących (zapobiegają i osłabiają możliwość wystąpienia zachowań problemowych) poprzez : realizację edukacji prozdrowotnej zdobywanie umiejętności życiowych, budowanie pozytywnej więzi z rodziną i szkołą, włączanie rodziców do realizacji szkolnego programu profilaktyki, wzmacnianie norm i wartości społecznie akceptowanych oraz objęcie pomocą psychologiczno-pedagogiczną dzieci, rodziców i nauczycieli. Do czynników chroniących m. in. należy : - silna więź emocjonalna z rodzicami - więź ze szkołą i zainteresowanie nauką szkolna - poszanowanie norm i wartości społecznych - przyjazny klimat w szkole

5 - prawidłowe relacje rówieśnicze i z dorosłymi - przynależność do pozytywnej grupy Drugim elementem szkolnego programu profilaktyki jest oddziaływanie poprzez redukcję lub eliminację czynników ryzyka (cechy, sytuacje, warunki sprzyjające powstawaniu zachowań problemowych). Czynniki ryzyka związane mogą być z: - sytuacją rodzinną (zaburzenie więzi między rodzicami a dzieckiem, brak poczucia bezpieczeństwa, obniżenie poczucia własnej wartości, brak wyznaczania granic, konflikty, rozpad rodziny, zaburzenia w pełnieniu ról ojca i matki, niejasny system wymagań, brak dyscypliny i kontroli lub nadmiernie surowa dyscyplina i kontrola, rodzice jako wzorce nieprawidłowych zachowań -przemoc, alkoholizm itp.). - sytuacją szkolną - grupą rówieśniczą - czynnikami osobowościowymi - przekonaniami normatywnymi Wystąpienie któregoś z czynników ryzyka (lub kilku) jest przyczyną wystąpienia różnorodnych zachowań problemowych, takich jak używanie środków i substancji odurzających, substancji psychotropowych, środków zastępczych, nowych substancji psychoaktywnych, palenie tytoniu, używanie alkoholu, leków, zachowania agresywne, przestępcze a ponadto trudności w nauce, brak zainteresowania nauką, wagary, ucieczki z domu, stosowanie dziwnych diet itp. Zachowania problemowe niosą ryzyko negatywnych konsekwencji dla zdrowia psychicznego i fizycznego jednostki jak i jej otoczenia. Zbadaną zasadą jest, że jedno zachowanie problemowe pociąga za sobą kolejne. Konkretny czynnik ryzyka może być podłożem różnych zachowań problemowych. PODZIAŁ ZADAŃ Dyrektor szkoły wspiera doskonalenie kwalifikacji i umiejętności w zakresie działań profilaktycznych nauczycieli, przygotowuje we współpracy z nauczycielami ofertę zajęć pozalekcyjnych jako działań alternatywnych, stwarzających możliwości zaangażowania się w działalność pozytywną (wolontarystyczną, artystyczną, społeczną, sportową itp.). Nauczyciele - współpracują z wychowawcami klas w realizacji zadań zawartych w szkolnym programie profilaktyki, uczestniczą realizują zalecenia Poradni Psychologiczno - Pedagogicznej zawarte w opiniach, doskonalą swoje kwalifikacje i umiejętności w zakresie działań profilaktycznych. Wychowawcy klas - integrują zespół klasowy, dbają o poczucie bezpieczeństwa i akceptacji w klasie, w oparciu o diagnozę i w uzgodnieniu z dyrektorem realizują zadania w zakresie profilaktyki we współpracy z rodzicami i innymi podmiotami

