SZKOLNY PROGRAM WYCHOWAWCZY ZESPOŁU SZKÓŁ im. JÓZEFA WARSZEWICZA w PRÓSZKOWIE Prószków, wrzesień 2016 r.
WSTĘP Szkoła w swoich działaniach dydaktycznych, wychowawczych, opiekuńczych kieruje się wyznawanymi wartościami oraz poszanowaniem praw i godności człowieka. Szkoła wspiera rodziców w kształtowaniu postaw moralnych i obywatelskich uczniów uznając, że pierwotne i największe prawa wychowawcze w stosunku do swoich dzieci posiadają rodzice. Szkoła realizuje cele i zadania wynikające z Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej, Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka, Konwencji Praw Dziecka, Ustawy o systemie oświaty, Ustawy Karta Nauczyciela, Statutu Szkoły, Koncepcji Pracy i Rozwoju Szkoły. W programie uwzględniono potrzeby uczniów i oczekiwania rodziców oraz aktualne kierunki polityki oświatowej i wnioski Rady Pedagogicznej wynikające z zewnętrznego i wewnętrznego mierzenia jakości pracy szkoły. Wizja i misja szkoły Wychowujemy uczniów w duchu uniwersalnych wartości moralnych, tolerancji, wartości humanistycznych, patriotyzmu, solidarności, demokracji, wolności i sprawiedliwości społecznej. Kultywujemy tradycje oraz ceremoniał szkolny, a wszystkie działania pedagogiczne i opiekuńczo wychowawcze orientujemy na dobro uczniów a także na ich dalszy los. Kierując się dobrem uczniów tworzymy warunki ich intelektualnego, fizycznego, emocjonalnego i społecznego rozwoju. Przygotowujemy młodzież do świadomego, odpowiedzialnego, racjonalnego funkcjonowania w świecie ludzi dorosłych oraz do wypełniania obowiązków rodzinnych i obywatelskich. Główną wartością jest osoba ucznia i jego wszechstronny rozwój. Dążymy do tego, aby absolwent naszej szkoły: w zakresie wiedzy: swobodnie korzystał z różnych źródeł wiedzy, był przygotowany do ambitnego podejmowania dalszego kształcenia zgodnego z zainteresowaniami, zdolnościami i planami życiowymi oraz do ciągłego samokształcenia, umiał radzić sobie z sytuacjami problemowymi poszukując różnych dróg ich rozwiązania i oceniając efektywność wybranych metod; w zakresie komunikacji: komunikował się w języku ojczystym i wybranym języku obcym, posługiwał się swobodnie technologiami informacyjnymi, w zakresie funkcjonowania w grupie: łatwo nawiązywał kontakty, był taktowny i życzliwy słowny i punktualny, potrafił zaprezentować swoje poglądy i słuchać zdania innych, radził sobie w sytuacjach konfliktowych zarówno jako strona, jak też jako mediator, akceptował różnice między ludźmi, był tolerancyjny wobec odmienności kulturowych, był chętny do niesienia pomocy, współpracował w sposób otwarty i twórczy; w zakresie realizacji życiowej: miał określone zainteresowania, poszukiwał nowych obszarów dla swojej aktywności, odpowiadał na wyzwania, stawiał sobie coraz to nowe cele i je realizował, był odważny, samodzielny, ambitny i kreatywny, posiadał użyteczne w życiu umiejętności psychologiczne i społeczne; w zakresie życia społecznego: był kulturalny i odpowiedzialny, zdawał sobie sprawę z możliwych następstw swoich działań, potrafił podejmować decyzje korzystne dla siebie i nie krzywdzące innych, potrafił przyznać się do błędu i wykorzystać pozytywnie swe 2
