Sprawozdanie z nadzoru pedagogicznego sprawowanego przez Dolnośląskiego Kuratora Oświaty w roku szkolnym 2012/2013

Sprawozdanie z nadzoru pedagogicznego sprawowanego przez Dolnośląskiego Kuratora Oświaty w roku szkolnym 2012/2013 (w okresie od 1 września 2012 r. do 31 maja 2013 r. z uwzględnieniem wyników kontroli organizacji zajęć rewalidacyjnych zakończonej 26 czerwca 2013 r. i organizacji działania bibliotek pedagogicznych zakończonej 5 lipca 2013 r.) 1

Spis treści 1. Wstęp...4 2. Ewaluacja. 7 2.1. Ogólne informacje o liczbie ewaluacji.... 7 2.2. Wyniki ewaluacji. 9 2.2.1. Zestawienie ilościowych wyników ewaluacji przeprowadzonych w poszczególnych typach szkół i placówek. 9 2.2.2. Podsumowanie analizy jakościowych wyników ewaluacji szkół i placówek w ramach badanych obszarów. 13 2.3. Wnioski z przeprowadzonych ewaluacji 36 3. Kontrola... 38 3.1. Kontrole planowe 38 3.1.1. Ogólne informacje o liczbie przeprowadzonych kontroli planowych.. 38 3.1.2. Wyniki kontroli planowych 41 3.1.2.1. Kontrola w zakresie spełniania warunków określonych w art. 7 ust. 3 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty przez niepubliczną szkołę podstawową o uprawnieniach szkoły publicznej 3.1.2.2. Kontrola przestrzegania przez dyrektora szkoły przepisów dotyczących obowiązku szkolnego 3.1.2.3. Kontrola zgodności z przepisami prawa organizacji pracy świetlicy szkolnej zorganizowanej w publicznej szkole podstawowej 3.1.2.4. Kontrola w zakresie zgodności organizacji zajęć edukacyjnych z informatyki z ramowymi planami nauczania w publicznych liceach ogólnokształcących i technikach 3.1.2.5. Kontrola w zakresie zgodności organizacji zajęć edukacyjnych z języków obcych nowożytnych z ramowymi planami nauczania w publicznych gimnazjach 3.1.2.6. Kontrola w zakresie prawidłowości organizacji oddziału przedszkolnego 3.1.2.7. Kontrola prawidłowości organizacji działania publicznej biblioteki pedagogicznej i realizacji jej zadań oraz zgodności zatrudnienia nauczycieli z wymaganymi kwalifikacjami (kontrola przewidziana do realizacji w okresie od czerwca do lipca 2013 r.) 3.1.2.8. Kontrola organizacji zajęć rewalidacyjnych w szkole ogólnodostępnej, w tym liczby godzin i rodzaju tych zajęć oraz ich zgodności z zaleceniami zawartymi w orzeczeniu o potrzebie kształcenia specjalnego wydanego z uwagi na niepełnosprawność (kontrola w trakcie realizacji) 2

3.1.2.9. Kontrola w zakresie organizowania i realizowania zajęć rewalidacyjnowychowawczych w publicznych przedszkolach, szkołach podstawowych, gimnazjach oraz publicznych i niepublicznych poradniach psychologicznopedagogicznych i ośrodkach rewalidacyjno-wychowawczych 3.1.2.10. Kontrola prawidłowości nadzorowania przez dyrektora publicznej szkoły podstawowej spełniania przez dzieci pięcioletnie i sześcioletnie rocznego obowiązkowego przygotowania przedszkolnego 3.1.3. Wnioski wynikające z kontroli planowych.. 88 3.2. Kontrole doraźne 89 3.2.1. Ogólne informacje o liczbie przeprowadzonych kontroli doraźnych 3.2.2. Informacje dotyczące organizacji i przeprowadzania kontroli 3.2.3. Wyniki kontroli doraźnych 3.2.4. Wnioski wynikające z analizy wyników kontroli doraźnych 4. Wspomaganie.. 95 4.1. Informacje opisujące działania Kuratora Oświaty w zakresie wspomagania szkół i placówek... 95 4.1.1. Przygotowywanie i podawanie do publicznej wiadomości na stronie internetowej Kuratorium analiz wyników sprawowanego nadzoru pedagogicznego, w tym wniosków z ewaluacji zewnętrznych i kontroli 4.1.2. Upowszechnianie przykładów dobrych praktyk 4.1.3. Promowanie wykorzystania ewaluacji w procesie doskonalenia jakości działalności dydaktycznej, wychowawczej i opiekuńczej oraz innej działalności statutowej szkół i placówek 4.1.4. Organizowanie konferencji i narad w roku szkolnym 2012/2013 wskazanie liczby konferencji i narad dla dyrektorów różnych typów szkół i rodzajów placówek (adresaci), zakresy tematyczne konferencji i narad 4.2. Wnioski z działalności wspomagającej 99 3

1. Wstęp Opracowanie niniejsze stanowi podsumowanie realizacji nadzoru pedagogicznego sprawowanego przez Dolnośląskiego Kuratora Oświaty w roku szkolnym 2012/2013 (w okresie od 1 września 2012 r. do 31 maja 2013 r.). Zawiera analizę i wnioski z przeprowadzonych ewaluacji i kontroli. Uwzględnia także omówienie działań, realizowanych w Kuratorium Oświaty we Wrocławiu, w zakresie wspomagania oraz wnioski wynikające z tej formy nadzoru. Opracowanie obejmuje zestawienia ilościowe oraz analizę jakościową realizowanych form nadzoru. Wnioski są źródłem rekomendacji dotyczących poprawy funkcjonowania szkół i placówek. Znajdują one także zastosowanie w dalszych działaniach kontrolnych i monitorujących oraz wspomagających pracę szkół i placówek. Dolnośląskie szkoły najczęściej (77%) uzyskiwały wysoki (B) stopień spełnienia wymagania w każdym z badanych obszarów. Żadna szkoła nie otrzymała poziomu niskiego (E). Nieliczne wymagania (1%) zostały spełnione na poziomie podstawowym (D), a 6% uzyskało pozom bardzo wysoki (A). Najwyżej ocenione zostały w każdym typie szkół wymagania: Wykorzystywane są zasoby środowiska na rzecz wzajemnego rozwoju Uczniowie są aktywni, Szkoła lub placówka ma koncepcję pracy. Świadczy to o dużym zaangażowaniu szkół dolnośląskich we współpracę ze środowiskiem lokalnym i stwarzaniu dogodnych warunków do aktywności uczniów. Dolnośląskie szkoły pracują w oparciu o koncepcję pracy, która jest analizowana i modyfikowana w miarę potrzeb. Koncepcję akceptują nauczyciele, uczniowie i rodzice. Jedynym wymaganiem, w którym żadna szkoła nie uzyskała bardzo wysokiego poziomu spełnienia jest wymaganie Procesy edukacyjne mają charakter zorganizowany. Wyniki ewaluacji wskazują na brak systemowych działań dotyczących procesów edukacyjnych w części dolnośląskich szkół. Nadal w szkołach występują problemy związane z analizowaniem jakościowym wyników sprawdzianu i egzaminów zewnętrznych oraz edukacyjnych osiągnięć uczniów. W niektórych szkołach występują również problemy z formułowaniem wniosków oraz ich efektywnym wdrażaniem. We wszystkich badanych szkołach oferta edukacyjna wynika z podstawy programowej. Odpowiada ona potrzebom uczniów oraz uwzględnia kształtowanie kompetencji potrzebnych na rynku pracy, natomiast słabszą stroną szkół jest realizacja nowatorskich rozwiązań programowych. W raportach uwidocznione zostało również nieuwzględnianie w działaniach nauczycieli w niektórych szkołach indywidualizacji procesu nauczania oraz niewystarczające włączanie rodziców w podejmowanie decyzji dotyczących życia szkoły. Podobnie jak szkoły dolnośląskie również placówki najczęściej spełniały wymagania na poziomie wysokim (B). Najwięcej wymagań na poziomie bardzo wysokim (A) spełniły poradnie psychologiczno pedagogiczne. W placówkach tych 4

