RAPORT Z EWALUACJI PROBLEMOWEJ

Nadzór pedagogiczny System Ewaluacji Oświaty RAPORT Z EWALUACJI PROBLEMOWEJ Szkoła Podstawowa im. Marii Konopnickiej w Zawadzie Zawada Kuratorium Oświaty w Lublinie

Wstęp Prezentowany raport jest rezultatem ewaluacji zewnętrznej przeprowadzonej w szkole przez wizytatorów do spraw ewaluacji. Raport z ewaluacji problemowej dotyczy jednego lub kilku z przedstawionych poniżej wymagań państwa. Ewaluacja zewnętrzna polega na zbieraniu i analizowaniu informacji na temat funkcjonowania szkoły w obszarach wyznaczonych przez wymagania państwa: 1. Szkoła lub placówka realizuje koncepcję pracy ukierunkowaną na rozwój uczniów. 2. Procesy edukacyjne są zorganizowane w sposób sprzyjający uczeniu się. 3. Uczniowie nabywają wiadomości i umiejętności określone w podstawie programowej. 4. Uczniowie są aktywni. 5. Respektowane są normy społeczne. 6. Szkoła lub placówka wspomaga rozwój uczniów, z uwzględnieniem ich indywidualnej sytuacji. 7. Nauczyciele współpracują w planowaniu i realizowaniu procesów edukacyjnych. 8. Promowana jest wartość edukacji. 9. Rodzice są partnerami szkoły lub placówki. 10. Wykorzystywane są zasoby szkoły lub placówki oraz środowiska lokalnego na rzecz wzajemnego rozwoju. 11. Szkoła lub placówka, organizując procesy edukacyjne, uwzględnia wnioski z analizy wyników sprawdzianu, egzaminu gimnazjalnego, egzaminu maturalnego, egzaminu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe i egzaminu potwierdzającego kwalifikacje w zawodzie oraz innych badań zewnętrznych i wewnętrznych. 12. Zarządzanie szkołą lub placówką służy jej rozwojowi. Ewaluacja ma także na celu ustalenie poziomu spełniania przez szkołę wymagań zawartych w rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej z dnia 7.10.2009r. wraz ze zmianami z dnia 10.05.2013r. Szkoła może spełniać te wymagania na pięciu poziomach: Poziom E - oznaczający niski stopień wypełniania wymagania przez szkołę. Poziom D - oznaczający podstawowy stopień wypełniania wymagania przez szkołę. Poziom C - oznaczający średni stopień wypełniania wymagania przez szkołę. Poziom B - oznaczający wysoki stopień wypełniania wymagania przez szkołę. Poziom A - oznaczający bardzo wysoki stopień wypełniania wymagania przez szkołę. 2/53

Opis metodologii Badanie zostało zrealizowane w dniach: 03-04-2014, 04-04-2014, 08-04-2014 i 09-04-2014 przez zespół wizytatorów ds. ewaluacji, w skład którego weszły: Anna Mieczan i Anna Startek. Badaniem objęto 70 uczniów (ankieta i wywiad grupowy), 87 rodziców (ankieta i wywiad grupowy) i 10 nauczycieli (ankieta i wywiad grupowy). Przeprowadzono wywiad indywidualny z dyrektorem placówki, grupowy z przedstawicielami samorządu lokalnego i partnerów szkoły,grupowy z pracownikami niepedagogicznymi, a także obserwacje lekcji, placówki i analizę dokumentacji. Na podstawie zebranych danych został sporządzony raport, który obejmuje następujące wymagania: "Procesy edukacyjne są zorganizowane w sposób sprzyjający uczeniu się", "Uczniowie nabywają wiadomości i umiejętności określone w podstawie programowej", "Respektowane są normy społeczne". 3/53

Obraz szkoły jest publiczną placówką oświatową prowadzoną przez Gminę Zamość. Atutem szkoły jest klimat małej społeczności, który sprawia, że dzieci nie są anonimowe. Dobre warunki lokalowe, przestronna i estetycznie urządzona baza lokalowa oraz wyposażenie dydaktyczne umożliwiają realizowanie zadań statutowych. Teren szkoły jest ogrodzony oraz monitorowany za pomocą kamer wizyjnych. W szkole dominuje atmosfera szacunku i zrozumienia, a wzajemne relacje uczniów i nauczycieli sprzyjają uczeniu się. Nauczyciele planują procesy edukacyjne uwzględniając potrzeby dzieci, kształtują u uczniów umiejętność uczenia się, wskazują uczniom cele kształcenia, wyzwalają ich aktywność, motywują do nauki i regularnie informują o postępach, trudnościach i sukcesach w nauce oraz dają im możliwość uczenia się od siebie nawzajem. Podejmują ponadto różnorodne przedsięwzięcia i działania o charakterze nowatorskim (m.in.: projekt międzynarodowy "Wolontariat i prawa człowieka", projekt szkolny "Tradycje i zwyczaje wielkanocne oraz symbolika świąt w sztuce", Szkolny Klub Bezpieczeństwa dla uczniów kl. IV-VI), realizują projekty unijne i programy rządowe, projekty edukacyjne ("Tradycje i zwyczaje wielkanocne", "Lepsza szkoła" z GWO, "Powtórki z plusem") oraz programy własne (m.in.: program koła teatralnego "To i owo", program wychowania fizycznego "Ćwicz razem z nami", program z matematyki "Z matematyką przez życie"). Placówka doskonali efekty swej pracy prowadząc systematyczne badania umiejętności swoich uczniów. Podejmowane w szkole działania, związane z diagnozą i analizą możliwości uczniów, ułatwiają nabywanie przez nich wiadomości i umiejętności zgodnych z podstawą programową oraz przyczyniają się do utrzymania wysokich efektów uczenia się i wpływają na sukcesy edukacyjne uczniów. jest miejscem przyjaznym i bezpiecznym dla uczniów, a także otwartym na współpracę z wieloma podmiotami działającymi w środowisku lokalnym. Uczniowie i ich rodzice mają poczucie wpływu na zasady postępowania i współżycia, które obowiązują w szkole. Uczniowie potrafią współpracować ze sobą i rozwijają samorządność. Nauczyciele inicjują działania służące rozwojowi uczniów i zaspokajaniu potrzeb społeczności, wspierają rodziców w wychowaniu dzieci, informują o ich rozwoju i wykorzystują opinie rodziców w procesie edukacji. Z funkcjonowania szkoły zadowoleni są rodzice i partnerzy szkoły, postrzegają ją jako placówkę dbającą o jakość kształcenia i wychowania. 4/53

Informacja o placówce Nazwa placówki Patron Maria Konopnicka Typ placówki Szkoła podstawowa Miejscowość Zawada Ulica Zawada Numer 46 Kod pocztowy 22-400 Urząd pocztowy Zamość Telefon 846168024 Fax 846168024 Www www.spzawada.pl Regon 00115682700000 Publiczność publiczna Kategoria uczniów Dzieci lub młodzież Charakter brak specyfiki Uczniowie, wychow., słuchacze 136 Oddziały 6 Nauczyciele pełnozatrudnieni 8.00 Nauczyciele niepełnozat. (stos.pracy) 3.00 Nauczyciele niepełnozat._(w etatach) 2.00 Średnia liczba uczących się w oddziale 22.67 Liczba uczniów przypadających na jednego pełnozatrudnionego nauczyciela 17 Województwo LUBELSKIE Powiat zamojski Gmina Zamość Typ gminy gmina wiejska 5/53

