VAT część 1. po zmianach. e-poradnik

Transkrypt

1 e-poradnik Podatki Podatki Podatki Podatki VAT część 1 po zmianach ujednolicona ustawa o podatku od towaru i usług z oznaczonymi najnowszymi zmianami, z datami wejścia w życie w 2013, 2014 i 2016 r. komentarze ekspertów Deloitte dotyczące konkretnych zmian w ustawie

2 Adres redakcji: Warszawa, ul. Okopowa 58/72 tel. (22) ; Redaktor prowadzący: Piotr Wickowski Redaktor merytoryczny: Anita Jackiewicz DTP: Joanna Archacka Biuro Obsługi Klienta: Marki, ul. Okólna 40 tel. (22) , ; bok@infor.pl Copyright by INFOR Biznes Sp. z o.o. ISBN Wydanie kwiecień 2013 r.

3 część pierwsza spis treści Wstęp... 7 USTAWA z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług art DZIAŁ I. Przepisy ogólne...10 DZIAŁ II. Zakres opodatkowania...22 Rozdział 1. Przepisy ogólne...22 Rozdział 2. Dostawa towarów i świadczenie usług...23 Rozdział 3. Wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów i wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów...30 Rozdział 4. Opodatkowanie przy likwidacji działalności spółki i zaprzestaniu działalności przez osobę fizyczną...42 DZIAŁ III. Podatnicy i płatnicy...45 Rozdział 1. Podatnicy i płatnicy...45 Rozdział 2. Przedstawiciele podatkowi...58 DZIAŁ IV. Obowiązek podatkowy...62 Rozdział 1. Zasady ogólne...62 Rozdział 2. Obowiązek podatkowy w wewnątrzwspólnotowej dostawie towarów i w wewnątrzwspólnotowym nabyciu towarów...69 Rozdział 3. Obowiązek podatkowy u małych podatników DZIAŁ V. Miejsce świadczenia...76 Rozdział 1. Miejsce świadczenia przy dostawie towarów...76 Rozdział 2. Miejsce świadczenia przy wewnątrzwspólnotowym nabyciu towarów...84

4 Rozdział 2a. Miejsce świadczenia przy imporcie towarów...85 Rozdział 3. Miejsce świadczenia przy świadczeniu usług DZIAŁ VI. Podstawa opodatkowania...94 DZIAŁ VII. Zasady wymiaru i poboru podatku z tytułu importu towarów DZIAŁ VIII. Wysokość opodatkowania Rozdział 1. Stawki Rozdział 2. Zwolnienia Rozdział 3. Zwolnienia z tytułu importu towarów Rozdział 4. Szczególne przypadki zastosowania stawki 0% Rozdział 5. Szczególne przypadki określania wysokości podatku należnego DZIAŁ IX. Odliczenie i zwrot podatku. Odliczanie częściowe Rozdział 1. Odliczenie i zwrot podatku Rozdział 1a. Rozliczenie podatku w odniesieniu do nieściągalnych wierzytelności Rozdział 2. Odliczanie częściowe podatku oraz korekta podatku naliczonego Indeks rzeczowy

5 część druga USTAWA z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług art DZIAŁ X. Rejestracja. Deklaracje i informacje podsumowujące. Zapłata podatku...8 Rozdział 1. Rejestracja...8 Rozdział 2. Deklaracje Rozdział 3. Informacje podsumowujące...21 Rozdział 4. Zapłata podatku DZIAŁ XI. Dokumentacja...29 Rozdział 1. Faktury...29 Rozdział 2. Ewidencje...46 Rozdział 3. Kasy rejestrujące...49 Rozdział 4. Terminy przechowywania dokumentów DZIAŁ XII. Procedury szczególne...59 Rozdział 1. Szczególne procedury dotyczące drobnych przedsiębiorców...59 Rozdział 2. Szczególne procedury dotyczące rolników ryczałtowych...65 Rozdział 3. Szczególne procedury przy świadczeniu usług turystyki...68 Rozdział 4. Szczególne procedury w zakresie dostawy towarów używanych, dzieł sztuki, przedmiotów kolekcjonerskich i antyków...71 Rozdział 5. Szczególne procedury dotyczące złota inwestycyjnego Rozdział 6. System zwrotu podatku podróżnym Rozdział 7. Procedury szczególne dotyczące podmiotów zagranicznych świadczących na terytorium Unii Europejskiej usługi elektroniczne osobom niepodlegającym opodatkowaniu...84 Rozdział 7a. Szczególna procedura w zakresie świadczenia usług międzynarodowego okazjonalnego przewozu drogowego osób Rozdział 8. Wewnątrzwspólnotowe transakcje trójstronne procedura uproszczona...90

