PROGRAM WYCHOWAWCZY ZESPOŁU SZKOLNO PRZEDSZKOLNEGO W KOTLI

Podobne dokumenty
PLAN WYCHOWAWCZY DLA KLAS 0-III NIEPUBLICZNA SZKOŁA MISTRZOSTWA SPORTOWEGO OLIMPIJCZYK im. HELENY RAKOCZY W GDAŃSKU

PROGRAM WYCHOWAWCZY SZKOŁY PODSTAWOWEJ NR 27 W BIELSKU-BIAŁEJ

SZKOLNY PROGRAM WYCHOWAWCZY SZKOŁA PODSTAWOWA W ZESPOLE SZKOLNO PRZEDSZKOLNYM W MIEDARACH

PROGRAM WYCHOWAWCZY. w Społecznej Szkole Podstawowej w Borkach Wielkich

PROGRAM WYCHOWAWCZY ZSO NR 14 W GLIWICACH

PROGRAM WYCHOWAWCZY SZKOŁY PODSTAWOWEJ NR 11 IM. SZARYCH SZEREGÓW W STALOWEJ WOLI

SZKOLNY PROGRAM WYCHOWAWCZY SZKOŁA PODSTAWOWA W WODYNIACH

SZKOLNY PROGRAM WYCHOWAWCZY SZKOŁY PODSTAWOWEJ W MANIECZKACH NA ROK SZKOLNY 2013/2014

CELE ZADANIA FORMY REALIZACJI Organizacja zespołu klasowego.

PROGRAM WYCHOWAWCZY SZKOŁY PODSTAWOWEJ NR 65 W KATOWICACH NA LATA

PROGRAM WYCHOWAWCZY ZESPOŁU SZKÓŁ W CIELCZY NA LATA

Szkoła tworzy spójna koncepcję wychowawczą poprzez PROGRAM WYCHOWAWCZY SZKOŁY

PROGRAM WYCHOWAWCZY SZKOŁY PODSTAWOWEJ W SUCHEJ KOSZALIŃSKIEJ

KONCEPCJA PRACY SZKOŁY PODSTAWOWEJ IM. TADEUSZA KOŚCIUSZKI W ŁĘTOWEM

PROGRAM WYCHOWAWCZY ZESPOŁU SZKÓŁ W KOŁOBRZEGU

PROGRAM WYCHOWAWCZY SZKOŁY PODSTAWOWEJ W KOSEWIE

Plan wychowawczy Młodzieżowego Ośrodka Socjoterapii. Obejmuje działania realizowane w ciągu całego roku szkolnego 2016/2017.

PROGRAM WYCHOWAWCZY ZESPOŁU SZKÓŁ PUBLICZNYCH NR 6 W ŻYRARDOWIE

PROGRAM WYCHOWAWCZY SZKOŁY PODSTAWOWEJ

SZKOLNY PROGRAM WYCHOWAWCZY

SZKOLNY PROGRAM WYCHOWAWCZY GIMNAZJUM W DĄBRÓWCE

Lp. Cele operacyjne Zadania. Motywowanie do systematycznej pracy, obowiązkowości, sumienności.

SZKOLNY PROGRAM WYCHOWAWCZY ZESPOŁU PLACÓWEK OŚWIATOWYCH W ZAJĄCZKOWIE

PROGRAM WYCHOWAWCZO - PROFILAKTYCZNY POWIATOWEJ SZKOŁY MUZYCZNEJ I STOPNIA W DYWITACH NA ROK SZKOLNY 2018/2019

PROGRAM WYCHOWAWCZY Szkoły Podstawowej im. Edmunda Bojanowskiego w Kunowie

PROGRAM WYCHOWAWCZY PUBLICZNEJ SZKOŁY PODSTAWOWEJ IM. WŁADYSŁAWA JAGIEŁŁY W PILŹNIE

Program Wychowawczy Szkoły Podstawowej nr 3 im. mjr. H. Dobrzańskiego Hubala w Łodzi

SZKOLNY PROGRAM WYCHOWAWCZY DLA SZKOŁY PODSTAWOWEJ NR 5 IM. KRÓLA JANA III SOBIESKIEGO W ZABRZU

PROGRAM WYCHOWAWCZY SZKOŁY PODSTAWOWEJ NR 1 ROK SZKOLNY 2016/2017

PLAN PRACY WYCHOWAWCZEJ Szkoły Podstawowej w Szczepańcowej na rok szkolny 2016/2017

PROGRAM WYCHOWAWCZY SZKOŁY PODSTAWOWEJ NR 1 NA ROK SZKOLNY 2014/2015 MISJA SZKOŁY PODSTAWOWEJ

Koncepcja pracy Szkoły Podstawowej w Moderówce W latach

SZKOLNY PROGRAM WYCHOWAWCZY Zespołu Szkół im. Tadeusza Kościuszki w Żarkach

Plan pracy świetlicy na rok szkolny 2015/2016

Szkoła Podstawowa nr 11 im. Marii Dąbrowskiej w Częstochowie SZKOLNY PROGRAM WYCHOWAWCZY ROK SZKOLNY 2015/2016

Program wychowawczo-profilaktyczny Szkolnego Punktu Konsultacyjnego przy Ambasadzie RP w Oslo Rok szkolny 2017/2018

Koncepcja pracy Szkoły Podstawowej w Moderówce na lata

ZATWIERDZONY DO REALIZACJI UCHWAŁĄ RADY PEDAGOGICZNEJ Z DNIA 24 listopada 2009r. Kruszyn 2009r.