Poziom spełniania wymagań państwa Procesy edukacyjne są zorganizowane w sposób sprzyjający uczeniu się B Planowanie procesów edukacyjnych w szkole lub placówce służy rozwojowi uczniów, a nauczyciele stosują różne metody pracy dostosowane do potrzeb ucznia, grupy i oddziału (D) Nauczyciele kształtują u uczniów umiejętność uczenia się (D) Nauczyciele i uczniowie tworzą atmosferę sprzyjającą uczeniu się (D) Uczniowie znają stawiane przed nimi cele uczenia się i formułowane wobec nich oczekiwania (D) Nauczyciele motywują uczniów do aktywnego uczenia się i wspierają ich w trudnych sytuacjach (D) Informowanie ucznia o postępach w nauce oraz ocenianie pomagają uczniom uczyć się i planować ich indywidualny rozwój (D) Organizacja procesów edukacyjnych umożliwia uczniom powiązanie różnych dziedzin wiedzy i jej wykorzystanie. Taka organizacja procesów edukacyjnych pomaga uczniom zrozumieć świat oraz lepiej funkcjonować w społeczności lokalnej (B) Uczniowie mają wpływ na sposób organizowania i przebieg procesu uczenia się. Czują się odpowiedzialni za własny rozwój (B) Uczniowie uczą się od siebie nawzajem (B) W szkole lub placówce stosowane są nowatorskie rozwiązania służące rozwojowi uczniów (B) Uczniowie nabywają wiadomości i umiejętności określone w podstawie programowej B W szkole lub placówce realizuje się podstawę programową uwzględniając osiągnięcia uczniów z poprzedniego etapu edukacyjnego (D) Podstawa programowa jest realizowana z wykorzystaniem zalecanych warunków i sposobów jej realizacji (D) W szkole lub placówce monitoruje się i analizuje osiągnięcia każdego ucznia, uwzględniając jego możliwości rozwojowe, formułuje się i wdraża wnioski z tych analiz (D) Wdrożone wnioski z monitorowania i analizowania osiągnięć uczniów przyczyniają się do wzrostu efektów uczenia się i osiągania różnorodnych sukcesów edukacyjnych uczniów. Wyniki analizy osiągnięć uczniów, w tym uczniów, którzy ukończyli dany etap edukacyjny, potwierdzają skuteczność podejmowanych działań dydaktyczno-wychowawczych (B) Uczniowie odnoszą sukcesy na wyższym etapie kształcenia lub na rynku pracy (B) Respektowane są normy społeczne B Działania szkoły lub placówki zapewniają uczniom bezpieczeństwo fizyczne i psychiczne (D) Uczniowie współpracują ze sobą w realizacji przedsięwzięć będących wynikiem działań samorządu uczniowskiego (D) Zasady postępowania i współżycia w szkole lub placówce są uzgodnione i przestrzegane przez uczniów, pracowników szkoły, rodziców, a relacje między wszystkimi członkami społeczności szkolnej są oparte na wzajemnym szacunku i zaufaniu (D) W szkole analizuje się podejmowane działania wychowawcze oraz modyfikuje je w razie potrzeb (B) W modyfikacjach biorą udział uczniowie i rodzice (B) 6/53

Wnioski 1. Przyjęta w szkole organizacja procesów edukacyjnych i stosowany system oceniania umożliwia uczniom uzyskanie informacji o postępach w nauce i motywuje ich do dalszej pracy, a także wpływa pozytywnie na przebieg realizowanego w szkole procesu uczenia się i nauczania. 2. Nauczyciele kształtują u uczniów umiejętność uczenia się poprzez tworzenie sprzyjającej atmosfery, stosowanie różnorodnych form i metod pracy, motywowanie i wspieranie uczniów, co sprawia, że powszechne jest u dzieci poczucie odpowiedzialności za poziom własnej wiedzy. 3. W szkole realizowane są działania o charakterze nowatorskim, które rozwijają u uczniów zainteresowania i talenty oraz poszerzają kompetencje kluczowe przyczyniając się do efektywniejszego rozwoju uczniów i lepszego ich przygotowania do kolejnego etapu edukacyjnego. 4. Nauczyciele diagnozują i środowiskowe, możliwości co powoduje, edukacyjne że podejmują swoich różnorodne uczniów, działania znają w celu czynniki społeczne stwarzania uczniom dogodnych warunków do odnoszenia sukcesów edukacyjnych i sportowych. 5. W szkole podejmowane są działania zapewniające uczniom bezpieczeństwo psychiczne i fizyczne, co sprawia, że wszystkie grupy respondentów postrzegają bezpieczeństwo, jako mocną stronę w pracy szkoły. Analiza skuteczności podejmowanych działań wychowawczych podlega modyfikacji z uwzględnieniem inicjatyw uczniów i ich rodziców, co korzystnie wpływa na poprawę poczucia bezpieczeństwa wśród nich. 7/53

Wyniki ewaluacji Wymaganie: Procesy edukacyjne są zorganizowane w sposób sprzyjający uczeniu się Nauczanie w efektywnych szkołach jest celowe, ma jasno określone zadania, jest dobrze zorganizowane, przygotowane i odbywa się w odpowiednim tempie. Ilość czasu spędzanego na uczeniu się jest zaplanowana i kontrolowana, a stawiane pytania angażują uczniów. Środowisko uczenia się powinno być atrakcyjne, metody pracy nauczycieli oparte na najnowszej wiedzy pedagogicznej. Ważne jest, by zachęcać uczniów do samooceny i brania odpowiedzialności za proces uczenia się. Duży wpływ na ten proces ma informowanie uczniów o postępie, jaki się dokonuje w ich rozwoju intelektualnym, społecznym i osobistym. Poziom spełnienia wymagania: B Procesy edukacyjne są zorganizowane adekwatnie do potrzeb uczniów, a podejmowane przez nauczycieli działania w tym zakresie cechuje powszechność. Nauczyciele kształtują u uczniów umiejętność uczenia się, a atmosfera panująca w szkole temu sprzyja. Nauczyciele wskazują uczniom cele kształcenia, wyzwalają ich aktywność, motywują do nauki i regularnie informują o postępach, trudnościach i sukcesach w nauce. Organizacja procesów edukacyjnych daje uczniom możliwość powiązania różnych dziedzin wiedzy i jej wykorzystanie oraz wyzwala odpowiedzialność za własny rozwój. Uczniowie uczą się od siebie nawzajem dzięki stosowanym przez nauczycieli na lekcjach metodom i formom pracy. W szkole realizowane są nowatorskie rozwiązania, które sprzyjają potrzebom rozwojowym uczniów i przyczyniają się do rozwijania zainteresowań, pasji oraz kształtowania pożądanych postaw i zachowań. 8/53

