Program zajęć sportowych dla dzieci młodszych Poznajemy KARATE Gry i Zabawy realizowany w Klubie Sportowym ZDROWIE.

Podobne dokumenty
Strona Zepołu Szkół nr 1 w Bełżycach Konspekt lekcji wychowania fizycznego dla klasy I - Gry i zabawy ruchowe Beata Król

"W ZDROWYM CIELE ZDROWY DUCH"

Program autorski zajęć pozalekcyjnych z piłki koszykowej

SPORTOWE ZAJĘCIA POZALEKCYJNE

SCENARIUSZ ZAJĘĆ WYCHOWANIA FIZYCZNEGO ( EDUKACJA WCZESNOSZKOLNA)

Scenariusz lekcji Szkolny biathlon

SCENARIUSZ LEKCJI Z NIETYPOWYM PRZYBOREM

PROGRAM ZAJĘĆ SPORTOWYCH POWIATOWEGO OGNISKA PRACY POZASZKOLNEJ ART. W CZECHOWICACH-DZIEDZICACH REALIZOWANYCH NA TERENIE

Lekcja 9. SCENARIUSZ LEKCJI WYCHOWANIA FIZYCZNEGO. - co to jest scenariusz (konspekt) lekcji? - budowa scenariusza, - przykładowe scenariusze lekcji.

Wymagania edukacyjne z wychowania fizycznego w Szkole Podstawowej im. Jana Pawła II w Zielonkach w roku szkolny, 2017/2018 Klasa IV

Scenariusz lekcji wychowania fizycznego.

KONSPEKT LEKCJI WYCHOWANIA FIZYCZNEGO (klasa III szkoły podstawowej)

Scenariusz lekcji siatkówki do obszaru 1.

Temat: Gry i zabawy w elementami koordynacji ruchowej doskonalące elementy techniczno taktyczne w piłce nożnej.

Scenariusz lekcji z wychowania fizycznego. Temat: Gry i zabawy rozwijające ruchowo. Cele operacyjne lekcji w zakresie:

Szczegółowe plany pracy dydaktyczno-wychowawczej z wychowania fizycznego.

Temat: Unihokej doskonalenie techniki i taktyki gry w unihokeja.

Wykorzystanie zabaw ruchowych w wieku przedszkolnym.

Scenariusz lekcji wychowania fizycznego.

*Obszar Nr 1 Wychowanie fizyczne zajęcia edukacyjne

Temat lekcji:doskonalenie prowadzenia piłki oraz uderzania zewnętrznym podbiciem.

Szkoła Podstawowa im. Kazimierza Wielkiego w Wieleniu. TEMAT: Podania, przyjęcia i strzały na bramkę.

Jestem sprawny, wesoły i zdrowy

PIŁKA RĘCZNA GIMNAZJUM

AKCJA ĆWICZYĆ KAŻDY MOŻE W RAMACH PROGRAMU MEN SZKOŁA W RUCHU

Tchoukball. Warto wprowadzać ją do programu wychowania fizycznego ponieważ:

Konspekt zajęć treningowych

PLAN Z WYCHOWANIA FIZYCZNEGO DLA KLASY IV. godzin. 2 godz. 2 godz. 2 godz. 1 godz. 2 godz. 2 godz. 4 godz. 2 godz. 1 godz. 2 godz. 1 godz.

Standardy wymagań dla klasy II gimnazjum: Uczeń potrafi zachować się bezpiecznie w czasie różnych zajęć sportowych i na różnych obiektach sportowych.

Konspekt lekcji wychowania fizycznego

Wymagania programowe z wychowania fizycznego dla klas I-III

SZKOŁA W RUCHU. Akcja MEN Ćwiczyć każdy może Obszar 1 ROK SZKOŁY W RUCHU PUBLICZNE GIMNAZJUM NUMER 2 W KRZEWICY

Przedmiotowy system oceniania z wychowania fizycznego

Wymagania edukacyjne

Gimnazjum nr 1 im. Polskich Noblistów w Śremie

SCENARIUSZ ZAJĘC SPORTOWYCH Z MINIPIŁKI SIATKOWEJ

KONSPEKT ZAJĘĆ POZALEKCYJNYCH ĆWICZENIA ODDECHOWE I ZABAWY RUCHOWE DLA DZIECI CHORYCH NA ASTMĘ

PRIORYTETY W SZKOLENIU PIŁKARSKIM NA DANYM ETAPIE SZKOLENIA

PROGRAM WŁASNY Z WYCHOWANIA FIZYCZNEGO. Wymagania edukacyjne z wychowania fizycznego dla klasy VI dziewczęta i chłopcy