PROGRAM WYCHOWAWCZY SZKOŁY PODSTAWOWEJ IM. JANA BARANOWSKIEGO W SŁAWKOWIE NA ROK SZKOLNY 2012/13

PROGRAM WYCHOWAWCZY na lata Szkoły Podstawowej nr 9 im. Marii Skłodowskiej- Curie w Inowrocławiu

SZKOLNY PROGRAM WYCHOWAWCZY Zespołu Szkół im. Tadeusza Kościuszki w Żarkach. na rok szkolny 2015/2016

pt. Przyjazna Szkoła

NIE DLA SZKOŁY, LECZ DLA ŻYCIA SIĘ UCZYMY

PLAN WYCHOWAWCZY PUBLICZNEJ SZKOŁY PODSTAWOWEJ IM. JAWORZNIAKÓW W KRZESIMOWIE NA LATA

PROGRAM PROFILAKTYKI

Plan pracy w Publicznej Szkole Podstawowej

SZKOŁA PODSTAWOWA Z ODDZIAŁAMI INTEGRACYJNYMI NR 6 IM. WŁADYSŁAWA BRONIEWSKIEGO W SIEDLCACH

Program Wychowawczy. Publicznej Szkoły Podstawowej w Biesiadkach na lata

PROGRAM PROFILAKTYKI

KONCEPCJA PRACY ZESPOŁU SZKÓŁ W PAWŁOWIE NA LATA

PROGRAM WYCHOWAWCZY SZKOŁY PODSTAWOWEJ NR 65 IM. JULIUSZA SŁOWACKIEGO W ŁODZI

Szkolny Program Wychowawczy Szkoła Podstawowa nr 5 im Królowej Jadwigi w Tarnowskich Górach. (obowiązujący w roku szkolnym )

PROGRAM WYCHOWAWCZY Szkoły Podstawowej nr 59 im. gen. J. H. Dąbrowskiego

PROGRAM WYCHOWAWCZY ZESPOŁU SZKOLNO PRZEDSZKOLNEGO W MANIOWIE

PROGRAM WYCHOWAWCZY Szkoły Podstawowej nr 59 im. gen. J. H. Dąbrowskiego

PROGRAM WYCHOWAWCZY XV Liceum Ogólnokształcącego im. Zjednoczonej Europy w Gdańsku

Program Wychowawczy Zespól Szkolno-Przedszkolny nr 3 Szkoła Podstawowa nr 13 im. św. Jana Kantego w Rzeszowie

POWINNOŚCI I TREŚCI WYCHOWAWCZE REALIZOWANE NA POSZCZEGÓLNYCH ETAPACH EDUKACYJNYCH wg PROGRAMU WYCHOWAWCZEGO SZKOŁY PODSTAWOWEJ NR 6 W ZAMOŚCIU

Szkolny Program Wychowawczy II Etap kształcenia

PROGRAM WYCHOWAWCZY PUBLICZNEJ SZKOŁY PODSTAWOWEJ w BAĆKOWICACH

PROGRAM WYCHOWAWCZY SZKOŁY PODSTAWOWEJ IM. KORNELA MAKUSZYŃSKIEGO W LEŚNIOWIE WIELKIM NA LATA

PROGRAM WYCHOWAWCZY GIMNAZJUM

Plan wychowawczy klas III

PROGRAM PROFILAKTYKI. Zespołu Szkół Zawodowych im. Stefana Bobrowskiego w Rawiczu 2011/2012

PROGRAM WYCHOWAWCZO- PROFILAKTYCZNY Szkoły Podstawowej Integracyjnej Nr 317 im. Edmunda Bojanowskiego w Warszawie

PLAN PRACY WYCHOWAWCZEJ

PUBLICZNA SZKOŁA PODSTAWOWA IM. STEFANA CZARNIECKIEGO W CZARNEJ

PROGRAM WYCHOWAWCZY Szkoły Podstawowej nr 59 im. gen. Jana Henryka Dąbrowskiego

PLAN DZIAŁAŃ WYCHOWAWCZYCH

PROGRAM WYCHOWAWCZY SZKOŁY PODSTAWOWEJ NR 47 W SZCZECINIE

Program wychowawczy klasy 2c. Wychowawca Dagmara Kowalska

SZKOLNY PROGRAM WYCHOWAWCZO PROFILAKTYCZNY. SZKOŁY PODSTAWOWEJ im. WOJSKA POLSKIEGO w PORĘBIE

PROGRAM WYCHOWAWCZY SZKOŁY PODSTAWOWEJ NR 3 W Kraśniku NA LATA 2012/ 2015 SPIS TREŚCI: I. Podstawa prawna Szkolnego Programu Wychowawczego II.

Samorządowa Szkoła Podstawowa im. Jana Brzechwy w Orlu PROGRAM WYCHOWAWCZY SZKOŁY

SZKOLNY PROGRAM WYCHOWAWCZY ZESPOŁU SZKÓŁ W STRZEGOMIU NA ROK SZKOLNY 2015/2016

(załącznik nr 2) PROGRAM WYCHOWAWCZY. Szkoły Podstawowej im. Tadeusza Kościuszki w Łętowem

Program Wychowawczy. Zespół Szkół w Skrzyszowie Gimnazjum im. Powstańców Śląskich

PROGRAM WYCHOWAWCZY PUBLICZNEJ SZKOŁY PODSTAWOWEJ NR 17 IM. PRZYJACIÓŁ DZIECI W RADOMIU

PROGRAM WYCHOWAWCZY SZKOŁY PODSTAWOWEJ

SZKOŁA PODSTAWOWA IM. STEFANA ŻEROMSKIEGO W PONIATOWEJ PROGRAM PROFILAKTYKI PEDAGOGICZNEJ PONIATOWA. Rok szkolny 2013/2014

KONCEPCJA PRACY. SZKOŁY PODSTAWOWEJ NR 9 Społecznego Towarzystwa Oświatowego w Warszawie na rok szkolny 2013/2014

PROGRAM WYCHOWAWCZY POWIATOWEGO MŁODZIEŻOWEGO DOMU KULTURY W OTWOCKU NA LATA Otwock, wrzesień 2013 r.

Program Wychowawczy Zespołu Szkół im. Janusza Korczaka w Łubiance na lata

PROGRAM WYCHOWAWCZY Szkoły Podstawowej nr 59 im. gen. J. H. Dąbrowskiego

Program wychowawczy dla XCVII LO i Technikum nr 12 Zespołu Szkół nr 12 im. Olimpijczyków Polskich w Warszawie ul. Siennicka 15 na lata

KONCEPCJA PRACY ODDZIAŁU PRZEDSZKOLNEGO W SZKOLE PODSTAWOWEJ IM. OLIMPIJCZYKÓW POLSKICH W RZEPLINIE

ZADANIA TEMATY FORMY REALIZACJI ODPOWIEDZIALNI. - organizacja dyŝurów klasowych - wybór do samorządu klasowego i szkolnego

PLAN DZIAŁAŃ PROFILAKTYCZNYCH NA ROK SZKOLNY 2012/2013. Promowanie zdrowia oraz zasad bezpieczeństwa w szkole i poza nią

KONCEPCJA PRACY. SZKOŁY PODSTAWOWEJ NR 9 Społecznego Towarzystwa Oświatowego w Warszawie na lata