6 współpracującymi ze szkołą, wykorzystując aktywne metody pracy. Współpracują z rodzicami uczniów zagrożonych uzależnieniem, koordynują udzielanie pomocy psychologiczno - pedagogicznej. Pedagog szkolny - rozpoznaje indywidualne potrzeby uczniów oraz analizuje przyczyny niepowodzeń szkolnych, określa formy i sposoby udzielania uczniom pomocy psychologiczno-pedagogicznej, odpowiednio do rozpoznanych potrzeb, organizuje i prowadzi różne formy pomocy psychologiczno-pedagogicznej dla uczniów, rodziców i nauczycieli, podejmuje działania profilaktyczno-wychowawcze wynikające z programu wychowawczego szkoły i szkolnego programu profilaktyki w stosunku do uczniów, z udziałem rodziców i nauczycieli, wspiera działania opiekuńczo-wychowawcze nauczycieli. Udostępnia informacje o ofercie pomocy specjalistycznej dla uczniów i rodziców w przypadku używania środków i substancji odurzających, substancji psychotropowych, środków zastępczych, nowych substancji psychoaktywnych, Rada Rodziców - uchwala program profilaktyki szkolnej, współpracuje z Radą Pedagogiczną, wychowawcami klas, Samorządem Uczniowskim oraz wspiera działania wynikające ze szkolnego programu profilaktyki. Rodzice - przedstawiają Radzie Rodziców opinie na temat profilaktyki, korzystają z pomocy i wsparcia ze strony pedagoga i szkolnej służby zdrowia, wnioskują do odpowiednich organów i instytucji w sprawach kształcenia specjalnego, nauczania indywidualnego i innych form pomocy psychologiczno-pedagogicznej Ośrodek Wsparcia - współpracuje ze szkołą w zakresie pomocy udzielanej uczniom z rodzin zagrożonych, organizuje działania profilaktyczne z udziałem specjalistów, dostarcza materiały z zakresu profilaktyki, organizuje szkolenia dla nauczycieli i rodziców. Poradnia Psychologiczno - Pedagogiczna udziela szkole pomocy w zakresie poradnictwa dotyczącego potrzeb rozwojowych uczniów oraz zagrożeń i możliwości przeciwdziałania uzależnieniom od środków odurzających lub substancji psychotropowych. Policja oraz inne podmioty współpracujące ze szkoła - mogą brać udział w działaniach prowadzonych przez szkołę oraz w szczególności przy opracowaniu diagnozy w zakresie występujących w środowisku szkolnym czynników chroniących oraz czynników ryzyka. 1. Kadra ZASOBY SZKOŁY Wszyscy nauczyciele posiadają wykształcenie wyższe z przygotowaniem pedagogicznym. Wielu z nich ma ukończone studia podyplomowe, kursy kwalifikacyjne i doskonalące (np. w zakresie komunikacji interpersonalnej, budowania szkolnego programu profilaktyki, zapobiegania uzależnieniom od

7 środków odurzających i patologii społecznej, socjoterapii i inne). Nauczyciele tworzą zespoły samokształceniowe. Szkoła zatrudnia pedagoga w wymiarze 1/2 etatu oraz logopedę w wymiarze 2 godzin tygodniowo. 2. Zajęcia pozalekcyjne - Kółka zainteresowań ekologiczne, plastyczne, muzyczne informatyczne, matematyczne, języka angielskiego, techniczne, sportowe przyrodnicze, j. polskiego. 3. Baza - świetlica szkolna - salka gimnastyczna - boiska - sala komputerowa - biblioteka - sale lekcyjne wyposażone w sprzęt audiowizualny 4. Szkoła należy do ogólnopolskiej sieci szkół promujących zdrowie.

8

9 CELE SZKOLNEGO PROGRAMU PROFILAKTYKI Opierając się na znajomości zasad profilaktyki oraz uwzględniając dokonaną w szkole diagnozę określone zostały następujące cele szkolnego programu profilaktyki : 1. Budowanie więzi ze szkołą i rodziną poprzez aktywne uczestnictwo w jej życiu. 2. Tworzenie bezpiecznego, wolnego od agresji, przemocy i uzależnień środowiska wychowawczego szkoły. 3. Rozbudzanie zainteresowania nauką szkolną. 4. Kształtowanie umiejętności życiowych. Interwencje wobec uczniów i rodziców odbywają się według opracowanych w szkole procedur.