systematycznie analizowany jest poziom satysfakcji klientów oraz modyfikowane są podejmowane działania, co wpływa na podnoszenie jakości świadczonych usług. Kontrole planowe były przeprowadzane w dziesięciu zakresach tematycznych. Dwie kontrole nie zostały dotychczas w całości zrealizowane. Do końca czerwca 2013 r. zaplanowano realizację w 16 szkołach kontroli w zakresie organizacji zajęć rewalidacyjnych, natomiast do końca lipca 2013 r. kontrolę w 3 bibliotekach w zakresie prawidłowości organizacji działania publicznej biblioteki pedagogicznej. Kontrole wskazały mocne strony szkół i placówek oraz ujawniły nieprawidłowości w ich działalności. Wyniki kontroli pokazały, że szkoły i placówki realizujące zajęcia rewalidacyjno-wychowawcze bardzo poprawiły organizację tych zajęć w odniesieniu do obowiązujących przepisów prawa w porównaniu z wynikami kontroli doraźnej przeprowadzonej w ubiegłym roku szkolnym. Zajęcia edukacyjne z informatyki organizowane są zgodnie z obowiązującym aktualne stanem prawnym. Również w prawie wszystkich gimnazjach publicznych prawidłowo organizowane są zajęcia edukacyjne z języków obcych Najwięcej zaleceń wydano w odniesieniu po kontroli spełniania warunków określonych w art. 7 ust. 3 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty przez niepubliczną szkołę podstawową o uprawnieniach szkoły publicznej. W połowie kontrolowanych szkół stwierdzono nieprawidłowości dotyczące stosowania zasad klasyfikowania i promowania uczniów. W 1/3 kontrolowanych publicznych przedszkoli i szkół podstawowych stwierdzono niezgodność z przepisami prawa w zakresie liczby dzieci w oddziałach przedszkolnych, a także niedostosowanie czasu trwania zajęć dodatkowych do możliwości rozwojowych dzieci. Ponad ¼ kontrolowanych szkół podstawowych i gimnazjów nieprawidłowo prowadzi dokumentację obowiązku szkolnego. Natomiast w 1/5 szkół podstawowych istnieje problem z ustaleniem miejsca realizacji obowiązku szkolnego przez dzieci pięcioletnie i sześcioletnie przebywające za granicą. W szkołach podstawowych nie ma problemów ze zorganizowaniem świetlicy szkolnej. Tylko w jednej szkole nie zorganizowano świetlicy z powodu braku takich potrzeb. Występują natomiast nieprawidłowości dotyczące prowadzenia dokumentacji świetlicy oraz liczebności grup. Publiczne biblioteki pedagogiczne prawidłowo organizują pracę i realizują zadania. Nieprawidłowości w działalności biblioteki stwierdzono tylko w jednostkowych przypadkach. Dotyczyły one nieuwzględnienia w arkuszu organizacji ogólnej liczby godzin pracy biblioteki oraz braku określenia w statucie szczegółowej organizacji biblioteki pedagogicznej. 5

Rekomendacje dotyczące poprawy funkcjonowania szkół i placówek w województwie dolnośląskim: 1. W szkołach należy podejmować działania uwzględniające indywidualizację procesu nauczania. 2. Wskazane jest angażowanie rodziców nie tylko w działania na rzecz szkoły, ale także włączanie ich w podejmowanie decyzji dotyczących pracy szkoły w celu pogłębiania partnerskiej współpracy rodziców i nauczycieli dla dobra dziecka. 3. W planie wewnątrzszkolnego doskonalenia nauczycieli należy uwzględniać szkolenia z zakresu metod i form współpracy, prowadzenia analiz jakościowych egzaminów zewnętrznych oraz formułowania wniosków z tych analiz. 4. Wskazane jest stosowanie aktywnych formy pracy lekcyjnej z wykorzystaniem nowoczesnych pomocy dydaktycznych w celu uatrakcyjnienia prowadzonych zajęć. 5. Wskazane jest dokonywanie wspólnie z uczniami analizy stosowanych w szkołach kryteriów oceniania w celu ich weryfikacji w taki sposób, aby zawierały one informacje o poziomie wiedzy i umiejętnościach uczniów oraz wskazówki do dalszej pracy. 6. Wskazane jest zachęcanie uczniów do zgłaszania propozycji dotyczących organizacji i realizacji procesów edukacyjnych, uwzględnianie ich inicjatywy oraz współdziałanie z nimi. 7. Wskazane jest w bibliotece pedagogicznej identyfikowanie potrzeb i możliwości środowiska oraz ich uwzględnianie w ofercie placówki, a także dostosowanie czasu pracy do potrzeb klientów. 8. W placówce doskonalenia nauczycieli należy zweryfikować kryteria rekrutacji na formy doskonalenia, w taki sposób aby umożliwiały one korzystanie z oferty przez wszystkich zainteresowanych. 9. Na zajęciach z informatyki należy dostosować liczebność grup do liczby stanowisk komputerowych w pracowni informatycznej. 6

2. Ewaluacja 2.1. Ogólne informacje o liczbie ewaluacji W roku szkolnym 2012/2013 (w okresie od 1 września 2012r. do 31 maja 2013r.) przeprowadzono 273 ewaluacje zewnętrzne, w tym 66 całościowych oraz 207 problemowych, co obrazuje poniższa tabela. Liczba ewaluacji przeprowadzonych w roku szkolnym 2012/13 (do 31 maja 2013 r.) z uwzględnieniem typów szkół i placówek Lp. 1. Typ szkoły/placówki Przedszkola i inne formy wychowania przedszkolnego Liczba ewaluacji: całościowe problemowe łącznie 6 27 33 2. Szkoły podstawowe 35 56 91 3. Gimnazja 14 54 68 4. Licea ogólnokształcące 2 27 29 5. Technika 2 27 29 6. Zasadnicze szkoły zawodowe 0 14 14 7. Licea profilowane 0 0 0 8. Szkoły specjalne 1 0 1 9. 10. Inne szkoły, o których mowa w art. 9 pkt 3d 3e ustawy o systemie oświaty Poradnie psychologicznopedagogiczne 0 0 0 4 2 6 11. Biblioteki pedagogiczne 1 1 2 12. 13. 14. 15. 16. 17. Placówki doskonalenia nauczycieli Placówki oświatowowychowawcze Placówki kształcenia ustawicznego i inne, o których mowa w art. 2 pkt. 3a ustawy MOW-y, MOS-y i inne ośrodki, o których mowa w art. 2 pkt 5 ustawy Placówki zapewniające opiekę i wychowanie, o których mowa w art. 2 pkt 7 Kolegia pracowników służb społecznych 1 0 1 1 0 1 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Suma 67 208 275 7

Łącznie w roku szkolnym 2012/2013 zaplanowano 377 ewaluacji, w tym 210 w szkołach samodzielnych i 167 w zespołach szkół. Łącznie do 31 maja 2013 roku przeprowadzono 275 ewaluacji, w tym 127 w szkołach samodzielnych i 148 w zespołach szkół. W roku szkolnym 2012/2013 zaplanowano przeprowadzenie 377 ewaluacji, w tym 98 ewaluacji całościowych, 279 ewaluacji problemowych w ramach obszarów: Efekty działalności dydaktycznej, wychowawczej i opiekuńczej oraz innej działalności statutowej szkoły lub placówki i Zarządzanie szkołą lub placówką - 125 ewaluacji; Procesy zachodzące w szkole lub placówce i Funkcjonowanie szkoły lub placówki w środowisku lokalnym, w szczególności w zakresie współpracy z rodzicami uczniów - 124 ewaluacje; Wybranych przez kuratora oświaty - Zarządzanie szkołą lub placówką - 30 ewaluacji. Do 31 maja 2013 roku zrealizowano 275 ewaluacji, co stanowi 72,94 % planu, w tym 67 ewaluacji całościowych 68,37 % planu, 208 ewaluacji problemowych 74,55 % planu, w ramach obszarów: Efekty działalności dydaktycznej, wychowawczej i opiekuńczej oraz innej działalności statutowej szkoły lub placówki i Zarządzanie szkołą lub placówką - 90 ewaluacji 72,00 % planu; Procesy zachodzące w szkole lub placówce i Funkcjonowanie szkoły lub placówki w środowisku lokalnym, w szczególności w zakresie współpracy z rodzicami uczniów - 94 ewaluacje 75,81 % planu; Wybranych przez kuratora oświaty - 24 ewaluacje - 80 % planu. 8

