PROGRAM WYCHOWAWCZY CENTRUM KSZTAŁCENIA ZAWODOWEGO I USTAWICZNEGO 1
SPIS TREŚCI WPROWADZENIE WIZJA, MISJA SZKOŁY ORAZ CELE PRACY WYCHOWAWCZEJ SFERY DZIAŁANIA : Ø I ROZWÓJ FIZYCZNY I INTELEKTUALNY UCZNIA Ø II OSOBOWOŚĆ NAUCZYCIELA - WYCHOWAWCY Ø III RELACJE NAUCZYCIEL - UCZEŃ Ø IV RELACJE NAUCZYCIEL RODZIC, ŚRODOWISKO Ø V DZIAŁANIA PROFILAKTYCZNE Ø VI MODEL ABSOLWENTA Ø VII EWALUACJA 2
WPROWADZENIE Naczelnym celem wychowania jest wspomaganie ucznia w rozwoju ukierunkowanym na osiągnięcie pełni dojrzałości w czterech obszarach: fizycznym, psychicznym, społecznym i duchowym. Odpowiedzialność za realizację tego celu w dużej mierze spoczywa na szkole jako środowisku wychowawczym. Jednak jej działalność w tej dziedzinie nie może pozostawać w izolacji, bowiem przygotowanie młodego człowieka do życia we współczesnym świecie wymaga pełnej współpracy z rodzicami i środowiskiem. Tylko świadoma i planowa praca może zakończyć się sukcesem. Zatem Program Wychowawczy Szkoły staje się niezbędnym dokumentem, gdyż określa cele szczegółowe, zadania oraz sposoby postępowania. MISJA SZKOŁY: Wychowanie człowieka mądrego, świadomego podejmowanych decyzji i dokonywanych wyborów, gotowego do autokreacji na drodze do osiągnięcia sukcesu życiowego. 3
MISJA SZKOŁY ORAZ CELE PRACY WYCHOWAWCZEJ PODSTAWY PRAWNE PROGRAMU WYCHOWAWCZEGO: Podstawy prawne programu wychowania w szkole dostarcza przede wszystkim Konstytucja RP. Artykuł 48 ust.1. określa prawo rodziców do wychowania, a jednocześnie uwzględnia funkcję szkoły w wychowaniu jako wspomagającą i uzupełniającą: Rodzice mają prawo do wychowania dzieci zgodnie z własnymi przekonaniami. Wychowanie to powinno uwzględnić stopień dojrzałości dziecka, a także wolność sumienia i wyznania oraz jego przekonania." Uzupełnieniem powyższego jest artykuł 54 ust. 3: "Rodzice mają prawo do zapewnienia dzieciom wychowania i nauczania moralnego i religijnego zgodnie ze swoimi przekonaniami, przepis art. 48 ust. 1 stosuje się odpowiednio". roku życia. Artykuł 70, ust. 1 Konstytucja RP określa przedłużenie obowiązku szkolnego do 18 "Każdy ma prawo do nauki. Nauka do 18 roku życia jest obowiązkowa. Sposób wykonania obowiązku szkolnego określa ustawa". Doniosłe znaczenie dla spraw wychowania szkolnego ma Preambuła Ustaw systemie oświaty z dnia 07.09.1991 z późniejszymi zmianami. Przedstawia ona cele ogólnej edukacji i formułuje je w kategoriach wychowawczych, równocześnie określa podstawy i ramy wychowania szkolnego. "Oświata w Rzeczypospolitej Polskiej stanowi wspólne dobro całego społeczeństwa; kieruje się zasadami zawartymi w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, a także wskazaniami zawartymi w Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka, Międzynarodowym Pakcie Praw Obywatelskich i Politycznych oraz Konwencji o Prawach Dziecka. Nauczanie i wychowanie - respektując chrześcijański system wartości - za podstawę przyjmuje się uniwersalne zasady etyki. Kształcenie i wychowanie - służy rozwijaniu u młodzieży poczucia odpowiedzialności, miłości ojczyzny oraz poszanowania dla polskiego dziedzictwa kulturowego, przy jednoczesnym otwarciu się na wartości kultur Europy i Świata. Szkoła winna zapewnić każdemu uczniowi warunki niezbędne do rozwoju, przygotować go do o 4