WYCHOWANIE FIZYCZNE KLASA IV SEMESTR I:

Konspekt lekcji wychowania fizycznego

Konspekt lekcji wychowania fizycznego z gier i zabaw ruchowych

Przedmiotowy System Oceniania z wychowania fizycznego obowiązujący od roku szkolnego 2012/2013 (nowa podstawa programowa)

przestrzega zasad higieny, właściwie zachowuje się w sytuacji choroby; rozumie potrzebę pomocy dzieciom niepełnosprawnym

Scenariusz zajęć wychowania fizycznego

Temat lekcji: Gry i zabawy z wykorzystaniem piłek - kozłowanie, rzuty, chwyty.

Wymagania edukacyjne

SCENARIUSZ ZAJEĆ Z WYCHOWANIA FIZYCZNEGO DLA KLASY IV

Przedmiotowe Zasady Oceniania z Wychowania Fizycznego. (nowa podstawa programowa)

Hospitacja_diagnozujaca

Wymagania edukacyjne z wychowania fizycznego w Szkole Podstawowej im. Jana Pawła II w Zielonkach w roku szkolnym 2018/2019 Klasa VII

WYMAGANIA PROGRAMOWE - KLASA IV SP

PLAN METODYCZNY LEKCJI W UJĘCIU CZYNNOŚCIOWYM WYCHOWANIE FIZYCZNE, KLASA II GIMNAZJUM

Tok Treść Interpretacja lekcji. podanie zadań lekcji. Współpraca w grupie

PIKNIK RODZINNY W ZESPOLE SZKÓŁ W SZERZAWACH. W DNIU r.

Scenariusz zajęć wychowania fizycznego w klasie III

WYCHOWANIE FIZYCZNE - KLASA IV

Wymagania edukacyjne

Wymagania podstawowe na ocenę dopuszczającą, dostateczną. Wymagania podstawowe na ocenę dobrą, bardzo dobrą

Konspekt lekcji wychowania fizycznego

Wymagania edukacyjne z wychowania fizycznego Klasa III gimnazjum

KONSPEKT 1. lekcji wychowania fizycznego dla klasy IV b Szkoły Podstawowej. TEMAT: Nauka gry w kwadrant mini piłką siatkową.

Szczegółowe kryteria oceny semestralnej lub rocznej z wychowania fizycznego

SCENARIUSZ ZAJĘĆ RUCHOWYCH Z ELEMENTAMI WIEDZY O ZDROWIU DLA KLAS I - III z okazji powitania wiosny- 21 marca.

PLAN METODYCZNY LEKCJI WYCHOWANIA FIZYCZNEGO

WYMAGANIA PROGRAMOWE Z WYCHOWANIA FIZYCZNEGO DLA KLAS IV VI

Włodzimierz Witczak Skierniewice

Ćwiczenia przy siatce.

Program zajęć pozalekcyjnych o charakterze korekcyjno- sportowo-rekreacyjnym Autor programu i prowadzący zajęcia: mgr Katarzyna Srebnicka

KONSPEKT ZAJĘĆ WYCHOWANIA FIZYCZNEGO

Scenariusz lekcji wychowania fizycznego KOSZYKÓWKA

TRENING. Nazwa i opis ćwiczeń, zabaw i gier. Część wstępna 25 min

Część III końcowa - to uspokojenie organizmu czynności porządkowe, omówienie lekcji.

Sylabus do programu kształcenia obowiązującego od roku akademickiego 2014/15

WYCHOWANIE FIZYCZNE KLASA IV

Szczegółowe plany pracy dydaktyczno-wychowawczej z wychowania fizycznego.

PROGRAM praktyki zawodowej (instruktorskiej) z zakresu piłki nożnej zał. 4

Konspekt lekcji wychowania fizycznego piłka nożna

Część I Wstępna 15min.