2.2. Wyniki ewaluacji 2.2.1. Zestawienie ilościowych wyników ewaluacji przeprowadzonych w poszczególnych typach szkół i placówek Zestawienie poziomów spełniania wymagań państwa w poszczególnych typach szkół i placówek W y m a g a n i a Typ placówki Pozio m 1.1 1.2 1.3 1.4 2.1 2.2 2.3 2.4 2.5 2.6 3.1 3. 2 3. 3 3. 4 4.1 4.2 4.3 A 4 5 2 11 6 1 1 8 Przedszkola i inne formy wychowania przedszkolne go B 10 10 10 30 25 14 28 29 22 118 22 27 26 21 96 7 9 7 23 C 10 1 5 16 1 1 1 6 9 3 1 2 6 D 2 2 1 1 E Szkoły podstawowe 1.1 1.2 1.3 1.4 2.1 2.2 2.3 2.4 2.5 2.6 3.1 3.2 3.3 3.4 4.1 4.2 4.3 A 2 2 3 2 9 3 4 1 1 9 7 5 2 14 2 5 7 B 27 36 48 49 160 49 39 37 54 54 52 285 52 45 50 42 189 46 52 46 C 20 14 2 2 38 8 16 22 5 6 6 63 1 14 5 15 35 13 4 8 25 D 4 1 5 1 1 1 2 1 1 1 2 1 4 E 14 4 Gimnazja 1.1 1.2 1.3 1.4 2.1 2.2 2.3 2.4 2.5 2.6 3.1 3.2 3.3 3.4 4.1 4.2 4.3 A 3 3 3 3 12 6 5 2 1 14 12 1 1 1 15 1 3 4 8 B 17 16 30 26 89 25 17 21 29 28 28 148 19 23 30 21 93 35 38 34 C 10 14 4 28 1 10 9 1 3 4 28 1 8 1 8 18 9 3 6 18 10 7 D 3 3 2 2 2 2 1 1 2 E 9

1.1 1.2 1.3 1.4 2.1 2.2 2.3 2.4 2.5 2.6 3.1 3.2 3.3 3.4 4.1 4.2 4.3 A 2 2 4 3 11 1 2 1 1 5 3 1 4 1 3 3 7 Licea ogólnokształ cące B 9 9 11 14 43 8 5 8 2 9 7 39 7 9 9 9 34 14 16 15 45 C 6 6 2 14 1 3 2 8 2 15 1 1 2 4 1 5 D E 1.1 1.2 1.3 1.4 2.1 2.2 2.3 2.4 2.5 2.6 3.1 3.2 3.3 3.4 4.1 4.2 4.3 A 2 3 2 7 1 2 3 1 1 2 2 1 5 B 10 9 18 18 55 8 3 7 9 9 8 44 8 8 9 8 33 17 19 19 55 Technika C 9 10 1 20 4 2 1 7 1 1 2 3 1 2 6 D 2 2 E 1.1 1.2 1.3 1.4 2.1 2.2 2.3 2.4 2.5 2.6 3.1 3.2 3.3 3.4 4.1 4.2 4.3 A 2 2 1 1 1 1 2 Zasadnicze szkoły zawodowe B 5 6 10 8 29 5 4 3 5 4 5 26 4 5 5 4 18 8 8 9 25 C 2 4 2 8 1 2 1 4 1 1 1 1 1 3 D 1 1 E 1.1 1.2 1.3 1.4 2.1 2.2 2.3 2.4 2.5 2.6 3.1 3.2 3.3 3.4 4.1 4.2 4.3 A Licea profilowane B C D E 1.1 1.2 1.3 1.4 2.1 2.2 2.3 2.4 2.5 2.6 3.1 3.2 3.3 3.4 A 1 1 1 1 4.1 4.2 4.3 Szkoły specjalne B 1 1 1 1 4 1 1 1 1 1 5 1 1 1 3 1 1 1 3 C D E 10

1.1 1.2 1.3 1.4 2.1 2.2 2.3 2.4 2.5 2.6 3.1 3.2 3.3 3.4 4.1 4.2 4.3 Inne szkoły, o których mowa w art. 9 pkt 3d 3e ustawy o systemie oświaty A B C D E Poradnie psychologicz no pedagogiczn e 1.1 1.2 1.3 1.4 2.1 2.2 2.3 2.4 2.5 2.6 3.1 3.2 3.3 3.4 4.1 4.2 4.3 A 1 1 2 1 1 2 1 1 1 1 2 B 2 3 2 7 4 2 4 3 13 3 4 7 2 4 3 9 C 1 1 1 1 1 D E 1.1 1.2 1.3 1.4 2.1 2.2 2.3 2.4 2.5 2.6 3.1 3.2 3.3 3.4 A 1 1 4.1 4.2 4.3 Biblioteki pedagogiczn e B 1 1 1 3 2 2 1 2 7 1 1 2 C 1 1 1 1 1 1 1 3 D E Placówki doskonalenia nauczycieli 1.1 1.2 1.3 1.4 A 2.1 2.2 2.3 2.4 2.5 2.6 3.1 3.2 3.3 3.4 4.1 4.2 4.3 B 1 1 1 3 1 1 1 1 4 1 1 1 1 1 3 C 1 1 D E 1.1 1.2 1.3 1.4 2.1 2.2 2.3 2.4 2.5 2.6 3.1 3.2 3.3 3.4 4.1 4.2 4.3 A Placówki oświatowowychowawcz e B C D E 11

Placówki kształcenia ustawiczneg o i inne, o których mowa w art. 2 pkt. 3a ustawy A B C D E 1.1 1.2 1.3 1.4 2.1 2.2 2.3 2.4 2.5 2.6 3.1 3.2 3.3 3.4 4.1 4.2 4.3 1.1 1.2 1.3 1.4 2.1 2.2 2.3 2.4 2.5 2.6 3.1 3.2 3.3 3.4 4.1 4.2 4.3 A MOW-y, MOS-y i inne ośrodki (art.2 pkt 5 ustawy) B C D E 1.1 1.2 1.3 1.4 2.1 2.2 2.3 2.4 2.5 2.6 3.1 3.2 3.3 3.4 4.1 4.2 4.3 Placówki zapewniając e opiekę i wychowanie (art. 2 pkt 7 ustawy) A B 1 1 2 1 1 1 1 4 1 1 Nie okre ślon o 2 1 1 2 C 1 1 1 1 D E 1.1 1.2 1.3 1.4 2.1 2.2 2.3 2.4 2.5 2.6 3.1 3.2 3.3 3.4 4.1 4.2 4.3 A Kolegia pracowników służb społecznych B C D E 12

2.2.2. Podsumowanie analizy jakościowych wyników ewaluacji szkół i placówek w ramach badanych obszarów Podsumowanie analizy jakościowych wyników ewaluacji szkół i placówek, na podstawie raportów z ewaluacji, w ramach badanych obszarów Przedszkola i inne formy wychowania przedszkolnego Lp. Badany obszar Mocne strony Wyniki ewaluacji Słabe strony 1 Efekty 1. Oferta edukacyjna gwarantująca wszechstronny rozwój dzieci oraz nabywanie umiejętności określonych w podstawie programowej wychowania przedszkolnego. 2. Różnorodność i adekwatność do zdiagnozowanych potrzeb dzieci metod i form pracy pobudzających aktywność i samodzielność wychowanków. 3. Skuteczność działań podejmowanych w przedszkolach na rzecz zapewnienia bezpieczeństwa oraz kształtowania zachowań pożądanych społecznie. 2 Procesy 1. Wyraźnie określone, znane i akceptowane kierunki koncepcji pracy przedszkoli. 3 Współpraca ze środowiskiem 2. Urozmaicona oferta edukacyjna, świadomie modyfikowana w kontekście potrzeb i oczekiwań dzieci oraz rodziców 3. Wszechstronne i systematycznie prowadzona diagnozowanie możliwości i potrzeb rozwojowych dzieci 1. Współpraca przedszkola z podmiotami działającymi w środowisku sprzyjająca wzajemnemu rozwojowi. 2. Działania przedszkola na rzecz promowania wartości edukacji przedszkolnej w środowisku. 3. Pozyskiwanie informacji o absolwentach przedszkola i wykorzystywanie ich do planowania dalszej pracy oraz doskonalenia efektów nauczania i wychowania. 1. Nowatorskie rozwiązania programowe w przedszkolach wiejskich. 2. Wykorzystywanie wniosków z monitoringu procesów wspomagania do planowanie procesów wspomagania rozwoju i edukacji dzieci. 13