wypełniania obowiązków rodzinnych i obywatelskich w oparciu o zasady solidarności, demokracji, tolerancji, sprawiedliwości i wolności". Ustępy 1, 2 i 3 art. 1 Ustawy wymieniają wprost niektóre zadania wychowawcze. System oświaty zapewnia w szczególności : 1. realizację prawa każdego obywatela Rzeczypospolitej Polskiej do kształcenia się oraz prawa dzieci i młodzieży do wychowania i opieki, odpowiednich do wieku i osiągniętego rozwoju, 2. wspomaganie przez szkołę wychowawczej roli rodziny, 3. dostosowanie treści, metod i organizacji nauczania do możliwości psychofizycznych i specjalnych form pracy dydaktycznej. Art. 3 ust. 13 podaje definicje Podstawy Programowej. Wprowadzenie wychowania, (umiejętności oraz zadania wychowawcze), do tego dokumentu jest logiczną konsekwencją licznych postanowień Ustawy o systemie oświaty. Projekt jej nowelizacji zawiera zapis, zgodnie z którym przez Podstawę Programową należy zrozumieć : "obowiązkowe, na danym etapie kształcenia, zestawy treści nauczania, umiejętności oraz zadania wychowawcze, które są uwzględnione odpowiednio w programach wychowania przedszkolnego i w programach nauczania oraz umożliwiają ustalenie kryteriów ocen szkolnych i wymagań egzaminacyjnych." Dla spraw wychowania istotne znaczenie ma wprowadzony w ramach nowelizacji Ustawy z dnia 25 lipca art. 4, wyraźnie nawiązujący do zapisów Konstytucji RP. Obowiązek ten jest określony podmiotowo i dotyczy każdego nauczyciela : Nauczyciel w swoich działaniach dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych ma obowiązek kierowania się dobrem uczniów, troską o ich zdrowie, postawę moralną, obywatelską z poszanowaniem godności osobistej ucznia." Dodatkowe regulacje płyną z zapisu w Karcie Nauczyciela: Art. 6 Nauczyciel zobowiązany jest rzetelnie realizować podstawowe funkcje szkoły: dydaktyczną, wychowawczą i opiekuńczą, dążyć do pełni rozwoju osobowości ucznia i własnej. Nauczyciel obowiązany jest kształcić i wychowywać młodzież w umiłowaniu Ojczyzny, w poszanowaniu Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, w duchu humanizmu, tolerancji, wolności sumienia, sprawiedliwości społecznej i szacunku dla pracy, dbać o kształtowanie u ucznia postaw moralnych i obywatelskich zgodnie z ideą 5
demokracji, pokoju i przyjaźni między ludźmi różnych narodów ras i światopoglądów. W swoich działaniach wychowawczych nauczyciel zobowiązany jest przestrzegać zapisów Konwencji o Prawach Dziecka: Art.13 Dziecko będzie miało prawo do swobodnej wypowiedzi: prawo to ma zawierać swobodę poszukiwania, otrzymania i przekazywania informacji oraz idei wszelkiego rodzaju, bez względu na granice, w formie ustnej, pisemnej bądź za pomocą druku, w formie artystycznej lub z wykorzystaniem każdego innego środka przekazu według wyboru dziecka. Wykonanie tego prawa może podlegać pewnym ograniczeniom, lecz tylko takim, które są przewidziane przez prawo i które są konieczne: dla poszanowania praw lub reputacji innych osób. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych, szkołach i placówkach (Dz. U z dnia 30 kwietnia 2013 r.) 6