Przedmiotowy system oceniania z wychowania fizycznego w Szkole Podstawowej im. Bohaterów Września 1939 w Gostyni

Temat : Piłka ręczna ćwiczenia doskonalące kozłowanie i podanie piłki jednorącz sposobem półgórnym.

OKREŚLENIE PROGRAMU ZAŁOŻENIA PROGRAMU: CELE SZCZEGÓŁOWE PROGRAMU : UCZESTNICY PROGRAMU : Program Zdrowym być zdrowiej żyć Izabela Parypa

DOSKONALENIE CHWYTÓW I PODAŃ W MIEJSCU I W RUCHU

PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z WYCHOWANIA FIZYCZNEGO

Temat: Ćwiczyć każdy może i mały i duży.

PLAN WYNIKOWY Z WYCHOWANIA FIZYCZNEGO DLA KLASY VI. godzin. 2 godz. 2 godz. 2 godz. 2 godz. 2 godz. 2 godz. 2 godz. 2 godz. 2 godz. 2 godz.

OBSZAR 1 - ZAJĘCIA EDUKACYJNE. Scenariusz zajęcia z zakresu aktywności ruchowej

PROGRAM PRACY UCZNIOWSKIEGO KLUBU SPORTOWEGO W SZKOLE PODSTAWOWEJ NR 1 W BRZEŚCIU KUJAWSKIM SEKCJA MINI PIŁKI SIATKOWEJ

SYSTEM OCENIANIA Z WYCHOWANIA FIZYCZNEGO W SZKOLE PODSTAWOWEJ NR 47 W BIAŁYMSTOKU KLASY V VI

PRZEDMIOTOWE ZASADY OCENIANIA Z WYCHOWANIA FIZYCZNEGO DLA KLAS IV, V, VI, VII, VIII W SZKOLE PODSTAWOWEJ IM. ARKADEGO FIEDLERA W BYTYNIU

SZCZEGÓŁOWE KRYTERIA OCENIANIA Z WYCHOWANIA FIZYCZNEGO DLA KLAS 4 8 Szkoły Podstawowej nr 5 w Chorzowie

przyborów wykonanych przez uczniów.

SZKOŁA W RUCHU PROJEKT MINISTERSWA EDUKACJI NARODOWEJ

DZIAŁ SPORTU. Grupa: Zajęcia ogólnorozwojowe z elementami karate - Gr. Początkująca dzieci starsze (od 8 lat)

SYLABUS. DOTYCZY CYKLU KSZTAŁCENIA (skrajne daty) Wybrane zespołowe gry sportowe z elementami gier osób niepełnosprawnych

WYMAGANIA EDUKACYJNE DO PROGRAMU NAUCZANIA WYCHOWANIE FIZYCZNE BLIŻSZE WARTOŚCIOM DLA KLAS IV- VI SZKOŁY PODSTAWOWEJ AUTORSTWA ALICJI ROMANOWSKIEJ

PRZEDMIOT wychowanie fizyczne KLASA I ZASADNICZA SZKOŁA ZAWODOWA NUMER PROGRAMU NAUCZANIA WF ZSP.Z-11/12 GRUPA - CHŁOPCY.

PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z WYCHOWANIA FIZYCZNEGO DLA SZKOŁY PODSTAWOWEJ

SCENARIUSZE ZAJĘĆ SZKOŁY W RUCHU. Cel lekcji w języku ucznia: Na dzisiejszej lekcji będziecie doskonalili elementy gry w dwa ognie i cztery ognie.

Scenariusz zajęć z piłki nożnej dla V klasy

Transkrypt:

Program zajęć sportowych dla dzieci młodszych Poznajemy KARATE Gry i Zabawy realizowany w Klubie Sportowym ZDROWIE. I. Wstęp. II. Cele i wymagania programowe. III. Treści szkolenia i przewidywane osiągnięcia. IV. Procedury osiągania celów. V. Warunki wdrożenia programu. VI. Ewaluacja programu. VII. Bibliografia. I. Wstęp Gry i zabawy ruchowe z wykorzystaniem różnorodnych przyborów są jedną z najbardziej atrakcyjnych form zajęć ruchowych dla dzieci w klasach nauczania zintegrowanego. Właściwe ukierunkowanie tej ulubionej formy ruchu może spowodować duży wzrost podstawowych sprawności ruchowych u dzieci takich jak: szybkość, zwinność, skoczność, koordynacja, celność. Współdziałanie w grupie w trakcie gier i zabaw kształtuje charakter dziecka: umiejętność zgodnej zabawy, odpowiedzialność indywidualną i grupową oraz umiejętność przegrywania i wygrywania jeśli tylko proces ten jest prawidłowo przez instruktora prowadzącego zajęcia ukierunkowany. Głównym założeniem programu jest przygotowanie wyselekcjonowanej grupy uczniów do podjęcia treningów w dyscyplinie karate,( w następnym roku) a następnie przygotowanie ich do udziału w zawodach, organizowanych zgodnie z kalendarzem imprez Okręgowego Związku Karate Woj. Mazowieckiego. Tylko systematycznie prowadzone zajęcia pozalekcyjne z wyselekcjonowaną grupą uczniów umożliwiają zrealizowanie tego celu. W programie głównie będą wykorzystywane zabawy bieżne, skocznościowe, zwinnościowe, oraz podstawowe techniki karate. II. Cele i wymagania programowe Celem zaproponowanego programu jest wyselekcjonowanie dzieci z ponadprzeciętną sprawnością ruchową w celu podjęcia właściwego treningu karate. Wykorzystane w nim ćwiczenia (gry i zabawy) umożliwiają dzieciom prawidłowy rozwój psychomotoryczny, rozwijają koordynację ruchowo-

przestrzenną, wzmacniają mięśnie, kształtują szybkość, uczą współpracy w grupie i odporności na stres związany z zawodami oraz zapewniają odpowiednią dawkę ruchu wyżycia emocjonalnego i fizycznego tak potrzebnego u dzieci w tym wieku rozwojowym (naturalna potrzeba ruchu). Realizacja programu odbywa się z wykorzystaniem różnorodnych przyborów i przyrządów. Cele nauczania obejmują : 1. Wiadomości na temat : Bezpieczeństwa podczas gier i zabaw ruchowych. Bezpiecznego wykorzystywania przyrządów i przyborów do ćwiczeń. Zasad współpracy w grupie. Znaczenia systematycznego udziału w zajęciach. Poznania regulaminu turnieju karate. Świadomego rozwoju. Samokontroli. Wdrożenia do samorozwoju. 2. Umiejętności w zakresie: Opanowanie zabaw, Współpraca w grupie w trakcie zabaw, Bezpieczne wykonywanie poszczególnych elementów zabaw z wykorzystaniem przyborów i przyrządów, Umiejętność zastosowania opanowanych elementów zgodnie z regulaminem zabawy. 3. Kształtowanie postaw i nawyków Systematyczne uczęszczanie na zajęcia (zajęcia o charakterze pozalekcyjnym), Dbałość o higienę stroju, odpowiednie przygotowanie do zajęć, i własny rozwój, Przestrzeganie regulaminu bezpieczeństwa reguł zabaw, Umiejętność oceny swoich mocnych i słabych stron oraz konsekwentne dążenie do rozwijania i pokonywania tych drugich, Umiejętność wygrywania i zniesienia porażki (zaszczyt reprezentowania Klubu), Ukształtowanie postawy pro sportowej ( kontynuacja rozwoju w drugim etapie szkolenia). III. Treści szkolenia i przewidywane osiągnięcia. Program Poznajemy Karate - Gry i zabawy w klasach 0 - II szkoły podstawowej zawiera następujące treści : Gry i zabawy bieżne:

gry i zabawy bieżne stanowią podstawową i najbardziej naturalną postać aktywności ruchowej dzieci w wieku wczesnoszkolnym są najczęściej stosowaną formą zabawy na zajęciach ruchowych. Wywołują one korzystne zmiany w układzie krążenia, oddechowym i aparacie ruchowym. Wprowadzane do zajęć najczęściej w postaci wyścigów stwarzają uczniom możliwość oceny własnych możliwości na tle grupy, wpływają na rozwój takich cech motorycznych jak: szybkość, wytrzymałość, zwinność (w zależności od złożoności zadania i zastosowanych przyborów i przyrządów). Kształtują u uczestników zajęć takie cechy charakteru jak: ambicja, wytrwałość, współdziałanie w grupie. - Berek (zwykły, ranny, w parach) - Gonitwa drużyn na czas - Gonitwa szeregów - Wyścigi numerów - Sztafety(wahadłowe, przyborami gwiaździste) - Murarz i cegły Gry i zabawy rzutne: stanowią bardzo atrakcyjny element zajęć ze względu na zastosowane przybory( piłka, ringo, woreczki). Zastosowanie zabaw z rzutami na odległość i do celu wymaga umiejętności zarówno rzucania, celowania jak i użycia siły. Zabawy rzutne kształtują nie tylko siłę i zwinność ale także koordynacje ruchowo wzrokową, umiejętność skupienia uwagi (koncentrację). - Dwa ognie - Ringo - Przeprowadzanie drużyny - Rzuty do stałego celu (materac, kosz, współćwiczący) - Podaj piłkę do kapitana Gry i zabawy skoczne: zabawy te charakteryzują się wykonywaniem ruchów w celu oderwania ciała od podłoża bez przyboru lub z przyborem (skakanka) bądź z wykorzystaniem przyrządów. Nauczanie zabaw skocznych zaczyna się od wprowadzania prostych form (podskoków, wyskoków, przeskoków) do trudniejszych z wykorzystaniem przyborów. Zabawy te sprzyjają wzmacnianiu stawów skokowych i kolanowych, które są szczególnie wiotkie u dzieci i młodzieży, jak wynika z obserwacji dokonanych w ostatnich latach. Zabawy te kształtują siłę, moc, zręczność, zwinność i w połączeniu z biegiem szybkość. - z przeskokami przez ławeczki, skakanki, skoki dodawane z miejsca Zabawy i gry orientacyjno porządkowe: najczęściej stosowane w początkowym etapie szkolenia uczą bezpiecznego poruszania się w miejscu ćwiczeń (bezpieczna zmiana miejsc omijanie się) mają także na celu opanowanie przez ćwiczących umówionych znaków i sygnałów wysyłanych od instruktora w trakcie zajęć, uczniowie zapoznają się

z podstawowymi formami ustawień (szereg, rząd, koło, dwuszereg) a przede wszystkim mają charakter dyscyplinujący i wpływają na kształtowanie czasu reakcji. - Dzieci do domu dzieci na spacer - Znajdź swój kolor - Zabawa z reagowaniem na trzy sygnały - Czerwony zielony Gry i zabawy o charakterze uspokajającym mają na celu głównie rozładowanie agresji rówieśniczej, a także wyciszenie i uspokojenie organizmu po zakończeniu zajęć. - Inicjator ruchu - Abrakadabra - Zagubiony kotek - Kto zmienił miejsce - Trzymaj puść - Sufit, nos i podłoga - Minutka Zabawy i gry zwinnościowe: to zabawy z wykorzystaniem różnorodnych przyborów i przyrządów zawierające takie formy ruchu jak (pełzanie, przeciąganie się, przeploty, toczenie, szybką zmianę pozycji ciała stanie leżenie, kozłowanie. Zabawy te kształtują głownie szybkość i zwinność, uczą bezpiecznego i prawidłowego wykorzystania przyborów i przyrządów. - Wyścigi w tunelu - Przeploty przez szarfę - Wyścig z toczeniem piłek - Zawiąż rozwiąż - Sadzenie ziemniaków Nabyte umiejętności: 1. Uczestnik potrafi odpowiednio zareagować na sygnał instruktora, poznaje podstawowe formy ustawień (koło, rząd, szereg, dwuszereg, rozsypka), potrafi poruszać się biegiem po sali z ominięciem innych współćwiczących. 2. Uczestnik wie gdzie znajduje się półmetek jak go obiegać, wie jak obiec zespół i w prawidłowy sposób przekazuje sygnał do startu kolejnemu zawodnikowi, wie jak zakończyć wyścig. 3. Uczestnik zna podstawowe pozycje wyjściowe do ćwiczeń wie jak prawidłowo wykonać ćwiczenie. 4. Uczestnik wie jak prawidłowo używać przyboru. 5. Uczestnik wie jak wykonać bezpiecznie przeskok zawrotny. 6. Uczestnik wie jak trzymać piłkę podczas biegu i jak ją przekazać kolejnemu zawodnikowi. 7. Uczestnik wie jak prawidłowo umieścić woreczki w obręczy lub je zebrać i