Obszar badania: Planowanie procesów edukacyjnych w szkole lub placówce służy rozwojowi uczniów, a nauczyciele stosują różne metody pracy dostosowane do potrzeb ucznia, grupy i oddziału Procesy edukacyjne są zorganizowane adekwatnie do potrzeb uczniów, a działania prowadzone przez nauczycieli mają charakter powszechny. Wszyscy uczniowie przyznali, że w dniu badania współpracowali z innymi uczniami (wykres 1j). W ich ocenie, nauczyciele zrozumiale tłumaczą zagadnienia, potrafią zainteresować tematem i uczą w sposób, który powoduje, że chce się im uczyć (wykres 2j - 4j). Podczas obserwowanych lekcji (6), uczniom podobały się metody pracy i forma zajęć. Nauczyciele po obserwacji zajęć (wywiad) powiedzieli, że zastosowane przez nich metody służyły uatrakcyjnieniu zajęć, przyswojeniu treści z podstawy programowej, współdziałaniu uczniów. Powyższe informacje uzupełniają dane zebrane w wywiadzie z uczniami klas I - III. Uczniowie poinformowali, że w szkole rozwijają swoje zainteresowania sportowe, muzyczne, matematyczne, językiem angielskim. Ich zdaniem, najlepsze w szkole jest to, że mają dużo kolegów i koleżanek, różne dodatkowe zajęcia, mogą się rozwijać, jeździć na wycieczki, chodzić na plac zabaw i bawić się. Uczniowie chcieliby, żeby nauczyciele byli mili, zawsze służyli im pomocą, organizowali im więcej zajęć dodatkowych, różnych atrakcji i więcej konkursów. Powiedzieli, że zadowoleni są, gdy otrzymują dobre oceny, uczą się i są chwaleni. Nie lubią natomiast rannego wstawania do szkoły, głośnych rozmów na lekcji, biegania po korytarzu, otrzymywania gorszych ocen, wyśmiewania i przezywania. Wykres 1j Wykres 2j 9/53

Wykres 3j Wykres 4j Wykres 5j 10/53

Obszar badania: Nauczyciele kształtują u uczniów umiejętność uczenia się Nauczyciele skutecznie kształtują u uczniów umiejętność uczenia się poprzez odpowiednią organizację procesów edukacyjnych. Wszyscy nauczyciele wyrazili przekonanie, że ich uczniowie potrafią uczyć się samodzielnie, co znajduje odzwierciedlenie w wypowiedziach ankietowanych uczniów (wykres 1j). Uczniowie podali, że nauczyciele wyjaśniają im, jak się uczyć (wykres 2j). Natomiast nie wszyscy uczniowie mieli poczucie, iż nauczyciele pomagają im zastanowić się, czego się nauczyli (wykres 3j). Analiza danych z obserwacji zajęć wykazała, że większość nauczycieli stwarza uczniom sytuacje, w których mogli podejmować indywidualne decyzje dotyczące ich uczenia się i wyrażać swoje opinie. Nauczyciele opierali się na poznawaniu zmysłowym, tj. spostrzeganie i obserwowanie, dostarczali wielu okazji do sprawdzenia i wykorzystania zdobytej wiedzy w działaniu podczas zajęć oraz stwarzali warunki do nauki i zabawy. Z wywiadu z uczniami klas I - III można wnioskować, że nauczyciele na każdej lekcji rozmawiają z nimi o tym, czego się nauczyli. Wykres 1j Wykres 2j 11/53

Wykres 3j Obszar badania: Nauczyciele i uczniowie tworzą atmosferę sprzyjającą uczeniu się Atmosfera panująca w szkole, tworzona przez całą społeczność, sprzyja uczeniu się. Wszyscy nauczyciele podejmują szereg działań w tym obszarze. Zdaniem większości ankietowanych rodziców, dziecko chętnie chodzi do szkoły, nauczyciele traktują wszystkich uczniów dobrze, szanują ich i dbają o dobre relacje (wykres 1j - 4j). Uczniowie podali w ankiecie, że nauczyciele w dniu badania dali im wskazówkę, która pomogła im się uczyć i wysłuchali ich (wykres 5j - 6j). Ponadto podzielili się opinią, że większość czasu na lekcjach wykorzystują na uczenie się, odnoszą się do siebie przyjaźnie, pomagają sobie i są prawie wszyscy traktowani przez nauczycieli równie dobrze (wykres 7j 10j). Nie zgodzili się ze stwierdzeniem, że niektórzy uczniowie w szkole są lekceważeni przez innych (wykres 11j). Najmłodsi uczniowie powiedzieli, że lubią szkołę za to, że uczą się czegoś nowego, jeżdżą na wycieczki, poznają nowe koleżanki i kolegów. Powyższe informacje potwierdziły obserwacje zajęć (6). Uczniowie odnosili się do siebie przyjaźnie, a nauczyciele wykorzystywali opinie i inicjatywy uczniów na zajęciach. Atmosfera na zajęciach sprzyja uczeniu się dzięki stosowaniu pochwał, mobilizowaniu i aktywnym metodom pracy. Zdaniem pracowników niepedagogicznych, przyjazną i domową atmosferę w szkole tworzą wszyscy pracownicy. Podkreślali znaczenie wzajemnej życzliwości, szacunku i współpracy. 12/53

Wykres 1j Wykres 2j Wykres 3j Wykres 4j 13/53

Wykres 5j Wykres 6j Wykres 7j Wykres 8j 14/53

Wykres 9j Wykres 10j Wykres 11j 15/53

Obszar badania: Uczniowie znają stawiane przed nimi cele uczenia się i formułowane wobec nich oczekiwania Przedstawianie uczniom przez nauczycieli tematyki i celów lekcji jest powszechne. Wykazały to obserwacje zajęć i wyniki ankiety przeprowadzonej wśród uczniów (wykres. 1j). Nauczyciele przedstawiali cele i zadania uczniów na początku lekcji, wyjaśniali im, czego nauczą się na lekcji. Ankietowani uczniowie podali ponadto, że nauczyciele wyjaśniają im, jakich działań oczekują od nich na lekcjach i wiedzą, dlaczego czegoś się uczą (wykres 2j - 3j). Wykres 1j Wykres 2j 16/53

Wykres 3j Obszar badania: Nauczyciele motywują uczniów do aktywnego uczenia się i wspierają ich w trudnych sytuacjach Nauczyciele powszechnie motywują uczniów do aktywnego uczenia się i wspierają ich w trudnych sytuacjach. Nauczyciele są zdania, że uczniowie są zmotywowani do pracy dzięki informacji zwrotnej, jaką otrzymują od nich (wykres 1j). Większość ankietowanych uczniów wyraziło pogląd, że lubi się uczyć, a nauczyciele pomagają im, jeśli potrzebują wsparcia (wykres 2j - 3j). Po obserwowanych lekcjach, uczniowie wskazali na elementy pomagające im się uczyć, tj.: wskazówki nauczyciela, metody pracy oraz pomoce naukowe. Według rodziców, nauczyciele częściej chwalą uczniów niż krytykują i wierzą w ich możliwości (wykres 4j - 5j). 17/53

Wykres 1j Wykres 2j Wykres 3j Wykres 4j 18/53

Wykres 5j Obszar badania: Informowanie ucznia o postępach w nauce oraz ocenianie pomagają uczniom uczyć się i planować ich indywidualny rozwój Nauczyciele motywują uczniów do uczenia poprzez udzielanie im informacji zwrotnej na temat efektów ich pracy. O powszechności działań nauczycieli świadczą wyniki badań ankietowych przeprowadzonych wśród uczniów. Większość z nich stwierdziła, że nauczyciele oceniają ich według ustalonych i jasnych dla nich zasad, a stawiane stopnie uzasadniają (wykres 1j - 2j). Uczniowie wyrazili przekonanie, że nauczyciele rozmawiają z nimi: o tym, co będą brać pod uwagę podczas oceniania; o postępach w nauce i dzięki temu wiedzą, jak się uczyć; przyczynach niepowodzeń i sukcesów (wykres 3j - 8j). Samopoczucie uczniów podczas oceniania było zróżnicowane, ilustruje je wykres 1w. Nauczyciele w trakcie obserwowanych zajęć zwracali uwagę zarówno na prawidłowe, jak i nieprawidłowe elementy odpowiedzi lub działania dzieci. Udzielali uczniom informacji zwrotnej, która ich aktywizowała i motywowała do pracy. W opinii większości rodziców, sposób oceniania ich dzieci, zachęca je do uczenia się (wykres 9j). 19/53