6 DZIAŁ XIII. Zmiany w przepisach obowiązujących, przepisy przejściowe i końcowe Rozdział 1. Zmiany w przepisach obowiązujących Rozdział 2. Przepisy przejściowe i końcowe...94 Załączniki do ustawy z dnia 11 marca 2004 r. (poz. 535) Załącznik nr 1. (uchylony) Załącznik nr 2. Wykaz towarów i usług, od których dostawy i świadczenia przysługuje zryczałtowany zwrot podatku od towarów i usług Załącznik nr 3. Wykaz towarów i usług, opodatkowanych stawką podatku w wysokości 7% Załącznik nr 4. (uchylony) Załącznik nr 5. (uchylony) Załącznik nr 6. Wykaz towarów i usług, opodatkowanych stawką podatku w wysokości 3% Załącznik nr 7. Wykaz towarów, do których ma zastosowanie zwolnienie od podatku na podstawie art. 74 ust. 1 pkt 17 ustawy Załącznik nr 8. Wykaz towarów, których dostawa jest opodatkowana stawką 0% na podstawie art. 83 ust. 1 pkt 26 ustawy Załącznik nr 9. (uchylony) Załącznik nr 10. Wykaz towarów opodatkowanych stawką podatku w wysokości 5% Załącznik nr 11. Wykaz towarów, o których mowa w art. 17 ust. 1 pkt 7 ustawy Załącznik nr 12. Lista towarów, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku określone w art. 113 ust. 1 i 9 ustawy Indeks rzeczowy...157

7 Wstęp Zmiany dotyczące VAT to temat zawsze szeroko komentowany przez przedsiębiorców, doradców podatkowych czy osoby odpowiedzialne za rozliczenia podatkowe firm. Biorąc pod uwagę harmonogram wprowadzania w życie uchwalonych niedawno zmian, wydaje się, że w najbliższym roku tematyka ta będzie stale obecna. Niestety, prace nad ustawami wprowadzającymi zmiany w regulacjach dotyczących VAT trwały do ostatniej chwili, np. tzw. III ustawa deregulacyjna została ogłoszona dopiero 30 listopada. Tym bardziej należy się cieszyć, że ustawodawca, przychylając się do opinii wskazujących na oczywiste trudności w szybkim dostosowaniu się do planowanych regulacji, zdecydował się na zastosowanie stosunkowo długiego vacatio legis wobec części nowych przepisów i tym samym niektóre z nich weszły w życie 1 stycznia 2013 r., inne będą obowiązywać od 1 kwietnia 2013 r., a pozostałe, w tym istotne zmiany dotyczące kluczowych elementów konstrukcyjnych podatku, dopiero od 1 stycznia 2014 r. Daje to podatnikom czas na przystosowanie się do nowych regulacji, jednak z drugiej strony prawdopodobnie sprawi, iż VAT często pozostanie jednym z priorytetów przez cały rok Już teraz warto zwrócić uwagę na obowiązujące od 1 stycznia 2013 r. regulacje dotyczące fakturowania. Wydaje się, iż ostatecznie zrównują one fakturę elektroniczną z papierową, a fakturowanie nie powinno być już zmorą podatników, także dzięki wprowadzeniu faktur uproszczonych dla drobnych transakcji czy dzięki fakturom zbiorczym wystawianym na koniec miesiąca. Również od stycznia nieco inaczej funkcjonuje ulga na złe długi. Wprowadzone zmiany mają na celu przyspieszenie i ułatwienie korekty podatku należnego w przypadku braku zapłaty należności przez kontrahenta. Jednak dopiero w praktyce się okaże, na ile będą to rozwiązania stosowane przez przedsiębiorców w codziennej działalności. Dotyczy to także modyfikacji regulacji dotyczących metody kasowej rozliczania VAT dla małych podatników. Wiele zależy także od praktyki organów podatkowych w stosowaniu tych nowych przepisów. Już w kwietniu czekają nas zmiany dotyczące szeroko rozumianego marketingu. Od lat tematyka ta jest przedmiotem uwagi ustawodawcy, organów podatkowych, a także orzecznictwa sądów administracyjnych. Obecnie zmiany dotyczą m.in. definicji próbki czy limitów wydań towarów niepodlegających opodatkowaniu. Wydaje się, że firmy prowadzące szeroką działalność marketingową powinny szczegółowo rozważyć wpływ no-

