Profilaktyka jest spotkaniem z drugim człowiekiem w atmosferze życzliwości, empatii i zrozumienia. Jest czasem poświęconym innym w celu przeciwdziałania niepożądanym zachowaniom. Jest nadzieją na lepsze jutro. SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYCZNY MIEJSKIEGI GIMNAZJUM NR 2 im. MIKOŁAJA REJA W KNUROWIE Do realizacji w latach 2008 2010 Opracował zespół: mgr Elżbieta Witkowska mgr Bożena Nowińska mgr Iwona Dyka mgr Ewa Śliwa Knurów 2008r. 1
WSTĘP DO SZKOLNEGO PROGRAMU PROFILAKTYCZNEGO Szkoła realizuje zadania dydaktyczne i wychowawcze, wspierające wszechstronny rozwój ucznia: wyposaża młodego człowieka w wiedzę, budzi aktywność intelektualną oraz rozwija postawy i zachowania cenione i pożądane w społeczeństwie. Realizacja tych założeń wspierana jest poprzez działania zawarte w szkolnym programie profilaktyki. Pozwalają one na wyposażenie ucznia w wiedzę i umiejętności niezbędne w budowaniu dojrzałej osobowości, nauczanie postaw asertywnych w sytuacjach zagrożeń, rozumienie oraz umiejętne stosowanie norm społecznych i systemu wartości. Profilaktyka to chronienie człowieka w rozwoju przed zagrożeniami i reagowanie na pojawiające się zagrożenia. Jej celem jest ochrona ucznia przed zakłóceniami rozwoju, czyli przed podejmowaniem zachowań hamujących lub niszczących rozwój, określanych jako zachowania ryzykowne. 2
PODSTAWA PRAWNA DO DZIAŁAŃ PROFILAKTYCZNYCH W SZKOLE Rozporządzenie MEN z dnia 31 stycznia 2002r. zmieniające rozporządzenie w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz publicznych szkół. Rozporządzenie MEN z dnia 15 stycznia 2001r. w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach (Dz. U. nr 13 z dnia 23 lutego 2001r., poz. 110). Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej. Ustawa z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (Dz. U. Nr 35, poz. 230 z p. zm.), nowelizacja z dnia 12 września 1996r. (Dz. U. nr 127, poz. 593),. Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty, z późniejszymi zmianami z 21 stycznia, 18 lutego 2000 r. i 23 sierpnia 2001 r. Ustawa z dnia 19 sierpnia 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego (Dz. U. Nr 113, poz. 732). Ustawa z dnia 9 listopada 1995 r. o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych (Dz. U. Z 1996 r. nr 10, poz. 55, z 1997 r. nr 88, poz. 554 i nr 121, poz. 770 oraz z 1999 r. nr 96, poz. 1107). Program profilaktyki prorodzinnej z dnia 17 listopada 1998 r. przygotowany przez Międzynarodowy Zespół do Spraw Opracowania Polityki Prorodzinnej Państwa. Szkolny program profilaktyki powstał w oparciu o program wychowawczy, statut szkoły i podstawę programową kształcenia ogólnego. 3
ZAŁOŻENIA SZKOLNEGO PROGRAMU PROFLAKTYCZNEGO Szkolny Program Profilaktyczny został opracowany na potrzeby Miejskiego Gimnazjum nr 2 im. Mikołaja Reja w Knurowie po zdiagnozowaniu środowiska szkolnego. Analiza ankiet 1 wskazała, że SPP powinien obejmować w szczególności działania i środki stosowane w celu zapobiegania agresji, przemocy i narkomanii. W SPP przedstawiono także działania mające na celu zapobieganie takim zachowaniom problemowym jak brak kultury osobistej, wagary, brak zainteresowania nauką, wczesna inicjacja seksualna i znieczulica społeczna. Działania realizowane w ramach SPP dotyczą także osób odpowiedzialnych za młodzież tj. rodziców, opiekunów i nauczycieli. Osobą kierującą realizacją SPP jest nauczyciel koordynator powołany przez dyrektora szkoły. Poszczególne elementy programu (np.: proponowany przez autora sposób realizacji) mogą ulegać modyfikacji. 1 4