MISJA SZKOŁY: CKZiU jest szkołą przestrzegającą zasad etyki budującą atmosferę, odwołującą się do wartości humanistycznych, ponadczasowych i uniwersalnych wspierającą zasady współpracy między uczniem i pracownikami, między rodzicami szkołą premiującą postawy aktywne i twórcze stwarzającą warunki do wszechstronnego rozwoju intelektualnego i fizycznego uczniów preferującą nauczanie oparte na kształtowaniu umiejętności rozwijającą szeroko pojęte umiejętności społeczne wprowadzającą innowacyjne metody pracy z uczniem stale rozwijającą swój profesjonalizm pedagogiczny współpracującą ze środowiskiem lokalnym propagującą zdrowy styl życia przestrzegającą - dla realizacji powyższych celów wyraźnych reguł działania: prawa oświatowego i opartego na nim prawa wewnętrznego UCZNIOWIE W NASZEJ SZKOLE BĘDĄ: zapoznani z koncepcją pracy szkoły przebywali w życzliwej atmosferze zawsze mogli zwrócić się do nauczyciela ze swoimi problemami aktywnie uczestniczyli w życiu szkoły, brali udział w różnych formach zajęć pozalekcyjnych i promocji szkoły w pełni przygotowani do pełnienia funkcji społecznych w dorosłym życiu 7
NAUCZYCIELE: posiadają wysokie kompetencje zawodowe i będą doskonalili swój warsztat pracy są i będą sprawiedliwi, wymagający i przyjaźni wobec uczniów stosują różnorodne formy nauczania i będą poszerzali swoją wiedzę w tym zakresie dbają i będą dbali o bezpieczeństwo psychiczne i fizyczne uczniów CELE PRACY WYCHOWAWCZEJ: kształtowanie obywatela, Europejczyka, człowieka ogólnie wykształconego, przygotowanego do życia w dynamicznie rozwijającym się świecie. rozwijanie jego zalet moralnych, intelektualnych, artystycznych i fizycznych. rozwój sprawności fizycznej uczniów i propagowanie zdrowego stylu życia. rozwój sfery uczuciowej uczniów z uwzględnieniem wrażliwości na problemy najbliższego otoczenia, społeczności lokalnej. budzenie ciekawości odkrywczej kształtowanie umiejętności korzystania z różnych źródeł informacji uczenie odpowiedzialności za siebie i innych kształtowanie odporności na stres rozwój zainteresowań i umiejętności efektywnego uczenia się oraz wykorzystywania wiadomości. rozwój umiejętności oceny siebie i innych, zdolności wartościowania i myślenia refleksyjnego. rozwój kultury osobistej szczególnie w kontaktach z innymi ludźmi w zakresie współpracy z rówieśnikami oraz pełnienia ról społecznych. kształtowanie postaw patriotycznych, w tym patriotyzmu lokalnego. rozwijanie postawy wzajemnego szacunku i partnerstwa w kontaktach między nauczycielem a uczniem. pogłębianie współpracy szkoły z rodzicami i środowiskiem. przygotowanie uczniów do aktywności zawodowej i zaistnienia na rynku pracy. 8
PRZEWIDYWANE EFEKTY DZIAŁAŃ: wszechstronny rozwój osobowości ucznia. wdrożenie do samodzielności. nauczenie odpowiedzialnych decyzji. rozwój dojrzałości życiowej ucznia. zwiększenie motywacji do uczenia się. rozwój aktywności i twórczości uczniów. poznanie wartości moralnych umiejętność dokonywania wyborów. rozwijanie poszanowania dla polskiego dziedzictwa kulturowego. przygotowanie do życia zawodowego. dobra współpracy z rodzicami. atmosfera współpracy w szkole dobre relacje nauczyciel uczeń. zapobieganie niedostosowaniu społecznemu wdrożenie zdrowego stylu życia. 9
ZADANIA SZKOŁY JAKO ŚRODOWISKA WYCHOWAWCZEGO : Szkoła zapewnia uczniom: warunki do wszechstronnego, bezpiecznego i harmonijnego rozwoju dostosowane do indywidualnych potrzeb psychofizycznych warunki do zdobywania wiedzy, rozwijania zainteresowań i pasji twórczych pomoc pedagogiczną, psychologiczną oraz socjalną przyjazną, bezpieczną atmosferę, dostarczanie w procesie wychowania pozytywnych wzorów zachowań bogatą i różnorodną ofertę zajęć gwarantujących zdobycie rzetelnej wiedzy i kluczowych umiejętności potrzebnych w kierowaniu własnym rozwojem. Szkoła