Długoterminowe decyzje w zakresie finansów przedsiębiorstw na przykładzie przedsiębiorstw. z branży Manufacture of food products.

Transkrypt

1 Długoterminowe decyzje w zakresie finansów przedsiębiorstw na przykładzie przedsiębiorstw z branży Manufacture of food products. Isztwan M., Kozub K., Fracala J. Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu Working paper Słowa kluczowe: finanse przedsiębiorstw, decyzje długoterminowe, branża dziesiąta Streszczenie: Raport przybliża problem dotyczący podejmowania decyzji długoterminowych. Znajdują się tu rozważania dotyczące tego niezwykle istotnego pojęcia, które jest jednym z podstawowych elementów funkcjonowania każdego przedsiębiorstwa. Decyzje te mają bezpośredni wpływ na maksymalizację wartości jednostki. 1

2 Spis treści: Streszczenie... 1 Wprowadzenie... 3 Decyzje długoterminowe... 3 Obliczenie wskaźników... 4 Struktura kapitału... 6 Podsumowanie... 7 Bibliografia

3 Wprowadzenie: Finansowym celem zarządzania przedsiębiorstwem jest maksymalizacja bogactwa jego właścicieli osiąganej przez maksymalizację wartości przedsiębiorstwa. Przejawia się to m. in. dążeniem do maksymalizacji oczekiwanych przepływów pieniężnych, minimalizacją kosztu kapitału finansującego działalność przedsiębiorstwa, maksymalizacją okresu życia przedsiębiorstwa (przy założeniu, że będzie ono przez cały czas generować dodatnie przepływy pieniężne). 1 Decyzje długoterminowe: Dążąc do maksymalizacji występuje potrzeba podejmowania różnorodnych decyzji m.in. tych dotyczących funkcjonowania przedsiębiorstwa przez kilka najbliższych lat. Proces podejmowania decyzji powinien być zorientowany na tworzenie wartości, a więc na osiąganie efektywności w realizacji celu oraz innowacyjności i efektywności wykorzystania zasobów. Często podejmowanie decyzji finansowych oznacza dokonywanie wyboru jednej możliwości spośród pewnego ich zbioru, z uwzględnieniem kryteriów oceny i zwykle wielu przesłanek. Można powiedzieć, że decydent najpierw gromadzi informacje o alternatywnych możliwościach, ocenia je, stosując odpowiednie kryteria, i podejmuje decyzje. Kryteria stanowią o optymalizacji decyzji. 2 W procesie decyzyjnym przedsiębiorstwa wyróżnia się trzy główne obszary wyborów, związane z: - pozyskaniem kapitału i kształtowaniem struktury kapitału (ocena poziomu pasywów i zmian z tym związanych), - alokacją kapitału, efektywnym jego wykorzystaniem wpływającym m.in. na zakres i sposób powiązania z innymi podmiotami rynku (ocena sytuacji majątkowej i zmian w tym zakresie), - zarządzaniem ryzykiem. Każdy z tych obszarów można rozpatrywać w zależności od prowadzonej działalności (operacyjnej, finansowej i inwestycyjnej). 1 ORY%5D.pdf+&hl=pl&gl=pl&pid=bl&srcid=ADGEESgVXUlHLTvoPlCkOQ14cs7hoAotRURVDpFbGmT 9hUAKMdV_I0mQtSBHL_fSc0na00PJOATSjKnT3JSXWI- _83d3gjSou8P1Hq2Ggmq3eUkyIyPX9JGJj3YoXmM7iqGPzf2T-Zkj&sig=AHIEtbQa4xHuDmLsns- _IoDW1uyA0hk7cQ 2 B. Pomykalska, P. Pomykalski, Analiza finansowa przedsiębiorstwa, Wyd PWN, 2008, str

