TEMATYKA WYKŁADÓW Z PRZEDMIOTU WYCHOWANIE FIZYCZNE SPECJALNE (I rok II stopnia, sem. I, studia dzienne 2015/2016) (10 godzin) 1. WYCHOWANIE FIZYCZNE SPECJALNE JAKO PRZEDMIOT KSZTAŁECENIA PRZYSZŁYCH NAUCZYCIELI 1. Zakres programowy przedmiotu, obszar zastosowania wychowania fizycznego specjalnego 2. Podstawowe pojęcia (niepełnosprawność, rehabilitacja, norma, integracja, rewalidacja, adaptowana aktywność fizyczna, niedostosowanie społeczne) 3. Klasyfikacje tradycyjne i współczesne osób z niepełnosprawnością 4. Swoistość kierunków, cech i zasad wychowania fizycznego specjalnego 5. Model indywidualizacji celów wf specjalnego 6.Adaptacja celów szkolnej kultury fizycznej dla potrzeb dziecka specjalnej troski Literatura: 2, 3, 5, 13, 16, 18, 23, 26 2. WYCHOWANIE FIZYCZNE DZIECI Z NIEPEŁNOSPRAWNOŚCIĄ INTELEKTUALNĄ 1. Pojęcia: niepełnosprawność intelektualna, ociężałość umysłowa, opóźnienie umysłowe 2. Symptomy niepełnosprawności intelektualnej 3. Charakterystyka rozwoju poznawczego, emocjonalnego, społecznego i fizycznego niepełnosprawnych intelektualnie. Literatura : 8, 2, 3, 5, 13, 16, 18, 22, 23, 26 3.WYCHOWANIE FIZYCZNE DZIECI Z NIEPEŁNOSPRAWNOŚCIĄ NARZĄDU WZROKU 1.Terminologia dotycząca upośledzeń narządu wzroku - niewidomy, ociemniały, niedowidzący 2. Podstawowe schorzenia narządu wzroku (jaskra, zaćma, zez, wady refrakcji ) i związane z nimi przeciwwskazania do wykonywania ćwiczeń fizycznych. 3. Mechanizmy kompensacyjne zmysłu wzroku. 4. Rozwój psychofizyczny dzieci z niepełnosprawnością wzroku Literatura : 9, 17, 2, 3, 5, 13, 16, 18, 23, 26 4. ZAGADNIENIA WSPÓŁZAWODNICTWA SPORTOWEGO NIEPEŁNOSPRAWNYCH 1.Miejsce Ruchu Olimpiad Specjalnych w strukturze organizacji sportu osób niepełnosprawnych. Cel,misja i zasady uczestnictwa w SO (Special Olympics). Specyfika zawodów sportowych przeznaczonych dla osób z niepełnosprawnością intelektualną w ramach SO. 2.Programy upowszechniania Olimpiad Specjalnych (Program Treningu Aktywności Motorycznej MATP, Sporty Zunifikowane, Inicjatywy Zdrowi Sportowcy, Program Edukacyjny Dołącz do nas, Program Sportowców Liderów) 3. Sport Paraolimpijski. Literatura: 19, 11, 13, 12, 10
5. ZAJĘCIA RUCHOWE DLA DZIECI Z RÓZNYMI RODZAJAMI ZABURZEŃ ZACHOWANIA, OSOBOWOŚCI I EMOCJI 1 Zespół nadpobudliwości psychoruchowej z zaburzeniami koncentracji uwagi (ADHD) 2. Spektrum zachowań autystycznych 3. Zaburzenia emocjonalne 4. Zaburzeniami zdrowia psychicznego (depresja, schizofrenia, fobie) Literatura : 13, 16, 23, 24, 25, 26, 2 TREŚCI ĆWICZEŃ Z PRZEDMIOTU WYCHOWANIE FIZYCZNE SPECJALNE (I rok II stopień, sem. I, studia dzienne 2015/2016) (20 godzin) Ćwiczenie 1 (teoretyczno PRAKTYCZNE ) studenci przed zajęciami zmieniają strój na sportowy I. Omówienie treści programowych ćwiczeń oraz zasad ich zaliczenia II. Specyficzne metody pracy stosowane z niepełnosprawnymi na przykładzie metody Weroniki Sherborne 1. Geneza metody 2. Cele i zadania 3. Organizacja i rodzaje ćwiczeń III. Prowadzący prezentuje przykładowe zajęcia integracyjne metodą Sherborne Literatura : 1, 4, 8 Ćwiczenie 2 (teoretyczno - praktyczne) - studenci przed zajęciami zmieniają strój na sportowy z niepełnosprawnością intelektualną 1. Specyfika lekcji wf z niepełnosprawnymi intelektualnie, zasady bezpieczeństwa i niepełnosprawnych intelektualnie. Literatura: 3, 6, 8, 13, 21, 22, 23, 26 Ćwiczenie 3. (teoretyczno - praktyczne) z niepełnosprawnością zmysłu wzroku 1. Kształtowanie wyobrażeń ruchowych i przestrzennych; 2.Specyfika zajęć ruchowych (przekaz informacji, nauczanie nowych czynności, bezpieczeństwo) 3. Rola KF w pracy z dzieci z niepełnosprawnością wzroku i z uszkodzonym zmysłem wzroku. Literatura : 3, 6, 9, 13, 17, 21, 23, 26