przygotowuje: do udziału w życiu społecznym, kulturalnym kraju do projektowania własnego rozwoju i życia, aby stało się ono bogatsze duchowo, godne i wierne wartościom uniwersalnym do tolerancji, otwartości na odmienność poglądów do współodpowiedzialności za siebie, swoją pracę i stawiane sobie cele. Szkoła wspomaga: dom rodzinny w procesie wychowania ucznia inne podmioty wywierające wpływ na formowanie postaw, charakteru i poglądów młodego człowieka uczniów w kształtowaniu wrażliwości moralnej i świata wartości. 10
ZADANIA NAUCZYCIELA WYCHOWAWCY : Nauczyciel pełniący obowiązki wychowawcy jest wspomagany w realizacji zadań wychowawczo-opiekuńczych przez cały zespół nauczycieli uczących w danym zespole klasowym oraz przez pedagoga i doradcę zawodowego Wspomaganie rozwoju ucznia jest realizowane na wszystkich płaszczyznach; intelektualnej, psychicznej, społecznej, zdrowotnej, estetycznej, moralnej i duchowej. Opracowanie klasowego programu pracy wychowawczej zgodnego ze szkolnym programem wychowawczym. Kreowanie sytuacji, w których uczeń potrafi aktywnie rozwijać wszystkie sfery swojej osobowości. Tworzenie bezpiecznej atmosfery, w której można uczyć się otwartości oraz nabywać umiejętność przyznawania się do własnych błędów i porażek Kształtowanie u uczniów umiejętności współistnienia i współdziałania w grupie rówieśniczej, społecznej przez wspólną naukę, zabawę i różne formy spędzania wolnego czasu. Budowanie obrazu własnej osoby w oparciu o rzetelną samoocenę. Uczenie właściwego sposobu wyrażania ocen i sądów w stosunku do różnych zachowań swoich i innych osób, kształtowanie elastyczności w działaniu. Podejmowanie działań zmierzających do podniesienia wśród uczniów odporności na stres. Dbanie o poszanowanie praw człowieka i ucznia w codziennej rzeczywistości szkolnej. Kształtowanie postaw pozytywnego reagowania w sytuacjach trudnych - przeciwstawianie się przemocy i agresji. Reagowanie na każde nieodpowiednie zachowanie zgodnie z ogólnoszkolnymi procedurami. Integrowanie i uaktywnianie zespołu klasowego poprzez: - współorganizowanie imprez klasowych - współorganizowanie wycieczek - współorganizowanie wyjazdów do kina i teatru. 11
Utrzymywanie stałego kontaktu z nauczycielami uczącymi w klasie w celu ujednolicenia działań wychowawczych. Podejmowanie działań w zakresie edukacji prozdrowotnej: przeprowadza dyskusje na tematy prozdrowotne Propagowanie zdrowego stylu życia Zachęcanie do udziału w konkursach na tematy związane ze zdrowiem. Kształtowanie u wychowanków odpowiedzialności za własne środowisko: - zachęca uczniów do udziału w akcjach na rzecz środowiska np. sprzątanie świata - zachęca do konkursów w zakresie ekologii i ochrony środowiska. Rozpoznawanie środowiska ucznia pod względem zagrożeń patologicznych: - zapoznaje się z sytuacją domową i materialną ucznia - organizuje odpowiednią pomoc dla ucznia. Współpraca z rodzicami: - informuje rodziców o postępach wychowanków w nauce i zachowaniu Organizowanie prelekcji i pogadanek, włączanie rodziców w życie szkoły i klasy udzielanie wsparcia w rozwiazywaniu problemów. 12