4 Zarządzanie 1. Zespołowe rozwiązywanie problemów oraz planowanie działalności przedszkola. 1. Doskonalenie form i metod współpracy. 2. Działania na rzecz podniesienia standardu infrastruktury i wyposażenia przedszkoli. 3. Aktywne uczestnictwo nauczycieli w procesie ewaluacji wewnętrznej. Szkoły podstawowe Wyniki ewaluacji Lp. Badany obszar Mocne strony Słabe strony 1 Efekty 1. Przeprowadzanie w szkołach analiz ilościowych, diagnoz, badań uwzględniających możliwości rozwojowe uczniów. 2. Aktywność i zaangażowanie uczniów w działania organizowane i podejmowane przez szkołę. 3. Działania mające na celu zapewnienie bezpieczeństwa w szkołach oraz inne mające na celu przestrzeganie norm społecznych przez uczniów. 2 Procesy 1. Procesy edukacyjne oparte na współdziałaniu i współpracy. nauczycieli sprzyjające uczeniu się. 3 Współpraca ze środowiskiem 2. Różnorodność i skuteczność działań wychowawczych. podejmowanych w szkołach 3. Oferta edukacyjna szkół odpowiadająca potrzebom uczących się i rynku pracy. 1. Różnorodność działań podejmowanych w ramach współpracy i współdziałania ze środowiskiem przyczyniających się do wzajemnego rozwoju. 2. Promowanie wartości edukacji. 3. Współdziałanie i współpraca szkoły z rodzicami w kontekście wychowawczym i dydaktycznym.. 4 Zarządzanie 1. Angażowanie nauczycieli w realizację ewaluacji wewnętrznej w szkołach. 2. Zaangażowanie i współpraca nauczycieli w zespołach szkolnych. 3. Warunki i wyposażanie szkół. 1. Umiejętność wyciągania wniosków z przeprowadzanych analiz, diagnoz, badań. 2. Brak widocznego wzrostu wyników kształcenia powstałego na skutek wdrażanych wniosków. 3. Umiejętności przeprowadzania analiz jakościowych w szkołach. 1. Współpraca nauczycieli i uczniów dotycząca procesów edukacyjnych. 2. Nowatorskie rozwiązania programowe. 3. Działania uwzględniające indywidualizację nauczania. 1. Wspieranie uczniów korepetycjami w związku z obawą o poziom przygotowania do dalszej edukacji. 2. Podejmowanie przez rodziców decyzji dotyczących życia szkoły. 3. Działania szkół w lokalnej społeczności promujące wartość uczenia się przez całe życie. 1. Wprowadzanie prorozwojowych zmian na podstawie wniosków z wewnętrznego nadzoru pedagogicznego. 2 Doskonalenie form i metod współpracy. 14

Gimnazja Wyniki ewaluacji Lp. Badany obszar Mocne strony Słabe strony 1 Efekty 1. Przeprowadzanie i wykorzystywanie analizy osiągnięć uczących się. 2. Aktywność uczniów: zaangażowanie w zajęcia, podejmowanie inicjatyw. 3. Działania podejmowane w szkołach mające na celu zapewnienie bezpieczeństwa oraz przestrzeganie norm społecznych przez uczniów. 2 Procesy 1. Współdziałanie i współpraca nauczycieli przy tworzeniu i analizie procesów edukacyjnych. 3 Współpraca ze środowiskiem 2. Oferta edukacyjna szkół odpowiadająca potrzebom uczących się i rynku pracy. 3. Koncepcja pracy szkoły. 1. Różnorodność podejmowanych działań w ramach współpracy i współdziałania ze środowiskiem przyczyniających się do wzajemnego rozwoju. 2. Podejmowanie inicjatyw na rzecz środowiska. 3. Promowanie wartości edukacji. 4 Zarządzanie 1. Zaangażowanie nauczycieli w realizację ewaluacji wewnętrznej w szkołach. 2. Zaangażowanie i współpraca nauczycieli w zespołach szkolnych. 3. Warunki i wyposażanie szkół. 1. Umiejętności wyciągania wniosków z przeprowadzanych analiz, diagnoz, badań. 2. Wpływ wdrażanych wniosków na wzrost wyników kształcenia. 3. Umiejętności przeprowadzania analiz jakościowych w szkołach. 1. Współpraca nauczycieli i uczniów dotycząca procesów edukacyjnych. 2. Przekazywanie uczniom informacji o postępach w nauce, która wspomagałaby proces nauczania. 3. Nowatorskie rozwiązania programowe. 1. Wspieranie uczniów korepetycjami w związku z obawą o poziom przygotowania do dalszej edukacji. 2. Podejmowanie przez rodziców decyzji dotyczących życia szkoły. 3. Uczestnictwo rodziców w działaniach podejmowanych przez szkołę. 1. Wprowadzanie prorozwojowych zmian na podstawie wniosków z wewnętrznego nadzoru pedagogicznego. 2. Doskonalenie form i metod współpracy. Licea ogólnokształcące Wyniki ewaluacji Lp. Badany obszar Mocne strony Słabe strony 1 Efekty 1. Podejmowanie i analizowanie działań wychowawczych mających na celu przestrzeganie norm społecznych i zapewnienie bezpieczeństwa uczniów. 2. Aktywność i zaangażowanie uczniów w działania organizowane i podejmowane przez szkołę. 3. Przeprowadzanie w szkołach analiz ilościowych egzaminów 1. Przeprowadzanie w szkołach analiz jakościowych egzaminów maturalnych. 2. Brak widocznego wzrostu efektów kształcenia na skutek wdrażanych wniosków z analizy wyników egzaminu maturalnego. 3. Atrakcyjność zajęć lekcyjnych. 15

maturalnych oraz badań osiągnięć uczniów. 2 Procesy 1. Procesy edukacyjne oparte na współdziałaniu i współpracy nauczycieli. 3 Współpraca ze środowiskiem 2. Podejmowanie przez szkoły spójnych i adekwatnych do potrzeb uczniów działań wychowawczych. 3. Oferta edukacyjna uwzględniająca kształtowanie kompetencji potrzebnych na rynku pracy. 1. Współpraca ze środowiskiem i podejmowanie inicjatyw na rzecz środowiska lokalnego. 2. Promowanie wartości edukacji. 3. Współpraca szkoły z rodzicami w zakresie działań wychowawczych i dydaktycznych. 4 Zarządzanie 1. Angażowanie nauczycieli przez dyrektorów szkół do udziału w realizacji ewaluacji wewnętrznej. 2. Zaangażowanie nauczycieli w pracę zespołów. 1. Nowatorskie rozwiązania programowe. 2. Współpraca nauczycieli z uczniami w zakresie procesów edukacyjnych. 1. Korzystanie przez uczniów z korepetycji w związku z obawą o poziom przygotowania do dalszej edukacji. 2. Podejmowanie przez rodziców decyzji dotyczących życia szkoły. 1. Stan bazy sportowej szkół. 2. Doskonalenie form i metod współpracy. Technika Lp. Badany obszar Mocne strony Wyniki ewaluacji Słabe strony 1 Efekty 1. Stwarzanie przez szkoły warunków sprzyjających inicjatywom uczniowskim na rzecz rozwoju własnego i rozwoju szkoły oraz postaw uczniów z uwzględnienie działań wolontariackich. 2 Procesy 1. Spójność działań wychowawczych. 3 Współpraca ze środowiskiem 2. Współpraca nauczycieli w organizacji i realizacji procesów edukacyjnych. 3. Koncepcja pracy szkoły, jej modyfikowanie oraz znajomość i akceptacja kierunków pracy szkoły przez rodziców i uczniów. 1.Współpraca szkół i przedstawicieli lokalnych środowisk na rzecz wzajemnego rozpoznawania potrzeb i ich zaspokajania. 2.Ukierunkowanie działań szkolnych 1. Wdrażanie wniosków z analiz wyników osiągnięć uczniów nie przekłada się na wzrost efektów kształcenia. 1. Nowatorskie rozwiązania programowe. 16