4 Odrębnym kryterium podziału decyzji jest podział ze względu na czas. Jednym z tych kryteriów są decyzje długoterminowe. Dotyczą one wyborów umożliwiających efektywne funkcjonowanie przedsiębiorstwa w dłuższej perspektywie (w tym oceny niezbędnych zmian strukturalnych i procesów adaptacyjnych do zmiennych warunków otoczenia) 3. Do decyzji długoterminowych zalicza się m.in. decyzje związane z inwestycjami i decyzje finansowe (dotyczące różnego rodzaju finansowania przedsięwzięć przedsiębiorstwa) 4. Inwestycjami długoterminowymi są aktywa nabyte w celu osiągnięcia korzyści ekonomicznych w okresie dłuższym niż 12 miesięcy od dnia bilansowego. Są to więc aktywa, które stanowią długookresowe lokaty kapitału. Wykazywane są w bilansie w czterech grupach: 1) Nieruchomości, 2) Wartości niematerialne i prawne, 3) Długoterminowe aktywa finansowe, 4) Inne inwestycje długoterminowe. Pierwsze z dwóch traktowane są jako inwestycje długoterminowe pod warunkiem jeżeli dana jednostka traktuje je jako długookresowe lokaty kapitału i nie zostały nabyte w celu użytkowania. Długoterminowe aktywa finansowe wykazywane są w bilansie jako udziały i akcje, inne papiery wartościowej, udzielone pożyczki oraz inne długoterminowe aktywa finansowe. Obliczenie wskaźników Wskaźnikiem wykorzystywanym do analizy zadłużenia spółki jest między innymi wskaźnik trwałości struktury finansowania. Jest on obliczany jako iloraz długoterminowych pasywów oraz aktywów razem. Wskaźnik ten pokazuje jaki jest udział kapitałów długoterminowych w finansowaniu majątku przedsiębiorstwa. Wysokie wartości oznaczają wyższy stopień bezpieczeństwa finansowego. 5 Tabela 1 przedstawia obliczone wskaźniki trwałości struktury finansowania dla trzech przedsiębiorstw za rok 2010 i rok G. Łukasik, Analiza finansowa w procesie decyzyjnym współczesnego przedsiębiorstwa, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach, Katowice 2009, s E. Nowak, Analiza sprawozdań finansowych, Wydawnictwo PWE, Warszawa 2005, s (wgląd ) 4

5 Tab.1. Wskaźnik trwałości struktury finansowania (wartości). Przedsiębiorstwo Rok K 66,12 % 62,26 % M 64,84 % 54,83 % J 63,55% 88,62% Źródło: opracowanie własne na podstawie danych zaczerpniętych z Monitora Polski B dostępnego online, oraz książki H. Sikacz, Ocena sytuacji finansowej operacyjnych grup kapitałowych, Wydawnictwo JAK, Warszawa 2011, str Wskaźnik ten sprawdza strukturę finansowania w przedsiębiorstwie środkami, które w firmie znajdować się będą dłużej niż rok. Czym większa wartość wskaźnika tym większe bezpieczeństwo, gdyż duży udział w pasywach ma kapitał własny oraz zobowiązania długoterminowe, które są bezpiecznym źródłem finansowania np. w stosunku do zobowiązań krótkoterminowych. 6 W 2010 roku biorąc pod uwagę trzy dane jednostki, przedsiębiorstwo K posiada najwyższy stopień bezpieczeństwa finansowego. Najmniejszą wartość wskaźnika w tym roku posiada spółka J, która z kolei w kolejnym roku znacznie przewyższa bezpieczeństwem finansowym pozostałe dwie jednostki gospodarcze. Rok 2011, pod względem udziału kapitałów długoterminowych w finansowaniu majątku przedsiębiorstwa, jest najgorszy dla przedsiębiorstwa M. Zjawisko malejącego udziału kapitałów długoterminowych w finansowym majątku przedsiębiorstwa w jednostkach K i M może być zjawiskiem niepokojącym z uwagi na pogarszający się stan bezpieczeństwa finansowego. Wskaźnik ten w 2010 dla porównywanych przedsiębiorstw był nieznacznie wyższy od średniej branżowej tego wskaźnika, który wynosił 62%. W 2011 wartość ta wzrosła o 2%. Znacznie większy wzrost nastąpił w przedsiębiorstwie J, o ponad 25%, natomiast w przedsiębiorstwach K i M wskaźnik ten spadł, kolejno o 2% i 10%. 6 (wgląd ) 5

