Kinga Grochowska Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu. Konstancja Karwacka Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu

Transkrypt

1 Kinga Grochowska Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu Konstancja Karwacka Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu Długoterminowe decyzje w zakresie finansów przedsiębiorstw, na przykładzie przedsiębiorstw z branży: Produkcja metalowych wyrobów gotowych, z wyłączeniem maszyn i urządzeń. Słowa kluczowe: finanse przedsiębiorstw, koszt kapitału, wartość dodana. I. Wstęp. Decyzje w przedsiębiorstwie można podzielić na krótko- i długoterminowe. Te drugie dotyczą finansowania rozwoju przedsiębiorstwa o czasie trwania przekraczającym okres 12 miesięcy liczony od dnia bilansowego i są obarczone wyższym poziomem ryzyka niż krótkoterminowe, a co za tym idzie - wyższym kosztem finansowania. W Naszej pracy postaramy się poprzez przeanalizowanie sprawozdań finansowych określić, które przedsiębiorstwo dokonuje trafniejszych decyzji długoterminowych.

2 II. Rentowność kapitału własnego. Wskaźnik ROE jest jednym z najważniejszych wskaźników analizy fundamentalnej. Określa wysokość nadwyżki finansowej osiągniętej z kapitału własnego. Pokazuje, jak efektywny jest kapitał zaangażowany przez właścicieli czyli na ile firma potrafi generować zyski z tego, co posiada. Aby obliczyć ROE potrzebujemy następującego wzoru: Wzór 1. Rentowność kapitału własnego. Przedsiębiorstwo X: 2010r. 2011r. ś ł ()ł () () Przedsiębiorstwo Y: 2010r. 2011r. () () 100% = 100% = 2,62% 100% = 100% = 2,43% 100% = 100% = 10,30% 100% = 100% = 13,10% 9,77-14,86 34,4 Diagram przedstawia medianę wskaźnika rentowności kapitału własnego dla branży: produkcja metalowych wyrobów gotowych, z wyłączeniem maszyn i urządzeń (9,77) wraz z dodanym i odjętym od niego odchyleniem (-14,86 i 34,4). Jak widać przedsiębiorstwo X mieści się w

3 tym przedziale, jednak znajduje się w tej gorszej połowie. Taki wynik oznacza, że z 1zł kapitału własnego przedsiębiorstwo generuje średnio 2,4grosza (2011r) czystego zysku. Jest to nieznacznie mniej niż w 2010r. Dużo lepiej wypadła firma Y - jej kapitał jest efektywniejszy i w 2011roku porównując z rokiem poprzednim wzrósł o niecałe 3% i wynosi 13,10%. III. Średni ważony koszt kapitału (WACC). Jak pisze M. Michalski podstawowym celem zarządzania przedsiębiorstwem jest dążenie do maksymalizacji wartości rynkowej firmy w długim okresie 1. Aby osiągnąć ten cel osoby zarządzające firmą powinny mieć określoną wizję w formie polityki lub strategii finansowej. Funkcjonowanie, efektywność oraz wartość rynkowa przedsiębiorstwa zależy w dużej mierze nie tylko od sposobu zarządzania, ale również od otoczenia w którym funkcjonuje. Przedsiębiorstwo aby móc funkcjonować musi finansować się kapitałem, który pochodzi z różnych źródeł. Może to być kapitał obcy czyli pochodzący ze źródeł zewnętrznych jak i kapitał własny pochodzący z zysków zatrzymanych. W zarządzaniu przedsiębiorstwem dużą rolę odgrywa stosunek pomiędzy tymi kapitałami. Koszty ich pozyskania mają znaczący wpływ na efektywność firmy, a do jej określenie niezbędne jest ustalenie kosztu kapitału. Aby go wyznaczyć należy zastosować poniższy wzór: Wzór 2. Średni ważony koszt kapitału. WACC = w k = w k (1 T) + w k gdzie: w e - udział kapitałów własnych w strukturze kapitałowej, w d - udział kapitału pochodzącego z długu, k e - stopa kosztu kapitału własnego zwykłego, k d - stopa kosztu kapitału pochodzącego z długu, 1 Płynność finansowa w małych i średnich przedsiębiorstwach, Grzegorz Michalski, wyd PWN, Warszawa (s. 37)

4 T - efektywna stopa opodatkowania przedsiębiorstwa. Źródło: Strategie finansowe przedsiębiorstw, G. Michalski, Gdańsk 2009, s. 24. Zanim jednak przejdziemy do obliczania WACC musimy ustalić wielkości, które są to tego niezbędne. Zaczniemy od wyznaczenia WACC dla przedsiębiorstwa X: E = D = rok w e = = 0,62 w d = = 0,38 β u = 1,43 β l = β u [ 1 + (1 + T ) ] = 1,43 [ 1 + 0,81 ] = 2,13 β l *= β l (k m - k rf ) = 2,13 (10% - 3%) = 14,91% k e =k rf + PR = 3% + 14,91% = 17,91% k d = 10% WACC 2010 = 0,38 10% 0,81 + 0,62 17,91% = 14,18 % 2011 rok E = D = 9516 w e = = 0,66 w d = = 0,34 β u = 1,43 β l = β u [ 1 + (1 + T ) ] = 1,43 [ 1 + 0,81 ] = 2,04 β l *= β l (k m - k rf ) = 2,04 (10% - 3%) = 14,28 % k e =k rf + PR = 3% + 14,28 % = 17,28% k d = 10% WACC 2011 = 0,34 10% 0,81 + 0,66 17,28% = 14,16%