ZESPÓŁ WYCHOWAWCZY Na terenie szkoły działa zespół wychowawczy. Celem zespołu jest koordynacja i inspiracja młodzieży do realizacji zadań dydaktyczno -wychowawczych, profilaktycznych i interwencyjnych wynikających z planu pracy szkoły. ZADANIA ZESPOŁU WYCHOWAWCZEGO: współuczestniczy w tworzeniu Programu Wychowawczego Szkoły i Szkolnego Programu Profilaktyki oraz w ich realizacji i ewaluacji pomaga w rozpoznawaniu i diagnozowaniu środowiska ucznia pomaga i radzi jak rozwiązywać trudne problemy uczniowskie związane ze szkołą, domem i środowiskiem wspomaga nauczycieli i rodziców w wyrównywaniu szans edukacyjnych uczniów diagnozuje i dokonuje oceny sytuacji wychowawczo- opiekuńczej szkoły wnioskuje w sprawie pojedynczych uczniów i zespołów klasowych prowadzi działalność interwencyjną w środowisku szkolnym reaguje wobec używania substancji psychoaktywnych, wobec przemocy i agresji stosowanej na terenie szkoły oraz łamania praw człowieka i dziecka. Posiedzenia Zespołu Wychowawczego odbywają się zgodnie z potrzebami szkoły. ZASADY WSPÓŁPRACY WYCHOWAWCZEJ Z RODZICAMI Wychowawca jako nauczyciel opiekujący się zespołem klasowym jest odpowiedzialny za kontakty szkoły z rodzicami i przepływ informacji. ZASADY REGULUJĄCE WSPÓŁPRACĘ SZKOŁY Z RODZICAMI: 1. Wspólne opracowywanie planów współpracy i współdziałania. 2. Informowanie rodziców o wymaganiach stawianych ich dzieciom oraz o celach, programach, formach i metodach pracy klasy i szkoły, a także o zasadach oceniania, promowania i klasyfikowania. 13
3. Zapoznawanie rodziców z aktualną sytuacją dziecka w szkole, postępami w nauce i sprawowaniu oraz wskazywanie możliwości polepszenia tego stanu. 4. Uczenie rodziców, jak mogą pomóc swoim dzieciom w nauce. 5. Udzielanie pomocy w rozwiązywaniu pojawiających się problemów wychowawczych. 6. Umożliwienie rodzicom aktywności wychowawczej, kulturalnej i organizacyjnej w klasie i szkole oraz prezentowanie ich osiągnięć w tym zakresie. 7. Włączenie rodziców do organizowania procesu wychowawczego w klasie, zachęcanie do udziału w zajęciach pozalekcyjnych: wycieczkach, imprezach klasowych i szkolnych 8. Rodzice maja obowiązek zapewnienia regularnego uczęszczania dziecka na zajęcia lekcyjne oraz zapewnienia warunków do przygotowania się ucznia do zajęć. 9. Rodzice mają obowiązek uczestniczyć w zebraniach rodziców zorganizowanych przez wychowawcę klasy lub dyrektora szkoły, w prelekcjach poświęconych zagadnieniom wychowawczym. 10. Rodzice mają obowiązek zawiadamiania wychowawcy o nieobecności ucznia, stałego kontaktu z wychowawcą w trudnych sytuacjach wychowawczych 11. W przypadku zwolnienia ucznia z zajęć szkolnych rodzice są zobowiązani do pisemnego usprawiedliwienia tej nieobecności. 12. Rodzice mają obowiązek dbać o odpowiedni strój i wygląd dziecka. 13. Rodzice powinni na bieżąco zgłaszać do wychowawcy lub pedagoga szkolnego niepokojące zjawiska, formy agresji wśród uczniów. 14. Rodzice ponoszą odpowiedzialność finansową za umyślne zniszczenia i kradzieże dokonane w szkole przez ich dzieci. FORMY WSPÓŁPRACY Z RODZICAMI: 1. Bezpośrednie: a. zebrania ogólne b. zebrania klasowe c. konsultacje indywidualne. 2. Spotkania okolicznościowe: a. zebrania Rady Rodziców. 3. Pośrednie: a. rozmowy telefoniczne b. korespondencja. 14
EWALUACJA PROGRAMU WYCHOWAWCZEGO Przebieg pracy wychowawczej i jej efekty poddawane są systematycznej obserwacji i ocenie. Informacje zwrotne pochodzące od uczniów, rodziców i nauczycieli służą doskonaleniu pracy i wyciąganiu wniosków na przyszłość. Najlepszych efektów można się spodziewać, gdy ewaluacji programu wychowawczego dokonuje się na podstawie systematycznych obserwacji procesu wychowawczego. