Katarzyna Kowalska. Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu

Transkrypt

1 Katarzyna Kowalska Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu Długoterminowe decyzje w zakresie finansów przedsiębiorstw na przykładzie przedsiębiorstwa w branży produkcji metalowych wyrobów gotowych, z wyłączeniem maszyn i urządzeń. Working paper Jel Classification: A25 Słowa klucze: finanse przedsiębiorstw, decyzje inwestycyjne. Streszczenie: Przedstawiony poniżej raport ma na celu ukazanie podstawowych idei w zakresie długoterminowych decyzji podejmowanych w przedsiębiorstwie. Mianowicie są to decyzje, które mają prowadzić do wzrostu bogactwa właścicieli. Należą do nich: decyzje wpływające na koszt kapitału firmy, poziom dźwigni finansowej i operacyjnej, jak i również polityka dywidendy oraz decyzje inwestycyjne.

2 1. Wstęp. Finanse są fundamentem systemu wolnej przedsiębiorczości. Dobre zarządzanie finansami jest niezwykle ważne dla zdrowia ekonomicznego firmy. Eugenie F. Brigham Louis C. Gapenski Z punktu widzenia przedsiębiorstwa zarządzanie finansami stanowi gwarancję bytu, a inwestycje rzeczowe zapewniają rozwój. Natomiast z punktu widzenia teorii finansów przedsiębiorstw zagadnienia wartości pieniądza w czasie, kosztu kapitału i struktury kapitału, rzeczowego majątku trwałego, amortyzacji i kapitału obrotowego stanowią zasadnicze ogniwo mechanizmu finansowego przedsiębiorstwa, nauka o finansach przedsiębiorstw wykrywa prawidłowości, a także opisuje i analizuje jego funkcjonowanie jak pisze J. Iwin- Garzyńska, A. Adamczak (2009, s.7). Jednak w tym wszystkim najważniejszą rzeczą jest osiąganie przez przedsiębiorstwo jak największych korzyści. W moim raporcie postaram się przedstawić długoterminowe decyzje w zakresie finansów przedsiębiorstw na przykładzie przedsiębiorstwa w branży produkcji metalowych wyrobów gotowych, z wyłączeniem maszyn i urządzeń przedsiębiorstwa X. Poprzez termin decyzje długoterminowe należy rozumieć decyzje dotyczące inwestycji kapitałowych, które są podejmowane z uwzględnieniem trzech najważniejszych warunków. Pierwszym z nich jest jak najlepsze zarządzanie finansami przedsiębiorstwa charakteryzujące się dążeniem do maksymalizacji jego wartości, które pozwoli osiągnąć jak najlepszy określony zysk przy określonym ryzyku. Kolejnym warunkiem są decyzje dotyczące wyboru źródeł finansowania projektów i struktury kapitału firmy oraz ostatni warunek jakim są decyzje dotyczące dywidend, czyli określające proporcje podziału zysku. Decyzję długoterminowe możemy zatem wymienić w trzech punktach jako: - decyzje inwestycyjne, - decyzje finansowe, - decyzje dotyczące dywidend. Kiedy chcemy podejmować decyzje inwestycyjne w firmie należy się dobrze zaznajomić jakim kosztem dane przedsiębiorstwo pozyskuje kapitał własny oraz zaciąga zobowiązania. Aby móc to określić należy obliczyć średnio ważony koszt kapitału.

3 2. Określanie wielkości średnio ważonego kosztu kapitału firmy. Jak pisze A. W. Cwynar (2007, s.59) koszt kapitału jest to wymagana, a więc dotycząca okresów przyszłych stopa zwrotu z kapitału danego inwestora, mająca stanowić rekompensatę za podjęte przez niego ryzyko inwestycyjne. W teorii ową wymaganą stopę zwrotu z łącznego kapitału zainwestowanego wyraża się w postaci tzw. średnio ważonego kosztu kapitału (WACC), ponieważ nie każda firma finansuje swoje przedsiębiorstwo tylko za pomocą jednego rodzaju kapitału, natomiast wykorzystują kapitał własny jaki i obcy. Rys. 1. Koszt kapitału jako wymagana stopa zwrotu kapitału. Wierzyciel Bank (inwestor) Właściciel Akcjonariusz (inwestor) Kapitał (obcy) Wymagany zwrot = Koszt kapitału Kapitał (własny) obcego Ryzyko własnego odsetki Źródło: A., W. Cwynar, (2007, s. 59) Przedsiębiorstwo Średnio ważony koszt kapitału (WACC) ujmując skrótowo informuje, jakiego minimalnego wzrostu oczekują akcjonariusze i wierzyciele przedsiębiorstwa, by zrekompensować sobie podjęte ryzyko inwestycyjne. Powyższy koszt obliczamy za pomocą wzoru: gdzie: udział kapitału pochodzącego z i-tego źródła; koszt kapitału pochodzącego z i-tego źródła;