10 Cel: budowanie więzi ze szkołą i rodziną poprzez aktywne uczestnictwo w jej życiu Zadania Sposób realizacji Odpowiedzialny Ewaluacja - organizacja imprez Nauczyciele Scenariusze zajęć, - warsztaty wychowawcy dyplomy, kroniki, - prezentacja umiejętności dzieci zdjęcia - wspólne zabawy, wyjazdy 1. Aktywny udział w imprezach klasowych i szkolnych (I - VI) - wycieczki klasowe - zielone szkoły - baliki, dyskoteki - spotkania okazjonalne (np. wigilie, ogniska) - uroczystości szkolne - konkursy szkolne i międzyszkolne 2. Udział uczniów w zajęciach pozalekcyjnych - Kółka zainteresowań: ekologiczne teatralne, taneczne, plastyczne, muzyczne informatyczne, matematyczne, języka angielskiego, techniczne, - prezentacje umiejętności - zajęcia w kółkach - przedstawienia - wystawy prac - strona internetowa szkoły - gazetki Opiekunowie kółek Nauczyciele Dzienniki zajęć, sprawozdania, wystawy prac, gazetki, ankiety, dyplomy sportowe 3. Udział w akcjach - sprzątanie terenów szkoły Nauczyciele Scenariusze, środowiskowych i miasta Rodzice zdjęcia, dyplomy, - Sprzątanie świata - zbiórki darów Uczniowie podziękowania - I Ty możesz zostać Św. - zbiórka surowców wtórnych Mikołajem - organizacja zabaw kramików, - Gwiazdkowe upominki konkursów - Dzień Ziemi - prezentacja umiejętności - Festyn - Noc w szkole - występy okolicznościowe 4. Budowanie i zacieśnianie więzi - wspólne imprezy z udziałem Nauczyciele Scenariusze, rodzinnych dzieci i rodziców Pedagog szkolny ankiety - umiejętność komunikowania - pedagogizacja rodziców Rodzice się z dziećmi

11 Cel: tworzenie bezpiecznego, wolnego od agresji, przemocy i uzależnień środowiska wychowawczego szkoły Zadania Sposób realizacji Odpowiedzialny Ewaluacja - realizacja tematyki związanej z Wychowawcy Pedagog agresją na zajęciach z szkolny wychowawcą Nauczyciele j. polskiego - rozmowy indywidualne z Dyrektor, Pedagog, uczniami Wychowawcy - działania interwencyjne - współpraca szkoły z policją, sądem, kuratorami sądowymi, MGOPS-em, Ośrodkiem Wsparcia i PCPR - rozmowy z rodzicami - pogadanki, warsztaty dla rodziców 1. Przeciwdziałanie zachowaniom agresywnym 2. Budowanie poszanowania dla norm i zasad społecznych - poszanowanie swojej i cudzej własności - szacunek dla słabszych i starszych - odpowiedzialność za słowa i czyny - świadomość konsekwencji swoich czynów 3. Zapobieganie nałogom - rozumienie szkodliwości palenia tytoniu, picia alkoholu, zażywania narkotyków - budowanie przekonania 0 szkodliwości 1 konsekwencjach ulegania nałogom - umiejętność odmawiania 4. Informowanie uczniów i ich rodziców o przyczynach i skutkach uzależnień od środków odurzających i substancji psychotropowych i możliwościach alternatywnych zachowań - realizacja wybranych tematów wynikających z programów nauczania na zajęciach edukacyjnych i na zajęciach z wychowawcą - realizacja tematyki na zajęciach edukacyjnych - realizacja tematyki na zajęciach z wychowawcą - rozmowy indywidualne z uczniami - udział w programach i konkursach tematycznych - realizacja zadań Szkoły Promującej Zdrowie - spotkania z pedagogiem i psychologiem - realizacja tematyki na spotkaniach z rodzicami, - realizacja tematyki na zajęciach z wychowawcą - okazjonalne gazetki, broszury, konkursy - wystawy 5. Bezpieczeństwo na co dzień - bezpieczna droga do szkoły - udzielanie pierwszej pomocy - karta rowerowa - bezpieczne ferie i wakacje - Turniej Jestem Bezpieczny" 6. Ochrona ucznia przed niebezpiecznymi treściami w Internecie oraz brutalnymi programami i grami - bezpieczne zabawy - bezpieczne przerwy - realizacja tematyki zajęć związanej z przeciwdziałaniem przemocy w Internecie, uzależnieniom od komputera, świadomego korzystania z komputera: klasy Sieciaki" klasy Cyberprzemoc" Nauczyciele Wychowawcy Nauczyciele Pedagog szkolny Wychowawcy Lider SPZ Wychowawcy Pedagog szkolny Nauczyciele Pedagog szkolny Wychowawcy Wychowawcy Nauczyciele Dzienniki lekcyjne, scenariusze, ankiety, zapisy w dziennikach Dzienniki lekcyjne, scenariusze, ankiety Scenariusze, ankiety, zapisy w dziennikach Scenariusze, ankiety, zapisy w dziennikach Scenariusze, ankiety, zapisy w dziennikach Scenariusze, ankiety, zapisy w dziennikach

