T A R C Z A Z E G A R O W A ASTYGMATYZM 1.Pojęca ogólne a) astygmatyzm prosty (najbardzej zgodny z pozomem) - najbardzej płask połudnk tzn. o najmnejszej mocy jest pozomy b) astygmatyzm odwrotny (najbardzej nezgodny z pozomem) - najbardzej płask połudnk tzn. o najmnejszej mocy jest ponowy c) astygmatyzm skośny - połudnk oddalają sę od pozomu ponu węcej nŝ o 20 2.Badane astygmatyzmu Przy pomocy metody zamglena określlśmy wartość soczewk D 0 dającą najlepszą ostrość V 0 Określane mocy cylndra C w zaleŝnośc od ostrośc wzroku V 0 Ostrość wzroku V 0 7/5 6/5 5/5 4/5 3/5 2/5 Moc cylndra C 0,5 0,75 1,0 1,25 1,5 > 2 Dla ostrośc V 3/5 moŝemy węc określć przyblŝoną wartość cylndra C=1,5. Przy ostrośc V < 3/5 moŝna spodzewać sę slnego astygmatyzmu powyŝej 2 doptr cylndrycznych. JeŜel ostrość jest wększa nŝ 5/5 astygmatyzm jeŝel stneje jest mnejszy od 1 doptr cylndrycznej przecwne ostrość mnejsza od 5/5 sugeruje stnene astygmatyzmu wększego od 1 doptr cylndrycznej. Astygmatyzm ponowy skośny obnŝa ostrość wzroku bardzej nŝ astygmatyzm zgodny 2.1.Test tarczy zegarowej zwany testem Parenta 2.1.1.Określane os cylndra Ne zasłonęte oko zaopatrzone w soczewkę sferyczną D L wdz jeden z kerunków bardzej cemny, bardzej wyraźne nŝ nne (na rysunku przykład 1,2,3) lub dwa czasem trzy kerunk bardzej czarnym (na rysunku przykład 4 5). Pytamy pacjenta o wskazane tych kerunków traktując test Parenta jak tarczę zegarową określając je za pomocą godzn. W tym momence lna ognskowa tylna znajduje sę neco przed satkówką lub dokładne na nej. Często w ( uzasadnonej zresztą ) obawe przed zbytnm odmglenem soczewka D L ma zbyt duŝą wartość (algebraczne) lna ognskowa przedna znajduje sę zbytno przed satkówką. Pacjent wówczas skarŝy sę na wdzene całej tarczy zamglonej ma trudnośc aby określć cemnejszy kerunek. Gdy pacjent wdz cały rysunek trochę zamglony albo wszystke kerunk wyraźne to astygmatyzm ne występuje. 2.1.2.Określane mocy cylndra Znalezony najczarnejszy kerunek lub dwuseczna dwóch najczarnejszych kerunków pozwala na określene os cylndra ujemnego, którego oś ustawa sę prostopadle do wyznaczonego kerunku. Prosmy pacjenta o ponformowane, Ŝe cała tarcza stała sę jednakowo czarna umeszczając stopnowo cylndry ujemne o coraz wększej mocy lub skorzystać z mocy cylndra C określonego z grubsza przy pomocy pomerzonej ostrośc V 0 UWAGI: ne ma Ŝadnych przeszkód w stosowanu na przeman testu Parenta testu cylndra skrzyŝowanego. zdarza sę Ŝe ne moŝna otrzymać jednoltośc testu lub, Ŝe jest wele wartośc C dla których otrzymuje sę jednoltość. W takm przypadku naleŝy zastosować przedstawoną dalej późnej metodę cylndra skrzyŝowanego. 2.1.3.Specyfczna metoda zamglena (wg. Gravesa) Przewdując slny astygmatyzm moŝna bez szukana soczewk D 0 postąpć w następujący sposób: Szuka sę soczewk mglącej dającej obraz szarej plamy następne stopnowo uwyraźna sę obraz, aŝ do momentu gdy pacjent odróŝna lne testu Parenta ne osągając bardzej wzmocnonej czern lub ostrośc tej ln. Tylna lna ognskowa znajdze sę wtedy na satkówce będze równoległa do najczarnejszej ln. Następne uwyraźna sę resztę zamglonego jeszcze testu, aŝ do uzyskana jednoltośc uŝywając ujemnych Tarcza zegarowa Strona 1 z 5 Potr Mchałowsk paź-2010