PLAN DZIAŁAŃ OPIEKUŃCZO WYCHOWAWCZYCH PRZEWIDZIANY DO REALIZACJI W ŚWIETLICY SZKOLNEJ W LATACH

Program pracy wychowawczej w Szkole Podstawowej we Włodzicach Wielkich na lata

PROGRAM WYCHOWAWCZY SZKOŁY PODSTAWOWEJ NR 11 W ZGIERZU NA LATA 2015/ /18

Kontrakty klasowe. Zapoznanie uczniów z regulaminem i Statutem szkolnym. Gazetki szkolne. Konkursy. Wycieczki szkolne, imprezy szkolne, konkursy

PROGRAM WYCHOWAWCZY GIMNAZJUM NR 150 W WARSZAWIE. Uczymy się nie dla szkoły lecz dla życia Seneka Młodszy

SZKOŁA PODSTAWOWA Z ODDZIAŁAMI INTEGRACYJNYMI NR 6 IM. WŁADYSŁAWA BRONIEWSKIEGO W SIEDLCACH

Gimnazjum nr 8 w Jaworznie

PROGRAM WYCHOWAWCZY SZKOŁY PODSTAWOWEJ NR 1 ROK SZKOLNY 2016/2017

PROGRAM WYCHOWAWCZY Szkoły Podstawowej nr 59 im. gen. Jana Henryka Dąbrowskiego

Program wychowawczo-profilaktyczny

PROGRAM WYCHOWAWCZY SZKOŁY SPECJALNEJ PRZYSPOSABIAJĄCEJ DO PRACY

Transkrypt:

PROGRAM WYCHOWAWCZY ZESPOŁU SZKOLNO PRZEDSZKOLNEGO W KOTLI NA LATA 2016-2019 1

SPIS TREŚCI: 1. Podstawa prawna Programu Wychowawczego Zespołu Szkolno- Przedszkolnego w Kotli 2. Misja Zespołu 3. Model absolwenta 4. Wartości wychowawcze 5. Priorytety Zespołu Szkolno-Przedszkolnego w Kotli 6. Założenia programu 7. Cele wychowawcze Zespołu 8. Cele szczegółowe, zadania i formy realizacji 9. Struktura oddziaływań wychowawczych 10. Normy zachowania obowiązujące członków społeczności szkolnej i przedszkolnej 11. Propozycje ramowej tematyki działań wychowawczych 12. Plan działań wychowawczych Zespołu Szkolno - Przedszkolnego w Kotli na lata 2016-2019 13. Ewaluacja ZAŁĄCZNIKI: Kalendarz imprez szkolnych i przedszkolnych Plan pracy Samorządu uczniowskiego Plan pracy pedagoga szkolnego Plan pracy logopedy Plan pracy biblioteki szkolnej Plan pracy świetlicy szkolnej Plan pracy grup przedszkolnych, organizacji szkolnych, kół zainteresowań 2

1. PODSTAWA PRAWNA PROGRAU WYCHOWAWCZEGO ZESPOŁU SZKOLNO PRZEDSZKOLNEGO W KOTLI Podstawę prawną Programu Wychowawczego Zespołu Szkolno- Przedszkolnego w Kotli stanowią aktualne dokumenty: Konstytucja RP Ustawa o Systemie Oświaty Karta Nauczyciela Podstawa Programowa Statut Szkoły Podstawowej im. Kornela Makuszyńskiego w Kotli i Przedszkola Publicznego w Kotli 2. MISJA ZESPOŁU SZKOLNO PRZEDSZKOLNEGO W KOTLI Jesteśmy Zespołem, którego zadaniem jest wspomaganie wszechstronnego i harmonijnego rozwoju dziecka, wspieranie go w procesie nabywania wiedzy, sprawności, postaw, wartości i nawyków, zapewniających mu przygotowanie do racjonalnego i godnego życia oraz kontynuacji nauki na dalszym etapie kształcenia. 3. MODEL ABSOLWENTA Celem wszystkich działań kształcących i wychowawczych Zespołu Szkolno- Przedszkolnego w Kotli jest to, aby uczeń kończący naszą szkołę oprócz zasobu wiedzy posiadał świadomość i był aktywny wobec stawianych zadań i problemów otaczającej go rzeczywistości. Chcemy, aby nasz absolwent: 1. Miał poczucie własnej godności i wartości. 2. Zdobytą wiedzę i umiejętności potrafił wykorzystać w praktyce. 3. Był dobrze przygotowany do następnych etapów edukacji 4. Szanował wielowiekowe dziedzictwo kulturowe i dobra narodowe. 5. Odróżniał dobro od zła w oparciu o uniwersalne wartości. 6. Dostrzegał potrzeby innych, potrafił ich wspierać i współpracować z nimi. 3

7. Był asertywny, tolerancyjny, otwarty na innych, empatyczny. 8. Cechował się kulturą i odpowiedzialnością. 9. Dbał o swoje zdrowie, bezpieczeństwo i otoczenie. 4. WAROŚCI WYCHOWAWCZE W procesie kształcenia ogólnego przedszkole i szkoła podstawowa kształtują u uczniów postawy sprzyjające ich dalszemu rozwojowi indywidualnemu i społecznemu, takie jak: uczciwość, wiarygodność, odpowiedzialność, wytrwałość, współczucie; poczucie własnej wartości; szacunek dla innych, chęć pomocy potrzebującym, gotowość do działalności charytatywnej (w tym: wolontariat na rzecz społeczności lokalnej); ciekawość poznawcza, kreatywność, przedsiębiorczość, zaradność, kultura osobista; gotowość do uczestnictwa w kulturze, podejmowania inicjatyw oraz do pracy zespołowej; dbałość o własne wykształcenie i naukę; dbałość o język ojczysty i znajomość literatury; wrażliwość na piękno przyrody i aktywna postawa w jej ochronie; preferowanie zdrowego stylu życia. W rozwoju społecznym bardzo ważne jest kształtowanie postawy obywatelskiej, postawy poszanowania tradycji i kultury własnego narodu, a także postawy poszanowania dla innych kultur i tradycji. Zespół Szkolno-Przedszkolny w Kotli podejmuje odpowiednie kroki w celu zapobiegania wszelkim przejawom dyskryminacji. 5. PRIORYTETY ZESPOŁU SZKOLNO-PRZEDSZKOLNEGO W KOTLI Zespół Szkolno-Przedszkolny w Kotli : organizuje proces wszechstronnego rozwoju uczniów ukierunkowany na ich sukces, uwzględniając kształcenie uczniów niepełnosprawnych; organizuje działania na rzecz zdrowia i bezpieczeństwa uczniów; 4