4 udział kapitału własnego zwykłego; - udział kapitału pochodzącego z emisji akcji uprzywilejowanych; - udział kapitału pochodzącego z długu; koszt kapitału własnego zwykłego; - koszt kapitału pochodzącego z emisji akcji uprzywilejowanych; - koszt kapitału pochodzącego z długu. Źródło: G. Michalski, 3. Obliczenia wielkości średnio ważonego kosztu kapitału firmy X na podstawie danych za lata 2010 i Dla roku 2010: E = ,49 D = 3 341,50 = 35979,49/39320,99= 0,91502 = 3341,50/39320,99= 0,08498 β = 1,3 = 4%+1,3*(15%-4%)= 18,30% = 12,45% T = 19% = 12,45%*(1-19%)= 10,08% WACC = 0,91502*18,30% + 0,08498*10,08%= 17,60% 2. Dla roku 2011: E = 36022,65 D = 773,77 = 36022,65/43796,42= 0,823 = 773,77/43796,42= 0,177 β = 1,3 = 4%+1,3*(15%-4%)= 18,30% = 12,45%

5 T = 19% = 12,45%*(1-19%)= 10,08% WACC= 0,823*18,30 + 0,177*10,08= 16,84% Źródło: G. Michalski, Monitor Spółdzielczy B(sprawozdanie branży 25) Dzięki przedstawionym powyżej obliczeniom możemy łatwo zauważyć, że nasz koszt kapitału obcego jest zdecydowanie niższy od naszego kapitału własnego, oznacza to bowiem, że kapitał podstawowy, bez którego przedsiębiorstwo nie jest w stanie pozyskać kapitału wierzycielskiego jest wyższy od kapitału obcego o 5,85%. Zatem kapitałem obcym nazywamy pozyskiwane przez przedsiębiorstwa kredyty, papiery dłużne oraz obligacje. Dany kapitał stanowi różnicę między kwotą pożyczoną a oddaną. Należy również pamiętać, że kapitał własny będzie zawsze droższy niż obcy. Wynika to między innymi z podatków. 4. Wartość obecna netto. Aby móc dokładnie sprawdzić, czy dana inwestycja jest opłacalna należy dokładnie zbadać wartość obecną netto. Do obliczenia danej wartości użyjemy metody NPV, czyli przeprowadzenie oceny korzyści netto jakie może uzyskać firma realizująca daną inwestycję. Jedną z jej zalet jest to, iż nie jest ona wrażliwa na rodzaj badanej inwestycji. W związku z tym może być wykorzystywana do analizy wszystkich rodzajów inwestycji i jest liczona za pomocą wzoru: NPV CFt- przepływy pieniężne uzyskane w roku t, N okres życia projektu, I wielkośc nakładów inwestycyjnych, K stopa dyskonta Źródło: T. Jajuga, T. Słoński; Finanse spółek. Długoterminowe decyzje finansowe, Wyd. AE we Wrocławiu 1999 Kiedy NPV jest większa od zera mówi nam to, że nie ma ryzyka działań, bądź stopień ryzyka jest bardzo niewielki, wtedy powinnyśmy dany projekt zaakceptować, natomiast jeśli wartość NPV jest mniejsza od zera co oznacza, że wydatki przeważają dochody powinniśmy w takiej sytuacji projekt odrzucić.

6 5. Obliczenia związane z wartością obecną netto w przedsiębiorstwie X. Mając powyżej wyznaczony średni ważony koszt kapitału dla wybranego przedsiębiorstwa z branży produkcji metalowych wyrobów gotowych, z wyłączeniem maszyn i urządzeń oraz zakładając, że właściciele rozważają realizację danego projektu w ciągu 4 lat z nakładem inwestycyjnym 1 mln PLN możemy obliczyć jaka będzie wartość przepływów pieniężnych, by właściciele zdecydowali się na daną inwestycję. WACC 0,1684 t CFt Źródło: opracowanie własne. NPV= = ,63 6. Podsumowanie W kierowaniu przedsiębiorstwem istotne miejsce zajmuje znajomość kształtowania relacji między kapitałem własnym jak i obcym. Dzięki perfekcyjnej znajomości firmy od strony finansowej możemy zauważyć, że koszt kapitału własnego, który firma pozyskuje ze źródeł zewnętrznych własnych i wewnętrznych będzie wyższa od kwoty kapitału obcego. Mówią nam o tym co najmniej dwa czynniki. Pierwszym z nich jest oczekiwana przez właścicieli wyższa stopa dochodu (zwrotu) niż wierzyciele. Wynika to głównie z tego, że właściciele ponoszą większe ryzyko związane z otrzymaniem określonego dochodu lub z odzyskaniem wniesionego do przedsiębiorstwa kapitału. Gdy zaczyna wzrastać zadłużenie przedsiębiorstwa rośnie również ryzyko. Jest ono odnajdowane w koszcie pozyskiwanego kapitału obcego. Wierzyciele dzięki temu mają objawy powiązane z możliwością spłaty odsetek i rat kapitałowych. Drugim czynnikiem mającym zależność pomiędzy kapitał obcy < kapitał własny są korzyści podatkowe. W przedstawionym przeze mnie raporcie przedsiębiorstwa X z branży produkcji metalowych wyrobów gotowych, z wyłączeniem maszyn i urządzeń widzimy, że średnio ważony koszt kapitału wynosi 16,84%, oznacza to bowiem, że dana firma powinna osiągać wyższą stopę zwrotu niż 16,84% z istniejących już inwestycji. Dzięki obliczonemu kosztu