12 Cel: rozbudzanie zainteresowania nauką szkolną 1. Kształtowanie umiejętności i wiadomości niezbędnych w nauce - pisanie, czytanie, liczenie u dzieci z deficytami 2. Aklimatyzac ja dzieci oddziału przedszkolnego i kl. I. Pomoc uczniom w przejściu do II etapu edukacji 3. Diagnozowanie przyczyn niepowodzeń szkolnych i absencji 4. Pomoc uczniom klas IV - VI z trudnościami w nauce - zajęcia dydaktyczno - wyrównawcze - zajęcia logopedyczne - zajęcia korekcyjno - kompensacyjne - indywidualne rozmowy z wychowawcą - spotkania z pedagogiem - pomoc koleżeńska - Starszy kolega, starsza koleżanka" - analiza wyników nauczania, frekwencji - rozmowy z uczniami i rodzicami - badania psychologicznopedagogiczne - praca z dziećmi nadpobudliwymi - pomoc psychologicznopedagogiczna - rozmowy indywidualne z uczniami - zajęcia w świetlicy szkolnej (pomoc nauczycieli) - pomoc koleżeńska - realizacja zaleceń Poradni PP - rozmowy z rodzicami 5. Pomoc uczniom uzdolnionym - kółka zainteresowań - konkursy - dodatkowe zadania Nauczyciele Logopeda Wychowawcy Pedagog szkolny Uczniowie Dyrektor Nauczyciele Pedagog szkolny Poradnia P.P. Nauczyciele Pedagog szkolny Poradnia P.P. Uczniowie Nauczyciele Systematyczna analiza osiąganych wyników nauczania Ankiety Dokumentacja szkolna Dzienniki lekcyjne, zeszyty Dzienniki zajęć, dyplomy, zeszyty

13 Cel: kształtowanie umiejętności życiowych 1. Utrzymywanie pozytywnych kontaktów interpersonalnych (empatia, koleżeńskość) 2. Umiejętność radzenia sobie w sytuacjach trudnych (np. stres) - pozyskanie wsparcia społecznego w trudnych sytuacjach - udział w imprezach klasowych i szkolnych - integracja zespołów klasowych - literatura, film - scenki dramowe - znajomość osób i instytucji udzielających pomocy w szkole i poza nią 3. Budowanie poczucia własnej wartości - zabawy i gry edukacyjne - zajęcia umożliwiające pokazanie dziecku jego mocnych stron, umiejętności, zdolności (np. muzyka, plastyka, kółka zainteresowań) - tematyka zajęć z wychowawcą - uaktywnianie dziecka nieśmiałego Nauczyciele Wychowawcy Nauczyciele Pedagog szkolny Nauczyciele Pedagog szkolny Zapisy w dziennikach, wypracowania Informator Zapisy w dziennikach zajęć, wystawy, wytwory pracy Ewaluacja Szkolnego Programu Profilaktyki - co oku przeprowadzona będzie diagnoza w zakresie występujących w środowisku szkolnym czynników chroniących i czynników ryzyka, - ocena planowanych przedsięwzięć profilaktycznych dokonana będzie raz w roku na zebraniu Rady Pedagogicznej, - program poddany będzie monitorowaniu i ewaluacji wraz z programem wychowawczym szkoły w zależności od zaistniałych potrzeb, - wyniki będą wskazówkami do pracy w kolejnych latach.