doświadczenia, utożsamiał się ze społecznością, w której żyje, szanował polskie dziedzictwo kulturowe, i był otwarty na wartości innych kultur, aktywnie korzystał z dóbr kultury. Główne cele w zakresie pracy wychowawczej. Karta Nauczyciela w artykule 6 określa powinności edukacyjne nauczycieli: Nauczyciel obowiązany jest rzetelnie realizować podstawowe funkcje szkoły: dydaktyczną, wychowawczą i opiekuńczą; dążyć do pełni rozwoju osobowości ucznia i własnej. Nauczyciel obowiązany jest kształcić i wychowywać młodzież w umiłowaniu Ojczyzny, w poszanowaniu Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej; w duchu humanizmu, tolerancji, wolności sumienia, sprawiedliwości społecznej i szacunku do pracy; dbać o kształtowanie u uczniów postaw moralnych i obywatelskich zgodnie z ideą demokracji, pokoju i przyjaźni miedzy ludźmi różnych narodów, ras i światopoglądów. Działania wychowawcze szkoły zmierzają przede wszystkim do wspomagania i intensyfikowania rozwoju ucznia. Szkoła wspiera rodziców w kształtowaniu następujących cech, które są ważne dla każdego człowieka bez względu na wyznawany przez niego światopogląd. Prawość Dążymy, aby uczeń Zespołu Szkół w Prószkowie był człowiekiem prawym, zdolnym do rozróżniania zachowań dobrych i złych, szanującym obowiązujące normy. Odpowiedzialność Celem pracy wychowawczej jest, aby uczeń potrafił przewidywać skutki własnych działań, rozumiał, iż każde działanie pociąga za sobą konsekwencje. Dbał o przestrzeganie zasad bezpieczeństwa. Otwartość Pracujemy, aby uczeń umiał swobodnie współpracować z innymi, umiał prezentować własne zdanie i słuchać innych. Kształtujemy umiejętności komunikacyjne rozwijające przyjazne kontakty z rówieśnikami, umiejętności współpracy oraz zdolność autoprezentacji, poczucie wartości i pewności siebie. Kreatywność Dążymy, aby uczeń był twórczy i aktywny, uczył się korzystania z dostępnych źródeł wiedzy i poszerzał tę wiedzę permanentnie. OGÓLNE CELE WYCHOWAWCZE: 1. Wychowanie w poczuciu godności, poszanowaniu praw człowieka i tolerancji wobec innych. 2. Wychowanie w poczuciu tradycji narodowych i przynależności do grupy narodowej, kształtowanie patriotyzmu/ wychowanie obywatelskie/. 3. Wychowanie proekologiczne 4. Wychowanie estetyczne. 5. Kształtowanie osobowości przez sport i różne formy sportowej rywalizacji. 6. Ograniczenie zachowań ryzykownych młodzieży. Przeciwdziałanie paleniu papierosów, narkomanii, alkoholizmowi i innym uzależnieniom. 3
7. Przeciwdziałanie agresji i cyberprzemocy. 8. Ochrona przed negatywnym wpływem mediów. 9. Rozbudzanie ciekawości poznawczej uczniów. 10. Kształtowanie motywacji do nauki, samokształcenia i rozwoju osobistego. 11. Przygotowanie uczniów do trafnego wyboru zawodu i drogi dalszego kształcenia. 12. Przygotowanie do wypełniania obowiązków rodzinnych i obywatelskich w oparciu o zasady solidarności, demokracji, tolerancji, sprawiedliwości i wolności. Rada Pedagogiczna postanowiła przyjąć jako główne cele wychowawcze następujące priorytety: 1. Kształtowanie właściwej postawy uczniów wobec obowiązków szkolnych. Motywowanie do nauki, kształcenia i samorozwoju oraz rozwijania i wykorzystywania potencjału intelektualnego ucznia. 2. Kształcenie właściwych wzorców kulturalnego zachowania, respektowania norm społecznych. Przeciwdziałanie przemocy i agresji, eliminacja zachowań ryzykownych młodzieży. 3. Relacje nauczyciel-uczeń powinny być oparte na mądrym, twórczym partnerstwie, ponieważ we wzajemnych kontaktach kształtują się i uczą obie strony. Partnerstwo to powinno wyrastać z wzajemnego szacunku i sprzyjać współpracy prowadzącej do wewnętrznego rozwoju obu stron. Priorytety wychowawcze w gimnazjum: 1. Integracja i adaptacja. 2. Rozwój talentów i zdolności, rozbudzanie aspiracji. 3. Wypełnianie obowiązków szkolnych. Priorytety wychowawcze w liceum: 1. Wykorzystywanie potencjału intelektualnego w procesie edukacji w szkole, rozwój osobisty i społeczny uczniów. 2. Szerokie horyzonty i wysokie kompetencje absolwentów. Obszary i treści programowe proponowane do realizacji w pracy szkoły i internatu. Obszar RODZINA SZKOŁA Proponowane treści i zagadnienia do realizacji Moja rodzina. Moje obowiązki w rodzinie. Tradycje i wartości w rodzinie. Stosunki interpersonalne w rodzinie. Budowanie więzi. Tradycyjny i współczesny model rodziny, problem eurosieroctwa. Metody rozwiązywania konfliktów w rodzinie. Przemoc fizyczna i psychiczna. Niebieska karta. Instytucje wspierające dzieci i rodzinę. Moja rodzina w przyszłości. Samopoznanie i poznanie wzajemne. Adapatcja i integracja. Nawiązywanie relacji rówieśniczych. Poczucie własnej wartości. Umiejętności komunikowania się. 4