DIAGNOZA SYTUACJI SZKOLNEJ DIAGNOZY DOKONANO W OPARCIU O: Analizę dokumentów szkolnych takich jak: Sprawozdanie z realizacji zamierzeń opiekuńczo wychowawczych w roku szkolnym 2006\2007. Wyniki ankiet przeprowadzonych w roku 2007. Analizę frekwencji uczniów. Obserwację zachowań uczniów. Diagnoza problemów uzależnień i innych zagrożeń społecznych dla miasta Knurów w opracowaniu G. Hryszkiewicza. Fachową literaturę. DIAGNOZA OBEJMUJE MIĘDZY INNYMI: Problemy młodzieży widoczne na terenie szkoły (przejawiane w zachowaniach uczniów). Problemy edukacyjne i wychowawcze rejestrowane przez wychowawców, pedagoga i psychologa. Problemy zgłaszane przez rodziców. Problemy sygnalizowane przez kuratorów społecznych, pracowników socjalnych miasta oraz współpracujących ze szkołą policjantów. Zakres zainteresowań uczniów oraz zaangażowanie rodziców w działalność opiekuńczo wychowawczą szkoły. 5
IDENTYFIKACJA PROBLEMU Na podstawie diagnozy środowiska szkolnego zauważono występowanie następujących problemów: opuszczanie pojedynczych lekcji, wagary, palenie papierosów, sięganie po inne substancje psychoaktywne, brak motywacji do nauki, problem przemocy i agresji /drobne bójki, zaczepki, wymuszania/, W toku analizy zidentyfikowanych problemów ustalone zostały priorytety i określone cele oddziaływań CELE ODDZIAŁYWAŃ PROFILAKTYCZNYCH Eliminowanie agresywnych zachowań uczniów i stosowanej przez nich przemocy. Wdrażanie uczniów do przestrzegania norm zachowań dotyczących kultury osobistej. Wykształcenie właściwej postawy wobec problemów uzależnień. Zmniejszanie ilości opuszczonych godzin lekcyjnych z powodu wagarów. Prowadzenie edukacji prozdrowotnej wśród uczniów, rodziców i nauczycieli. Kontynuacja współpracy z instytucjami na rzecz profilaktyki (MOPS, Poradnia Psychologiczno Pedagogiczna, Punkt Interwencji Kryzysowej, Centrum Młodzieżowe KANA Gliwice, Sąd rejonowy, policja. Tablica informacyjna GDZIE SZUKAĆ POMOCY? 6
FORMY REALIZACJI SZKOLNEGO PROGRAMU PROFILAKTYKI REALIZACJA PROGRAMU ODBYWAĆ SIĘ BĘDZIE POPRZEZ NASTĘPUJĄCE STRATEGIE: INFORMACYJNE -dostarczają wiedzy na temat skutków zachowań ryzykownych podczas: zajęć edukacyjnych lekcje przedmiotowe i ścieżki międzyprzedmiotowe, lekcji wychowawczych, spotkań ze specjalistami (poradnictwo, konsultacje), apeli, prezentacji filmów, konkursów, zajęć specjalistycznych, zajęć z religii i etyki, lekcji wychowania do życia w rodzinie. EDUKACYJNE rozwijają kompetencje społeczne pozwalające poradzić sobie w sytuacjach trudnych podczas: zajęć edukacyjnych lekcje przedmiotowe i ścieżki międzyprzedmiotowe, lekcji wychowawczych, spotkań ze specjalistami (poradnictwo, konsultacje), poradnictwo, konsultacje, zajęcia warsztatowe. ALTERNATYWNE stwarzają możliwość podejmowania przez uczniów działań dających zadowolenie i służących zaspokajaniu potrzeb ważnych dla danego etapu rozwojowego. Umożliwiają podejmowanie nowej, społecznie akceptowanej 7
i sprzyjającej rozwojowi aktywności: koła zainteresowań, SKS, turystyka wycieczki, rajdy itp., zespoły artystyczne,. W zajęciach wykorzystywane będą różne metody i formy oddziaływań, zgodnie z możliwościami i potrzebami odbiorców programu. Selekcja, działania terapeutyczne i interwencyjne wobec uczniów odbywać się będą poprzez: wczesne rozpoznanie przez wychowawców i nauczycieli uczniów z grup ryzyka i kierowanie ich do psychologa, pedagoga szkolnego dla przeprowadzenia wstępnej diagnozy, udział uczniów w różnych formach pomocy psychologiczno pedagogicznej na terenie szkoły, kierowanie uczniów zagrożonych w porozumieniu z rodzicami do PPP lub innej instytucji udzielającej specjalistycznej pomocy, udostępnianie uczniom i rodzicom informacji o specjalistycznej pomocy poza szkołą. Odbiorcy Szkolnego Programu Profilaktycznego: uczniowie, rodzice biorą udział w: spotkaniach z psychologiem, pedagogiem, spotkania z wychowawcą klasy,i innymi nauczycielami, spotkaniach z zaproszonymi specjalistami. Nauczyciele biorą udział w: kursach, szkole niach, warsztatach prowadzonych przez specjalistów. 8