cylndrów o wzrastającej mocy. Ta metoda badana astygmatyzmu nos nazwę metody zamglena. Zamglene ne pownno być jednak zbyt duŝe. OKREŚLANIE OSI UJEMMNEGO CYLINDRA Ilość wyróŝnonych kerunków Najczarnejszy kerunek Określene kerunku w godznach tarczy zegara oś cylndra w stopnach skal TABO 9 3 12 6 10 4 1 Oś cylndra ujemnego Najczarnejsze kerunk 90 9 3 0 12 6 9-3,10-4,11-5 10-4,11-5 Wszystke 120 10 4 2 węcej Oś cylndra ujemnego 120 dwusecznej kerunków 9-3, 10-4 11-5 135 dwusecznej kerunków 10-4 11-5 - Astygmatyzm ne występuje lub uŝyto zbyt duŝej mocy cylndrycznej Tarcza zegarowa Strona 2 z 5 Potr Mchałowsk paź-2010
OKREŚLANIE MOCY UJEMNEGO CYLINDRA przed korekcją cylndryczną Moc ujemnego cylndra dającego jednoltość tarczy po dołoŝenu dodatkowego cylndra o mocy -0,25 90 (12-6) po dołoŝenu dodatkowego cylndra o mocy +0,25 umeszczamy w prostopadłej os (90 ) cylndry o wzrastającej jednoltośc testu C = - 1,25 C = - 1,50 150 (10-4) C = - 1,00 umeszczamy w prostopadłej os (90 +60 = 150 ) cylndry o wzrastającej jednoltośc testu C = - 1,25 C = - 1,50 C = - 1,00 Wynka z tego, Ŝe moc cylndra ujemnego dającego jednoltość testu (wszystke ramona są czarne), jest szukaną mocą cylndra. DołoŜene cylndra -0,25 daje obraz kerunku równoległego do os cylndra jako bardzej czarnego nŝ nne, zaś dołoŝene +0,25 "wyczerna" kerunk prostopadłe do os cylndra. Jeśl dokładane ćwartkowych cylndrów ne daje takego wynku, zwększamy moc cylndra aŝ: Dodatek Kerunek czarnejszy nŝ nne -0,25 doptr cylndrycznej równoległy do os INSTRUKCJA +0,25 doptr cylndrycznej prostopadły do os Za kaŝdym razem wyberamy taką wartość cylndra C, która daje równomerność testu. Np.: Przy mocy cylndra -1,25 dającego jednorodność testu wartość -1,25 będze szukaną wartoścą cylndra pod warunkem, Ŝe przy -1,50 będze czarnejszy kerunek równoległy do os cylndra przy -1,00 będą czarnejsze nŝ nne kerunk prostopadłe do os cylndra. Podobne gdy wartość -2.00 wyczerna kerunek równoległy do os cylndra, a przy -1,50 kerunkem najczarnejszym jest kerunek prostopadły, to za wartość szukanego cylndra przyjmujemy -1,75 pod warunkem jednak, Ŝe przy wartośc -1,75 występuje jednoltość testu. Tarcza zegarowa Strona 3 z 5 Potr Mchałowsk paź-2010