8 8 e-biblioteka Gazety Prawnej wych regulacji na ich strategię w tym zakresie. W tym samym terminie zmieni się całkowicie metoda rozliczania VAT w firmach nabywających w Polsce towary od podmiotów zagranicznych. Takie firmy zagraniczne będą bowiem zobowiązane naliczać VAT przy dostawach krajowych do polskich klientów. Stanowi to odejście od stosowanego dotąd, w pełni neutralnego, rozliczania podatku przez nabywcę poprzez samonaliczenie. VAT jako podatek zasadniczo neutralny będzie dla podmiotów prowadzących działalność opodatkowaną odliczalny, tym niemniej polscy nabywcy będą musieli zabezpieczyć większe, obejmujące także VAT, środki na te zakupy (a podatek odliczą dopiero w deklaracji VAT złożonej po upływie miesiąca lub kwartału, w którym dokonają zakupu, i przez ten czas będą go musieli finansować). Z drugiej strony zagraniczni przedsiębiorcy zarejestrowani na VAT i sprzedający towary do polskich klientów będą musieli ten podatek odprowadzać do urzędu, a jeśli uzgodnią długie terminy płatności, finansowanie tego podatku będzie dodatkowym kosztem ich działalności. Jest to przykład zmiany, która będzie rodzić wiele konsekwencji biznesowych dla zaangażowanych podmiotów. Jednak dopiero w przyszłym roku wejdą w życie przepisy, które w toku prac legislacyjnych rodziły chyba największe kontrowersje. W szczególności chodzi o zmiany dotyczące momentu powstania obowiązku podatkowego, definicji podstawy opodatkowania, jak również momentu powstania prawa do odliczenia podatku naliczonego. Może się wydawać, iż na przygotowanie się do tych zmian jest dużo czasu. Zachęcamy jednak do przyjrzenia się im już teraz. Ponieważ dotykają one podstawowych elementów konstrukcyjnych podatku, będą dotyczyć praktycznie wszystkich podatników, a także będą wymuszać zmiany w systemach księgowych i stosowanych przez firmy procedurach rozliczania VAT. W naszym komentarzu odnosimy się szczegółowo do poszczególnych zmian i liczymy, iż niniejsza publikacja pomoże w ustaleniu, które z nich, w jaki sposób i kiedy będą wywierać wpływ na działalność podatników. Michał Kłosiński, doradca podatkowy, partner w Deloitte