Wykres 1j Wykres 2j Wykres 3j Wykres 4j 20/53

Wykres 5j Wykres 6j Wykres 7j Wykres 8j 21/53

Wykres 9j Obszar badania: Organizacja procesów edukacyjnych umożliwia uczniom powiązanie różnych dziedzin wiedzy i jej wykorzystanie. Taka organizacja procesów edukacyjnych pomaga uczniom zrozumieć świat oraz lepiej funkcjonować w społeczności lokalnej Nauczyciele stwarzają uczniom sytuacje do wykorzystywania i łączenia wiedzy z różnych dziedzin. Ankietowani uczniowie w większości dostrzegają, że mają możliwość korzystania z tego, czego nauczyli się na innych przedmiotach lub poza szkołą, a to czego uczą się w szkole, przydaje im się w codziennym życiu (wykres 1j - 2j). Ich zdaniem nauczyciele poruszają na lekcjach zagadnienia z innych przedmiotów (wykres 3j). Na podstawie obserwacji zajęć można stwierdzić, że uczniowie mieli możliwość wykorzystywać wiedzę zdobytą na innych przedmiotach i sięgać do własnych doświadczeń. Nauczyciele włączają uczniów w działania ze środowiskiem i na rzecz środowiska, nawiązują do bieżących wydarzeń, sięgają do wiedzy i umiejętności uczniów, łączą wiedzę z różnych przedmiotów. Prowadzone są również działania międzyprzedmiotowe (Tab.1). W ocenie nauczycieli, podjęte działania wpływają na kształtowanie u uczniów postawy sprzyjającej ich dalszemu rozwojowi indywidualnemu i społecznemu, kształtowaniu takich cech, jak: uczciwość, wiarygodność, odpowiedzialność, wytrwałość, poczucie własnej wartości, szacunek, ciekawość poznawcza, kreatywność, przedsiębiorczość, dbałość o kulturę osobistą, zaangażowanie. 22/53

Wykres 1j Wykres 2j Wykres 3j 23/53

Typ pytania: Pytanie otwarte Treść pytania: Jakie działania międzyprzedmiotowe były realizowane, są planowane w tej klasie? (6115) Tab.1 Numer Treść odpowiedzi 1 Cytaty zorganizowanie spotkania z funkcjonariuszami z promowanie zdrowego i bezpiecznego stylu życia, Wydziału Prewencji Policji w Zamościu prowadzenie zajęć dla uczniów przez funkcjonariuszy Policji, przygotowanie i przeprowadzenie egzaminu na kartę rowerową (korelacja z wych. fizycznym, przyrodą, techniką) 2 przygotowanie jasełek kultywowania tradycji, wprowadzenie w świąteczny nastrój (korelacja z językiem polskim, muzyką, plastyką, religią) 3 opiekowanie się cmentarzem z okresu I wojny światowej lekcja pamięci, uprzątnięcie, zapalenie zniczy (korelacja z historią, przyrodą, językiem polskim) 4 zorganizowanie Szkolnego Dnia Wiosny organizacja Dnia Wiosny i konkursu o samorządności (korelacja z plastyką, zajęciami technicznymi, językiem polskim) 5 uczestniczenie w rajdach i wycieczkach wycieczka do Zamościa - Centrum Kultury Filmowej, poznanie historii miasta i najważniejszych zabytków, na lodowisko (korelacja z wych. fizycznym, językiem polskim, historią), wycieczka do Bałtowskiego Parku Jurajskiego (korelacja z przyrodą, techniką, wych. fizycznym, plastyką, językiem polskim, historią), planowana jest wycieczka do zamojskiego ZOO połączona z lekcją (korelacja z przyrodą, plastyką, historią), wycieczka do Muzeum Marii Konopnickiej w Żarnowcu i do Huty Szkła (korelacja z językiem polskim, historią, przyrodą, techniką) 6 wykorzystywanie technologii korzystanie z Internetu, rzutników, stron www (korelacja informacyjno-komunikacyjnych na zajęciach z zajęciami komputerowymi, językiem polskim) edukacyjnych Obszar badania: Uczniowie mają wpływ na sposób organizowania i przebieg procesu uczenia się. Czują się odpowiedzialni za własny rozwój Uczniowie czują się odpowiedzialni za własny rozwój i mają wpływ na organizację procesu uczenia się. Ankietowani uczniowie podali, że w dniu badania mieli wpływ głównie na omawiane tematy i treści oraz na sposób uczenia się (wykres 1w). Uważają, że ich wyniki w nauce zależą przede wszystkim od ich czasu poświęconego na naukę i zaangażowania (wykres 2w). Wszyscy ankietowani nauczyciele zadeklarowali, że dają uczniom możliwość wyboru tematyki i metod pracy na lekcji, terminów testów, sprawdzianów, zajęć pozalekcyjnych, sposobu oceniania raz lub kilka razy w roku.obserwacje wszystkich zajęć (6) uwidoczniły działania nauczycieli dające możliwość uczniom poznania i wpływania na sposób organizowania, przebieg lekcji oraz jej podsumowanie. 24/53

Wykres 1w 25/53

Wykres 2w Obszar badania: Uczniowie uczą się od siebie nawzajem Stosowane przez nauczycieli metody i formy pracy umożliwiają uczniom uczenie się od siebie nawzajem. Obserwacje wszystkich zajęć (6), ukazały wykorzystywanie metod i tworzenie przez nauczycieli sytuacji umożliwiających uczniom uczenie się od siebie nawzajem w formie wymiany wiedzy i doświadczeń podczas pracy indywidualnej i w grupach, słuchania swych wypowiedzi, opinii, odpowiadania na pytania kolegów, porównywania poprawności wykonywanych zadań. Ankietowani nauczyciele podali, że stosują podczas lekcji różne sposoby wykorzystujące wzajemne uczenie się uczniów. Większość ankietowanych uczniów wyraziło pogląd, że pracują w grupach lub w parach oraz wykonują zadania wymyślone przez siebie lub innych uczniów (wykres 1j - 3j). 26/53

