SYLABUS/OPIS PRZEDMIOTU 1. Nazwa przedmiotu/ moduł (w języku polskim) Wybrane zaburzenia: agresja, ADHD, zachowanie wycofujące i submisyjne - rozpoznawanie objawów, analiza mechanizmów. Moduł 188: Zaburzenia w zachowaniu dzieci i młodzieży. Diagnoza i terapia. 2. Nazwa przedmiotu w języku angielskim Selected Disorders: Aggression, ADHD, Submissive and Avoidant behaviours - symptoms' recognition, mechanisms' analysis. 3. Jednostka prowadząca przedmiot Wydział Nauk Historycznych i Pedagogicznych, Instytut Psychologii, Zakład Psychologii Ogólnej, Zakład Psychologii Zarządzania, Instytut Pedagogiki, Zakład Pedagogiki Wczesnoszkolnej i Przedszkolnej 4. Kod przedmiotu/modułu (nie wypełniać) 5. Rodzaj przedmiotu (obowiązkowy lub fakultatywny) Fakultatywny 6. Kierunek studiów Psychologia 7. Poziom studiów (I lub II stopień lub jednolite studia magisterskie) Jednolite studia magisterskie 8. Rok studiów IV 9. Semestr (zimowy lub letni) letni 10. Forma zajęć i liczba godzin (dotyczy nazw różnych typów zajęć) Forma zajęć: konwersatorium, 45 godzin 11. Imię, nazwisko, tytuł/stopień naukowy osoby prowadzącej zajęcia Olga Bąk, dr Jagoda Stompór-Świderska, dr Elżbieta Jezierska-Wiejak, dr 12. Wymagania wstępne w zakresie wiedzy, umiejętności i kompetencji społecznych dla przedmiotu/modułu oraz zrealizowanych przedmiotów
Ukończone zajęcia z Wprowadzenia do diagnozy psychologicznej, Metod diagnozy i Diagnozy całościowej 13. Cele przedmiotu C1 Zapoznanie z teoretycznym statusem pojęcia zaburzenia w zachowaniu(cp). C2 Zapoznanie z zaburzeniami w zachowaniu w różnych koncepcjach teoretycznych C3 Dostarczenie podstawowej wiedzy dotyczącej przejawów zaburzeń w zachowaniu dzieci i młodzieży (CP). C4 Dostarczenie wiedzy w zakresu biologicznych, środowiskowych i psychologicznych uwarunkowań zaburzeń w zachowaniu dzieci i młodzieży (CP). C5 Dostarczenie wiedzy dotyczącej metod, technik i narzędzi badawczych rozpoznawania przejawów zaburzeń w zachowaniu dzieci i młodzieży oraz ich uwarunkowań (CP). C6 Kształtowanie umiejętności podejmowania programów wspomagania rozwoju kompetencji wychowawczych rodziców dzieci i młodzieży z zaburzeniami w zachowaniu (CP). C7 Kształtowanie umiejętności podejmowania programów wspomagania rozwoju kompetencji poznawczych, emocjonalnych i społecznych dzieci i młodzieży z zaburzeniami w zachowaniu (CP). C8 Kształtowanie umiejętności podejmowania programów wspomagania kompetencji społecznych nauczycieli i wychowawców w postępowaniu z uczniem z zaburzeniami w zachowaniu. 14. Zakładane efekty kształcenia (dla przedmiotu) Symbole kierunkowych efektów kształcenia, np.: K_W01*, K_U05, K_K03 (symbole dla kierunku) EK_W_01 EK_W_02 EK_W_03 Charakteryzuje objawy zaburzeń w zachowaniu EK_W_04 Przedstawia uwarunkowania zaburzeń w zachowaniu dzieci i młodzieży EK_W_05 EK_U_01 Rozpoznaje rodzaje zaburzeń w zachowaniu jako konsekwencje niekorzystnych środowisk wychowawczych i właściwości dziecka EK_U_02 Wykorzystuje metody, techniki i narzędzia badawcze do wyodrębnienia w grupie przedszkolnej czy w klasie szkolnej dzieci i młodzieży, które wymagają pomocy z powodu zaburzeń w zachowaniu. Dobiera właściwe metody, techniki i narzędzia EK_W_01 EK_W_03 EK_W_04 EK_U_01 EK_U_04
badawcze do diagnozowania uwarunkowań zaburzeń w zachowaniu dzieci młodzieży EK_U_03 EK_U_04 EK_U_05 EK_K_01 Operuje kategoriami związanymi z problematyką zaburzeń w zachowaniu EK_K_02 EK_K_03 EK_K_04 Aplikuje wiedzę do celu diagnozy zjawiska zaburzeń w zachowaniu i jego uwarunkowań EK_K_05 15. Treści programowe EK_K_02 EK_K_05 1. Wprowadzenie do problematyki. Definicja agresji - przypomnienie, kontrowersje. Rodzaje agresji ze względu na formę. Rodzaje agresji ze względu na obiekt. 2. Agresja w ontogenezie. Granice normy i patologii w odniesieniu do zachowań agresywnych. Agresja jako objaw zaburzeń w zachowaniu - wg ICD-10. 3. Ćwiczenia w rozpoznawaniu agresji. Znaczenie właściwego rozpoznawania zachowań agresywnych dla działań profilaktycznoterapeutycznych 4. Mechanizmy i uwarunkowania zachowań agresywnych. Cztery modele agresji: reaktywno-emotogenny, zadaniowo-instrumentalny, immanentno-sadystyczny, normatywno-ideowy 5. Agresja jako problem w grupie, agresja jako problem indywidualny. 6. Badanie agresji - przegląd metod, analiza krytyczna, planowanie badania 7. Metody korygowania zachowań agresywnych - przegląd 8. Zespół nadpobudliwości psychoruchowej z zaburzeniami koncentracji uwagi - definicje, istota i etiologia 9. Kryteria diagnostyczne wg DSM-IV i ICD-10. Współwystępowanie z innymi zaburzeniami (ODD i CD). 10.Etiologia nadpobudliwości psychoruchowej (geny, budowa i funkcjonowanie o.u.n., wpływ środowiska, urazy mózgu). Objawy, współwystępujące zachowania. Różnice w nasileniu objawów w różnych grupach wiekowych. 11.Diagnoza wielospecjalizacyjna. Nauczyciel-rodzice-dziecko-lekarz. Diagnoza różnicowa inne zaburzenia przypominające ADHD 12.Konsekwencje szkolne i życiowe. Dziecko z ADHD w szkole. ADHD jako zaburzenie łamiące linię życiową 13.Model leczenia ADHD. Farmakoterapia i metody niefarmakologiczne (m.in. analiza behawioralna) 14.Psychologiczna charakterystyka dzieci o zachowaniach submisyjnych i wycofujących 15. Struktura osobowości dzieci o zachowaniach submisyjnych i wycofujących i uwarunkowania występowania tego typu zaburzeń u dzieci i młodzieży
16.Metody rozpoznawania i badania zachowań submisyjnych i wycofujących u dzieci i młodzieży 17.Działania terapeutyczne 16. Zalecana literatura Obowiązkowa: 1. Baranowska W. (2010). Nauczyciel a uczeń z ADHD. Kraków: Impuls. 2. Kołakowski A. (2013) Zaburzenia zachowania u dzieci. Teoria i praktyka. Sopot: GWP. 3. Kołodziejczyk J. (2003). Agresja i przemoc w szkole. Kraków: NODN Sophia. 4. Portman R. (2013). ADHD nadpobudliwość psychoruchowa. Kielce: Jedność. 