6 Struktura kapitału Rozpoczęcie i kontynuowanie działalności gospodarczej nie jest możliwe bez odpowiednich zasobów finansowych. Ich wykorzystanie wiąże się z powstaniem specyficznej struktury kapitałowej, która może wpływać zarówno na bieżącą kondycję finansową przedsiębiorstwa, jak i na jego wartość. Możliwości inwestycyjne przedsiębiorstwa zależą zatem od wartości posiadanego kapitału oraz od kosztów tego kapitału. Stąd konieczne jest przede wszystkim określenie potencjalnych źródeł pozyskania kapitału inwestycyjnego. Źródła te dzieli się zazwyczaj na własne i obce. 7 Z punktu widzenia przedsiębiorstwa podstawowe zalety kapitału własnego polegają m.in. na tym, że jest on stabilnym źródłem finansowania działalności przedsiębiorstwa, wpływa na zwiększenie płynności finansowej przedsiębiorstwa czy stanowi bazę gwarancyjną dla wierzycieli. Główną wadą tego kapitału jest natomiast to, że nie zawsze przynosi on oczekiwane korzyści, zwłaszcza w sytuacji występowania w przedsiębiorstwie strat, które to uszczuplają kapitał własny. Jest on w porównaniu do kapitału obcego mało elastyczny. Kapitał obcy stanowi elastyczne źródło finansowania, umożliwia podjęcie i realizację przedsięwzięć przekraczających własne możliwości finansowe przedsiębiorstwa a jego wykorzystanie może wpływać na obniżenie obciążeń podatkowych oraz wzrost rentowności kapitału własnego, Negatywne skutki angażowania kapitału obcego polegają głównie na tym, że jest on oddawany do dyspozycji danego przedsiębiorstwa na określony czas (po którym podlega zwrotowi), wierzyciele mają prawo do odsetek, uzyskanie kapitału obcego często wymaga zabezpieczenia lub gwarancji, wraz ze wzrostem zadłużenia przedsiębiorstwa rośnie, z reguły, ryzyko i koszt kapitału obcego, wysoki stopień zadłużenia może prowadzić nawet do przyznania pewnych uprawnień wierzycielom. 8 Poniższa tabela (Tab. 2) przedstawia procentowy udział zarówno kapitału własnego i obcego w stosunku do całości pasywów w odniesieniu do dwóch kolejnych lat dla trzech przedsiębiorstw. 7 doc. dr Zdzisława Gawrońska, Instytut Ekonomii i Zarządzania PWSTE w Jarosławiu, mgr Anetta Makarska Liceum Ogólnokształcące w Jarosławiu, Wpływ struktury kapitału na wartość przedsiębiorstwa 8 (wgląd ) 6

7 Tab. 2 Udział w finansowaniu majątku kapitałów udział w finansowaniu majątku kapitałów K M J K M J własnych 57,49 % 57,28 % 87,47 % 60,65 % 51,58 % 63,05 % obcych 42,51% 42,72 % 12,53 % 39,35 % 48,42 % 36,95 % Źródło: opracowanie własne na podstawie danych zaczerpniętych z Monitora Polski B dostępnego online, Struktura kapitału zmienia się pod względem wielu czynników takich jak wielkość zobowiązań z dostawcami i odbiorcami czy chociaż by zaciąganych kredytów i pożyczek. Wzrost kapitałów obcych jest zjawiskiem niepożądanym. Im większy ich udział w majątku przedsiębiorstwa tym gorzej, jednak biorąc pod uwagę inwestycje, które mogą w przyszłości przynieść korzyć i będą one finansowane dzięki różnego rodzaju pożyczkom należy pamiętać, aby zachować odpowiedni poziom ryzyka. Dzięki zachowaniu tej reguły przedsiębiorstwo będzie bezpieczniejsze i mniej uzależnione od wierzycieli Podsumowanie Podejmowanie długoterminowych decyzji w przedsiębiorstwie jest niezwykle istotne. Od tego bowiem zależy powodzenie działalności i maksymalizacja bogactwa właścicieli. Branża zajmująca się produkcją artykułów spożywczych jest popularna i ważna, dlatego istotne jest aby cały czas się rozwijała. Inwestując w rozwój poprzez zwiększanie kapitałów obcych może okazać się niebezpieczne z uwagi na wzrastający udział wierzycieli. Dlatego też podejmując decyzje na dłuższy okres czasu należy wziąć pod uwagę wiele czynników i zachować odpowiednie proporcje tak, aby decyzje okazały się trafne i przynosiły jak najwięcej korzyści. 7