5 Takie same obliczenia zastosujemy korzystając z danych zawartych w bilansie przedsiębiorstwa Y: 2010 rok E = D = 1842 w e = = 0,86 w d = = 0,14 β u = 1,43 β l = β u [ 1 + (1 + T ) ] = 1,43 [ 1 + 0,81 ] = 1,61 β l *= β l (k m - k rf ) = 1,61 (10% - 3%) = 11,27% k e =k rf + PR = 3% + 11,27% = 14,27% k d = 10% WACC 2010 = 0,14 10% 0,81 + 0,86 14,27% = 13,41 % 2011 rok E = D = 1821 w e = = 0,88 w d = = 0,12 β u = 1,43 β l = β u [ 1 + (1 + T ) ] = 1,43 [ 1 + 0,81 ] = 1,59 β l *= β l (k m - k rf ) = 1,59 (10% - 3%) = 11,13% k e =k rf + PR = 3% + 11,20% = 14,20% k d = 10% WACC 2011 = 0,14 10% 0,81 + 0,86 14,20 % = 13,35% Wyniki na tym etapie nic nam nie powiedzą ponieważ średni ważony koszt kapitału jest wielkością statyczną. Jak widać w obu firmach przeważa kapitał własny. Takie finansowanie pozwala na nieograniczony dostęp do posiadanych środków oraz pełną ich dyspozycyjność. Aby uzyskać lepszy obraz kondycji analizowanych przedsiębiorstw, musimy skorzystać z miary zysku ekonomicznego czyli ze wskaźnika EVA.

6 IV. Ekonomiczna wartość dodana. Jest to jeden z podstawowych i najpopularniejszych mierników oceny efektywności zarządzania wartością przedsiębiorstwa. Miara ta pokazuje zysk ekonomiczny poprzez jako różnicę między zyskiem operacyjnym netto po opodatkowaniu, a alternatywnym kosztem kapitału. EVA odróżnia się tym od innych wskaźników, że uwzględnia koszty prowadzenia działalności finansowej i operacyjnej. Wzór 3. Ekonomiczna wartość dodana. EVA = NOPAD - WACC (D + E) gdzie: NOPAD - zysk operacyjny netto po opodatkowaniu, WACC - średni ważony koszt kapitału, E - kapitał własny, D - kapitał obcy. Przedsiębiorstwo X: 2010r. EVA = , = < r. EVA = 267-0, = < 0 Przedsiębiorstwo Y: 2010r. EVA = 654-0, = < r. EVA = 827-0, = < 0 Teraz dopiero mamy dobry obraz tego, jaki efekt przyniósł zainwestowany kapitał. Jak widzimy, zarządzanie w przedsiębiorstwie X jak i Y nie jest efektywne. Firma generuje coraz większe straty, konsumuje coraz więcej powierzonego kapitału zmniejszając tym samym wartość firmy. W przedsiębiorstwie tym dosługa kapitału pochłania zysk operacyjny netto po opodatkowaniu. Oznacza to, że zmniejszyło się bogactwo właścicieli. Działalność operacyjna firmy nie generuje ekonomicznej wartości dodanej, ponieważ zysk operacyjny nie pokrywa kosztu kapitału.

7 V. Podsumowanie. Jednym z ważnych kryteriów decyzyjnych jest nie tylko źródło pozyskiwania kapitału, ale również jego koszt. Najbardziej stabilną podstawą finansowania działalności przedsiębiorstwa są kapitały własne. Ich wartość w dużej mierze decyduje o wskaźnikach płynności mimo iż panuje zasada, że koszt kapitału obcego jest niższy niż koszt kapitału własnego. Ma to swoje uzasadnienie w tym, że w razie jakichkolwiek trudności finansowych przedsiębiorstwa najpierw spłacane są zobowiązania wobec wierzycieli, a dopiero na końcu roszczenia właścicieli. Jednak musi być zachowana pewna struktura kapitału, w której udział kapitału obcego w całym kapitale nie spowoduje zbyt dużego wzrostu jego kosztu. Jeśli relacja ta będzie zbyt wysoka, wtedy wierzyciele będą żądali wyższej ceny za finansowanie przedsiębiorstwa z powodu wzrostu ryzyka.

