WROCŁAWSKIE KRASNALE PROGRAM ZAJĘĆ KOŁA REGIONALNEGO DLA KLAS II III OPRACOWANY PRZEZ MAŁGORZATĘ SONNEK
Spis treści I. Wstęp i uzasadnienie podjętej tematyki...s. 3 II. Charakterystyka programu...s. 4 III. Cele programu...s. 5 IV. Treści programu...s. 6 V. Procedury osiągania celów...s. 8 VI. Ewaluacja...s. 9 VII. Bibliografia...s. 10 2
I. Wstęp filozofia programu Przed edukacją stawia się wiele nowych i ważnych zadań. Jednym z nich jest zadanie związane z kształceniem i wychowaniem regionalnym. Wykorzystanie regionalizmu w dydaktyce szkolnej, to przede wszystkim kształtowanie etycznego stosunku do małej ojczyzny i przekazywanie dziedzictwa kulturowego przez przyjęcie wartości tkwiących w bezpośrednim, przyrodniczym i kulturowym otoczeniu człowieka. Poznanie środowiska, rodzinnej miejscowości czy regionu jest bardzo istotne w edukacji wczesnoszkolnej, która opiera się przede wszystkim na bezpośrednim kontakcie dziecka z rzeczywistością. Problematyce regionalnej towarzyszy najczęściej emocjonalne podejście, które jest podstawą rozwijania zainteresowań historycznych oraz aktywności poznawczej uczniów. Głównym źródłem wiedzy są jego osobiste doświadczenia zdobywane w trakcie obserwacji otaczającej go rzeczywistości. Kształcenie więc, opiera się na aktywności dziecka oraz na jego naturalnej ciekawości. Stosując odpowiednie metody i formy pracy można skutecznie kształtować człowieka, który stopniowo wrasta w świat wartości i potrafi weryfikować własne poglądy, postawy i budować swoją tożsamość. Uzasadnienie podjętej tematyki Od kilku lat, na zajęciach pozalekcyjnych i nie tylko, realizuję zagadnienia z edukacji regionalnej. Zauważyłam, że coraz więcej uczniów interesuje się tą, niełatwą przecież, tematyką. Należy tylko wyzwolić w nich naturalną ciekawość, pogłębić wiedzę i umiejętności oraz ukierunkować, by móc obserwować ich zaangażowanie i zainteresowanie problemami małej ojczyzny. Myślę, że powiedzenie Czym skorupka za młodu... ma tutaj najlepsze odzwierciedlenie. To najlepsza pora, by pokazać dzieciom ich korzenie i przybliżyć tradycje. Obszar tematyczny edukacji regionalnej jest bardzo bogaty. Chciałabym wykorzystać go również do ukazania wartości, które w dzisiejszych czasach zepchnięte zostały na dalszy plan. Są to: patriotyzm, tolerancja, odpowiedzialność, piękno, sprawiedliwość, wrażliwość, otwartość, itp. Opracowując program opierałam się na własnych doświadczeniach i przemyśleniach, wykorzystałam również dostępną literaturę. 3
II. Charakterystyka programu Informacje ogólne: Prezentowany program dotyczy I etapu edukacyjnego szkoły podstawowej bez podziału na poziomy klasowe. Przeznaczony jest do realizacji na zajęciach pozalekcyjnych. Podstawę do opracowania założeń programu stanowiły: Podstawa programowa kształcenia ogólnego ( Dz. U. NR 51 z 26 lutego 2002); Program wychowawczy szkoły. Zawarte w nim treści opierają się głównie na doświadczeniu dzieci, obserwacji i związkach emocjonalnych ze szkołą, bliższą i dalszą okolicą, wreszcie miastem jego kulturą, historią, przyrodą i innymi osobliwościami. Zakłada dużą ilość zajęć w formie wycieczek, lekcji muzealnych, spotkań z ciekawymi ludźmi. Realizując