REGION OJCZYZNA JA I ŚWIAT WSPÓŁCZESNY Agresja rówieśnicza, przyczyny i skutki. Konflikty w grupie i sposoby ich rozwiązywania. Konstruktywne porozumiewanie się. Profilaktyka uzależnień. Zachowania ryzykowne młodzieży. Podejmowanie decyzji i odpowiedzialność. Organizacja czasu wolnego. Realizacja obowiązków szkolnych. Poznanie technik uczenia się. Samokształcenie. Wykorzystanie oferty edukacyjnej. Wykorzystywanie technologii informacyjnych. Bezpieczeństwo w sieci. Preorientacja zawodowa. Sukces i kariera. Tradycje szkolne. Najpiękniejsze miejsca Opolszczyzny. Kultura Śląska Opolskiego. Poznawanie regionalnych tradycji, obyczajów i zwyczajów. Sport w regionie. Perspektywy rozwoju społecznego i gospodarczego regionu. Kształtowanie tożsamości narodowej i szacunku dla tradycji narodowych. Kształtowanie szacunku do polskiego dziedzictwa historycznego i kulturowego. Obchody świąt i rocznic narodowych. Patriotyzm. Wybitni Polacy. Pozycja Polski w Europie i w świecie. Wartości moralne. Kultura osobista. Umiejętności psychologiczne i umiejętności komunikowania się. Asertywność. Samoocena. Potrzeby człowieka. Kształtowanie osobowości i charakteru. Rozwój i dojrzewanie. Samopoznanie. Mój system wartości. Umiejętność radzenia sobie z problemami. Stres depresja. Choroby cywilizacyjne. Zdrowy styl życia: odżywianie, ruch. Tolerancja a stereotypy. Praca na rzecz innych. Wolontariat. Prawa człowieka i ich przestrzeganie. Najważniejsze wydarzenia we współczesnym świecie. Zagrożenia we współczesnym świecie. Przestrzegania zasad ładu i porządku w miejscach publicznych. Ochrona środowiska, segregacja odpadów. Agresja, przemoc i terroryzm. Kultura masowa, zagrożenia z masmediów. Realizacja programu Na każdym etapie rozwoju uczniowie będą omawiać w sposób dostosowany do swojego wieku pięć obszarów wychowawczych: rodzina, szkoła, region, ojczyzna-ja i współczesny świat. 5
W zależności od etapu edukacyjnego wymienione obszary będą mocniej lub słabiej akcentowane w planach wychowawczych klas i grup internatowych z uwzględnieniem wskazanych wyżej priorytetów wychowawczych. W realizację programu włączają się wszyscy nauczyciele i pracownicy szkoły oraz rodzice. Przedstawione hasła programowe będą realizowane w każdej klasie i będą wkomponowane w tematykę zajęć lub będą tworzyć odrębne jednostki metodyczne. Tworzone przez wychowawców plany pracy wychowawczej powinny wynikać z niniejszego programu oraz zawierać zadania określone w Szkolnym Programie Profilaktyki. Zasady tworzenia klasowych planów pracy wychowawczej i planów pracy gryp wychowawczych w internacie. Przy tworzeniu rocznych planów pracy wychowawczej wychowawca klasy i wychowawca internatu powinien: 1. Wybrać zagadnienia z poszczególnych obszarów programu wychowawczego. 2. Wybrać zadania wskazane w Szkolnym Programie Profilaktycznym. 3. Przeanalizować potrzeby uczniów. 