Ćwiczenie 4 (praktyczne) Studenci przygotowują i prowadzą zajęcia ruchowe dla grupy dzieci niepełnosprawnych intelektualnie, które przyjeżdżają na naszą uczelnię. Ćwiczenie 5 (praktyczne) Sport osób niepełnosprawnych w praktyce Prowadzący prezentuje przykładowe zajęcia ruchowe związane ze sportem niepełnosprawnych. Literatura: 19, 11,13, 12, 10 Ćwiczenie 6 (teoretyczno - praktyczne) - studenci przed zajęciami zmieniają strój na sportowy z niepełnosprawnością zmysłu słuchu 1. Terminologia dotycząca upośledzeń narządu słuchu głuchy, ogłuchły, niedosłyszący 2. Klasyfikacje niepełnosprawności słuchowej 3. Mechanizmy kompensacyjne zmysłu słuchu 4. Rozwój somatyczny i motoryczny dzieci z niepełnosprawnością słuchu 5. Komunikowanie się nauczyciela z dzieckiem niedosłyszącym na lekcji wf. 6. Kształtowanie mowy na zajęciach ruchowych z dziećmi niedosłyszącymi 7. Specyfika zajęć ruchowych (przekaz informacji, nauczanie nowych czynności, bezpieczeństwo, przeciwwskazania) i z uszkodzonym zmysłem słuchu. Literatura : 2, 3, 5, 6, 7, 13, 14, 15, 16, 18, 23, 26 Ćwiczenie 7-10 Studenci przygotowują i prezentują zajęcia ruchowe dla wybranej grupy integracyjnej zgodnie z określonym przez prowadzącego tematem.
1. Obecność na wszystkich ćwiczeniach Zasady zaliczenia ćwiczeń z przedmiotu wychowanie fizyczne specjalne Zgodnie z regulaminem studiów obecność na ćwiczeniach jest obowiązkowa. Nieobecność na zajęciach jest równoznaczna z otrzymaniem oceny niedostatecznej z danego ćwiczenia i koniecznością zaliczenia jej na warunkach określonych przez prowadzącego [w czasie dwóch tygodni od nieobecności]. 2. Aktywny udział w zajęciach (przygotowanie formalne i merytoryczne) (oceniany dodatkowymi plusami lub oceną) 3. Opracowanie konspektu zajęć terapeutycznych z wychowania fizycznego dla wybranej grupy integracyjnej (ocena ZAL lub NZAL) 4. Wykazanie się umiejętnościami metodyczno organizacyjnymi w trakcie prowadzenia zajęć praktycznych (ocena na stopień) 5. Pozytywne zaliczenie sprawdzianów pisemnych (w semestrze odbędą się cztery sprawdziany) Będą one oceniane w skali punktowej maksymalnie na 4 pkt, czyli łącznie 16 pkt., ostatecznie na koniec semestru przeliczanej na ocenę według następującego klucza: 8 9 pkt. dostateczny 10-11 pkt. Dostateczny plus 12-13 pkt. Dobry 14 pkt. Dobry plus 15-16 pkt. Bardzo dobry 6. Jedynie w przypadku otrzymania ocen niedostatecznych z różnych kategorii składających się na zaliczenie końcowe (konspekt, działania praktyczne, teoria) istnieje obowiązek i konieczność poprawy jej u prowadzącego w godzinach konsultacji. Inne oceny nie podlegają poprawie. 7. Przedmiot kończy się egzaminem, który obejmuje cały materiał przedmiotu, zarówno z wykładów jak i ćwiczeń. Student, który będzie obecny na wykładach oraz otrzyma ocenę bardzo dobrą z ćwiczeń jest zwolniony z egzaminu. 8. W razie konieczności prowadzący zajęcia może ustalić ze studentami szczegółowe zasady zaliczeń obowiązujące na ćwiczeniach i wykładach