2.1.4.Metoda poszukwana cylndra dodatnego Korygujemy wadę sferyczną do uzyskana moŝlwe najlepszej ostrośc. Przy wyróŝnanu jednego lub klku kerunków na tarczy zegarowej ustalamy oś cylndra dodatnego którą będze oś równoległa do równoległa do wyróŝnonego kerunku. Trzeba tu jednak pamętać o odwrócenu kerunku obrotu (np. jeŝel pacjent wdz kerunk bardzej czarne na godznach 8-2 czyl w os 30 o to znaczy Ŝe astygmatyzm występuje w odbcu lustrzanym tego kąta czyl 180 o 30 o = 150 o ) W tej wybranej os dodajemy dodatną soczewkę cylndryczną, aŝ do uzyskana jednoltośc wszystkch kerunków tarczy Sprawdzamy, czy dodane soczewk +0,25 dcyl. w os wyróŝnonego na wstępe kerunku (tu 150 o ) powoduje wyróŝnene kerunku w os prostopadłej czyl na godzne 11-5, zaś dołoŝene soczewk -0,25 dcyl wyróŝna jako najbardzej czarny kerunek w początkowej os 8-2. JeŜel tak to uznajemy, Ŝe astygmatyzm w tym oku został skorygowany, ale trzeba ponowne sprawdzć czy dołoŝene soczewk cylndrycznej ne zmenło korekcj sferycznej, a gdyby zaszła potrzeba zmany korekcj sferycznej to ponowne naleŝy sprawdzć wartość korekcj astygmatyzmu. OKREŚLANIE OSI DODATNIEGO CYLINDRA Ilość wyróŝnonych kerunków Najczarnejszy kerunek Określene kerunku w godznach tarczy zegara oś cylndra w stopnach skal TABO 9 3 (0 o ) 12 6 (90 o ) 10 4 (150 o ) 1 2 węcej Oś cylndra dodatnego Najczarnejsze kerunk (180-0 ) = 180 9 3 (180-90 ) = 90 12 6 9-3,10-4,11-5 150 10-4,11-5 135 Wszystke (180-150 ) = 30 10 4 Oś cylndra dodatnego (180-150 ) = 30 dwusecznej kerunków 9-3, 10-4 11-5 (180-135 ) = 45 dwusecznej kerunków 10-4 11-5 - Astygmatyzm ne występuje lub uŝyto zbyt duŝej mocy cylndrycznej Tarcza zegarowa Strona 4 z 5 Potr Mchałowsk paź-2010
OKREŚLANIE MOCY DODATNIEGO CYLINDRA przed korekcją cylndryczną Moc dodatnego cylndra dającego jednoltość tarczy po dołoŝenu dodatkowego cylndra o mocy +0,25 90 (12-6) po dołoŝenu dodatkowego cylndra o mocy -0,25 umeszczamy w równoległej os (180-0 =180 ) cylndry o wzrastającej jednoltośc testu C = + 2,25 C = + 2,50 150 (10-4) C = + 2,00 umeszczamy w równoległej os (180-60 =120 ) cylndry o wzrastającej jednoltośc testu C = + 2,25 C = + 2,50 C = + 2,00 Wynka z tego, Ŝe moc cylndra dodatnego dającego jednoltość testu (wszystke ramona są czarne), jest szukaną mocą cylndra. DołoŜene cylndra -0,25 daje obraz kerunku równoległego do os cylndra jako bardzej czarnego nŝ nne, zaś dołoŝene +0,25 wyczerna kerunk prostopadłe do os cylndra. Jeśl dokładane ćwartkowych cylndrów ne daje takego wynku, zwększamy moc cylndra aŝ: Dodatek Kerunek czarnejszy nŝ nne -0,25 doptr cylndrycznej równoległy do os INSTRUKCJA +0,25 doptr cylndrycznej prostopadły do os Za kaŝdym razem wyberamy taką wartość cylndra C, która daje równomerność testu. Np.: Przy mocy cylndra +2,25 dającego jednorodność testu wartość +2,25 będze szukaną wartoścą cylndra pod warunkem, Ŝe przy +2,50 będze czarnejszy kerunek równoległy do os cylndra przy +2,00 będą czarnejsze nŝ nne kerunk prostopadłe do os cylndra. Podobne gdy wartość +3.50 wyczerna kerunek równoległy do os cylndra, a przy +4,00 kerunkem najczarnejszym jest kerunek prostopadły, to za wartość szukanego cylndra przyjmujemy +3,75 pod warunkem jednak, Ŝe przy wartośc +3,75 występuje jednoltość testu. Tarcza zegarowa Strona 5 z 5 Potr Mchałowsk paź-2010