podejmuje działania mające na celu kształtowanie postaw ku powszechnie przyjętym wartościom; wpaja uczniom poczucie odpowiedzialności, miłości do Ojczyzny oraz poszanowania dla polskiego dziedzictwa kulturowego; integruje się ze środowiskiem lokalnym i promuje swoją działalność w tym środowisku; wspiera kształtowanie i rozwój zainteresowań czytelniczych wśród uczniów. Przyjazna atmosfera w Zespole sprzyja efektywnej nauce i zabawie. Skuteczność realizacji zadań Zespołu Szkolno-Przedszkolnego w Kotli zapewniają wysokie kwalifikacje, kompetencje oraz zaangażowanie kadry pedagogicznej. 6. ZAŁOŻENIA PROGRAMU Program Wychowawczy Zespołu Szkolno - Przedszkolnego w Kotli stanowi dokument umożliwiający ujednolicenie oddziaływań wychowawczych szkoły i przedszkola oraz środowiska uczniów. Zawiera wytyczne do pracy wychowawczej skierowane do Dyrektora Zespołu Szkolno Przedszkolnego w Kotli, pedagoga szkolnego, wychowawców i nauczycieli, samorządu uczniowskiego, pracowników administracyjnych Zespołu oraz organizacji i instytucji wspomagających pracę Zespołu przy aktywnym współudziale rodziców, z uwzględnieniem ich oczekiwań dydaktyczno - wychowawczych. Realizacja założeń programowych zapewni spójne i wielokierunkowe oddziaływania wychowawcze skierowane do uczniów Zespołu Szkolno- Przedszkolnego w Kotli. 5

7. CELE WYCHOWAWCZE ZESPOŁU SZKOLNO - PRZEDSZKOLNEGO W KOTLI I. Stymulowanie wszechstronnego rozwoju ucznia we wszystkich sferach jego osobowości ( w wymiarze intelektualnym, psychicznym, zdrowotnym, estetycznym, moralnym, duchowym). II. Zapewnienie dzieciom poszanowania godności osobistej, kształtowania rzetelności i odpowiedzialności za siebie i otoczenie. III. Zdobycie przez uczniów kompetencji i umiejętności wykorzystywania posiadanych wiadomości podczas wykonywania zadań i rozwiązywania problemów. IV. Zapewnienie uczniom możliwości zdobycia wiedzy i umiejętności niezbędnych do uzyskania świadectwa ukończenia szkoły podstawowej. 8. CELE SZCZEGÓŁOWE, ZADANIA I FORMY REALIZACJI 1.Stymulowanie wszechstronnego rozwoju ucznia we wszystkich sferach jego osobowości ( w wymiarze intelektualnym, psychicznym, zdrowotnym, estetycznym, moralnym, duchowym). CELE SZCZEGÓŁOWE: o wyposażenie uczniów w umiejętności adekwatne do wyzwań współczesnego świata poprzez aktywność intelektualną, edukację multimedialną, naukę języków obcych i postawy prospołeczne; o stworzenie uczniom warunków do kształtowania i rozwoju własnych uzdolnień i zainteresowań; o odkrywanie w uczniach indywidualnych możliwości, zdolności i rozwijanie ich w aspekcie kreatywności oraz poczucia wartości swoich działań twórczych i oddziaływań wychowawczych; o kultywowanie tradycji narodowych, europejskich, religijnych, rodzinnych. ZADANIA: stymulowanie u uczniów ciekawości poznawczej ukierunkowanej na poszukiwanie prawdy, dobra i piękna na świecie; rozwijanie umiejętności dialogu, słuchania innych i poszanowania ich poglądów; 6

zapewnienie właściwej opieki wychowawczej w zakresie harmonijnego rozwoju psychofizycznego dziecka; wyrównywanie szans edukacyjnych uczniów ze specyficznymi potrzebami w nauce; pomoc w odkrywaniu własnych możliwości, predyspozycji, talentów i stwarzanie warunków do rozwoju indywidualnych zdolności dziecka ; wyposażenie ucznia w umiejętności korzystania z różnych źródeł informacji. FORMY REALIZACJI: organizacja konkursów przedmiotowych i artystycznych; indywidualizowanie pracy z uczniem zdolnym, uwzględnienie w programach dydaktyczno-wychowawczych treści pobudzających aktywność twórczą uczniów; zindywidualizowanie pracy z uczniem o specyficznych potrzebach edukacyjnych; organizacja różnorodnych wydarzeń (spotkań, uroczystości, inscenizacji, wycieczek) wyzwalających przeżycia związane z obchodami świąt państwowych oraz ważnych dla kraju rocznic; prezentacja osiągnięć uczniów (wystawy, informacje w środkach masowego przekazu); udział w projektach umożliwiających wyrównywanie szans edukacyjnych uczniów; współpraca z rodzicami; zajęcia korekcyjno-kompensacyjne, wyrównawcze, logopedyczne, rewalidacyjne, terapeutyczne; gimnastyka korekcyjna; zajęcia rekreacyjne na basenie; zespoły i koła zainteresowań. 2. Zapewnienie dzieciom poszanowania godności osobistej, kształtowania rzetelności i odpowiedzialności za siebie i otoczenie. CELE SZCZEGÓŁOWE: o kształtowanie w sobie pozytywnej postawy w stosunku do kolegów, osób dorosłych, osób z niepełnosprawnościami i środowiska lokalnego; 7

