SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI Szkoła Podstawowa nr 2 im. Władysława St. Reymonta w Złocieńcu WSTĘP Program profilaktyki jest dokumentem opisującym działania szkoły będące uzupełnieniem procesu wychowawczego zawartego w programie wychowawczym szkoły. Zgodnie z zapisami ustawy o systemie oświaty szkoła to instytucja, która powinna przekazywać nie tylko wiedzę i umiejętności, ale również dbać o pełny rozwój człowieka i tych jego cech, które zadecydują o sposobie pełnienia przez niego ról społecznych. Celem wychowania jest prowadzenie do pełnego rozwoju osobistego, do bycia człowiekiem uczciwym, umiejącym żyć z innymi i dla innych. Osiągnięcie tego celu nie jest jednak możliwe bez profilaktyki, która tworzy warunki do sprawnej realizacji procesu wychowawczego i dydaktycznego. Jej celem jest: zapobieganie pojawieniu się i rozwojowi zjawisk niekorzystnych, szkodliwych i niepożądanych w szkole. Profilaktyka to proces korygujący niedostatki wychowawcze polegający na: wspieraniu w konstruktywnym radzeniu sobie z trudnościami zagrażającymi prawidłowemu rozwojowi i zdrowemu życiu, ograniczaniu i likwidowaniu czynników ryzyka, które zaburzają prawidłowy rozwój i dezorganizują zdrowy styl życia, inicjowaniu i wzmacnianiu czynników chroniących, które sprzyjają prawidłowemu rozwojowi i zdrowemu życiu. Działania wynikające z programu profilaktyki ujęte są w: - planie pracy szkoły, - planie pracy wychowawców klas, - planie pracy pedagoga szkolnego. Program profilaktyki obejmuje wszystkie treści i działania o charakterze profilaktycznym skierowane do uczniów, nauczycieli i rodziców. PODSTAWA PRAWNA
Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej art. 72 Konwencja o Prawach Dziecka art. 3 art. 19 art. 33 Rozporządzeni MEN z dnia 21 maja 2001 r. w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz publicznych szkół (Dz. U. Nr 61, poz. 624) Rozporządzenie MENiS z dnia 31 stycznia 2002 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz publicznych szkół (Dz. U. Nr 10, poz. 96) Rozporządzenie MENiS z dnia 7 stycznia 2003 r. w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach. Ustawa o systemie oświaty z dnia 7 września 1991 r. (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572, Nr 273, poz. 2703 i Nr 281, poz. 2781, z 2005 r. Nr 17, poz. 141, Nr 94, poz. 788, Nr 122, poz. 1020, Nr 131, poz. 1091, Nr 167, poz. 1400 i Nr 249, poz. 2104, z 2006 r. Nr 144, poz. 1043, Nr 208, poz. 1532 i Nr 227, poz. 1658, z 2007 r. Nr 42, poz. 273, Nr 80, poz. 542, Nr 115, poz. 791, Nr 120, poz. 818, Nr 180, poz. 1280 i Nr 181, poz. 1292, z 2008 r. Nr 70, poz. 416, Nr 145, poz. 917, Nr 216, poz. 1370 i Nr 235, poz. 1618 oraz z 2009 r. Nr 6, poz. 33, Nr 31, poz. 206, Nr 56, poz. 458 i Nr 157, poz. 1241) Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 sierpnia 2007 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół (Dz. U. Nr 157, poz. 1100) Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 grudnia 2008 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół (Dz. U. Nr 4, poz. 17) Uchwała Nr 172/2008 Rady Ministrów z dnia 19 sierpnia 2008 r. w sprawie przyjęcia Rządowego programu na lata 2008 2013 Bezpieczna i przyjazna szkoła Rozporządzenie MENiS z dnia 31 stycznia 2003 r. w sprawie szczegółowych form działalności wychowawczej i zapobiegawczej wśród dzieci i młodzieży zagrożonych uzależnieniem (Dz. U. Nr 26, poz. 226) Ustawa o przeciwdziałaniu narkomanii z dnia 24 kwietnia 1997 r. (Dz. U. Nr 75, poz. 468 z późn. Zm.) Ustawa o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi z dnia 26 października 1982 r. (Dz. U. Nr 35, poz. 230 z późn. Zm.) Ustawa o ochronie zdrowia psychicznego z dnia 19 sierpnia 1994 r. (Dz. U. Nr 98, poz. 472)