5. Święcicka M. (2003). Problemy psychologiczne dzieci z zespołem nadpobudliwości psychoruchowej. Zeszyty Sekcji Psychologicznej PTP. Warszawa: EMU. Uzupełniająca: 1. Ankier E. (2003). Agresja u dziecka i nastolatka. Kraków: Wydawnictwo espe. 2. Barkley R.A. (2009). ADHD: podjąć wyzwanie. Kompletny przewodnik dla rodziców. Poznań: Zysk i S-ka. 3. Bragdon A., Gamon D. (2006). Kiedy mózg pracuje inaczej. Gdańsk: GWP. 4. Gaś Z. B. (1980). Inwentarz psychologiczny syndromu agresji. Przegląd Psychologiczny, 23, 1, 143-158. 5. Hallowell E.M, Ratey J.J. (2004). W świecie ADHD. Poznań: MEDIA RODZINA. 6. Hallowell E. M, Ratey J.J. (2006). Jak żyć z ADHD, Poznań: MEDIA RODZINA. 7. Krahe B. (2005). Agresja. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne. 8. Łuczeczko P. (red.). (2009). Przemoc i agresja w szkole. Od rozpoznania przyczyn do sposobów przeciwdziałania. Łódź: Wydawnictwo Akademii Humanistyczno-Ekonomicznej w Łodzi. 9. Namysłowska I. (red.). (2011). Psychiatria dzieci i młodzieży. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL. 10. Oleś, M. (1997). Elementy autodestrukcji w zachowaniach nieasertywnych i asertywnych u dzieci i młodzieży. W: P. Oleś (red.) Wybrane zagadnienia z psychologii klinicznej i osobowości. Lublin: TN KUL. 11.Oleś M. (1996). Koncepcja siebie u dzieci asertywnych i nieasertywnych: submisyjnych i agresywnych. Roczniki filozoficzne nr 4, s. 195-215. 12. Serfontein G. (1999). Twoje nadpobudliwe dziecko. Poradnik dla rodziców. Warszawa: Prószyński i S-ka. 13.Tucholska S. (1998). Pomiar agresji: Kwestionariusz Agresji A.Bussa i M.Perry'ego. (W:) P.Francuz, P.Oleś, W.Otrębski (red.). Studia z psychologii w KUL, t. 9, 369-378. 14.Wolańczyk T., Komender J. (red.). (2005). Zaburzenia emocjonalne i
behawioralne u dzieci. Warszawa: PZWL. 17. Forma zaliczenia poszczególnych komponentów przedmiotu, sposób sprawdzenia osiągnięcia zamierzonych efektów kształcenia - wykład: - ćwiczenia: - laboratorium: - konwersatorium: aktywny udział w zajęciach, kolokwium pisemne, wykonanie pracy zaliczeniowej (studium przypadku dziecka z wybranym zaburzeniem zachowania), uzyskanie oceny zaliczeniowej na podstawie ocen cząstkowych otrzymywanych w trakcie trwania semestru - warsztat: - inne: 18. Język wykładowy polski 19. Obciążenie pracą studenta Forma aktywności studenta Średnia liczba godzin na zrealizowanie aktywności Godziny zajęć (wg planu studiów) z nauczycielem: - wykład:. godzin - ćwiczenia:. godzin - laboratorium:. godzin - konwersatorium: 45 godzin - warsztat:. godzin - przygotowanie do egzaminu:. godzin - inne:. godzin 45 godzin Praca własna studenta np.: (podać tylko te, które dotyczą danego przedmiotu. Praca własna wyliczona z uwzględnieniem ECTS - patrz: opis pod tabelą**) - przygotowanie do zajęć: 15 godzin - opracowanie wyników: 10 godzin - czytanie wskazanej literatury: 20 godzin - napisanie raportu z zajęć: 15 godzin - przygotowanie do egzaminu:. godzin - przygotowanie do kolokwium: 15 godzin 75 godzin Suma godzin 120 godzin Liczba punktów ECTS 4