o zrozumienie i akceptacja potrzeb, oczekiwań i odrębności drugiego człowieka. ZADANIA: rozumienie potrzeby poszanowania drugiego człowieka rozwijanie wrażliwości i właściwych postaw moralnych kształtowanie poczucia odpowiedzialności za siebie i innych FORMY REALIZACJI: organizowanie imprez dla członków rodziny mających na celu okazanie szacunku (Dzień Babci, Dzień Matki, pikniki rodzinne); angażowanie uczniów do udziału w akcjach charytatywnych; promowanie wśród uczniów postaw altruistycznych; stosowanie pracy w grupach jako metody pracy na różnego typu zajęciach; wzmacnianie pozytywnych zachowań i przestrzegania zasad (pochwały, dodatkowe punkty, wyróżnienia na forum społeczności szkolnoprzedszkolnej). 3.Zdobycie przez uczniów kompetencji i umiejętności wykorzystywania posiadanych wiadomości podczas wykonywania zadań i rozwiązywania problemów. CELE SZCZEGÓŁOWE: o kształtowanie właściwych postaw moralnych, obywatelskich, patriotycznych w oparciu o normy etyczne i przyjęty system wartości; o przygotowanie do właściwego pełnienia ról społecznych oraz ukazywanie różnych aspektów życia społecznego wraz z jego zagrożeniami; o kształtowanie odpowiednich postaw i tolerancji wobec zachowań innych ludzi; o tworzenie życzliwej, przyjaznej atmosfery w szkole i przedszkolu, wpajanie dzieciom szacunku, tolerancji, pozytywnej samooceny; o przygotowanie uczniów do życia w świecie poprzez: - integrowanie grup przedszkolnych podczas realizacji wspólnych zadań; - integrowanie zespołów klasowych poprzez samorządność; - kształtowanie umiejętności przeciwstawiania się negatywnym wpływom kolegów; 8

o kształtowanie właściwych postaw rodziców wobec dzieci; o podejmowanie działań mających na celu poprawę sytuacji materialnej uczniów z rodzin patologicznych, niewydolnych wychowawczo, zaniedbanych. ZADANIA: wyposażenie wychowanków w umiejętność rozumienia zasad współdziałania między uczniami, nauczycielami, rodzicami i społecznością lokalną; podejmowanie działań mających na celu zintegrowanie ze środowiskiem lokalnym; tworzenie sytuacji umożliwiających rozumienie pojęć: tolerancja, prawo, obowiązek, godność, duma narodowa; kształtowanie pozytywnego nastawienia wobec osób z niepełnosprawnościami; organizowanie działań umożliwiających rozpoznawanie i nazywanie uczuć, stanów psychicznych oraz radzenia sobie ze stresem; kształtowanie postaw asertywnych wobec nałogów (używki, alkohol, narkotyki, dopalacze i inne środki odurzające); wpajanie właściwych postaw i zasad wobec współczesnych zagrożeń świata (choroby, epidemie, terroryzm, zagrożenia płynące z Internetu); zapoznanie uczniów z historią regionu, najważniejszymi wydarzeniami i postaciami z dziejów Polski, Europy, świata; kształtowanie postaw patriotycznych; doskonalenie umiejętności oceny własnych zachowań, rozróżnienie dobra od zła oraz wykazania się odwagą cywilną i gotowością do ponoszenia konsekwencji popełnionych błędów. FORMY REALIZACJI: działalność Samorządu Uczniowskiego i samorządów klasowych; aktywność dzieci w społeczności przedszkolnej; zajęcia w ramach Wychowania do życia w rodzinie ; lekcje i zajęcia otwarte prowadzone przez nauczycieli i wychowawców; spotkania i zajęcia prowadzone przez specjalistów (pielęgniarka, policjant, pedagog, psycholog, terapeuta); zebrania z rodzicami; 9

organizacja pomocy koleżeńskiej; wycieczki klasowe i grupowe; udział w imprezach okolicznościowych, apelach oraz imprezach środowiskowych; udział w akcjach humanitarnych i akcjach społecznych; udział w projektach edukacyjnych; organizacja i udział w imprezach sportowych. 4.Zapewnienie uczniom możliwości zdobycia wiedzy i umiejętności niezbędnych do uzyskania świadectwa ukończenia szkoły podstawowej. CELE SZCZEGÓŁOWE: o kształtowanie umiejętności formułowania różnego typu wypowiedzi; o rozwijanie aktywności intelektualnej; o usprawnienie procesu zdobywania wiadomości przez uczniów za pomocą nowych technik, metod i form uczenia się; o kształtowanie i rozwijanie zainteresowań i uzdolnień uczniów; o podejmowanie działań reedukacyjnych mających na celu oduczania negatywnych i antyspołecznych postaw. ZADANIA: organizowanie bezpiecznego i przyjaznego środowiska szkolnego i przedszkolnego; uświadomienie uczniom praktycznego wykorzystania wiadomości na danym etapie edukacyjnym; stwarzanie możliwości prezentowania przez uczniów swojej wiedzy, zdolności, umiejętności i zainteresowań; wykorzystanie technologii informacyjnej na zajęciach w szkole i przedszkolu; kształtowanie postaw proekologicznych, prozdrowotnych i patriotycznych; realizowanie zadań z zakresu komunikacji międzyludzkiej; tworzenie sytuacji wychowawczych umożliwiających stosowanie postaw asertywnych; wdrażanie zasad kulturalnego zachowania się w różnych sytuacjach; umożliwienie uczniom nauki języków obcych; 10

stworzenie uczniom warunków do zdobycia takich kompetencji, które umożliwią jako absolwentowi osiągnięcie sukcesu w kolejnych etapach edukacyjnych. FORMY REALIZACJI: indywidualizowanie pracy dydaktycznej z uwzględnieniem możliwości uczniów; organizowanie różnego typu konkursów przedmiotowych, artystycznych i olimpiad; organizowanie zajęć pozalekcyjnych, pozaszkolnych, zespołów pomocy psychologiczno-pedagogicznej, gimnastyki korekcyjnej; prowadzenie zajęć z wykorzystaniem technik multimedialnych; udział w projektach szkolnych, przedszkolnych, międzynarodowych, społecznych, edukacyjnych; udział w akcjach charytatywnych, ekologicznych, konkursach, zawodach sportowych; pogadanki i spotkania z pielęgniarka szkolną; zajęcia na basenie; opracowanie szkolnego programu profilaktyki; spotkania z policjantem (filmy, pogadanki); udział w imprezach grupowych, klasowych, przedszkolnych, szkolnych i środowiskowych. 9. STRUKTURA ODDZIAŁYWAŃ WYCHOWAWCZYCH Dyrekcja: zapewnia prawidłowe funkcjonowanie Zespołu, odpowiedni poziom pracy wychowawczej i opiekuńczej, kształtowanie twórczej atmosfery pracy w szkole i przedszkolu; ściśle współpracuje z Radą Pedagogiczną, Samorządem Uczniowskim, Radą Rodziców; umożliwia prawidłową realizację Konwencji Praw Dziecka oraz podtrzymanie poczucia tożsamości narodowej, etnicznej i religijnej uczniów; monitoruje realizację obowiązku przedszkolnego i szkolnego; organizuje szkolenia dla nauczycieli i wychowawców, umożliwia udział w warsztatach i kursach pedagogicznych; 11