Ustawa o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych z dnia 9 listopada 1995 r. (Dz. U. Nr 10, poz. 55) ZAŁOŻENIA Szkolnego Programu Profilaktyki 1. Szkolny Program Profilaktyki został opracowany na potrzeby Szkoły Podstawowej nr 2 im. Władysława St. Reymonta w Złocieńcu. 2. W SPP przedstawiono działania zapobiegające agresji, przemocy słownej i fizycznej, a także działania mające na celu zapobieganie wypadkom oraz promujące zdrowy styl życia. 3. Działania realizowane w ramach SPP dotyczą osób odpowiedzialnych za dzieci tj. rodziców, opiekunów i nauczycieli. 4. Osobą kierującą realizacją SPP jest nauczyciel powołany przez dyrektora szkoły. 5. Poszczególne elementy programu mogą ulegać modyfikacji. PRZEWIDYWANE OSIĄGNIĘCIA W wyniku działań profilaktycznych uczeń potrafi: radzić sobie w sytuacji przemocy, stresu i zagrożenia, być asertywnym, prowadzić zdrowy styl życia, ocenić wpływ używek na własne zdrowie, zachować zasady bezpieczeństwa podczas zabaw. SPOSOBY REALIZACJI Treści SPP realizowane będą różnymi metodami podczas: godzin wychowawczych, lekcji z poszczególnych przedmiotów, zajęć pozalekcyjnych, wycieczek, zajęć terenowych, spotkań z rodzicami. Należeć do nich będą m. in.: pogadanki, konkursy, zajęcia sportowe, spotkania ze specjalistami, propaganda wizualna (np. plakaty, ulotki informacyjne, wystawy). O ich wyborze zadecyduje nauczyciel prowadzący zajęcia. WSPÓŁPRACA W ZAKRESIE PROFILAKTYKI W ramach długofalowej pracy profilaktyczno wychowawczej szkoła utrzymuje stałą współpracę z policją i sądem oraz poradnią psychologiczno pedagogiczną w zakresie profilaktyki zagrożeń.
OBOWIĄZKI SZKOŁY 1. Oddziaływać na ucznia i jego środowisko w celu eliminowania zachowań agresywnych i patologicznych. 2. Oddziaływać na nauczycieli i pracowników szkoły w celu zapobiegania zachowaniom niepożądanym poprzez pracę wychowawczą i realizację zadań szkoły. 3. Znać problemy środowiskowe i rodzinne uczniów poprzez uzyskiwanie informacji od instytucji: pomocy społecznej, sądu i policji. 4. Diagnozować problemy zagrażające bezpieczeństwu w szkole i poza nią. 5. Udzielać wsparcia rodzicom w zakresie profilaktyki i zachowań agresywnych dzieci. 6. Współpracować z instytucjami i służbami zapewniającymi bezpieczeństwo. 7. Monitorować zdarzenia, które mogą wywołać w szkole sytuacje kryzysowe (np. kradzieże, bójki, obcy na terenie szkoły). 8. Identyfikować osoby wymagające pomocy. 9. Monitorować stan bezpieczeństwa budynku szkolnego oraz terenu szkoły poprzez działania społecznego inspektora BHP oraz wnioski z kontroli sanepidu. 10. Podjąć działania na rzecz zagospodarowania czasu wolnego uczniom poprzez koła zainteresowań, zajęcia pozalekcyjne. DZIAŁANIA ZAPEWNIAJĄCE BEZPIECZEŃSTWO Funkcjonowanie dzieci w środowisku uzależnione jest od czynników mających na nie wpływ. Skuteczne działania profilaktyczne powinny koncentrować się na wzmacnianiu czynników chroniących i eliminowaniu lub osłabianiu czynników ryzyka. Czynniki wpływające na jakość funkcjonowania dzieci: Czynniki ryzyka - buntowniczość - więzi z dysfunkcjonalnymi osobnikami - akceptacja zachowań problemowych - wczesna inicjacja zachowań problemowych - negatywne relacje z dorosłymi -skłonność do podejmowania zachowań ryzykownych - impulsywność - niska samoocena i brak wiary we własne siły - nieadekwatne umiejętności życiowe - odrzucenie powszechnie obowiązujących wartości - niepowodzenia szkolne - silne zewnętrzne poczucie kontroli - skłonność do poszukiwania wrażeń - nieadekwatna ekspresja gniewu i agresji Związane z jednostką Związane z grupą rówieśniczą Czynniki chroniące - angażowanie się w działania prospołeczne - doświadczenie uznania za działania prospołeczne - zdrowe przekonania i jasne standardy etyczne - pozytywny obraz siebie, wysoka samoocena - negatywne postawy wobec zachowań problemowych - bliskie kontakty z grupą rówieśniczą - pozytywne relacje z dorosłymi - wysokie aspiracje edukacyjne - wysokie kompetencje społeczne
