KLASYFIKACJA ROZMYTA W OCENIE POZIOMU ZAAWANSOWANIA ORGANIZACJI DO DZIA ANIA W INTERNECIE

Transkrypt

1 ZESZYTY NAUKOWE UNIWERSYTETU SZCZECISKIEGO NR 508 STUDIA INFORMATICA NR WALDEMAR WOLSKI KLASYFIKACJA ROZMYTA W OCENIE POZIOMU ZAAWANSOWANIA ORGANIZACJI DO DZIAANIA W INTERNECIE Wpowadzenie Póba oceny zdolnoci i poziomu zaawansowania oganizacji do dziaania w sieci oaz planowanie pzyszych dziaa, któe pozwoliyby na gadkie pzechodzenie do intenetowego biznesu, wymaga okelenia zakesu podstawowych bada. W tym celu dokonano klasyfikacji pzedsibiostw, ozpatujc cztey gupy czynników diagnostycznych jako zmienne 1, i skonstuowano taksonomiczny mienik ozwoju 2 do ich oceny. Mienik ten jest wielkoci syntetyczn bdc wypadkow wszystkich cech (zmiennych) z poszczególnych fim i oganizacji dziaajcych w ónych sektoach gospodaki, pozwala on okeli poziom ich zaawansowania w ealizacji pzedsiwzi e-biznesowych. Natomiast te same czynniki analizowane na poziomie fimy i oganizacji umoliwi okelenie stopnia zaawansowania do dziaa w sieci i poziomu spawnoci w planowaniu pzedsiwzi w nowej gospodace. 1 Dane ódowe do bada pozyskano, dziki intenetowej aplikacji, któ mona uuchomi pod adesem 2 Poces analizy pzepowadzono za pomoc metody klasyfikacji ozmytej, stosujc waiant algoytmu ISODATA, po. G.H. Ball, D.J. Hall, A clusteing technique fo summaizing multivaiate data, Behavioal Science 1987, n 12.

2 70 Waldema Wolski 1. Klasyfikacja sektoów gospodaki metod ozmyt Poces konstuowania taksonomicznego mienika ozwoju w klasyfikacji ozmytej spowadza si do gupowania obiektów w sytuacji, gdy ganice midzy wydzielonymi gupami obiektów mog by nieoste, to znaczy ozmyte. Jeeli mamy maciez obsewacji obiektów 3, w któej kady z obiektów xi jest opisany pzez watoci cech diagnostycznych x k (k = 1..., n), to moemy okeli odzin zbioów ozmytych K 1... K P, gdzie liczba P jest z góy okelona w pzedziale 1 < P < N, oaz funkcj f K (x i ) : U- > [0,1], gdzie x i U, odwzoowujc pzynaleno kadego obiektu do zbiou ozmytego, pzy czym K spenia nastpujce zaoenia: 0 f 1, dla i = (1,..., n), p = (1,..., N) N f 1, dla i = (1,..., n) (1) p1 n i1 f 0, dla p = (1,..., N), gdzie: p liczba klas ozmytych, f funkcja (stopie) pzynalenoci i-tego obiektu do p-tej klasy ozmytej. Dokonanie klasyfikacji pzynalenoci obiektów do klas ozmytych mo- emy dokona, stosujc iteacyjn metod opat na pojciu waonego odka cikoci. Punktem wyjcia tej metody jest okelenie liczby klas ozmytych oaz watoci pocztkowych funkcji pzynalenoci speniajcej waunek (1), pozwalajcej iteacyjnie wyznaczy waony odek cikoci kadej nowej klasy ozmytej nastpujco: 3 Obiekty epezentowane s pzez pzedsibiostwa/fimy nalece do wybanych sektoów gospodaki.

3 Klasyfikacja ozmyta g pk N ( f i1 N ( f i1 1 ) 2 1 ) z 2 ik dla p 1, 2,..., P k 1, 2,..., K (2) gdzie: f funkcja (stopie) pzynalenoci i-tego obiektu do p-tej klasy ozmytej, z znomalizowana wato k-tej zmiennej w i-tym obiekcie, ik g pk znomalizowana wato k-tej cechy dla ozmytego odka cikoci p-tej klasy w -tym koku algoytmu. Majc wyliczone ozmyte odki cikoci w -tej iteacji, moemy wyznaczy odlegoci i-tego obiektu od odka cikoci p-tej klasy ozmytej nastpujco: d 1 K 2 2 ( zik g pk ) k 1 (3) gdzie: d odlego i-tego obiektu od odka cikoci p-tej klasy w -tym koku. Nastpnie wyznaczamy now wato funkcji pzynalenoci dla nowej kasy ozmytej, zakadajc: jeli wyliczona odlego d 0, to ( d ) f dla p 1,2,..., P k 1,2,..., K (4) N 1 ( d ) i1 1

4 72 Waldema Wolski jeli wyliczona odlego d = 0, to f 1, gdy, p k 0, gdy, p k (5) Jeli obliczone watoci (co do watoci bezwzgldnej) z nastpnej i popzedniej funkcji pzynalenoci bd si óni nieznacznie o wato blisk zeu, speniajc nieówno 1 max f f, dla > 0, to i, p koczymy iteacj, w pzeciwnym azie obliczamy wato funkcji pzynalenoci nowej klasy ozmytej. 2. Klasyfikacja obiektów do klas ozmytych Klasyfikacj pzynalenoci obiektów do klas ozmytych wykonano, stosujc iteacyjn metod wedug algoytmu ISODATA. Punktem wyjcia dla tej metody jest okelenie pocztkowej liczby klas ozmytych natualnym mienikiem klasyfikacji jest wspóczynnik koelacji liniowej. Im jest wikszy, tym klasyfikacja jest lepsza, i na odwót, im jest mniejszy, tym klasyfikacja jest gosza. Jako klasyfikacji TMZS Wspóczynnik koelacji 0,25 0,2 0,15 0,1 0,05 0-0,05-0, Liczba klas Rys. 1. Jako klasyfikacji fim z wybanych sektoów ódo: opacowanie wasne.

5 Klasyfikacja ozmyta Klasyfikacje wykonano, opieajc si na watociach taksonomicznego mienika ozwoju policzonego metod klasyczn 4. Jako klasyfikacji pzedstawiono na ysunku 1. Jak wida, maksymalna wato wspóczynnika koelacji pzypada dla tzech klas. Udzia ilociowy poszczególnych fim do klas pzedstawiono na ysunku niepzygotowane Liczba fim dobze zaawansowane ednio zaawansowane Gupy I II III Rys. 2. Klasyfikacja ozmyta pzy uyciu jako cechy wskanika TMSZ ódo: opacowanie wasne. Natomiast w tabeli 1 pokazano udzia pocentowy sektoów 5 (ban) w poszczególnych klasach. 4 Metoda zapoponowana pzez Z. Hellwiga, po. W. Pluta, Wielowymiaowa analiza poównawcza w badaniach ekonomicznych, PWE, Waszawa Budownictwo, 2 Dom i Biuo, 3 Doadztwo i badania, 4 Edukacja i nauka, 5 Ekologia, 6 Hutownie, 7 Infomatyka i komputey, 8 Motoyzacja, 9 Pawo, ubezpieczenia i finanse, 10 Podukcja, 11 Biua makleskie, 12 Reklama, 13 Sklepy, 14 Ubezpieczenia, 15 Spot, 16 Telekomunikacja, 17 Taking, 18 Tanspot, 19 Tuystyka, 20 Usugi dla ludnoci, 21 Usugi dla fim, 22 Zdowie, 23 Poligafia, 99 Inne.

6 74 Waldema Wolski Udzia pocentowy ban wedug TMZS w klasyfikacji ozmytej dla tzech klas Tabela 1 Gupa piewsza Gupa duga Bana Liczba Udzia Liczba Udzia fi1 Bana f fim % fim % i ,00 0, ,70 0, ,00 0, ,70 0, ,00 0, ,70 0, ,00 0, ,00 0,9953 Gupa tzecia Bana Liczba fim Udzia % f i ,20 0, ,16 0, ,12 0, ,08 0,6222 ódo: opacowanie wasne. W tabeli 1 pzedstawiono watoci funkcji pzynalenoci f sektoów, któe nale do poszczególnych gup ozmytych. Bane chaakteyzujce si najwyszymi stopniami funkcji pzynalenoci s epezentantami klas. W gupie piewszej znalazy si wszystkie fimy, któe w ujciu klasycznym miay wiksze watoci TMZS od 0,344 i mniejsze od 0,201. Pozostaa cz fim, któych watoci TMZS byy mniejsze ni 0,201, znalazy si w nowej gupie tzeciej. Poównujc wyniki klasyfikacji klasycznej z metod pozdkowania ozmytego (na podstawie wskanika TMZS), mona zauway, e ganice, jakie wystpoway pomidzy fimami badzo dobze zaawansowanymi i dobze zaawansowanymi, byy badzo mae, std w klasyfikacji ozmytej wszystkie znalazy si w jednej gupie. Natomiast cz ban z gupy dugiej pzesuna si do gupy ostatniej, znacznie powikszajc liczb fim niepzygotowanych do powadzenia dziaalnoci w Intenecie. Liteatua Hatman A., Sifonis J., E-biznes. Stategie sukcesu w gospodace intenetowej, KE Libe, Waszawa Jajuga K., O sposobach okelania liczby klas w zagadnieniach klasyfikacji i klasyfikacji ozmytej, AE, Wocaw 1984.

7 Klasyfikacja ozmyta Pluta W., Wielowymiaowa analiza poównawcza w badaniach ekonomicznych, PWE, Waszawa CLASSIFICATION IN FUZZY OF ADVANCING ORGANIZATION FOR OPERATION IN INTERNET Summay The companies began to think on how applying the new infomatics technologies may stengthen thei stategic competitiveness on the maket of goods and sevices. Theefoe, it became necessay to wok out the stategy of the best possible oganization stuctue, infomatics systems, and of the choice of economic conditions elating to outlays (costs) in connection with the expected pofits (income) of the planned undetaking. Tanslated by Waldema Wolski

8 76 Waldema Wolski