Wykres 1j Wykres 2j Wykres 3j 27/53

Obszar badania: W szkole lub placówce stosowane są nowatorskie rozwiązania służące rozwojowi uczniów W szkole realizowane są nowatorskie rozwiązania, które sprzyjają potrzebom rozwojowym uczniów przyczyniając się do rozbudzania ich zainteresowań i rozwoju ich talentów. Dyrektor wymienił podjęte działania nowatorskie w szkole w ciągu ostatnich dwóch lat, w które angażuje się większość nauczycieli (76% -100%). Są nimi:1) realizacja programów własnych, tj.: "Z matematyką przez życie" dla uczniów klas IV - VI, "Ćwicz razem z nami" dla uczniów klas IV - VI, "To i owo" koło teatralne dla uczniów klas I - III (rozwijanie zainteresowań uczniów, rozwój uzdolnień, rozwijanie potencjału dziecka);2) realizacja projektu międzynarodowego "Wolontariat i prawa człowieka" we współpracy ze szkołą z Turcji (przybliżenie praw człowieka, niesienie pomocy innym, rozwijanie kompetencji językowych i informatycznych); 3) organizacja przedsięwzięć dla społeczności lokalnej, tj.: Dzień Babci i Dziadka, Dzień Kobiet oraz Choinki w świetlicy wiejskiej (integracja ze środowiskiem i promocja szkoły). Ponadto respondenci (dyrektor, nauczyciele, partnerzy) podali, że pedagodzy poszukują nowych form pracy z uczniami (wykorzystanie własnych prezentacji multimedialnych i platformy WSiPnet, prowadzenie zajęć w pracowni komputerowej, realizowanie treści programowych w terenie), realizują projekty szkolne ("Tradycje i zwyczaje wielkanocne", "Tradycje i zwyczaje wielkanocne oraz symbolika świąt w sztuce"), tworzą Szkolny Klub Bezpieczeństwa dla uczniów kl. IV-VI (poszerzenie wiedzy z zakresu zasad ruchu drogowego i bezpieczeństwa), uczestniczą w różnych programach i projektach ("Radosna Szkołą", "Pierwsze uczniowskie doświadczenia drogą do wiedzy", Indywidualizacja procesu nauczania i wychowania uczniów klas I-III szkół podstawowych ). Wszyscy nauczyciele wskazali na stosowanie w swojej pracy działań nowatorskich i innowacji, które dotyczą przede wszystkim metod pracy, wykorzystania środków dydaktycznych, komunikacji z uczniami i rodzicami oraz współdziałania z innymi nauczycielami (wykres 1j). Nauczyciele uznają je za nowatorskie najczęściej dlatego, że przyczyniają się do rozwoju uczniów, są nowością w tej szkole i angażują ich w wyższym stopniu niż tradycyjne rozwiązania (wykres 1o). Działania te, zdaniem nauczycieli, w szczególności uatrakcyjniają zajęcia i przyczyniają się do wzrostu efektów nauczania (wykres 2o). 28/53

Wykres 1j Wykres 1o 29/53

Wykres 2o 30/53

Wymaganie: Uczniowie nabywają wiadomości i umiejętności określone w podstawie programowej Zmiany w zewnętrznym świecie powodują konieczność właściwego przygotowania uczniów do nowej rzeczywistości, dlatego dla sukcesu indywidualnego i społecznego uczniowie i uczennice powinni nabywać kompetencje określone w podstawie programowej. Stopień, w jakim są one nabywane, zależy od skuteczności monitorowania tego procesu oraz wykorzystania informacji o osiągnięciach z poprzedniego etapu edukacyjnego. Poziom spełnienia wymagania: B W szkole realizowana jest podstawa programowa dla szkół podstawowych. W planowaniu procesów edukacyjnych, wykorzystywana jest wiedza na temat osiągnięć uczniów z poprzedniego etapu kształcenia. Nauczyciele monitorują i analizują osiągnięcia wszystkich uczniów, uwzględniając ich możliwości rozwojowe. Wzrost wyników nauczania świadczy o tym, że wnioski z analizy tych osiągnięć są wdrażane i służą doskonaleniu pracy z uczniami. Podejmowane przez szkołę działania są skuteczne, przyczyniają się do utrzymania wysokich efektów uczenia się. Szkoła rozwija umiejętności przydatne na kolejnym etapie kształcenia i na rynku pracy. Obszar badania: W szkole lub placówce realizuje się podstawę programową uwzględniając osiągnięcia uczniów z poprzedniego etapu edukacyjnego Z informacji uzyskanych od dyrektora szkoły i analizy dokumentów wynika, że w szkole diagnozuje się osiągnięcia uczniów rozpoczynających naukę w szkole. W tym celu nauczyciele klasy pierwszej pozyskują informacje od nauczycieli oddziałów zerowych w ciągu całego roku szkolnego: podczas spotkań zespołu nauczycieli edukacji wczesnoszkolnej, lekcji koleżeńskich, wspólnym uczestniczeniu w imprezach i uroczystościach klasowych i szkolnych. W ramach planu pracy zespołu organizowane są również wspólne konkursy, w których uczestniczą dzieci z oddziałów zerowych i klas I-III. Poza tym otrzymują informacje podczas zebrań podsumowujących rady pedagogicznej, analizują karty dojrzałości szkolnej i karty obserwacji, na bieżąco prowadzą obserwacje dziecka. W klasie IV zespół nauczycieli pozyskuje informacje od wychowawcy i nauczycieli kl. III w ramach współpracy zespołów nauczycielskich, w czasie zebrań klasyfikacyjnych i podsumowujących. Analizują oceny opisowe, opinie, wyniki testu OBUT i OPERON. Na początku roku szkolnego przeprowadzane są testy diagnozujące z języka polskiego, matematyki, przyrody, jęz. angielskiego. Sporządzane są raporty i przedstawiane na spotkaniach zespołu i szkoleniowych zebraniach rady pedagogicznej. Raporty zawierają analizę jakościową, ilościową i kontekstową, mocne i słabe strony szkoły oraz wnioski i rekomendacje do dalszej pracy. Nauczyciele adekwatnie do potrzeb modyfikują swoje plany pracy, obejmują uczniów pomocą psychologiczno pedagogiczną, uczniowie korzystają z zajęć pozalekcyjnych. W przypadku uczniów zupełnie nowych, którzy nie chodzili wcześniej do szkoły, analizują arkusz ocen, analizują ewentualne opinie PPP, prowadzą rozmowy z rodzicami. 31/53

Obszar badania: Podstawa programowa jest realizowana z wykorzystaniem zalecanych warunków i sposobów jej realizacji Z informacji uzyskanych od ankietowanych nauczycieli wynika, że na swoich lekcjach kształcą oni w różnym stopniu kompetencje kluczowe (wykres 1j - 8j). Obserwacje lekcji i wywiady z nauczycielami po obserwacjach dowodzą, że respondenci znają i uwzględniają w procesie lekcyjnym zalecane warunki i sposoby realizacji ustalone dla danego przedmiotu nauczania. Nauczyciele odwołują się do wiedzy uczniów z innych przedmiotów; uwzględniają zróżnicowane potrzeby edukacyjne uczniów; wykorzystują różne metody i formy pracy; stosują pomoce dydaktyczne. Wykres 1j Wykres 2j 32/53

Wykres 3j Wykres 4j Wykres 5j Wykres 6j 33/53

Wykres 7j Wykres 8j Obszar badania: W szkole lub placówce monitoruje się i analizuje osiągnięcia każdego ucznia, uwzględniając jego możliwości rozwojowe, formułuje się i wdraża wnioski z tych analiz Nauczyciele w ankiecie wskazali różne sposoby monitorowania osiągnięć uczniów (wykres 1 w). Podali także sposób wykorzystywania w swojej pracy wniosków z tych analiz. Powyższe działania nauczycieli, miały odzwierciedlenie w trakcie obserwowanych zajęć. Nauczyciele monitorują nabywanie wiedzy i umiejętności przez każdego ucznia podczas lekcji. Odbywa się to głównie poprzez: sprawdzanie, czy uczniowie właściwie zrozumieli polecenie oraz czy właściwie wykonują zadania; zadawanie pytań; prośba uczniów o podsumowanie lekcji przez uczniów, stwarzanie uczniom możliwości zadawania pytań. 34/53