8 Bibliografia: 1. Barrow C. (2001) Zarządzanie finansami w małej firmie, Gliwice: Wyd. Helion. 2. Bielawska A. (2009) Nowoczesne zarządzanie finansami przedsiębiorstwa. Wyd. C.H. Beck 3. Ciołek M. (2011) Finanse przedsiębiorstw w przykładach i zadaniach (wyd. III), Wyd. CeDeWu. 4. Czubakowska K., Kiniukiewicz T., Sawicka K. (2009) Wykorzystanie polityki bilansowej i analizy finansowej w zarządzaniu przedsiębiorstwem, Wrocław: Wyd. Ekspert. 5. Czekaj J., Dresler Z. (2012) Zarządzanie finansami przedsiębiorstw, Wydawnictwo Naukowe PWN, 6. Damodaran A. (2001) Finanse korporacyjne. Teoria i praktyka. Gliwice: Wyd. HELION. 7. Duliniec A. (2001) Struktura i koszt kapitału w przedsiębiorstwie. Wydawnictwo Naukowe PWN 8. Federowicz Z. (2000) Finanse przedsiębiorstwa, Wyd. Poltext. 9. Grzywacz J. (2012) Kapitał w przedsiębiorstwie i jego struktura. Warszawa: Wyd. Oficyna Wydawnicza Szkoły Głównej Handlowej. 10. Jajuga T., Słoński T. (1997) Finanse spółek. Długoterminowe decyzje inwestycyjne i finansowe. Wrocław: Wyd. Akademii Ekonomicznej we Wrocławiu. 11. Kusak A. Płynność Finansowa Analiza I Sterowanie (2006) Wyd. Naukowe Wydziału Zarządzania Uniwersytetu Warszawskiego. 12. Krzemińska D. (2002) Finanse przedsiębiorstwa. Poznań: Wyd. Wyższa Szkoła Bankowa. 13. Michalski G. Wpływ decyzji w zakresie strategii zarządzania kapitałem obrotowym netto na wartość przedsiębiorstwa. 14. Michalski G. Wpływ wrażliwości inwestorów na ryzyko wynikające z doboru strategii finansowania aktywów bieżących na stopę kosztu kapitału finansującego przedsiębiorstwo. 15. Michalski G. (2010) Wprowadzenie do zarządzania finansami przedsiębiorstw, Warszawa: Wyd. C.H. Beck. 16. Michalski G. (2013) Płynność finansowa w małych i średnich przedsiębiorstwach - wyd. 2 zm., Warszawa: Wydawnictwo PWN. 17. Michalski G. (2009) Strategie finansowe przedsiębiorstw: budżetowanie kapitałów i ocena finansowej opłacalności i ryzyka

9 strategicznych decyzji przedsiębiorstw, Gdańsk: Wyd. Ośrodek Doradztwa i Doskonalenia Kadr. 18. Michalski G. (2008) Ocena finansowa kontrahenta na podstawie sprawozdań finansowych, Gdańsk: Wyd. Ośrodek Doradztwa i Doskonalenia Kadr. 19. Michalski G. (2004) Finansowe strategie przedsiębiorstwa : podstawy teorii i przykłady, Opole: Wyd. Wyższa Szkoła Zarządzania i Administracji. 20. Michalski G. Wprowadzenie do zarządzania finansami przedsiębiorstw, 21. Michalski G. (2009) Decyzje w zakresie zarządzania i finansowania uruchamianego biznesu, Jak wykorzystać potencjał uczelni i założyć firmę W.Potwora, J.Żurawska, WSZiA Opole, p , 22. Michalski G. Wpływ wyboru strategii inwestowania w aktywa bieżące na koszt kapitału i na wartość (2011) Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu nr Michalski G. Wpływ decyzji w zakresie strategii zarządzania kapitałem obrotowym netto na wartość przedsiębiorstwa (2007) P. Karpuś, J. Węcławski Problemy rozwoju rynku finansowego w aspekcie wzrostu gospodarczego, UMCS Lublin, p Michalski G. Czynniki kształtujące koszt kapitału obcego w małym przedsiębiorstwie Uwarunkowania rynkowe rozwoju mikro i małych przedsiębiorstw, A. Bielawska /ed./, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, nr 427, Ekonomiczne problemy usług, Szczecin 2006, nr 2, ISBN: , p Seretna-Sałamaj D. (2008) Dynamiczne zarządzanie strukturą finansów przedsiębiorstwa, Warszawa: Wyd. Politechnika Warszawska. 26. Siemińska E. (2003) Finansowa kondycja firmy: metody pomiaru i oceny. Warszawa: Wyd. Poltext. 27. Sierpińska M., Jachna T. (2011) Ocena przedsiębiorstwa według standardów światowych, Warszawa: Wyd. Wydawnictwo Naukowe PWN. 28. Wrzosek S. (2011) Finanse - nowe wyzwania teorii i praktyki : finanse przedsiębiorstw, Wrocław : Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego. 29. Wypych M. (2000) Ocena sytuacji majątkowej i finansowej przedsiębiorstwa. Finanse przedsiębiorstwa z elementami zarządzania i analizy. Łódź: Wyd. ABSOLWENT