4. Uwzględnić wnioski z monitorowania. Nauczyciele i wychowawcy realizując cele określone w Szkolnym Programie Wychowawczym precyzują w rocznych planach pracy zadania wychowawcze, rodzaj i formę ich realizacji. Obowiązki wychowawcy: Każdy wychowawca opracowuje program pracy wychowawczej oraz tematykę godzin do dyspozycji wychowawcy, plan wycieczek i dodatkowych zajęć realizowanych z uczniami. Dwa razy w roku wychowawca sporządza sprawozdanie z pracy wychowawczo-opiekuńczej i przedstawia je radzie pedagogicznej. Zadaniem wychowawcy szkolnego i wychowawcy w internacie jest sprawowanie opieki wychowawczej nad uczniami, a w szczególności: 1. tworzenie bezpiecznych warunków wspomagających rozwój ucznia, proces jego uczenia się oraz przygotowane do życia w rodzinie i społeczeństwie, 2. inspirowanie i wspomaganie działań zespołowych uczniów i wychowanków, integrację zespołu klasowego, podejmowanie działań umożliwiających rozwój ich umiejętności społecznych oraz niwelowanie napięć i rozwiązywanie konfliktów w zespole. Wychowawcy w celu realizacji wymienionych zadań: 1. otaczają indywidualną opieką uczniów i wychowanków, 2. planują wspólnie z uczniami i ich rodzicami: a/ różne formy życia zespołowego rozwijające uczniów i integrujące zespół uczniowski, b/ ustalają treści i formy zajęć tematycznych, realizowanych w czasie godzin do dyspozycji wychowawcy, 3. współdziałają z nauczycielami uczącymi w klasie powierzonej jego opiece, wychowawcami internatu, pedagogiem i trenerami uzgadniając z nimi działania wychowawcze wobec ogółu uczniów i wobec uczniów o specjalnych potrzebach edukacyjnych, 4. utrzymują kontakt z rodzicami uczniów i wychowanków w celu: a/ poznania i ustalenia potrzeb opiekuńczo-wychowawczych ich dzieci, b/ współpracy z rodzicami w podejmowaniu wspólnych działań wychowawczych, udzielania im wsparcia i pomocy, c/ włączania ich w sprawy życia klasy, szkoły i internatu, 6
d/ zapoznania ich z kryteriami oceniania i zachowania oraz ze Statutem Szkoły i Regulaminem Internatu. 5. współpracują z innymi specjalistami świadczącymi kwalifikowaną pomoc uczniom i rodzinie, 6. reagują na bieżąco na problemy i sytuacje wychowawcze modyfikując zaplanowane działania. Spełnienie zadań wychowawcy w zakresie utrzymywania kontaktu z rodzicami realizowane jest w formie spotkań i konsultacji indywidualnych oraz podczas wywiadówek szkolnych. Wychowawcy wspólnie z rodzicami ustalają tryb konsultacji i sposób informowania ich o zachowaniu ucznia i jego postępach w nauce. Zadania pedagoga szkolnego. Pomoc pedagogiczna polega w szczególności na: diagnozowaniu środowiska uczniów, rozpoznawaniu potencjalnych możliwości oraz indywidualnych potrzeb uczniów i umożliwienie ich zaspakajania, rozpoznawaniu przyczyn trudności w nauce i niepowodzeń szkolnych, wspieraniu uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi (zdolnych i z trudnościami w nauce), organizowaniu różnych form pomocy psychologiczno-pedagogicznej, podejmowaniu działań profilaktyczno-wychowawczych wynikających z programu wychowawczego i profilaktycznego szkoły i wspieraniu nauczycieli w tym zakresie, wspieraniu nauczycieli i rodziców w działaniach wyrównujących szanse edukacyjne uczniów, wspieraniu nauczycieli i rodziców w rozwiązywaniu problemów wychowawczych, umożliwianiu rozwijania umiejętności wychowawczych rodziców i nauczycieli, podejmowaniu działań mediacyjnych i interwencyjnych w sytuacjach kryzysowych, koordynacji i prowadzeniu działań profilaktycznych, zwracaniu uwagi na przestrzeganie przez szkołę postanowień Konwencji Praw Dziecka, współdziałaniu z Poradniami Pedagogiczno-Psychologicznymi i innymi organizacjami i instytucjami wspomagającymi rozwiązywanie problemów wychowawczych i rodzinę. Postanowienia końcowe. 1. Zakłada się ewaluację programu zgodnie z pojawiającymi się potrzebami i w wyznaczonych obszarach. W procesie ewaluacji uwzględniane będą opinie rodziców, nauczycieli, uczniów oraz wnioski z wewnętrznego mierzenia pracy szkoły. 2. Rada Pedagogiczna uchwałą z dnia 14 września 2016 r. przyjęła Program Wychowawczy Szkoły do realizacji, po pozytywnym zaopiniowaniu jego treści przez Radę Rodziców i Samorząd Uczniowski. 7