program chcę wykorzystać również naturalne zainteresowania dzieci tym co odległe, nieznane i tajemnicze, czyli legendami, podaniami, opowiadaniami o życiu ludzi w dawnych czasach na terenach naszego miasta. Organizacja zajęć: Zajęcia w szkole: zapoznanie z programem i przebiegiem zajęć, przygotowania planów wycieczek, podsumowanie i utrwalenie wiadomości zdobytych podczas wycieczek, analiza materiałów (pocztówki, prasa, albumy, mapy, itp.), ilustrowanie legend, stworzenie albumów o Wrocławiu. Zajęcia w terenie: wycieczki po najbliższej okolicy, zwiedzanie miasta z uwzględnieniem historii, architektury, geografii i kultury, lekcje muzealne, spotkania z ciekawymi ludźmi. Ilość spotkań: na zajęcia przewidziano 4 godziny lekcyjne w miesiącu. Wycieczki 4 godzinne, jeden raz w miesiącu, (czas realizacji uzależniony od celu wycieczki i godzin otwarcia zwiedzanych obiektów). Zajęcia w szkole 1 godzinne. 4
III. Cele edukacyjne programu Cele ogólne: kształtowanie świadomości małej ojczyzny; budowanie poczucia tożsamości regionalnej i narodowej; lepsze poznanie historii i teraźniejszości Wrocławia; popularyzacja wiedzy o naszym mieście; pogłębianie lokalnego patriotyzmu; uświadomienie roli, jaką odgrywa Wrocław w kraju i za granicą. Cele operacyjne zamierzone osiągnięcia: uczeń interesuje się przeszłością i teraźniejszością swojego miasta; ma poczucie przywiązania lokalnego oraz poczucie wspólnoty narodowej; przejawia szacunek do symboli swojej szkoły i miasta, miejsc pamięci i dziedzictwa kulturowego; jest tolerancyjny wobec innych ludzi, kultur i języka; potrafi planować i organizować różnorodne działania, radzi sobie w sytuacjach problemowych w środowisku pozaszkolnym; poszukuje, porządkuje i wykorzystuje różne źródła informacji o swojej małej ojczyźnie. Szczegółowe osiągnięcia uczniów zamieściłam przy każdym bloku tematycznym. 5
IV. Program zajęć koła regionalnego treści edukacyjne z uwzględnieniem osiągnięć ucznia. Blok tematyczny Moja szkoła. Osiedle w którym mieszkam. Dzielnice mojego miasta. Jestem Wrocławianinem. Czar rodzinnego miasta. Treści edukacji regionalnej Umiejscowienie i podstawowe dane o szkole. Postać patrona szkoły. Sztandar i hymn szkoły. Nazwa osiedla i jej pochodzenie. Nazwy większych ulic. Ważne miejsca. Praca z planem miasta: nazwy dzielnic Wrocławia. Dzielnica mojego osiedla. Nazwa miasta i jej pochodzenie, flaga Wrocławia. Historia i dzieje Wrocławia wpisane w herb miasta. Wrocławskie legendy. Rzeki Wrocławia. Ostrów Tumski i jego historia. Rynek i okolice rola. i znaczenie historyczne. Najciekawsze wrocławskie muzea i ich zbiory. Przewidywane osiągnięcia uczniów Zna i podaje adres, numer szkoły; wie kim jest patron szkoły; rozumie symbolikę i znaczenie sztandaru. Zna etymologię nazwy Kosmonautów; zna nazwy większych ulic i potrafi powiedzieć o atrakcyjnych miejscach osiedla. Wie co to jest plan miasta, potrafi wskazać dzielnice i osiedle, w którym mieszka. Wie, skąd pochodzi nazwa miasta, kojarzy ją z herbem i flagą; wyjaśnia znaczenie słowa herb; zna symbolikę każdego pola w herbie Wrocławia i związane z nim wydarzenia; zna legendy i kojarzy je z danym miejscem we Wrocławiu; zna nazwy rzek, potrafi wskazać je na mapie. Zna historię i najważniejsze zabytki Ostrowa Tumskiego,; wymienia osobliwości wrocławskiego Rynku; zna nazwy ważniejszych muzeów 6