dba o zapewnienie bezpieczeństwa na terenie przedszkola i szkoły zarówno uczniom jak i pracownikom (dyżury nauczycielskie, dyżury pracowników Zespołu, monitoring wizyjny). Pedagog szkolny: udziela wszechstronnej pomocy dzieciom, które padły ofiarą przestępczości, ściśle współpracuje z policją i sądem dla nieletnich (w razie zaistniałej potrzeby); współpracuje z instytucjami w organizowaniu różnych form spędzania czasu przez dzieci, szczególnie z rodzin zaniedbanych środowiskowo; organizuje działania wychowawcze, kształtuje u uczniów i ich rodziców świadomość prawną w zakresie ponoszenia konsekwencji wynikających z naruszenia prawa; prowadzi w różnych formach szkolenia dla rodziców. Nauczyciele i wychowawcy: prezentują oferty pozytywnych form wypoczynku dostępnych w szkole i najbliższym środowisku; w sposób zdecydowany reagują na przejawy niedostosowania społecznego dzieci; współpracują z kuratorami sądowymi oraz innymi osobami czuwającymi nad programem resocjalizacji uczniów trudnych (w przypadku zgłoszenia przez kuratora takiej potrzeby); natychmiastowo reaguje na obecność w szkole osób obcych, które mogą stanowić zagrożenie dla ucznia; wspierają różnorodnymi działaniami pedagogicznymi rozwój psychofizyczny uczniów oraz ich zdolności i zainteresowania; organizują pomoc w przezwyciężaniu niepowodzeń szkolnych w oparciu o rozpoznanie potrzeb uczniów; kształcą i wychowują dzieci w duchu patriotyzmu i demokracji, atmosferze wolności sumienia i szacunku dla każdego człowieka; ponoszą odpowiedzialność za życie, zdrowie i bezpieczeństwo dzieci podczas pobytu w szkole i poza jej terenem, w czasie wycieczek, wyjść itp. 12

planują i podejmują działania integrujące zespół, angażując w życie grupy i klasy wszystkich uczniów, również tych niedostosowanych społecznie; wychowawcy prowadzą w różnych formach szkolenia dla rodziców; poszukują różnych form pomocy wychowawczej i materialnej dla uczniów; sprawują opiekę wychowawczą nad uczniami szkoły i przedszkola, tworzą warunki wspomagające ich rozwój i przygotowują do życia w rodzinie i społeczeństwie; kształtują właściwe stosunki między uczniami, opierając je na tolerancji i poszanowaniu godności innych ludzi; wdrażają uczniów do pracy w zespole, uczą demokratycznego podejmowania decyzji, spolegliwości w zachowaniu; realizują w toku pracy wychowawczej treści i cele Programu Wychowawczego Zespołu Szkolno Przedszkolnego w Kotli. Rada Rodziców: reprezentuje ogół rodziców oraz podejmuje działania wspierające proces wychowawczy Zespołu; współdecyduje o formach pomocy dzieciom oraz ich wypoczynku, współuczestniczy w opracowaniu Programu Wychowawczego Zespołu Szkolno Przedszkolnego w Kotli; pozyskuje i gromadzi środki finansowe w celu wspierania działalności Zespołu; organizuje formy aktywności rodziców na rzecz wspomagania realizacji celów i zadań Zespołu Szkolno Przedszkolnego w Kotli. Samorząd Uczniowski: dba o dobro i honor szkoły, wzbogaca jej tradycję; inicjuje działania dotyczące życia kulturalnego i intelektualnego na terenie szkoły i w środowisku lokalnym; reprezentuje opinie i postawy oraz potrzeby środowiska uczniowskiego wobec Dyrekcji i grona pedagogicznego; propaguje ideę samorządności oraz wychowania w demokracji; angażuje uczniów. do wykonywania niezbędnych prac na rzecz klasy i szkoły. 13

Rodzice: powinni zadbać o właściwą formę spędzania czasu wolnego przez uczniów, proponować im pozytywne formy wypoczynku dostępne w przedszkolu, szkole i środowisku; mają prawo do poznania zadań i zamierzeń dydaktyczno wychowawczych w danej grupie, klasie, przedszkolu i szkole; rodzice i nauczyciele są partnerami we wszystkich podejmowanych działaniach i współdziałają ze sobą w sprawach wychowania i kształcenia dzieci. Rzecznik Praw Ucznia: udziela porad i pomocy uczniom zgodnie z ustalonym trybem postępowania; informuje strony konfliktu o podjętych działaniach; zna i respektuje Statut, Kodeks Ucznia, Konwencję Praw Dziecka; informuje uczniów o przysługujących im prawach i sposobie ich dochodzenia; zdecydowanie reaguje w sytuacji naruszenia praw ucznia i rozwiązywania spraw spornych. 10. NORMY ZACHOWANIA OBOWIĄZUJĄCE CZŁONKÓW SPOŁECZNOŚCI ZESPOŁU SZKOLNO PRZEDSZKOLNEGO W KOTLI Uczniowie: 1. Przygotowują się do zajęć: - przynoszą na zajęcia książki, zeszyty, przybory; - systematycznie odrabiają zadania domowe; - nie spóźniają się na zajęcia; - w ciągu tygodnia usprawiedliwiają nieobecności. 2. Zachowują się kulturalnie i z szacunkiem: - słuchają i wykonują polecenia nauczycieli, wychowawców i innych Pracowników; - odzywają się do innych we właściwy sposób; - stosują formy grzecznościowe; - dyskutują kulturalnie, nie przerywają wypowiedzi innych osób; 14