9 USTAWA z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług* Tekst ujednolicony przez redakcję (t.j. Dz.U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054, zm.: Dz.U. z 2009 r. Nr 201, poz. 1540; Dz.U. z 2010 r. Nr 247, poz. 1652; Dz.U. z 2011 r. Nr 64, poz. 332; Nr 134, poz. 780; Dz.U. z 2012 r. poz.1342, poz. 1448, poz. 1529, poz. 1530; Dz.U. z 2013 r. poz. 35) część 1: art * W ustawie zostały wyróżnione wszystkie nowelizacje, wchodzące w życie w 2013, 2014 i 2016 r. Nowelizacje, które weszły w życie w 2013 r. przed datą wydania książek są wyboldowane i oznaczone przypisami. I tak odpowiednio są to zmiany z: art. 11 ustawy z dnia 16 listopada 2012 r. o redukcji niektórych obciążeń administracyjnych w gospodarce (Dz.U. poz. 1342). Zmiana weszła w życie 1 stycznia 2013 r.; art. 2 ustawy z dnia 12 grudnia 2012 r. o zmianie ustawy o finansach publicznych oraz ustawy o podatku od towarów i usług (Dz.U. poz. 1530). Zmiana weszła w życie 1 stycznia 2013 r.; art. 161 ustawy z dnia 23 listopada 2012 r. Prawo pocztowe (Dz.U. poz. 1529). Zmiana weszła w życie 1 stycznia 2013 r. Zmiany, które wchodzą w życie po dacie ukazania się książek, zostały oznaczone boldem oraz kursywą. I tak odpowiednio są to zmiany z: art. 1 ustawy z dnia 7 grudnia 2012 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2013 r. poz. 35). Zmiana wejdzie w życie 1 kwietnia 2013 r.; art. 6 ustawy z dnia 10 października 2012 r. o zmianie ustawy Prawo o ruchu drogowym oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 1448). Zmiana wejdzie w życie 22 czerwca 2013 r.; art. 1 ustawy z dnia 7 grudnia 2012 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2013 r. poz. 35). Zmiana wejdzie w życie 1 stycznia 2014 r.; art. 1 ustawy z dnia 16 grudnia 2010 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz ustawy o transporcie drogowym (Dz.U. Nr 247, poz. 1652; ost. zm.: Dz.U. z 2013 r. poz. 35). Zmiana wejdzie w życie 1 stycznia 2014 r. art. 111 ustawy z dnia 19 listopada 2009 r. o grach hazardowych (Dz.U. Nr 201, poz. 1540). Zmiana wejdzie w życie 2 stycznia 2016 r. Przypisami zostały oznaczone także uwagi wyjaśniające. Kursywą oznaczono nieaktualne nazewnictwo luz zastosowanie przepisów, a obecne zostało wyjaśnione w przypisach przy pierwszym odniesieniu w tekście.

10 10 e-biblioteka Gazety Prawnej DZIAŁ I Przepisy ogólne Art. 1. [Zakres regulacji] 1. Ustawa reguluje opodatkowanie podatkiem od towarów i usług. 2. Podatek od towarów i usług stanowi dochód budżetu państwa. Art. 2. [Definicje] Ilekroć w dalszych przepisach jest mowa o: 1) terytorium kraju rozumie się przez to terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, z zastrzeżeniem art. 2a; 2) państwie członkowskim rozumie się przez to państwo członkowskie Unii Europejskiej; 3) terytorium Unii Europejskiej rozumie się przez to terytoria państw członkowskich Unii Europejskiej, z tym że na potrzeby stosowania tej ustawy: a) Księstwo Monako traktuje się jako terytorium Republiki Francuskiej, wyspę Man traktuje się jako terytorium Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej, suwerenne strefy Akrotiri i Dhekelia traktuje się jako terytorium Republiki Cypru, b) następujące terytoria poszczególnych państw członkowskich traktuje się jako wyłączone z terytorium Unii Europejskiej: wyspę Helgoland, terytorium Buesingen z Republiki Federalnej Niemiec, Ceutę, Melillę, Wyspy Kanaryjskie z Królestwa Hiszpanii, Livigno, Campione d Italia, włoską część jeziora Lugano z Republiki Włoskiej, departamenty zamorskie Republiki Francuskiej z Republiki Francuskiej, Górę Athos z Republiki Greckiej, Wyspy Alandzkie z Republiki Finlandii, Wyspy Normandzkie ze Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej, c) Gibraltar traktuje się jako wyłączony z terytorium Unii Europejskiej; 4) terytorium państwa członkowskiego rozumie się przez to terytorium państwa wchodzące w skład terytorium Unii Europejskiej, z zastrzeżeniem art. 2a; 5) terytorium państwa trzeciego rozumie się przez to terytorium państwa niewchodzące w skład terytorium Unii Europejskiej, z zastrzeżeniem art. 2a ust. 1 i 3;