Literatura przedmiotu : 1. Bogdanowicz M., Kisiel B., Przasnyska M. (1994) Metoda Weroniki Sherborne w terapii i wspomaganiu rozwoju dziecka. WSiP Warszawa. 2. Dykcik W. (2005) (red.) Pedagogika Specjalna. Wydawnictwo naukowe WAM w Poznaniu. 3. Marchewka A. (1999) Wychowanie fizyczne specjalne. Skrypt AWF w Krakowie 4. Sherborne V. (2012) Ruch rozwijający dla dzieci. PWN, Warszawa 5. Sękowska Z. (1998) Wprowadzenie do pedagogiki specjalnej, Wydawnictwo WSPS Warszawa 6. Gawlik K., Walaszczyk A. (2002) Gry i zabawy ruchowe w szkołach specjalnych. AWF Katowice 7. Zwierzchowska A., Gawlik K. (2005) Wychowanie fizyczne dzieci i młodzieży niesłyszącej i słabo słyszącej. Skrypt AWF Katowice. 8. Gawlik K., Zwierzchowska A. (2004) Wychowanie fizyczne dzieci i młodzieży z niepełnosprawnością intelektualną. Skrypt AWF Katowice. 9. Gawlik K., Zwierzchowska A.(2004) Wychowanie fizyczne niewidomych i słabo widzących. AWF Katowice. 10. Witkowski D., Nowicki Paweł (1998) Piłka nożna dla osób niewidomych i niedowidzących-nowa forma rehabilitacji. Postępy Rehabilitacji z.4,s.145-151. 11. Olimpiady Specjalne Polska: http://www.olimpiadyspecjalne.pl 12. Sobiecka J.(2000) Rola sportu w procesie kompleksowej rehabilitacji polskich uczestników Igrzysk Paraolimpijskich. Studia i Monografie Nr 9 AWF, Kraków. 13. Kowalik S. (2009) Kultura fizyczna osób z niepełnosprawnością: dostosowana aktywność ruchowa. Gdańsk: GWP. 14. Zwierzchowska A. (2009) Głuchota a uwarunkowania rozwoju morfofunkcjonalnego i motorycznego dzieci i młodzieży. AWF w Katowicach. 15. Wieczorek M. (2012) Stan rozwoju somatycznego i motorycznego dziewcząt i chłopców niesłyszących w wieku 7 19 lat na tle stanu rozwoju ich słyszących rówieśników (wyniki ogólnopolskich badań przekrojowych). Studia i Monografie AWF we Wrocławiu, 106. 16. Oszwa U. (2007) Dziecko z zaburzeniami rozwoju i zachowania w klasie szkolnej. Vademecum nauczycieli i rodziców. Oficyna Wydawnicza Impuls, Kraków 17. Gawlik K. (2008) Wpływ dysfunkcji narządu wzroku na wybrane aspekty rozwoju somatycznego i motorycznego dzieci i młodzieży. AWF Katowice. 18. Zawiślak A. (2010) Wybrane zagadnienia z pedagogiki specjalnej. Oficyna Wydawnicza Impuls, Kraków 19. Kosmol A. (red.) (2008) Teoria i praktyka sportu niepełnosprawnych. AWF Warszawa. 20. Sabik M., Szczypczyki A. (2012) Zabawy dla dzieci z autyzmem. Wydawnictwo Harmonia. 21. Karaskova V. (2010) Zabawy ruchowe dla dzieci zdrowych i niepełnosprawnych. GWP. 22. Wiśniewska M. (2008) Wspomaganie rozwoju dziecka z niepełnosprawnością intelektualną. Wyd. Impuls. 23. Thomson J. (2013) Specjalne potrzeby edukacyjne. Wskazówki dla nauczycieli. PWN 24. Tomaszek B. (2005) Jak pracować z dzieckiem nadpobudliwym w szkole i w domu? Scenariusze zajęć z dziećmi z ADHD. Wydawnictwo Rubikon, Kraków. 25. Kutcher M.L. i wsp. (2007) Dzieci z zaburzeniami łączonymi (ADHD, trudności w nauce, zespół Aspegera, zespół Touretta, depresja dwubiegunowa i inna zaburzenia. Liber 26. Tomkiewicz-Będkowska A., Krztoń A. (2011) ABC pedagoga specjalnego. Impuls, Kraków.