- pomagają pokrzywdzonym, młodszym, słabszym potrzebującym; - są tolerancyjni wobec innych; - w naturalny sposób traktują czyjąś odmienność ( okulary, tusza, wzrost, niepełnosprawność, choroby); - nie krzyczą i nie używają wulgaryzmów; - szanują pożywienie, nie wyrzucają go tylko odnoszą w ustalone miejsce. 3. Nie stosują przemocy fizycznej, psychicznej i słownej: - nie biją innych i nie namawiają do bicia; - nie wyłudzają pieniędzy, nie wymuszają niczego, nie kradną; - nie wyśmiewają, nie przedrzeźniają, nie przezywają, nie obmawiają nikogo; - nie wykonują samosądów; - nie osądzają nikogo pochopnie i negatywnie, nie izolują żadnej osoby; nie potępiają nikogo, współpracują z wszystkimi; - nie wyśmiewają uczniów uczących się dobrze lub słabo; - nie popychają, nie kopią i nie szarpią innych; - kulturalnie zachowują się na terenie przedszkola, szkoły i poza nimi. 4. Swoim zachowaniem i zabawami nie stwarzają zagrożenia dla siebie i innych: - szanują swoje i cudze zdrowie (nie pala papierosów, nie piją alkoholu, nie używają narkotyków, dopalaczy itp.); - zgodnie ze Statutem nie używają telefonów komórkowych podczas zajęć i nie wykorzystują ich w celu naruszenia godności osobistej innych członków społeczności Zespołu Szkolno Przedszkolnego w Kotli; - nie kołyszą się na krzesłach; - nie biegają i nie grają w piłkę w budynku przedszkolnym i szkolnym (z wyjątkiem sali gimnastycznej); - nie siadają na stolikach i parapetach; - nie trzaskają drzwiami; - podczas przerw nie wychodzą poza wyznaczony teren; - nie przesiadują w toalecie bez potrzeby; - nie rzucają w innych różnymi przedmiotami; - nie rzucają w nikogo śniegowymi kulami, nie nacierają śniegiem. 5. Szanują sprzęt szkolny, przedszkolny, swoją i cudzą własność: 15

- szanują sprzęt szkolny, przedszkolny, wyposażenie sal; - szanują przybory i pomoce szkolne własne i kolegów; - w szatni biorą kurtki własne, inne pozostawiają na swoich miejscach; - nie przeglądają kieszeni, plecaków innych uczniów; - nie niszczą gazetek ściennych, wystaw prac plastycznych, innych dekoracji; - nie śmiecą, papiery i inne odpady wrzucają do kosza. 6. Szanują przyrodę, dbają o zieleń wokół przedszkola i szkoły oraz w miejscu zamieszkania. 7. Wymienione normy zachowania obowiązują także na wycieczkach oraz w innych miejscach publicznych. 8. O niewłaściwym zachowaniu kolegów informują dorosłych. 11. PROPOZYCJE RAMOWEJ TEMATYKI DZIAŁAŃ WYCHOWAWCZYCH 1. Organizacja zespołu klasowego/grupy przedszkolnej. 2. Dbałość o estetykę sali, klasopracowni, przedszkola i szkoły, wyposażenie sal w sprzęt odpowiedni do wieku ucznia. 3. Właściwe postrzeganie siebie przez uczniów i porozumiewanie się z rówieśnikami. 4. Troska o bezpieczeństwo i zdrowie. 5. Aktywne życie w najbliższym środowisku. 6. Rozwiązywanie problemów i trudnych sytuacji. 7. Poznawanie symboli, obrzędów, tradycji szkolnych, przedszkolnych i środowiskowych, narodowych i Unii Europejskiej. 8. Współpraca z rodzicami i placówkami wspomagającymi Zespół Szkolno Przedszkolny w Kotli. 9. Kompensowanie deficytów rozwojowych ucznia. 16

10. Edukacja kulturalna, dziedzictwo kulturowe Zespołu Szkolno Przedszkolnego w Kotli, regionu, świata. 12. PLAN DZIAŁAŃ WYCHOWAWCZYCH NA LATA 2016 2019 ZADANIA I FORMY REALIZACJI Organizacja zespołu klasowego, grupy przedszkolnej: 1. Integracja zespołu klasowego / grupy przedszkolnej. 2. Poznanie praw i obowiązków ucznia / przedszkolaka. 3. Ustalenie praw i obowiązków panujących w klasie / grupie przedszkolnej. 4. Organizacja wycieczek. 5. Organizacja uroczystości klasowych, grupowych, szkolnych, przedszkolnych. 6. Organizacja dyżurów klasowych i przedszkolnych. 7. Wybory do samorządu klasowego i szkolnego. 8. Opracowanie regulaminu / kontraktu klasowego i przedszkolnego. Troska o estetykę sali, przedszkola, klasy i szkoły: 1. Dostosowanie sprzętu do potrzeb uczniów (pomiar uczniów). 2. Wdrażanie do aktywnego uczestnictwa w życiu grupy, klasy, przedszkola, szkoły. 3. Dbałość o sprzęt szkolny i przedszkolny; utrzymanie porządku w sali, w klasie, w przedszkolu, w szkole, wokół szkoły, wokół przedszkola. 4. Przygotowanie gazetek tematycznych w salach i w klasach. Właściwe postrzeganie siebie przez uczniów i porozumiewanie się z rówieśnikami: 1. Rozwijanie umiejętności komunikowania się w grupie rówieśniczej. 2. Udział w przedstawieniach i inscenizacjach. 17

3. Kształtowanie umiejętności pracy grupowej. 4. Zwracanie uwagi na kulturę osobistą i kulturę języka oraz stosowanie zwrotów grzecznościowych. 5. Dbałość o wizerunek ucznia, przedszkolaka w przedszkolu, w szkole i podczas uroczystości. 6. Wspólne rozwiązywanie konfliktów w grupie i w klasie. 7. Spotkania, zajęcia, pogadanki z pedagogiem. 8. Kształtowanie samooceny, autoprezentacja uzdolnień, prac plastycznych i technicznych. 9. Uświadomienie wagi i znaczenia miłości, przyjaźni, szacunku, tolerancji. 10. Dostarczenie wiedzy na temat praw i obowiązków człowieka, dziecka, ucznia (spotkania z Rzecznikiem Praw Ucznia). 11. Netykieta kultura i bezpieczeństwo podczas korzystania z Internetu. Troska o bezpieczeństwo i zdrowie: 1. Zachowanie bezpieczeństwa w drodze do i ze szkoły oraz w drodze do przedszkola: - niebezpieczne miejsca i sytuacje; - bezpieczeństwo i zdrowie w przedszkolu, w szkole i poza nimi; - realizacja w przedszkolu i w klasie I programu dotyczącego bezpieczeństwa na drodze; - spotkanie z przedstawicielami Komendy Policji w Głogowie; - realizacja działań w zakresie Bezpiecznego Internetu ; - przestrzeganie zasad BHP na zajęciach i w czasie przerw, podczas wycieczek i wyjazdów; - działania w zakresie eliminowania hałasu podczas przerw i zabaw; - realizacja treści z zakresu wychowania komunikacyjnego. 18