Wykres 1w 35/53

Obszar badania: Wdrożone wnioski z monitorowania i analizowania osiągnięć uczniów przyczyniają się do wzrostu efektów uczenia się i osiągania różnorodnych sukcesów edukacyjnych uczniów. Wyniki analizy osiągnięć uczniów, w tym uczniów, którzy ukończyli dany etap edukacyjny, potwierdzają skuteczność podejmowanych działań dydaktyczno-wychowawczych Uczniowie klasy piątej w ankiecie wskazali, z których osiągnięć w szkole są szczególnie zadowoleni (wykres 1o). Nauczyciele jednego oddziału w wywiadzie wymienili sukcesy edukacyjne uczniów tej klasy (Tab. 1). Zdaniem dyrektora i nauczycieli uczących w jednym oddziale, wyrażonym w wywiadzie, szkoła podejmuje liczne działania, które wpływają na wzrost efektów kształcenia i sukcesy edukacyjno-wychowawcze uczniów. Nauczyciele prowadzą następujące działania w celu osiągania przez uczniów sukcesów edukacyjnych: 1. Nagradzają uczniów za bardzo dobre wyniki edukacyjne ( pochwały, wyróżnienia, zachętki i motywacje, plusy); 2. Dokonują analizy wyników osiągnięć uczniów, wyciągają wnioski, które wdrażają do dalszej pracy, np. diagnozy wstępne z języka polskiego, języka angielskiego, matematyki, a także sprawdziany i testy na podsumowanie rozdziałów oraz kartkówki, bieżące odpytywanie, sprawdzane zeszyty przedmiotowe, zeszyty ćwiczeń; 3. Zachęcają i przygotowują do konkursów zewnętrznych na zajęciach dodatkowych wg potrzeb (zajęcia z matematyki, zajęcia z języka polskiego, języka angielskiego); 4. Organizują zajęcia rozwijające zainteresowania: chór szkolny, SKS, teatrzyk, koło ortograficzne; 5. Motywują i umożliwiają czynny udział w uroczystościach szkolnych, środowiskowych, gminnych i parafialnych; 6. Organizują zajęcia dodatkowe dla uczniów o specjalnych potrzebach edukacyjnych: zajęcia dydaktyczno-wyrównawcze z języka polskiego, języka angielskiego i matematyki; 7. Różnicują pracę na lekcjach z uczniem zdolnym i wymagającym dodatkowej pomocy- dobór metod i form pracy. Jako przykłady podejmowanych działań wynikających z bieżących analiz osiągnięć uczniów i wniosków z prowadzonego nadzoru pedagogicznego, dyrektor wskazał, że prowadzone są zewnętrzne diagnozy w kl. III, IV, V, VI (OBUT, OPERON "Lepsza Szkoła", OKE) oraz wewnętrzne diagnozy we wszystkich klasach. Nauczyciele od klasy IV przeprowadzają sprawdziany diagnozujące nie tylko na początku roku szkolnego i podsumowujące na zakończenie roku, ale w ciągu całego roku, w każdej klasie. Największa częstotliwość sprawdzianów diagnozujących jest zawsze w kl. VI 2 sprawdziany próbne, od 3 do 5 diagnozujących. Po każdym sprawdzianie zespół dokonuje analizy jakościowej, ilościowej, kontekstowej, sporządza raport i zapoznaje z nim wszystkich nauczycieli, uczniów i rodziców. Wnioski wynikające z przeprowadzanych analiz są wykorzystywane w dalszej pracy. Na ich podstawie modyfikują plany nauczania zgodnie z potrzebami uczniów, w oparciu o zdiagnozowane zdolności i uzdolnienia, właściwie dobierają podręczniki. Dokonywana jest analiza ocen bieżących i klasyfikacyjnych z poszczególnych zajęć edukacyjnych. Nauczyciele stosują indywidualizację procesu nauczania (opinie PP-P), w większym niż dotychczas stopniu wykorzystują technologię komputerową. Prowadzone są koła zainteresowań i zajęcia dydaktyczno wyrównawcze we wszystkich klasach. Realizuje się projekty edukacyjne, np. Lepsza szkoła z GWO i Powtórki z plusem przygotowujące do sprawdzianu zewnętrznego. Diagnoza wstępna w kl. V w ramach projektu Lepsza szkoła wskazała na przydzielenie z godzin 36/53

dyrektora dodatkowej godziny z matematyki w kl. V i VI. Realizowane są również programy własne: 1. Program koła teatralnego w klasach I III To i owo ; 2. Program z wychowania fizycznego w kl. IV VI Ćwicz razem z nami ; 3. Program zajęć edukacyjnych z matematyki w kl. IV VI Z matematyką przez życie. Z analizy danych zastanych wynika, że wzrost efektów kształcenia wystąpił od 2010 roku i widoczny jest do chwili obecnej. Efekty kształcenia od kilku lat utrzymują się na podobnym poziomie. Wynik sprawdzianu 2012/2013 wyszedł nieco słabiej niż w poprzednich latach, ale należy zauważyć, że w całej Polsce był niższy. Poza tym w tym roku, w klasie VI na 18 uczniów 3 miało opinie PPP. Ponadto należy dodać, że pomimo iż wynik 2012/2013 był niższy w porównaniu z ubiegłymi latami, to i tak wyższy od średniej gminy, powiatu, województwa, OKE i kraju, a spadek był nieznaczny jedynie 0,06%. Wykres 1o Typ pytania: Pytanie otwarte Treść pytania: Proszę wymienić sukcesy edukacyjne uczniów tej klasy związane z podnoszeniem kompetencji opisanych w postawie programowej. Które z Państwa działań pozwoliły osiągnąć uczniom te sukcesy? (7658) Tab.1 37/53

Numer Treść odpowiedzi 1 Liczny udział uczniów w konkursach przedmiotowych Cytaty Rok szkolny 2012/2013 - "MiMak"- 6 uczniów zakwalifikowało się do etapu gminnego (1 uczennica zajęła III miejsce na etapie gminnym), a do powiatowego 1 uczeń, Gminny konkurs "Mistrz Ortografii 2013"- 1 uczennica zajęła I miejsce, Ogólnopolski konkurs plastyczny "Grow your treetops"- 3 osoby wyróżnienia. Rok szkolny 2013/2014 - "Bezpieczni na drodze"- powiatowy konkurs plastyczny- 2 osoby nagrody Marszałka Sejmiku Województwa Lubelskiego, Ogólnopolski "Konkurs poetycki o Bolesławie Prusie" pod patronatem NBP- nagrody rzeczowe, Gminny "Konkurs poetycki o Aleksandrze Fredrze" - nagrody rzeczowe. 38/53

Numer Treść odpowiedzi 2 Udział w zawodach sportowych Cytaty w zawodach tenisa stołowego 1 uczennica zajęła: I miejsce w gminie w kategorii dziewcząt młodszych, I miejsce w kategorii gry drużynowej, I miejsce w grze indywidualnej i drużynowej dziewcząt młodszych na szczeblu powiatu, V miejsce w turnieju wojewódzkim, I miejsce w Indywidualnych Mistrzostwach Miasta Zamość i Powiatu zamojskiego, II miejsce w Rejonowym Drużynowym Turnieju Tenisa Stołowego w kategorii dziewcząt młodszych oraz IV miejsce w województwie w grze drużynowej. - w Gminnych Biegach Przełajowych edycji wiosennej 1 uczennica zajęła I i II miejsce, kolejna zajęła II i III miejsce, a trzecia I miejsce. W grze drużynowej w mini siatkówkę brał udział 1 uczeń i wraz z drużyną zajął II miejsce, uczennica I miejsce, uczeń III miejsce w Zawodach rejonowych w tenisie stołowym w dwóch kategoriach wiekowych dziewcząt i chłopców w Tomaszowie lubelskim - uczennica zajęła III miejsce w województwie i zdobyła brązowy medal, 1 uczeń zajął 17 miejsce w województwie w Wojewódzkim Turnieju Tenisa Stołowego gry indywidualnej, uczennica została najlepszym strzelcem turnieju i zdobyła na własność statuetkę. 3 uczennice zajęły I miejsce w gminie w Turnieju Mikołajkowym w mini piłce halowej i tym samym zakwalifikowały się do zawodów powiatowych, które odbędą się w Zwierzyńcu. Drużyna w skład, której weszło 5 uczniów kl. IV: zajęła I miejsce w gminie w Turnieju Mikołajkowym w mini piłce halowej pod patronatem Przewodniczącego Rady Gminy Zamość i tym samym awansowała do zawodów powiatowych, Zespół zdobył także puchar przechodni Przewodniczącego Rady Gminy Zamość, który będzie w szkole przez rok. Uczennica zajęła III miejsce w II Wojewódzkim Turnieju Klasyfikacyjnym Żaków w Łuckiej. 3 uczennice zajęły II miejsce w gminie w Turnieju mini siatkówki dziewcząt - drużyna, w skład której wchodzą uczniowie kl. IV zajęła I miejsce w gminie w Turnieju mini siatkówki i awansowali do zawodów powiatowych. 2 uczniów i 1 uczennica zajęli I miejsce w Powiatowych Igrzyskach w Drużynowym Tenisie Stołowym, w swoich kategoriach i awansowali do zawodów rejonowych - 3 uczniów zajęło III miejsce w powiecie w Powiatowym Turnieju Mini Piłki Si[...] 3 Wysoka frekwencja w klasie jest 4 uczniów ze 100% frekwencją i 14 osób z frekwencją powyżej 95%( w porównaniu z rokiem poprzednim frekwencja wzrosła o 3,7%). 39/53