na przygotowanie do skutecznego zaistnienia na rynku pracy. 3. Aktywność szkoły na rzecz promowania wartości uczenia się przez całe życie. 4 Zarządzanie 1.Zespołowość w planowaniu i wdrażaniu jakościowych zmian w pracy szkoły. 1. Doskonalenie form i metod współpracy. 2. Zaangażowanie nauczycieli w proces ewaluacji wewnętrznej. 3. Działania podwyższające standard obiektu szkolnego, wzbogacanie wyposażenia dydaktycznego. Zasadnicze szkoły zawodowe Wyniki ewaluacji Lp. Badany obszar Mocne strony Słabe strony 1 Efekty 1. Aktywność uczniów w podejmowaniu inicjatyw na rzecz rozwoju własnego i szkoły, zaangażowanie w wolontariat i akcje charytatywne. 2.Współpraca uczniów i nauczycieli we wdrażaniu zmian w działaniach wychowawczych. 3. Postawy prezentowane przez uczniów. 2 Procesy 1. Koncepcja pracy szkoły, jej modyfikowanie oraz znajomość i akceptacja kierunków pracy szkoły przez rodziców i uczniów. 1. Szkolne analizy wyników egzaminów zewnętrznych. 2. Brak widocznego wzrostu efektów kształcenia pomimo wdrażania wniosków z analiz wyników osiągnięć uczniów. 1. Nowatorskie rozwiązania programowe. 2. Współpraca nauczycieli w organizacji i realizacji procesów edukacyjnych i wdrażaniu zmian. 3. Oferta szkoły sprzyjająca wyrównywaniu szans edukacyjnych. 3 Współpraca ze środowiskiem 1. Współpraca szkół i przedstawicieli lokalnych środowisk na rzecz wzajemnego rozwoju. 2. Wyposażanie uczniów w kompetencje przydatne w dalszej edukacji i funkcjonowaniu na rynku pracy. 3. Współpraca z rodzicami i środowiskiem na rzecz promocji uczenia się. 4 Zarządzanie 1. Zespołowość w planowaniu i wdrażaniu projakościowych zmian. 17

2. Zaangażowanie nauczycieli w proces ewaluacji wewnętrznej. 3. Skuteczność działań poprawiających standard bazy szkolnej. Licea profilowane ewaluacje nie były przeprowadzane Szkoły specjalne Lp. Badany obszar Mocne strony Wyniki ewaluacji Słabe strony 1 Efekty 1. Analizowanie wyników egzaminów zewnętrznych i podejmowanie działań wpływających na podniesienie wiedzy i umiejętności uczniów. 2. Wdrażanie wniosków z przeprowadzanych analiz wyników nauczania. 3. Zwiększenie aktywności uczniów poprzez wykorzystywanie nowoczesnych środków technologicznych w połączeniu z praktycznym działaniem. 2 Procesy 1. Prezentowanie przez uczniów właściwych zachowań i postaw. 3 Współpraca ze środowiskiem 2. Indywidualizacja procesu nauczania. 3. Działania służące wyrównywaniu szans edukacyjnych dzieci i młodzieży niepełnosprawnej. 1. Współpraca ze środowiskiem lokalnym na rzecz wzajemnego rozwoju. 2. Podejmowanie działań upowszechniających wiedzę na temat diagnozowania i wspomagania rozwoju psychofizycznego uczniów niepełnosprawnych umysłowo, dla nauczycieli szkół ogólnodostępnych oraz placówek prowadzących nauczanie włączające i integracyjne o zasięgu miejskim. 3. Wspomaganie dyrektorów szkół różnego typu poprzez organizowanie konferencji na temat realizacji podstawy programowej przez 18

uczniów niepełnosprawnych intelektualnie. 4 Zarządzanie 1. Współpraca nauczycieli we wszystkich obszarach działalności szkoły. 2. Poprawa warunków lokalowych i wyposażenia w pomoce dydaktyczne. Inne szkoły, o których mowa w art. 9 pkt 3d-3e ustawy o systemie oświaty ewaluacje nie były przeprowadzane Poradnie psychologiczno-pedagogiczne Wyniki ewaluacji Lp. Badany obszar Mocne strony Słabe strony 1 Efekty 1. Analizowanie poziomu satysfakcji klientów. 2. Wprowadzanie nowych usług. 3. Doskonalenie zawodowe pracowników merytorycznych. 2 Procesy 1. Modyfikowanie oferty programowej. 2. Prowadzenie działań statutowych w siedzibie klienta. 3. Wspólne podejmowanie przez pracowników decyzji dotyczących przebiegu procesów edukacyjnych. 1. Zaspokajanie potrzeb klientów. 2. Liczba etatów zatrudnionych specjalistów w stosunku do potrzeb.. 1. Monitorowanie poziomu zaspokajania potrzeb klientów. 3 Współpraca ze środowiskiem 1. Współpraca z podmiotami środowiska lokalnego. 2. Wykorzystywanie zasobów środowiskowych. 3. Promowanie wartości edukacji. 4 Zarządzanie 1. Zaangażowanie pracowników merytorycznych we współpracę w zespołach. 2. Wprowadzanie projakościowych zmian. 3. Narzędzia diagnostyczne do przeprowadzania badania dzieci. 1. Doskonalenie dotyczące metod i form współpracy. 2. Plan utrzymania lub polepszania warunków lokalowych i wyposażenia. 3. Bariery architektoniczne dla osób niepełnosprawnych. Biblioteki pedagogiczne Wyniki ewaluacji Lp. Badany obszar Mocne strony Słabe strony 19

1 Efekty 1. Zaspokajanie potrzeb klientów. 2. Zwiększanie atrakcyjności oferty. 3. Analizowanie satysfakcji klientów. 2 Procesy 1. Analizowanie i modyfikowanie koncepcji pracy. 2. Wdrażanie wniosków wynikających z analiz dostępności oferty. 3. Wspólne podejmowanie decyzji przez pracowników biblioteki. 1. Zaangażowanie klientów. 1. Wykorzystywanie wniosków z monitorowania procesów. 2. Dostępność oferty. 3 Współpraca ze środowiskiem 1. Korzystanie z zasobów i uwarunkowań środowiskowych w realizacji zadań. 2. Podnoszenie jakości usług i dostępności do informacji dotyczących placówki 3. Promowanie wartości edukacji. 1. Identyfikowanie potrzeb i możliwości środowiska. 4 Zarządzanie 1. Zaangażowanie i współpraca w zespołach. 1. Doskonalenie umiejętności w zakresie form i metod współpracy. 2. Plan utrzymania lub polepszenia warunków lokalowych. 3. Bariery architektoniczne dla osób niepełnosprawnych. Placówki doskonalenia nauczycieli Lp. Badany obszar Mocne strony Wyniki ewaluacji Słabe strony 1 Efekty 1. Dostosowywanie oferty do potrzeb klientów na podstawie analizy informacji zwrotnych. 2. Atrakcyjność oferty placówki 2 Procesy 1. Wspólne monitorowanie przez pracowników placówki procesów i uwzględnianie wniosków w ich planowaniu. 2. Modyfikowanie i wzbogacanie oferty placówki. 3. Dostępność oferty. 3 Współpraca ze środowiskiem 1. Współpraca i współdziałanie ze środowiskiem. 2. Promowanie wartości uczenia się. 1. Identyfikowanie potrzeb i możliwości środowiska. 4 Zarządzanie 1. Wprowadzanie projakościowych zmian. 2. Angażowanie doradców do udziału w ewaluacji wewnętrznej. 3. Zespołowy charakter 1. Bariery architektoniczne dla osób niepełnosprawnych.. 20