HARMONOGRAM DZIAŁAŃ W WYBRANYCH OBSZARACH ZAGROŻEŃ OBSZAR ZAGROŻEŃ I. Agresja nastolatków II Wagary DZIAŁANIA 1. Filmy edukacyjne, dyskusje w klasach na temat agresji. 2. Szybka interwencja w przypadku zaistnienia zjawiska. 3. Jasno sformułowane zasady zachowania i współżycia społeczności uczniowskiej i ocena ich przestrzegania. 4. Cykl spotkań Młodzież a prawo. Odpowiedzialność uczniów za swoje czyny w świetle przepisów. 5. Umożliwienie uczniom i wskazanie ciekawych form spędzenia czasu wolnego. 6. Program profilaktyczny Spójrz inaczej na agresję. 7. Bieżące rozmowy z ofiarami, sprawcami i ich rodzicami zgodnie z procedurami. 1. Kontrola frekwencji uczniów. Szybka interwencja. 2. Postępowanie według opracowanych procedur. 3. Rozmowy z rodzicami i uczniami. 4. Rozpoznanie przyczyny. 5. Różnorodne formy pomocy (konsultacje przedmiotowe, doraźne i cykliczne spotkania ODPOWIEDZIALNI Wychowawcy Wychowawca, nauczyciele, pedagog, psycholog, koordynator do spraw profilaktyki. Koordynator do spraw profilaktyki. Dyrekcja szkoły, wychowawcy. Nauczyciele prowadzący zajęcia pozalekcyjne. Psycholog, pedagog, PPP. Dyrekcja, grono pedagogiczne,psycholog, pedagog. Wychowawcy. Wychowawcy, pedagog, psycholog. j.w j.w Nauczyciele przedmiotów, pedagog, psycholog. 9
z pedagogiem i psychologiem). 6. System ocen z zachowania, jasne kryteria ocen z poszczególnych przedmiotów. 7. Indywidualizacja wymagań edukacyjnych. 8. Dodatkowa forma kontroli (zeszyty obecności). 9. Przekazywanie informacji rodzicom o absencji uczniów w udokumentowany sposób 10. Wspieranie szkoły w podejmowanych działaniach, potwierdzanie podpisem informacji o wagarach i ucieczkach z lekcji, każdorazowe reagowanie na wezwania wychowawcy, egzekwowanie od dzieci realizowania obowiązki szkolnego. 11. Pedagogizacja rodziców uświadomienie konsekwencji zaniedbywania realizacji obowiązku szkolnego. Wychowawca, nauczyciele. Nauczyciele. Nauczyciele, pedagog, psycholog, rodzice. Wychowawcy Rodzice Wychowawcy, pedagog, koordynator do spraw profilaktyki. III Palenie papierosów, sięganie po inne substancje psychoaktywne. 1. Spotkania dla rodziców uczniów klas I dotyczące zapoznania z procedurami postępowania, obowiązującymi w naszej szkole, odnośnie uczniów mających kontakt z tymi substancjami. Wyrażenie pisemnej zgody rodziców na prowadzenie przez szkołę takich działań. 2. Przestrzeganie wypracowanych procedur postępowania. 3. Pogadanki dotyczące uzależnień. 4. Podejmowanie tematu uzależnień w ramach godzin wychowawczych, zajęć dydaktycznych z poszczególnych przedmiotów. 5. Pedagogizacja rodziców Wychowawcy. Rodzice Cały personel. Koordynator do spraw profilaktyki. Wychowawcy i nauczyciele Dyrekcja, koordynator do 10
spotkania ze specjalistami do spraw rozpoznawania uzależnień. 6. Program profilaktyczny NOE. 7. Uczestnictwo młodzieży w spektaklach teatralnych o charakterze profilaktycznym, organizowanych w szkole i poza szkołą. 8. Konkursy plastyczne związane z tematyką uzależnień 9. Psychoedukacja rodziców i uczniów. 10. Kierowanie do instytucji i poradni specjalistycznych. spraw profilaktyki. Dyrekcja, specjalista od spraw uzależnień, pedagog. Koordynator do spraw profilaktyki. Koordynator do spraw profilaktyki, nauczyciel przedmiotu sztuka, Psycholog. Psycholog, pedagog. Kontynuacja akcji Skrzynka pytań i problemów w celu anonimowego powiadamiania o problemach uczniów. Za realizację Programu Profilaktycznego odpowiedzialny jest koordynator do spraw profilaktyki wraz Radą Pedagogiczną i rodzicami 11
SPODZIEWANE EFEKTY DZIAŁAŃ PROFILAKTYCZNYCH Zmniejszanie zjawiska przemocy w szkole. Problem wagarów sukcesywnie się obniża. Wzrost wiedzy wśród uczniów, rodziców na temat przemocy, uzależnień oraz przeciwdziałanie im. Umiejętne radzenie sobie w sytuacjach zetknięcia się z przemocą i uzależnieniami. Uczniowie będą umieli dokonywać wartościowych i sensownych wyborów. Uczniowie i rodzice mają możliwość korzystania ze wsparcia pedagoga, psychologa oraz profesjonalnych instytucji. Biblioteka wyposażona jest w publikacje dotyczące profilaktyki i najnowsze wiadomości z zakresu wychowania materiały dostępne również dla rodziców. 12
Opinia Rady Pedagogicznej Opinia Rady Rodziców Opinia Rady Samorządu Uczniowskiego 13