jak prawidłowo je przekazać. 8. Uczestnik wie jak bezpiecznie wykonać przeplot (kierunek dół- góra) i móc dalej przejść do biegu. 9. Uczestnik zna zasady poszczególnych zabaw, zna regulamin przyznawania punktów za poszczególne miejsce i wie jakie są konsekwencje popełnienia błędu w zabawie. Uczestnik wie jakie zasady współpracy obowiązują w zespole. Wie jak zachować się w sytuacji popełnienia błędu. 10. Uczestnik wie jak potoczyć piłkę (prawidłowe ustawienie ciała RR i NN) Wie jak powinna zachowywać się piłka podczas toczenia 11. Uczestnik umie wykonać podskoki wie jak przytrzymywać drugą nogę. 12. Uczestnik wie jak prawidłowo wykonać rzut (wyważenie woreczka, ustawienie RR i NN, praca ręki) 13. Uczestnik wie co robić żeby uniknąć błędów 14. Uczestnik zna nazwy czterech bloków i potrafi je wykonać. 15. Uczestnik zna trzy podstawowe strefy ataku i potrafi wykonać atak podstawowy tsuki. 16. Uczestnik potrafi zademonstrować pozycję długą i krótką. 17. Uczestnik potrafi wykonać podstawowy układ kata 20 kroków. IV. Procedury osiągania celu. Prowadzenie zajęć w formie Gier i zabaw wymaga od instruktora wdrożenia dużej ilości ćwiczeń i zabaw organizacyjno porządkowych oraz podjęcia wielu czynności dyscyplinujących grupę. Dzieci uczęszczający na tego rodzaju zajęcia wykazują się dużą sprawnością fizyczną, ale także dużym temperamentem. Dlatego tez grupa taka wymaga stałej kontroli instruktora w celu zapewnienia bezpieczeństwa wszystkim uczestnikom podczas gier i zabaw, które niosą ze z sobą duży potencjał emocjonalny. Uzyskanie zamierzonego celu w postaci awansu do właściwej grupy treningowej, jak najlepszego wystąpienia na zawodach uczestnicy muszą dobrze poznać regulamin zawodów i zrozumieć czym jest reprezentowanie Klubu i zaszczyt bycia w drużynie. Instruktor musi prawidłowo dobierać przybory i przyrządy oraz zestawy ćwiczeń w celu stopniowania trudności i obciążeń młodego zawodnika Uczestnik musi widzieć postępy w we własnym rozwoju, odczuwać dużą satysfakcje z udziału w zajęciach. V. Warunki wdrożenia programu. Program nie wymaga dodatkowych nakładów finansowych ze strony szkoły a także uczestników, nie ma potrzeby zakupu specjalistycznego sprzętu czy strojów sportowych.

VI. Ewaluacja. Ewaluacja będzie miała na celu ocenę skuteczności podjętych działań. Dlatego tez ewaluacji będzie można dokonywać po zakończeniu semestru w formie egzaminu sprawnościowego zawierającego ćwiczone treści programowe. Dokonana ewaluacja przyniesie odpowiedź na następujące pytania: Czy osiągnięte zostały założone cele szkoleniowe. Czy trafny był dobór zastosowanych form i metod szkolenia. Czy udało się zachęcić uczestników do dalszego treningu w sekcji karate. Ewaluacja dostarczy informacji o przydatności programu i dalszej celowości jego realizacji. VII. Bibliografia 1. Trześniowski R. 1972. Gry i zabawy ruchowe. Sport i Turystyka, Warszawa. 2. Trześniowski R. 1958. Zdrowe i sprawne dziecko. Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych, Warszawa. 3. Grad T. 2008. Gry i zabawy ruchowe w przeciwdziałaniu agresji rówieśniczej i w korekcji wad postawy. WOM, Katowice. 4. Vopel K. 1999. Witajcie ręce! Jedność, Kielce. 5. Grad T. 2007. Gry i zabawy w doskonaleniu techniki i taktyki piłki siatkowej. WOM, Katowice. 6. Denisiuk L., Kalinowski A. 1964. Podstawy teorii i metodyki wychowania fizycznego. Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych, Warszawa. 7. Informator Programowy Szkolnego Związku Sportowego 2009/2010 Katowice. 8. Na podstawie opracowania Aliny Wojtala.