Wrocław miastem ludzi szczególnych. Nazwy, położenie i kształty mostów na Odrze. Wrocław miastem zieleni parki i ogrody. Wyspy Wrocławia. Miasto kultury i nauki. Wrocław miastem europejskim. Wielcy Polacy we Wrocławiu. Sławni Wrocławianie. Ważne imprezy artystyczne. i potrafi przyporządkować do niego określone eksponaty; wymienia nazwy i zna najważniejsze informacje o najpopularniejszych mostach w mieście; potrafi wymienić i wskazać na mapie największe parki i wyspy we Wrocławiu; zna i potrafi wymienić nazwy teatrów i najważniejszych uczelni we Wrocławiu; odczuwa potrzebę obcowania ze sztuką; zna położenie geograficzne swojego miasta. Zna nazwiska Polaków, których pomniki są we Wrocławiu; zna nazwiska sławnych Wrocławian; interesuje się i wie jakie ważne wydarzenia artystyczne odbywają się we Wrocławiu. 7
V. Procedury osiągania celów Założone cele będą realizowane głównie za pomocą metod aktywizujących dostosowanych do potrzeb, zaangażowania i możliwości poznawczych dzieci. Metody te umożliwią dzieciom: samodzielność myślenia i działania; formułowanie i rozwiązywanie problemów; rozwijanie zainteresowań i zdolności. Zaplanowane metody i formy pracy, to: wycieczki; spotkania z ciekawymi ludźmi; gry i zabawy dydaktyczne (m. in. wykorzystanie gry dydaktycznej Wratismania); działania praktyczno techniczne; zajęcia muzealne; udział w pokazach i wystawach; burza mózgów; projekcje filmów; praca z teksem; konkursy i turnieje. Do osiągania założonych celów wykorzystane zostaną również metody słowne takie jak pogadanki, swobodne rozmowy, opowiadania czy opisy. 8
VI. Ewaluacja Realizując program edukacji regionalnej zakładam jego ewaluację. Posłuży ona do refleksji nad pracą własną i do doskonalenia programu. Przewiduję ewaluację: - wewnętrzną (przez nauczyciela prowadzącego zajęcia) poprzez: karty pracy; analizę wytworów uczniów (prace pisemne, rysunki, rymowanki, krótkie opisy zdarzeń, itp.); gromadzenie materiałów; analizę zebranych materiałów sposób realizacji zaplanowanych działań; obserwację zachowań i zaangażowania podczas zajęć w terenie; - zewnętrzną poprzez: konkursy klasowe, szkolne i dzielnicowe. Ewaluacja pozwoli mi sprawdzić, czy program rozwija zainteresowania, wyposaża uczniów w zaplanowane wiadomości i umiejętności, czy wyzwala spontaniczność i ich aktywność. Analiza uzyskanych wyników pozwoli mi na sprawdzenie stopnia realizacji założonych celów, wprowadzenie zmian i modyfikacji do programu. 9
VII. Bibliografia 1. Z. Antkowiak, Wrocław od A do Z, Wrocław 1977. 2. S. Bednarek (red.), Edukacja regionalna. Dziedzictwo kulturowe w zreformowanej szkole, Wrocław 1999. 3. J. Czerwiński, Wrocław przewodnik, Wrocław 2002. 4. A. Gorlewska, Tematyka regionalna na lekcjach, [w:] Edukacja i Dialog nr 2, 2000. 5. A. Horbowski, Edukacja regionalna dziedzictwo kulturowe w regionie, [w:] Nauczyciel i Szkoła nr 1 2, 2003. 6. T. Kulak, Wrocław przewodnik historyczny, Wrocław 1999. 7. M. Michalewska, Edukacja regionalna. Z historii, teorii i praktyki, Kraków 2000. 10