planowanych i podejmowanych działań. Placówki oświatowo-wychowawcze ewaluacje nie były przeprowadzane Placówki kształcenia ustawicznego i inne, o których mowa w art. 2 pkt 3a ustawy ewaluacje nie były przeprowadzane MOW-y, MOS-y i inne ośrodki, o których mowa w art. 2 pkt 5 ustawy ewaluacje nie były przeprowadzane Placówki zapewniające opiekę i wychowanie, o których mowa w art. 2 pkt 7 Wyniki ewaluacji Lp. Badany obszar Mocne strony Słabe strony 1 Efekty 1. Badanie potrzeb, możliwości, zachowań i zagrożeń wychowanków. 2. Rozwijanie umiejętności i kształtowanie właściwych postaw. 3. Aktywność i zaangażowanie wychowanków w inicjowanie i podejmowanie różnorodnych działań na rzecz społeczności lokalnej. 1. Wpływ wychowanków na planowanie i organizowanie zajęć w placówce. 2 Procesy 1. Organizowanie zajęć w czasie wolnym z wykorzystaniem zasobów organizacji i instytucji działających w środowisku lokalnym. 2. Propagowanie wartości: prospołecznych, postaw altruistycznych, proekologicznych, propagowanie zdrowego stylu życia i kultury sportowej wychowanków. 3. Spójność działań wychowawczych dyrektora, wychowawców i młodzieży. 3 Współpraca ze środowiskiem 1. Współpraca placówki z wieloma podmiotami działającymi w środowisku, wykorzystanie ich zasobów w procesie wychowania. 2. Dbałość placówki o jakość edukacji i wychowania. 1. Utrudniony kontakt (dominują rozmowy telefoniczne)i współpraca z rodzicami wychowanków. 4 Zarządzanie 1. Efektywna praca wychowawców w zespołach zadaniowych. 2. Skuteczny nadzór pedagogiczny dyrektora 1. Doskonalenie zawodowe dotyczące metod i form współpracy. 21

placówki oraz zaangażowanie wychowawców w prowadzenie ewaluacji wewnętrznej. 3. Bardzo dobre warunki lokalowe i wyposażenie placówki. Kolegia pracowników służb społecznych ewaluacje nie były przeprowadzane 22

2.3. Wnioski z przeprowadzonych ewaluacji Wnioski z przeprowadzonych ewaluacji z uwzględnieniem typów szkół i placówek Wnioski z ewaluacji przedszkoli i innych form wychowania przedszkolnego: 1. Oferta zajęć prowadzonych we wszystkich przedszkolach wynika z podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz koncepcji pracy przedszkola, jest stale wzbogacana i stwarza dzieciom warunki do rozwoju ich zainteresowań i uzdolnień oraz kompetencji gwarantujących sukces na dalszych etapach edukacyjnych. 2. We wszystkich przedszkolach nauczyciele diagnozują i analizują osiągnięcia dzieci. Wnioski z analiz wpływają na dobór metod i form pracy oraz podejmowanych inicjatyw edukacyjnych, dzięki czemu aktywność i samodzielność dzieci jest stale pobudzana. 3. We wszystkich przedszkolach podejmuje się efektywne działania profilaktyczne i wychowawcze skutkujące wysokim poczuciem bezpieczeństwa wśród dzieci oraz nabywaniem nawyków i postaw zgodnych z normami społecznymi. 4. Kierunki koncepcji pracy przedszkola są wyraźnie określone i akceptowane przez wszystkie podmioty oraz dostosowane do potrzeb dzieci, oczekiwań rodziców i lokalnego środowiska. 5. Współpraca przedszkola z partnerami zewnętrznymi wpływa na rozwój dzieci oraz sprzyja rozpoznaniu możliwości i zaspokojeniu potrzeb podmiotów działających w środowisku. 6. W prawie jednej trzeciej przedszkoli (10/33, w tym w 7/15 przedszkolach wiejskich) nie realizuje się nowatorskich rozwiązań programowych. 7. W prawie jednej piątej przedszkoli (6/33, w tym w 4/15 przedszkolach wiejskich) nie respektuje się w pełni zasady indywidualizacji procesu wspomagania rozwoju i edukacji dzieci. W połowie badanych przedszkoli indywidualizuje się proces edukacyjny i wychowawczy. Dwa z trzech przedszkoli, w których określono bardzo wysoki poziom spełnienia tego wymagania to przedszkola niepubliczne. 8. W blisko 3/4 badanych przedszkoli rodzice mają poczucie wpływu i decyzyjności w kwestiach dotyczących działalności przedszkola. 9. Przedszkola wykorzystują wiedzę o losach absolwentów do lepszego przygotowania dzieci do podjęcia nauki w szkole oraz doskonalenia procesów edukacyjnych. 10. W badanych przedszkolach nauczyciele angażują się w prowadzony w placówce wewnętrzny nadzór pedagogiczny. Wspólnie wypracowują wnioski, które służą doskonaleniu funkcjonowania przedszkola oraz jego rozwojowi. 23

11. Podejmowane przez dyrektorów działania w zakresie modernizacji bazy lokalowej i jej wyposażenia sprawiają, że systematycznie poprawiają się warunki do realizacji podstawy programowej wychowania przedszkolnego i poszerzania oferty zajęć. W pojedynczych przypadkach warunki utrudniają realizację podstawy programowej szczególnie w zakresie rekreacji i zajęć ruchowych. Wnioski z ewaluacji szkół podstawowych: 1. W co 7 szkole nieumiejętnie przeprowadzane są analizy jakościowe, co utrudnia znalezienie przyczyn - pozytywnych, negatywnych, osiąganych przez szkoły wyników. 2. W około 1/3 badanych szkół wdrażane wnioski nie przyczyniają się do wzrostu wyników kształcenia. 3. W szkołach dba się o zapewnienie wysokiego poczucia bezpieczeństwa wśród uczniów. 4. W 1/4 szkół nauczyciele nie uwzględniają opinii uczniów związanej z procesami edukacyjnymi np. nie jest brana pod uwagę opinia uczniów dotycząca tego jak chcieliby się uczyć się na lekcjach. 5. Procesy edukacyjne w szkołach są planowe i sprzyjają uczeniu się. 6. Działania podejmowane w szkołach oparte są na współpracy i współdziałaniu nauczycieli. 7. Ocenianie uczniów daje im dalsze informacje o nauce oraz motywuje do dalszej pracy. 8. W ponad 1/4 szkół nie realizuje się nowatorskich rozwiązań programowych. 9. Oferta edukacyjna szkół jest spójna z podstawą programową, zgodna z potrzebami uczniów oraz uwzględnia kształtowanie kompetencji potrzebnych na rynku pracy. 10. Szkoły pracują w oparciu o koncepcję pracy. 11. Szkoły współdziałają ze środowiskiem lokalnym. Podejmowane są liczne działania zarówno dla środowiska jak i we współpracy. 12. W obawie o stan przygotowania do dalszej edukacji rodzice w co 5 badanej szkole organizują dzieciom korepetycje. 13. W niektórych szkołach (14 z 60) rodzice nie biorą lub w niewielkim stopniu biorą udział w podejmowaniu decyzji dotyczących życia szkoły. 14. Nauczyciele są zaangażowani w pracę zespołów, wspólnie analizują efekty swojej pracy. 15. W 80% badanych szkół nauczyciele nie uczestniczą w szkoleniach dotyczących form i metod współpracy, często wymieniane są inne szkolenia, lub podawane są argumentu o braku potrzeby tego typu szkoleń. 16. Nie wszystkie szkoły mają plan i podejmują działania mające na celu wzbogacanie wyposażenia i bazy lokalowej szkoły, jednak wszystkie 24

