Scenariusz lekcji w klasie I Temat: Patron (czyli opiekun naszej szkoły) Stanisław Staszic. Cele lekcji: Zdobywanie wiedzy o patronie. zna imię i nazwisko patrona szkoły; potrafi rozpoznać wizerunek patrona (spośród kilku innych portretów); zna miejsca w szkole poświęcone patronowi (gablota ze sztandarem i wizerunkiem Staszica, tablica pamiątkowa; wie, czym jest i jak wygląda Stasiek. portrety Stanisława Staszica i innych sławnych ludzi, puzzle, rozsypanki wyrazowe. 1. Wyjaśnienie dzieciom znaczenia słowa patron (symboliczny opiekun kraju, miasta, zawodu, budowli, ludzi, również szkoły). 2. Pokazanie różnych portretów Staszica. 3. Praca w grupach: układanie portretu (puzzle) i rozsypanki wyrazowej. 4. Wycieczka po szkole oglądanie miejsc związanych z patronem szkoły: gablota ze sztandarem, tablice pamiątkowe. 5. Powrót do biblioteki, rozmowa na temat Szkolnych Oskarów - Staśków. 6. Podsumowanie: wiadomości imię i nazwisko patrona, wybór właściwej fotografii spośród kilku. 1
Scenariusz lekcji w klasie II Temat: Dzieciństwo Stanisława Staszica jak bawiły się dzieci 200 lat temu. Cele lekcji: Zdobywanie wiedzy o patronie szkoły i o czasach, w których żył. ma świadomość zmian zachodzących w określonym czasie historycz - nym; potrafi współdziałać w grupie. portrety Stanisława Staszica i nie tylko; przedmioty potrzebne do zabaw: chusteczka, pałeczka, piłka; teksty do głośnego czytania lub opowiadania (załącznik 1, 2, 3) 1. Rozmowa wstępna: Jak brzmi pełna nazwa naszej szkoły? Rozpoznawanie przez uczniów wizerunku patrona spośród kilku innych. 2. Czytanie fragmentu książki H. Winnickiej Stanisław Staszic, rozdział pt. Dzieciństwo i młodość (załącznik 1) 3. Rozmowa z dziećmi na temat dzisiejszych zabaw grupowych. Dzisiejsze wyliczanki i dawne. Dzieci prezentują współczesne wyliczanki, nauczyciel przedstawia te, których nie znają, wspólna nauka i zabawa (załącznik 2). 4. Czytanie uproszczonych fragmentów książki J. Kitowicza Opis obyczajów... dotyczących zabaw dziecięcych (załącznik 3). 5. Przedstawienie kilku zabaw (znanych dzieciom), wspólna zabawa. 6. Podsumowanie: Mimo, że Stanisław Staszic żył 200 lat temu, w zupełnie innych czasach, bez prądu, telewizora, komputera i mnóstwa zabawek, to z rówieśnikami bawił się w takie same zabawy, jakie znają współczesne dzieci. 2
Scenariusz lekcji w klasie III Temat: Podróż z patronem miejsca, w których przebywał Stanisław Staszic. Cele lekcji: Zdobywanie wiedzy o patronie szkoły, poznanie jego cech osobowościowych. potrafi odszukać hasło w encyklopedii (wykorzystując żywą paginę); potrafi odczytać ze zrozumieniem notatkę bibliograficzną z encyklopedii (korzysta z aparatu naukowego wydawnictw informacyjnych); zna najważniejsze fakty z życia Stanisława Staszica oraz miejsca, z którymi był związany; potrafi wskazać na mapie miejsca związane ze Staszicem; zna cechy patrona: dociekliwość, ciekawość świata, chęć stałego podnoszenia wiedzy, wrażliwość społeczną; potrafi współdziałać w grupie. Encyklopedie, mapa Polski i Europy, albumy; Teksty dotyczące pobytu Staszica w różnych miejscach (Piła, Poznań, Warszawa, Kielce, Hrubieszów); wypraw w góry (Alby, Apeniny, Tatry) oraz zagranicznych podróży (Niemcy, Francja, Włochy) załącznik 4. 1. Przypomnienie znaczenia słowa patron. Krótka rozmowa z uczniami na temat Staszica, w celu wysondowania poziomu ich wiadomości na jego temat. 2. Encyklopedie i słowniki jako źródła informacji; aparat naukowy (wykaz skrótów), układ haseł, wyszukiwanie potrzebnych haseł. 3. Praca w grupach odszukiwanie notatki biograficznej o Staszicu, ze zwróceniem uwagi na miejsca, z którymi był związany. 4. Czytanie fragmentów książki dotyczącej wyprawy w Tatry, pracy w Kielcach i Hrubieszowie, ze szczególnym zwróceniem uwagi na cechy osobowościowe Staszica. 5. Wyszukiwanie na mapie miejsc związanych ze Staszicem. 6. Oglądanie albumów, zdjęć zamieszczonych w Internecie. 7. Podsumowanie: przypomnienie najważniejszych faktów z życia Staszica. 3