7 kapitału własnego przedsiębiorstwa możemy wysnuć następującą interpretację: firma X ma za zadanie werbować swoich udziałowców do inwestycji dających łącznie więcej niż 18,30% rocznie. Przy użyciu wskaźnika NPV dowiedzieliśmy się czy inwestycja jaką planujemy będzie opłacalna oraz czy projekt powinniśmy przyjąć lub odrzucić. 7. Bibliografia 1.G. Michalski, Ocena finansowa kontrahenta na podstawie sprawozdań finansowych (Financial Analysis in the Firm. A Value-Based Liquidity Framework), oddk, Gdańsk G. Michalski, Strategie finansowe przedsiębiorstw (Entrepreneurial financial strattegies), oddk, Gdańsk G. Michalski, Wprowadzenie do zarządzania finansami przedsiębiorstw, (Introduction to Entrepreneurial Financial Management), Available at SSRN: or 4. G. Michalski, Płynność finansowa w małych i średnich przedsiębiorstwach (Financial Liquidity Management in Small and Medium Enterprises) (2013). 5. T.Jajuga, T.Słoński; Finanse spółek. Długoterminowe decyzje finansowe, Wyd. AE we Wrocławiu A. Cwynar, W. Cwynar; Kreowanie wartości spółki poprzez długoterminowe decyzje finansowe. Warszawa: Wyd. Wyższej Szkoły Informatyki i Zarządzania T. Jajuga, T. Słoński ; Finanse spółek. Długoterminowe decyzje inwestycyjne i finansowe. Wrocław: Wyd. Akademii Ekonomicznej we Wrocławiu. 8. G. Michalski ;Finansowe strategie przedsiębiorstwa: podstawy teorii i przykłady. Opole: Wyd. Wyższa Szkoła Zarządzania i Administracji. 9. E. Jarocka ; Finanse przedsiębiorstw, systemu bankowego, budżetowego, ubezpieczeń. Warszawa: Wyd. Difin. 10. G.Michalski ; Podstawy zarządzania finansami przedsiębiorstwa: treść wykładu i przykłady. Wrocław: Wyższa Szkoła Zarządzania Edukacja. 11. J. Nesterak, M. Kowalik; Długoterminowe zarządzanie finansami; wyd. ANVIX, Kraków Z. Głodek; Zarządzanie finansami przedsiębiorstw, wyd. Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne

8 13. L. Szyszko, J. Szczepański; Finanse Przedsiębiorstwa, wyd. Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne 14. J. Czekaj, Z. Dresler; Podstawy zarządzania finansami firm; wyd: Wydawnictwo Naukowe PWN. 15. T. Dudycz: Zarządzanie wartością przedsiębiorstwa; wyd: Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne 16. R. Machała, Praktyczne zarządzanie finansami firmy; wyd: Wydawnictwo Naukowe PWN. 17. J. Iwin- Garzyńska, A. Adamczyk; Wybrane zagadnienia finansów przedsiębiorstw, wyd: Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne. 18. E. Nowak, Analiza sprawozdań finansowych, Wydawnictwo PWE, Warszawa 2005, s W. Bień, Zarządzanie finansami przedsiębiorstwa, Wydawnictwo Difin, Warszawa 1999, s G. Michalski (2008), Decreasing operating risk in accounts receivable mangement: influence of the factoring on the Enterprise value, [in] Culik, M., Managing and Modelling of Financial Risk, G. Michalski (2010), Planning optimal from the Enterprise value creation perspective. Levels of operating cash investment, Romanian Journal of Economic Forecasting, vol: 13 iss: 1 pp