Obszar badania: Uczniowie odnoszą sukcesy na wyższym etapie kształcenia lub na rynku pracy Z informacji pozyskanych od dyrektora i nauczycieli podczas wywiadów wynika, że uczniowie, poza wiadomościami i umiejętnościami przedmiotowymi, nabywają w szkole kompetencje przydatne w dalszym życiu (Tab. 1). Jako działania najbardziej efektywne w tym zakresie nauczyciele wymienili: prowadzenie lekcji zgodnie z zalecanymi warunkami i sposobami realizacji podstawy programowej; stosowanie różnorodnych metod i form nauczania; Prowadzenie diagnozy osiągnięć uczniów we wszystkich klasach; organizowanie zajęć pozalekcyjnych; Realizacja projektów: "Szansa dla najmłodszych", "Pierwsze uczniowskie doświadczenia drogą do sukcesu"; "Bezpieczeństwo i mobilność dla wszystkich"; "Lepsza szkoła" i "Powtórki z plusem" z wydawnictwa GWO; Realizacja programów własnych: "Z matematyką przez życie" rozwijający uzdolnienia matematyczne dla klas IV - VI; "Ćwicz razem z nami" dla klas IV - VI; "Koło teatralne To i owo" dla klas I - III; Realizacja programów: "Powszechna Nauka Pływania"; "Ratujemy i uczymy ratować". Konkursy edukacyjne, artystyczne i zawody sportowe: szkolne i pozaszkolne na szczeblu gminy, powiatu, rejonu, województwa; Dodatkowe konsultacje indywidualne z uczniami przygotowującymi się do konkursów oraz uczniami wymagającymi pomocy doraźnej; Angażowanie uczniów do samodzielnego wykonywania zadań; Współpraca z rodzicami. 40/53

Typ pytania: Pytanie otwarte Treść pytania: Które umiejętności przydatne na kolejnym etapie kształcenia i/lub rynku pracy rozwija u uczniów Państwa szkoła? (7069) Tab.1 Numer Treść odpowiedzi 1 Cytaty Umiejętności przewidziane w podstawie programowej dla posługiwania się językiem polskim, dbałość o I i II etapu edukacyjnego z położeniem szczególnego wzbogacanie zasobu słownictwa czytania ze nacisku na umiejętność: zrozumieniem, wykorzystywania i przetwarzania tekstów w zakresie umożliwiającym zdobywanie wiedzy myślenia matematycznego, korzystania z podstawowych narzędzi matematyki w życiu codziennym oraz prowadzenia elementarnych rozumowań matematycznych myślenia naukowego, formułowania wniosków opartych na obserwacjach empirycznych dotyczących przyrody i społeczeństwa, logicznego myślenia, rozumowania komunikowania się w języku ojczystym i w języku obcym, w mowie i piśmie posługiwania się nowoczesnymi technologiami informacyjno-komunikacyjnymi samokształcenia i świadomego wyszukiwania, selekcjonowania i wykorzystywania informacji z różnych źródeł wykorzystywania posiadanych wiadomości podczas wykonywania zadań i rozwiązywania problemów rozwiązywania różnego typu zadań uczenia się, odkrywania swoich zainteresowań i zaspokajania ciekawości umiejętność pracy zespołowej dbałości o zdrowie i tworzenia środowiska sprzyjającego zdrowiu. 2 Postawy sprzyjające rozwojowi indywidualnemu i uczciwość, wiarygodność, odpowiedzialność, społecznemu obowiązkowość, samodzielność systematyczność, wytrwałość ciekawość poznawcza, kreatywność, przedsiębiorczość, gotowość do podejmowania inicjatyw i pracy zespołowej planowanie i organizacja swojej pracy stabilność emocjonalna, radzenie sobie w różnych sytuacjach, optymizm doskonalenie umiejętności społecznych, komunikacja interpersonalna, asertywność, radzenie sobie ze stresem, poprawne wyrażanie własnych emocji wzmacnianie wartości takich jak: szacunek do innych ludzi, tolerancja, koleżeńskość, empatia kultura osobista. 41/53

Wymaganie: Respektowane są normy społeczne Szkoły powinny kształtować postawy zgodne z wartościami i normami społeczeństwa demokratycznego. Poznawanie zasad i rozumienie ich znaczenia dla funkcjonowania społeczności szkolnej i społeczeństwa stanowi element rozwoju. Świadomość tego, jak ważne jest przestrzeganie wspólnie ustalonych reguł, decyduje o sukcesie grup. Ważnym zadaniem szkoły jest tworzenie poczucia bezpieczeństwa fizycznego i psychicznego, a także klimatu sprzyjającego uczeniu się. Poziom spełnienia wymagania: B Szkoła podejmuje różnorodne działania, których głównym celem jest zapewnienie uczniom poczucie bezpieczeństwa fizycznego i psychicznego. Uczniowie i ich rodzice mają poczucie wpływu na zasady zachowania obowiązujące w szkole i korzystają z możliwości zgłaszania propozycji dotyczących działań wychowawczych. Ich inicjatywy są realizowane. Nauczyciele analizują zachowania dzieci i na ich podstawie dokonują zmian w procedurach obowiązujących w szkole. Wszyscy ankietowani uczniowie stwierdzili, że czują się bezpiecznie na terenie szkoły i w drodze do niej. Nauczyciele wspierają inicjatywy uczniowskie. Kształtują u uczniów postawy samorządności i odpowiedzialności. Wszyscy uczniowie aktywnie uczestniczą w życiu szkoły. Są inicjatorami różnorodnych przedsięwzięć w szkole i poza nią. Obszar badania: Działania szkoły lub placówki zapewniają uczniom bezpieczeństwo fizyczne i psychiczne Z informacji uzyskanych od ankietowanych uczniów klasy piątej wynika, że wszyscy uczniowie czują się w szkole bezpiecznie (wykres 1j - 12j). Na poczucie bezpieczeństwa wskazali również uczniowie klas I-III w wywiadzie. W opinii przedstawiciela organu prowadzącego, partnerów szkoły oraz pracowników niepedagogicznych szkoła jest miejscem bezpiecznym i zapewnia uczniom poczucie bezpieczeństwa fizycznego i psychicznego. Służą temu: okresowe przeglądy techniczne obiektu, w sąsiedztwie szkoły umiejscowiony jest NZOZ, opiekę medyczną sprawuje w szkole również pielęgniarka środowiskowa, która dba o higiene, zdrowie, szczepienia. W szkole funkcjonuje także gabinet stomatologiczny. Obecnie wykonany został drugi wjazd na teren posesji, dzięki czemu autobusy szklone mogą wjeżdżać na teren posesji, tym samym dzieci wsiadają do autobusu bezpośrednio z budynku szkoły, nie wychodzą poza jej teren, jak było do tej pory szkoła bierze udział w wielu konkursach związanych z bezpieczeństwem. Podczas organizowania różnych uroczystości lokalnych lub kościelnych dzieci są pod stałą opieką nauczycieli. Szkoła jest usytuowana na uboczu miejscowości z dala od głównej drogi. Ponadto dzieci są pod stałą opieką nauczycieli w czasie przerwy, w drodze do autobusu, o bezpieczeństwo w porozumieniu z WORD, tj.: dzieci turnieje dbają panie związane woźne. Szkoła z bezpieczeństwem bierze udział w ruchu w licznych drogowych, akcjach konkursach plastycznych oraz umożliwia zdobywanie zdobywania karty rowerowej. Dyrekcja szkoły zadbała o wyposażenie 42/53