szkoły mają wystarczające wyposażenie i bazę lokalowa do realizowania podstawy programowej. Wnioski z ewaluacji gimnazjów: 1. Uczniowie we wszystkich szkołach są aktywni, zaangażowani w zajęcia lekcyjne i pozalekcyjne, podejmują własne inicjatywy, które realizowane są przez szkoły. 2. W szkołach podejmuje się działanie mające na celu nabywanie przez uczniów wiedzy i umiejętności zgodnych z podstawą programową. 3. W blisko 1/5 szkół nieumiejętnie przeprowadzane są analizy jakościowe, co utrudnia znalezienie przyczyn - pozytywnych, negatywnych, osiąganych przez szkoły wyników. 4. W ponad 1/3 szkół wdrażane wnioski z analizy osiągnięć uczniów nie przyczyniają się do wzrostu wyników kształcenia 5. We wszystkich szkołach analizuje się osiągnięcia szkolne uczniów uwzględnia ich możliwości rozwojowe i wyciąga wnioski. 6. We wszystkich szkołach nauczyciele dostrzegają możliwości uzyskania lepszych wyników przez uczniów. 7. W szkołach dba się o zapewnienie wysokiego poczucia bezpieczeństwa wśród uczniów. 8. We wszystkich szkołach podejmuje się działania wychowawcze mające na celu zmniejszanie zagrożeń oraz wzmacnianie pożądanych zachowań, a uczniowie znają obowiązujące w szkole normy. 9. Wszystkie szkoły pracują w oparciu o koncepcję pracy. 10. W szkołach podstawa programowa realizowana jest z wykorzystaniem zalecanych warunków i sposobów realizacji, czemu sprzyjają stosowane przez nauczycieli metody pracy. 11. Procesy edukacyjne są planowane, organizowane w sposób sprzyjający uczeniu się młodzieży oraz monitorowane. 12. W blisko 1/3 szkół brak jest współpracy pomiędzy nauczycielami a uczniami dotyczącej procesów edukacyjnych, bądź współpraca ta nie dotyczy procesów edukacyjnych. Uczniowie nie potrafią podać zmian w szkole przygotowanych wspólnie z nauczycielami oraz w większości stwierdzają, że nauczyciele nie pytają ich o opinie jak chcieliby się uczyć. 13. We wszystkich szkołach ocenianie uczniów daje im informację o ich postępach w nauce. 14. Według opinii uczniów ¼ badanych szkół informacja o postępach w nauce nie pomaga im uczyć się, ponieważ nauczyciele nie rozmawiają z nimi nt. postępów w nauce. 15. We wszystkich szkołach nauczyciele współpracują, współdziałają i wspierają się przy tworzeniu, analizie, organizacji i realizacji procesów edukacyjnych. 16. W szkołach kształtuje się postawy uczniów poprzez wdrażanie odpowiednich działań wychowawczych. 25

17. W szkołach nauczyciele znają możliwości swoich uczniów, prowadzą działania zwiększające ich szanse edukacyjne, a uczniowie osiągają sukcesy na miarę możliwości. 18. W co 7 gimnazjum nie prowadzi się skutecznych działań uwzględniających indywidualizację procesu edukacji. Potwierdzają to obserwacje zajęć, podczas których nie wszyscy nauczyciele odpowiednio motywują uczniów do pracy na lekcji lub indywidualizują naukę oraz opinie rodziców i uczniów. 19. W 28% gimnazjów nie realizuje się nowatorskich rozwiązań programowych. 20. W szkołach oferta edukacyjna jest spójna z podstawą programową, zgodna z potrzebami uczniów oraz uwzględnia kształtowanie kompetencji potrzebnych na rynku pracy. 21. Szkoły bardzo aktywnie współdziałają ze środowiskiem lokalnym. Podejmowane są liczne działania zarówno dla środowiska jak i we współpracy z nim, co korzystnie wpływa na rozwój uczniów. 22. W obawie o stan przygotowania do dalszej edukacji rodzice organizują dzieciom korepetycje. 23. W 1/3 gimnazjów rodzice nie angażują się w życie szkoły, nie biorą lub w niewielkim stopniu biorą udział w podejmowaniu decyzji dotyczących życia szkoły. 24. W nie wszystkich szkołach rodzice uczestniczą w działaniach organizowanych przez szkołę. 25. Wszystkie szkoły współpracują z absolwentami i wykorzystują zdobytą wiedzę w procesie nauczania i wychowania uczniów. 26. Wszystkie gimnazja promują wartość edukacji poprzez prezentowanie i upowszechnianie informacji o ofercie edukacyjnej szkół, podejmowanych działaniach i osiągnięciach, co wpływa na budowanie dobrych relacji ze środowiskiem lokalnym. 27. Nauczyciele są zaangażowani w pracę zespołów, wspólnie analizują efekty swojej pracy. 28. W ponad 80% badanych szkół nauczyciele nie uczestniczą w szkoleniach dotyczących form i metod współpracy, często wymieniane są inne szkolenia, lub podawane argumenty o braku potrzeby tego typu szkoleń. 29. W około 10% szkół podejmowane są działania mające na celu wzbogacanie wyposażenia i bazy lokalowej szkoły, jednak wszystkie szkoły maja wystarczające wyposażenie i bazę lokalowa do realizowania podstawy programowej.. Wnioski z ewaluacji liceów ogólnokształcących: 1. Wszystkie badane szkoły przeprowadzają analizę ilościową egzaminów maturalnych. 26

2. Część badanych szkół (3/17) nie prowadzi analizy jakościowej egzaminów maturalnych, natomiast w ¼ szkół prowadzone analizy, które w ograniczonym zakresie uwzględniają analizy kontekstowe. 3. W blisko 1/3 szkół wdrażane wnioski z analizy osiągnięć uczniów nie przyczyniają się do wzrostu efektów kształcenia. 4. W szkołach dba się o bezpieczeństwo uczniów. 5. Uczniowie są zaangażowani w działania organizowane przez szkoły. 6. Około połowa uczniów uważa zajęcia lekcyjne organizowane przez szkołę jako mało atrakcyjne. 7. W prawie wszystkich szkołach (15/17) realizuje się inicjatywy uczniowskie. 8. W około połowie szkół nauczyciele nie uwzględniają opinii uczniów dotyczących procesów edukacyjnych. 9. Wszystkie szkoły pracują w oparciu o koncepcję pracy. 10. W prawie wszystkich szkołach (9/11) nauczyciele prowadząc działania uwzględniają indywidualne potrzeby uczniów. 11. W prawie wszystkich szkołach realizuje się działania nowatorskie. 12. Działania podejmowane w szkołach oparte są na współdziałaniu i współpracy nauczycieli. 13. Podejmowane przez szkoły działania wychowawcze są spójne i adekwatne do potrzeb uczniów. 14. Oferta edukacyjna szkół jest spójna z podstawą programową i uwzględnia kształtowanie kompetencji potrzebnych na rynku pracy. 15. W co trzeciej szkole (4/11) uczniowie i rodzice twierdzą, że uczniowie potrzebują korepetycji, aby zapewnić sobie możliwość dalszej nauki w szkole/na uczelni. 16. Szkoły współpracują ze środowiskiem lokalnym i podejmują na jego rzecz inicjatywy. 17. Szkoły prowadzą działania informacyjne dotyczące oferty edukacyjnej, działań szkoły i jej osiągnięć. 18. Szkoły współpracują z rodzicami w zakresie działań wychowawczych i dydaktycznych. 19. Szkoły współpracują z absolwentami. 20. Dyrektorzy szkół angażują nauczycieli do udziału w realizacji ewaluacji wewnętrznej. 21. Nauczyciele angażują się w pracę zespołów. 22. W połowie badanych szkół (10/20) stan bazy sportowej jest niezadawalający, jednak wszystkie szkoły mają wystarczające wyposażenie i bazę lokalową do realizowania podstawy programowej. 23. W co piątej szkole (4/20) nauczyciele nie uczestniczą w doskonaleniu zawodowym dotyczącym metod i form współpracy. Wnioski z ewaluacji techników: 1. Warunki stwarzane przez wszystkie szkoły (21) sprzyjają inicjatywom uczniowskim, co przekłada się na działania na rzecz rozwoju placówki 27

