Rola warzyw i owoców w diecie dzieci i młodzieży, czyli jak powinny jeść nasze dzieci. Alicja Kalińska
Najczęstsze problemy w żywieniu dzieci Eksperci potwierdzają, że dieta dzieci w wieku szkolnym nie jest odpowiednio zbilansowana: Tylko 60-80% dzieci spożywa regularnie I śniadanie Częsty brak II śniadania w szkole/przedszkolu (ok. 50% dzieci) Brak właściwej kolacji Małe urozmaicenie spożywanych warzyw i owoców Słodycze i chipsy jako przekąski Jedzenie w stresie Źródło: Wanat i in. (2011). Nieprawidłowe nawyki żywieniowe i związane z nimi zagrożenia dla zdrowia wśród młodzieży gimnazjalnej. Hygeia public Health, 46(3), 381-384.
Dlaczego dzieci jedzą źle? Zbyt duże porcje Alergie pokarmowe Złe doświadczenia po spożyciu pewnych produktów Dwa śniadanka, dwie kolacje Doświadczenia do bycia zmuszanym do jedzenia Nadmierna kontrola rodziców i opiekunów na stołówce Porównywanie się między przedszkolakami Presja kolegów w szkole podstawowej - kanapki to obciach Stres
Reakcja walcz lub uciekaj Kora nadnerczy wytwarza hormony stresu - kortyzol i adrenalinę, które wywołują określone reakcje organizmu. Oddech staje się szybszy i płytszy po to, by dostarczyć organizmowi więcej tlenu. Serce bije szybciej, wzrasta ciśnienie krwi, by zwiększyć zaopatrzenie tkanek w tlen i składniki odżywcze. Krew odpływa z powierzchni ciała do wewnątrz (stąd uczucie zimna), a trawienie zwalnia lub całkiem się zatrzymuje. Zwiększa się pocenie, by umożliwić organizmowi spalenie większej ilości kalorii bez podnoszenia temperatury ciała. Wątroba wyrzuca do krwiobiegu dużą dawkę glukozy, by zapewnić nam szybkie źródło energii.
Stres w życiu ucznia Jak reagujemy na stres? Sięgamy po słodycze Objadamy się lub nie jemy Sięgamy po używki (dorośli kawa a dzieci - cola)
Wpływ słodyczy i cukru na nastrój glukozy = insuliny = glukozy Efekt: głód, rozdrażnienie, ospałość Im więcej słodyczy jemy, tym dostarczamy mniej witamin i składników mineralnych => zły nastrój
Jedzenie kontra stres Spożywanie produktów zawierających tryptofan
Jedzenie kontra stres Spożywanie produktów bogatych w magnez oraz wody mineralnej z dużą zawartością magnezu
Konsekwencje nieprawidłowego modelu żywienia Zmęczenie i problemy z koncentracją Nadpobudliwość i rozdrażnienie Nadwaga lub niedowaga Niedobory pokarmowe Źródło: Wanat i in. (2011). Nieprawidłowe nawyki żywieniowe i związane z nimi zagrożenia dla zdrowia wśród młodzieży gimnazjalnej. Hygeia public Health, 46(3), 381-384
Dlaczego warto jeść regularnie?
Zapotrzebowanie organizmu na składniki odżywcze Organizm do prawidłowego funkcjonowania potrzebuje ok. 60 różnych składników odżywczych, w tym aż 40 niezbędnych! Ich ilość zależy m.in. od: wieku płci stanu zdrowia rodzaju aktywności fizycznej
Mało ale często Regularne posiłki to: lepsze spalanie tkanki tłuszczowej spadek stężenia cholesterolu i TG we krwi większa ochrona ścian żołądka prawidłowa praca jelit Dzieci jedzące co 5 godzin i rzadziej mają tendencję do nadwagi, wykazują też problemy z koncentracją i są rozdrażnione.
Zasady zdrowego żywienia 5 porcji warzyw i owoców dziennie 3 główne posiłki i 2 przekąski Odpowiednie odstępy między posiłkami Ograniczenie słodyczy Woda zamiast słodkich napoi Unikanie dań typu fast food
NAJWAŻNIEJSZY SKŁADNIK DIETY
Jak pobudzić mózg do działania? Napoje 1500 ml Jedzenie 1000 ml Woda 300 ml metaboliczna RAZEM: 2800 ml Mocz 1500 ml Kał 150 ml Pot 600 ml Powietrze 550 ml wydychane RAZEM: 2800 ml Podaż wody Wydalanie wody BILANS WODY W ORGANIZMIE
Woda to również warzywa i owoce
Ile, kiedy i jak pić wodę? Około 2 litry dziennie Małymi łykami, często O temperaturze pokojowej Najlepiej pół godziny po jedzeniu Kobiety powinny pić więcej płynów niż mężczyźni
Co warto wiedzieć o żywieniu dzieci Nawyki żywieniowe dzieci kształtują się między 4-5 rokiem życia Po 10 rż. zmiana nawyków żywieniowych dziecka jest możliwa ale trudna do osiągnięcia Wraz z wiekiem dziecka maleje wpływ rodziców i wychowawców, wzrasta grupy dzieci rówieśniczej
Co warto wiedzieć o żywieniu dzieci Dziecko posiada pierwotną zdolność do regulowania ilości zjadanego pożywienia Większość dzieci zjada 1-2 pełnowartościowe posiłki w ciągu dnia Dzieci z reguły negatywnie reagują na nie znane im produkty. Bywa, że zanim dziecko spróbuje nową potrawę, musi ją spróbować nawet kilkunastokrotnie 10-15 razy;
Optymalna porcja i jej wielkość Mały człowiek to mały żołądek
Głód a rozmiar żołądka? zbyt szybkie jedzenie rozciąga żołądek brak czasu na odczucie nasycenia odczuwanie głodu i sytości dzięki mechanicznemu oddziaływaniu jedzenia na ściany żołądka rozciągnięty żołądek wymaga byśmy wrzucili do niego więcej jedzenia
Co warto wiedzieć o żywieniu dzieci starszych bardziej niezależne i chcą same wybierać co jedzą wydają własne pieniądze w sklepiku szkolnym podatne na mody żywieniowe oraz reklamę dobrze reagują na negocjacje w kwestii wyboru produktu ale wykazują większy opór kiedy są do jedzenia zmuszane dobrze reagują na przejęcie części odpowiedzialności przy przygotowaniu posiłków
Co warto wiedzieć o żywieniu dzieci Nie ma określonych potraw i produktów, które są najważniejsze dla zdrowia. Istotne jest natomiast, aby dostarczać składniki odżywcze z różnych grup produktów; Nie powinno się ograniczać dzieciom dostępu do różnych potraw tylko dlatego, że są na nie za małe ; Najlepszym sposobem na nauczenie dzieci jedzenia urozmaiconych posiłków jest wspólne ich spożywanie, jednocześnie pozytywnie wyrażając przy tym swoje opinie na temat danej potrawy; Rodzice i/lub opiekunowie mogą jedynie wspomagać lub zaburzać naturalną zdolność dzieci do prawidłowego odżywiania się i akceptowania nowych potraw.
Dziękuję za uwagę Alicja Kalińska Warsztaty dietetyczne dla dzieci i dorosłych Kuracje i konsultacje dietetyczne Warszawa, ul. Wiktorska 67/6 Tel.: 22 854-16-00 www.setpoint.pl