uczniów w przyrządy odblaskowe. Od 2012 roku na terenie ośrodka odbywa się egzamin na kartę rowerową z okazji Dnia Dziecka. Szkoła ta, jest jedną z ośmiu, które zgłosiły się do tego programu. Nauczyciele aktywnie włączyli się w ten program, czego efekty są widoczne podczas tego egzaminu. Statystyki policji wykazują, że nie wystąpiły żadne zdarzenia z udziałem dzieci, co wskazuje na wysoki poziom bezpieczeństwa dzieci. W szkole funkcjonuje monitoring i świetlica, w której dzieci czekają na autobus lub rodziców. Ponadto odbywają się liczne prelekcje na temat bezpieczeństwa w drodze do szkoły, zawsze przed dłuższymi przerwami w nauce, tj.: ferie czy wakacje odbywają się spotkanie z dziećmi, podczas których przestawiane są bezpieczne formy spędzania wolnego czasu. Policja wspólnie z UG organizuje różne konkursy związane z bezpieczeństwem. Szkoła w kwestii bezpieczeństwa współpracuje również z OSP, bierze udział w licznych konkursach. Podczas procesu nauczania również dba się o bezpieczeństwo, każda klasa ma swoją salę, wszystkie meble są certyfikowane, najmłodsze dzieci maja oddzielna sale zabaw, plac zabaw. W ramach współpracy z GOPS w szkole realizowane są różne programy, tj. Przeciwdziałanie Przemocy, które skierowane są do dzieci i rodziców. Dyrekcja jest członkiem zespołu interdyscyplinarnego. Zgłoszeń do poradni związanych z bezpieczeństwem jest niewiele, co wskazuje, że taki problem w tej szkole nie występuje. Wykres 1j Wykres 2j 43/53

Wykres 3j Wykres 4j Wykres 5j Wykres 6j 44/53

Wykres 7j Wykres 8j Wykres 9j Wykres 10j 45/53

Wykres 11j Obszar badania: Wykres 12j Uczniowie współpracują ze sobą w realizacji przedsięwzięć będących wynikiem działań samorządu uczniowskiego Działania samorządu uczniowskiego, w jakich brali udział uczniowie, ilustruje wykres (wykres 1w). Z informacji uzyskanych od nauczycieli podczas wywiadu wynika, że uczniowie współpracują ze sobą w realizacji przedsięwzięć będących wynikiem działań samorządu uczniowskiego. Aktywnie w nich uczestniczą realizując własne pomysły i talenty, dzielą się zadaniami. Uczniowie w tajnym głosowaniu wybierają: Samorządy klasowe, Prezydium SU, Opiekuna SU. Plan SU jest opracowywany we współpracy z uczniami. Poprzez swoich przedstawicieli w Prezydium SU zgłaszają propozycje do zmian w Statucie Szkoły (WSO), Koncepcji Pracy Szkoły, Programu Wychowawczego Szkoły, Programu Profilaktyki, klasowych zasad i regulaminów, mają wpływ na modyfikacje klasowych planów wychowawczych. Ponadto wykonują wspólnie dekoracje tematyczne sal lekcyjnych oraz korytarzy szkolnych, ścienne gazetki klasowe, plakaty, dekoracje na uroczystości szkolne i środowiskowe, upominki; są inicjatorami akcji charytatywnych i biorą w nich czynny udział (zbiórka plastikowych nakrętek dla niepełnosprawnego Szymona, Góra Grosza dla fundacji Nasz Dom, makulatury dla fundacji Przyjazny Świat Dziecka, pomoc na rzecz chorych uczniów szkoły - rezygnacja z paczek na Mikołaja, wysyłanie kartek urodzinowych dla chorej na raka Oliwki, przygotowanie prezentów i części artystycznej dla pensjonariuszy Domu Pomocy Społecznej w Szczebrzeszynie, udział w akcji sadzenie drzewek wokół szkoły i ogrodzenia placu zabaw w ramach ogólnopolskiej akcji organizowanej przez firmę Oxford "Grow your treetops"); opiekują się miejscem pamięci narodowej; organizują i biorą udział w imprezach szkolnych, tj.: dyskoteka z okazji Dnia Chłopaka, przyjęcie pierwszaków w poczet uczniów szkoły podczas Ślubowania klasy I, dyskoteka z okazji Andrzejek i prowadzenie wspólnych zabaw, zorganizowanie spotkania z Mikołajem, przygotowanie poczty walentynkowej i części artystycznej, zorganizowanie konkursów i zabaw z okazji choinki, przygotowywanie szkolnych obchodów Dnia Wiosny, Dnia Patrona, Dnia Ziemi, udział w organizacji Dnia 46/53

Rodziny i pożegnaniu uczniów klasy VI z okazji zakończenia roku szkolnego; biorą udział w uroczystościach szkolnych, które przygotowują: Dzień Papieski, Dzień Edukacji Narodowej, Święto Odzyskania Niepodległości, Jasełka, Dzień Babci i Dziadka, Dzień Kobiet, Kwiecień Miesiącem Pamięci Narodowej, Rocznica uchwalenia Konstytucji 3 - Maja, Uroczyste zakończenie roku szkolnego; udzielają się w imprezach i akcjach środowiskowych, tj.: udział pocztu sztandarowego, przygotowanie montażu słowno-muzycznego z okazji Dnia Strażaka, przedstawienie jasełek w parafii Wielącza, przygotowanie dekoracji i części artystycznej na spotkanie opłatkowe mieszkańców sołectwa Zawada, Dnia Kobiet dla społeczności lokalnej oraz nauczycieli emerytów Gminy Zamość, przygotowanie dekoracji i akademii z okazji otwarcia sali gimnastycznej połączonego z noworocznym spotkaniem opłatkowym dla mieszkańców Gminy Zamość, udział w dwudniowej imprezie środowiskowej "Zielone serce Europy", itp. Działania uczniów na rzecz własnego rozwoju inspirowane są przez nauczycieli. Uczniowie potrafią planować własny rozwój w dłuższej perspektywie, a nauczyciele wspierają ich w zakresie: samorządności, aktywności i podejmowania inicjatyw na rzecz własnego rozwoju. Wykres 1w 47/53