- pozostawanie w grupie rówieśniczej przejawiającej zachowania problemowe - bliskie kontakty z grupą rówieśniczą negującą obowiązujące normy i zachowania społecznie akceptowane - istnienie negatywnej presji rówieśniczej - występowanie w historii rodziny zachowań ryzykownych - złe nawyki związane ze stylem życia - problemy z kierowaniem życiem rodzinnym - konflikty rodzinne - prezentowanie przez rodziców zachowań dysfunkcyjnych - społeczna izolacja rodziny - wysoki stres rodzinny - niewystarczająca lub niekonsekwentna dyscyplina wychowawcza - eurosieroctwo (w tym nieuregulowana sytuacja prawna dziecka) - wczesne i powtarzające się zachowania antyspołeczne - wczesne niepowodzenia w nauce - niskie zaangażowanie w życie szkoły - brak więzi ze szkołą - niska sprawność dydaktyczna nauczycieli -słabe umiejętności wychowawcze nauczycieli - wysoki poziom lęku i agresji w szkole - skłonność do kierowania uczniów do specjalistów poza szkołą - możliwość wypadku na terenie szkoły i poza nią - dostępność środków uzależniających - gwałtowne zmiany środowiskowe - postawy społeczne akceptujące zachowania dysfunkcjonalne - zubożenie społeczeństwa - bezrobocie i kłopoty z uzyskaniem pracy - niekorzystne wpływy medialne Związane z rodziną Związane ze szkołą Związane z lokalną społecznością Związane z szerokim społeczeństwem - pozostawanie w grupie rówieśniczej prowadzącej działania społecznie akceptowalne - istnienie pozytywnej presji rówieśniczej - silne więzi rodzinne - zdrowe przekonania i jasne standardy zachowań - działania promujące zdrowy styl życia - wysokie oczekiwania rodziców - poczucie zaufania w rodzinie - pozytywna dynamika życia rodzinnego - kontrola rodzicielska - zaangażowanie rodziców w życie dziecka - wymagania rodziców dostosowane do możliwości dzieci - okazja do angażowania się w działania prospołeczne - dostarczanie nagród za działania prospołeczne - zdrowe przekonania i jasne standardy zachowań - troska i wsparcie ze strony nauczycieli i pracowników obsługi - pozytywny klimat szkoły -więzi z nauczycielami - promowanie osiągnięć szkolnych - poprawa organizacji pracy szkoły - działania utrwalające znajomość zasad bezpieczeństwa - okazje do działania na rzecz lokalnej społeczności - niska dostępność środków uzależniających - normy kulturowe sprzyjające właściwemu kształtowaniu jednostki - system wsparcia w lokalnej społeczności - wysoka kontrola i zaangażowanie społeczne - świadomość medialna - brak tolerancji dla łamania prawa -brak akceptacji dla łamania norm społecznych
EWALUACJA Ocenie poddawane będą następujące elementy: realizacja zaleceń zawartych w opiniach PPP, realizacja tematyki profilaktycznej zawartej w planach wychowawców klas, występowanie czynników, rodzajów i przyczyn zachowań agresywnych oraz przemocy fizycznej i słownej, występowanie czynników chroniących: więź z rodzicami, opieka dorosłych, zainteresowanie nauką i własnym rozwojem, aktywność, ciekawość poznawcza, zakorzenienie w tradycji społeczności i szacunek dla jej norm, konstruktywna grupa rówieśnicza, autorytety. Oceny efektów realizacji SPP, obok ewaluacji doraźnej oraz samooceny przeprowadzanej przez zainteresowane podmioty, dokonuje się w trakcie posiedzeń RP podsumowujących pracę w pierwszym i drugim półroczu roku szkolnego. Podstawą do formułowania ocen będą narzędzia stosowane w ramach ewaluacji wybranych obszarów pracy szkoły.