2. Uwrażliwienie na bezpieczne formy spędzania czasu wolnego w różnych porach roku: - spotkanie z pielęgniarką, z policjantem; - filmy edukacyjne, pogadanki, dyskusje podczas zajęć. 3. Integracja z dziećmi o specjalnych potrzebach edukacyjnych: - dostosowanie treści programowych do indywidualnych potrzeb i możliwości dziecka; - współpraca z Poradnią Psychologiczno Pedagogiczną w Głogowie; - rozmowy z rodzicami. 4. Zapewnienie bezpieczeństwa na terenie przedszkola, szkoły zarówno uczniom jak i pracownikom Zespołu Szkolno Przedszkolnego w Kotli: - lekcje i zajęcia wychowawcze na temat zasad bezpieczeństwa w przedszkolu i w szkole, roli dyżuru i monitoringu; - dyżury nauczycielskie; - monitoring wizyjny. Aktywne życie w najbliższym środowisku: 1. Uświadomienie znaczenia pozytywnych więzi i relacji w rodzinie, grupie społecznej i okazywanie szacunku ludziom starszym. 2. Udzielanie pomocy potrzebującym (w tym udział w akcjach charytatywnych). 3. Organizacja imprez Dzień Babci, Dzień Dziadka, Dzień Matki itp. 4. Poznanie najbliższego środowiska i specyfiki swojego regionu poprzez wycieczki, spotkania z ciekawymi ludźmi, wyjazdy do kina i na przedstawienia teatralne. 5. Dostarczanie wiedzy na temat sposobów przeciwdziałania degradacji środowiska poprzez pogadanki, filmy edukacyjne, turnieje ekologiczne, konkursy plastyczne o tematyce przyrodniczej, udział w akcjach środowiskowych np. Sprzątanie Świata. 19

Rozwiązywanie problemów i trudnych sytuacji: 1. Kształtowanie zachowań asertywnych, uczenie zachowań obowiązujących w społeczeństwie, rozwijanie umiejętności skutecznego porozumiewania się, pracy zespołowej. 2. Kształtowanie właściwych postaw wobec współczesnych zagrożeń świata ( choroby, epidemie, zagrożenia płynące z Internetu). 3. Pogadanki i dyskusje na temat tolerancji, wartości religijnych, udział w zajęciach socjoterapeutycznych. 4. Rozwijanie nawyku samokształcenia i stałego dokształcania poprzez udział w kołach zainteresowań, kołach przedmiotowych, w przedstawieniach i inscenizacjach, w konkursach i olimpiadach. 5. Objęcie ucznia opieką psychologiczno-pedagogiczną w ramach zajęć wyrównawczych, korekcyjno kompensacyjnych z uczniami o specyficznych potrzebach edukacyjnych. Poznanie symboli, tradycji, obrzędów szkolnych i przedszkolnych, środowiskowych, narodowych i europejskich: 1. Wpajanie szacunku dla tradycji, do historii i symboli narodowych. 2. Nabywanie podstawowej wiedzy o dziedzictwie kulturowym narodu. 3. Udział w uroczystościach przedszkolnych i szkolnych związanych z obchodami świąt państwowych oraz ważnych dla kraju uroczystości. 4. Zachowanie odpowiedniej postawy wobec symboli narodowych i hymnów. 5. Nauka słów i melodii hymnu narodowego, Unii Europejskiej i szkolnego. 6. Dyskusje i pogadanki na temat praw człowieka we współczesnym świecie. Współpraca z rodzicami i placówkami wspomagającymi Zespół Szkolno Przedszkolny w Kotli: 1. Integrowanie wychowawczych działań Zespołu i rodziny. 2.Spotkania indywidualne w ramach dyżurów nauczycielskich i Dnia otwartego. 20

3. Zebrania z rodzicami. 4.Współpraca z rodzicami w organizowaniu imprez przedszkolnych i szkolnych. 5.Pedagogizacja rodziców w celu wspierania prawidłowego rozwoju intelektualnego, emocjonalnego i społecznego. 6. Organizowanie opieki i pomocy materialnej dla potrzebujących uczniów. 7. Współpraca z Poradnią Psychologiczno Pedagogiczną w Głogowie, Gminnym Ośrodkiem Pomocy Społecznej w Kotli, Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie w Głogowie, Gminną Komisją Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w Kotli. Kompensowanie deficytów rozwojowych uczniów: 1. Stwarzanie uczniom równych szans rozwoju intelektualnego i fizycznego poprzez: - udział uczniów w zajęciach gimnastyki korekcyjnej; - prowadzenie zajęć zespołów korekcyjno kompensacyjnych, terapeutycznych; - prowadzenie zajęć w ramach zespołów wyrównawczych; - prowadzenie zajęć logopedycznych; - konsultacje i porady udzielane rodzicom. Edukacja kulturalna, dziedzictwo kulturowe przedszkola, szkoły, regionu, świata: 1. Rozwijanie samorządności; wybory do Samorządu Uczniowskiego, samorządów klasowych, pełnienie funkcji dyżurnego w grupie i w klasie. 2. Wdrażanie do aktywnego uczestnictwa w życiu przedszkola i szkoły. 3. Poznawanie dziedzictwa kulturowego naszego regionu i świata. 4. Wyjazdy do teatru, spotkania autorskie, wyjście do kina, wycieczki, spotkania z ciekawymi osobami z naszego regionu. 21

13. EWALUACJA PROGRAMU Program wychowawczy poddawany jest ustawicznej ewaluacji i weryfikowany według potrzeb ma charakter otwarty. Ewaluacja programu dokonywana jest raz w roku (na zakończenie roku szkolnego). FORMY EWALUACJI: ankiety dla uczniów; ankiety dla nauczycieli/wychowawców; ankiety dla rodziców; wywiad (Dyrektor Zespołu, przedszkolaki); analiza dokumentów. Program Wychowawczy Zespołu Szkolno Przedszkolnego w Kotli opracował zespół w składzie: Elżbieta Baczyńska Henryka Bylebył Jolanta Spychała Jolanta Szatkowska Dorota Wojno-Fidzińska 22