8 Bibliografia: 1. Michalski Grzegorz, Ocena finansowa kontrahenta na podstawie sprawozdań finansowych (Financial Analysis in the Firm. A Value-Based Liquidity Framework), oddk, Gdańsk Grzegorz Michalski (2012), FINANCIAL LIQUIDITY MANAGEMENT IN RELATION TO RISK SENSITIVITY: POLISH FIRMS CASE, Proceedings of the International Conference Quantitative Methods in Economics (Multiple Criteria Decision Making Xvi), Michalski Grzegorz, Strategie finansowe przedsiębiorstw (Entrepreneurial financial strattegies), oddk, Gdańsk Michalski, Grzegorz Marek, Wprowadzenie do zarządzania finansami przedsiębiorstw, (Introduction to Entrepreneurial Financial Management), Available at SSRN: or 5. Michalski Grzegorz (2007), Portfolio Management Approach in Trade Credit Decision Making, Romanian Journal of Economic Forecasting, Vol. 3, pp , Available at SSRN: 6. Michalski Grzegorz (2008), Operational risk in current assets investment decisions: Portfolio management approach in accounts receivable, Agricultural Economics Zemedelska Ekonomika, 54, 1, Michalski Grzegorz (2008), Corporate inventory management with value maximization in view, Agricultural Economics-Zemedelska Ekonomika, 54, 5, Michalski Grzegorz (2009), Inventory management optimization as part of operational risk management, Economic Computation and Economic Cybernetics Studies and Research, 43, 4, Michalski Grzegorz (2011), Financial Analysis in the Enterprise: A Value-Based Liquidity Framework. Available at SSRN: Michalski Grzegorz (2008), Value-based inventory management, Romanian Journal of Economic Forecasting, 9, 1, Michalski Grzegorz (2012), Financial liquidity management in relation to risk sensitivity: Polish enterprises case, Quantitative Methods in Economics, Vydavatelstvo EKONOM, Bratislava,

9 12. Michalski Grzegorz (2008), Decreasing operating risk in accounts receivable mangement: influence of the factoring on the Enterprise value, [in] Culik, M., Managing and Modelling of Financial Risk, Michalski Grzegorz (2010), Planning optimal from the Enterprise value creation perspective. Levels of operating cash investment, Romanian Journal of Economic Forecasting, vol: 13 iss: 1 pp Soltes Vincent (2012), Paradigms of Changes in the 21th Century - Quest for Configurations in Mosaic, Ekonomicky Casopis, v.60 is.4 pp Soltes Vincent (2011), The Application of the Long and Short Combo Option Strategies in the Building of Structured Products, 10th International Conference of Liberec Economic Forum, Liberec 16. Kresta A.; Tichy Tomas (2012), International Equity Portfolio Risk Modeling: The Case of the NIG Model and Ordinary Copula Functions, FINANCE A UVER-CZECH JOURNAL OF ECONOMICS AND FINANCE 62, 2, Volume 7, Issue 2. Available at SSRN: or Michalski, Grzegorz Marek, Płynność finansowa w małych i średnich przedsiębiorstwach (Financial Liquidity Management in Small and Medium Enterprises) (2013). Plynnosc Finansowa w Malych i Srednich Przedsiebiorstwach, PWN, Available at SSRN: Michalski, Grzegorz Marek, Accounts Receivable Management in Nonprofit Organizations (Zarządzanie należnościami w organizacjach nonprofit), 2012, Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości 2012(68(124)): ICID: , Available at SSRN: or G. Łukasik, Analiza finansowa w procesie decyzyjnym współczesnego przedsiębiorstwa, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach, Katowice E. Nowak, Analiza sprawozdań finansowych, Wydawnictwo PWE, Warszawa B. Pomykalska, P. Pomykalski, Analiza finansowa przedsiębiorstwa, Wyd PWN,

10 doc. dr Zdzisława Gawrońska, Instytut Ekonomii i Zarządzania PWSTE w Jarosławiu, mgr Anetta Makarska Liceum Ogólnokształcące w Jarosławiu, Wpływ struktury kapitału na wartość przedsiębiorstwa. 27. H. Sikacz, Ocena sytuacji finansowej operacyjnych grup kapitałowych, Wydawnictwo JAK, Warszawa