Scenariusz lekcji w klasie IV Temat: Stanisław Staszic lata młodości, studia, pierwsza praca. Cele lekcji: Przybliżenie sylwetki patrona, czasów w których żył, rozszerzenie wiedzy o nowe treści. potrafi wymienić dziedziny działalności Staszica i krótko je omówić; sprawnie potrafi wyszukać hasło w encyklopedii i słowniku. Encyklopedia i słowniki; Teksty dotyczące studiów i pracy guwernera; Karty pracy dla grup Szczegółowy rozkład zajęć. 1. Pogadanka wstępna przypomnienie wiadomości o Staszicu. 2. Praca w grupach wyszukiwanie notatki na temat Staszica, wynotowanie z niej fragmentów dotyczących aktywności zawodowej ksiądz, uczony, filozof, działacz i pisarz polityczny. 3. Opowiadanie (lub czytanie fragmentu dotyczącego okresu po powrocie ze studiów zagranicznych) przyjęcie posady guwernera, pobyt w magnacki domu. 4. Odszukanie w słowniku terminu guwerner, wyjaśnienie, rozmowa na temat różnych rodzajów szkół w Polsce przed 200 laty (fragment Kroniki Szkoły Ludowej w Brzeszczach). 5. Omówienie planu dnia ucznia, przedmiotów, ilości godzin, czasu wolnego jak go spędzano? 6. Na podstawie przeczytanych fragmentów o patronie szkoły sformułowanie jego cech wartych naśladowania. 4
Scenariusz lekcji w klasie V Temat: Stanisław Staszic geolog i przyrodnik. Cele lekcji: Popularyzowanie wiedzy dotyczącej Stanisława Staszica. Umiejętność korzystania z różnych źródeł informacji. Umiejętność współpracy w grupie. sprawnie posługuje się źródłami informacji (drukowanymi i elektro - nicznymi; zna zakres działalności patrona szkoły; zna cechy patrona godne naśladowania. Słowniki, encyklopedia, książki o minerałach, albumy Tatr; książka: H. Winnicka, Stanisław Staszic, rozdział Szlakiem tatrzańskim; strony internetowe poświęcone geologii. 1. Przypomnienie wiadomości o Staszicu, najważniejszych faktów z jego życia, dziedzin działalności. 2. Wyjaśnienie terminu geologia uczniowie wyszukują hasło w słownikach, encyklopediach, dowiadują się, że prekursorem badań geologicznych w Polsce był Stanisław Staszic. 3. Praca z tekstem w zespołach 2-osobowych. Jakich przyrządów używał Staszic do badań w Tatrach, co badał? 4. Informacja nauczyciela o działalności Staszica związanej z uruchamianiem kopalń i hut (załącznik 7). 5. Praca w grupach. Jakimi cechami wyróżnia się człowiek, który jest prekursorem w jakiejś dziedzinie? 6. Podsumowanie: efekty pracy poszczególnych grup. 5
Scenariusz lekcji w klasie VI Temat: Stanisław Staszic działacz i pisarz polityczny. Cele lekcji: Rozszerzenie wiedzy o patronie szkoły o nowe treści. zna wszystkie dziedziny działalności Staszica i rozumie jej znaczenie dla kraju; potrafi wymienić te cechy charakteru, które sprawiły, że zrealizował swoje plany życiowe. Strony internetowe poświęcone Staszicowi (Klub Staszicowców). Prezentacja multimedialna. 1. Pogadanka wstępna: co dzieci rozumieją pod pojęciem działalności społecznej. 2. Krótka informacja nauczyciela o czasach, w których żył Staszic. W jaki sposób czas i miejsce w którym żyjemy wpływa na nasze poglądy? (załącznik 8) 3. Omówienie najważniejszych poglądów Staszica dotyczących edukacji, rozwoju przemysłu, eksperymentu hrubieszowskiego. 4. Przytoczenie kilku anegdot z życia Staszica. 5. Podsumowanie wiadomości. Prezentacja multimedialna przygotowana przez zespół uczniów pod kierunkiem nauczyciela. 6. Przeglądanie stron internetowych poświęconych Staszicowi (Klub Staszicowców). 6
Bibliografia 1. K. Koźmiński, Stanisław Staszic, Warszawa 1965. 2. B. Szacka, Stanisław Staszic: portret mieszczanina, Warszawa 1962. 3. H. Winnicka, Stanisław Staszic, Warszawa 1965. 4. J. Kitowicz, Opis obyczajów i zwyczajów za panowania Augusta III, Wrocław 1951. 5. M. Gorzechowska, M. Kaczurbina, Mało nas, mało nas: dziecięce zabawy ludowe, Warszawa 1985. 7