oraz samych uczniów, ma korzystny wpływ na kształtowanie empatii, otwartości i altruizmu w postawach uczniów. 2. W co drugiej szkole nie nastąpił wzrost efektów kształcenia pomimo wdrażania wniosków z analiz wyników osiąganych przez uczniów, na co ma wpływ ograniczona forma analiz jakościowych. 3. W prawie wszystkich szkołach (20/21) podejmowane działania sprzyjają poczuciu bezpieczeństwa, uczniowie znają i stosują obowiązujące w szkole zasady, są aktywni w proponowaniu działań związanych z kształtowaniem ich postaw, a w 3 spośród badanych szkołach aktywność uczniów w proponowaniu i wdrażaniu inicjatyw jest bardzo wysoka. 4. Z kierunkami rozwoju szkoły zawartymi w koncepcji pracy utożsamiają się pracownicy, rodzice i uczniowie wszystkich badanych szkół. 5. Oferta edukacyjna wszystkich 9 szkół jest spójna z podstawą programową. Prawie połowa badanych szkół nie realizuje innowacji programowych, natomiast realizuje działania uznane przez dyrektora i nauczycieli za innowacyjne. W 2 szkołach działania innowacyjne realizuje się na poziomie bardzo wysokim. 6. W większości szkół (7/9) nauczyciele i uczniowie na bieżąco współpracują ze sobą na rzecz poprawy osiągnięć uczniów i organizacji procesów edukacyjnych, w pozostałych placówkach współpracę tę uczniowie ocenili jako niewystarczającą i niemotywującą. 7. Wszystkie szkoły prowadzą wielopłaszczyznową współpracę z lokalnym środowiskiem na rzecz wzajemnego rozwoju, a w przypadku jednej ze szkół szeroki zakres współpracy w szczególny sposób wpływa na wszechstronny rozwój uczniów. 8. Współpraca z absolwentami, pozyskiwanie informacji o ich sukcesach oraz realizacja projektów w ramach programu modernizacji kształcenia zawodowego sprzyjają przygotowaniu uczniów do dalszej edukacji i skutecznego zaistnienia na rynku pracy (8/9). 9. W prawie wszystkich szkołach (8/9) rodzice utożsamiają się ze szkołą jako jej partnerzy, co przekłada się na ich uczestnictwo w podejmowaniu decyzji z zakresu funkcjonowania szkoły. 10. Zespołowość w planowaniu, wdrażaniu zmian i analizowaniu efektów pracy ma miejsce we wszystkich szkołach (22), w przypadku 2 placówek podejmowane działania mają charakter systemowy, co skutkuje spełnieniem wymagania na poziomie bardzo wysokim. 11. Większość zespołów nauczycieli uczestniczy w doskonaleniu, które pośrednio związane jest formami i metodami współpracy. 12. Nauczyciele prawie wszystkich szkół (21/22) angażują się w realizację wewnętrznego nadzoru pedagogicznego. Wspólnie wypracowane wnioski są wdrażane w celu podwyższenia efektów pracy szkoły. 13. Podejmowane w większości szkół działania w zakresie bazy lokalowej i wyposażenia sprawiają, że poprawie ulegają warunki do realizacji podstawy programowej kształcenia ogólnego i zawodowego. 28

. Wnioski z ewaluacji zasadniczych szkół zawodowych: 1. W szkołach nauczyciele przeprowadzają analizę ilościową wyników uzyskiwanych przez uczniów, natomiast metody analizy jakościowej w większości szkół (7/9) stosowane są w ograniczonym zakresie. 2. W szkołach kształcących młodocianych pracowników nacisk położony jest na kształcenie ogólne i analizę wyników tego kształcenia. W szkołach tych nie przeprowadza się analiz wyników egzaminów zawodowych jeżeli teoretyczne i praktyczne kształcenie zawodowe realizowane jest poza szkołą, a organizatorem egzaminów jest Cech Rzemiosł. 3. W co trzeciej szkole (3/9) nie nastąpił wzrost efektów kształcenia pomimo wdrożenia wniosków z analiz wyników osiąganych przez uczniów. 4. Warunki stwarzane przez wszystkie szkoły (9) sprzyjają inicjatywom uczniowskim, co przekłada się na działania na rzecz rozwoju szkoły i samych uczniów oraz, ma korzystny wpływ na kształtowanie właściwych postaw młodzieży. 5. W prawie wszystkich szkołach (8/9) podejmowane działania sprzyjają poczuciu bezpieczeństwa, uczniowie znają i stosują obowiązujące w szkole zasady, są aktywni w proponowaniu działań związanych z kształtowaniem ich postaw. 6. Z kierunkami rozwoju szkoły zawartymi w koncepcji pracy utożsamiają się pracownicy, rodzice i uczniowie wszystkich badanych szkół (5). 7. Oferta edukacyjna wszystkich szkół jest spójna z podstawą programową. 8. Prawie wszystkie szkoły (4/5) realizują nowatorskie działania, rzadko realizowane są nowatorskie rozwiązania programowe. 9. Procesy edukacyjne w 3 spośród 5 szkół mają charakter zorganizowany, w 2 szkołach współpraca nauczycieli i uczniów w kierunku osiągania wyższych wyników nauczania odbierana jest przez uczniów jako niewystarczająca i niemotywująca. 10. Wszystkie szkoły prowadzą wielopłaszczyznową współpracę z lokalnym środowiskiem na rzecz wzajemnego rozwoju, w przypadku jednej z tych szkół współpraca prowadzona jest na bardzo wysokim poziomie. 11. Wszystkie szkoły podejmują działania skierowane na kształtowanie postaw uczniów, w 4 spośród 5 uczniowie biorą udział w planowaniu i modyfikowaniu działań wychowawczych. 12. Działania zwiększające szanse edukacyjne uczniów prowadzone są we wszystkich szkołach. 13. Współpraca z absolwentami, pozyskiwanie informacji o ich sukcesach i wykorzystywanie ich w modyfikowaniu działań szkolnych sprzyjają przygotowaniu uczniów do dalszej edukacji i skutecznego zaistnienia na rynku pracy. 14. W 4 szkołach spośród 5 badanych rodzice utożsamiają się ze szkołą jako jej partnerzy, co przekłada się na ich uczestnictwo w podejmowaniu decyzji z zakresu funkcjonowania szkoły. 29

15. Zespołowość w planowaniu, wdrażaniu zmian i analizowaniu efektów swojej pracy ma miejsce we wszystkich szkołach (9), w przypadku jednej placówki są to sprzyjające podwyższaniu jakości pracy szkoły działania systemowe. 16. Nauczyciele we wszystkich szkołach (9) angażują się w prowadzony w placówce nadzór pedagogiczny, wspólnie wypracowane wnioski służą podwyższaniu efektów pracy szkoły. Wnioski z ewaluacji liceów profilowanych: ewaluacje nie były przeprowadzane Wnioski z ewaluacji szkół specjalnych: 1. Nauczyciele analizują wyniki egzaminów oraz podejmują działania, które wpływają na podniesienie umiejętności uczniów w zakresie czytania ze zrozumieniem. 2. Wdrażane wnioski wynikające z analizy osiągnięć uczniów przyczyniają się do poprawy wyników nauczania, o czym świadczą wyższe oceny osiągnięć edukacyjnych uczniów. 3. Nauczyciele uwzględniają w działaniach szkoły inicjatywy uczniów w zakresie organizacji zajęć pozalekcyjnych, imprez artystycznych i sportowych, które mają wpływ na wzrost ich zaangażowania i aktywności. 4. Wykorzystywanie nowoczesnych środków technologicznych połączonych z praktycznym działaniem sprzyja aktywności uczniów na lekcjach, kołach zainteresowań i zajęciach terapeutycznych. 5. Szkoła działa zgodnie ze wspólnie wypracowaną i przyjętą przez radę pedagogiczną koncepcją, która jest znana i akceptowana przez całą społeczność szkolną (uczniów, rodziców, nauczycieli). 6. Uczniowie pobudzani są do aktywności i samodzielnego myślenia na poziomie proporcjonalnym do ich rozwoju psychofizycznego. 7. Nauczyciele współdziałają ze sobą i wspierają się w działaniach edukacyjnych, wychowawczych, opiekuńczych i terapeutycznych, co korzystnie wpływa na podniesienie jakości pracy oraz na rozwój uczniów. 8. Szkoła w wysokim stopniu dba o kształtowanie właściwych postaw. Postawy uczniów promowane przez szkołę są zgodne z oczekiwaniami uczniów i ich rodziców. 9. Nauczyciele indywidualizują wymagania poprzez różnicowanie trudności zadań, tempa pracy, dostosowanie metod do potencjału uczniów oraz systematycznie i na bieżąco przekazują uczniom wskazówki do pracy, co pozytywnie wpływa na efekty nauczania i wychowania. 10. W szkole prowadzone są działania służące wyrównywaniu szans edukacyjnych dzieci i młodzieży niepełnosprawnej. 30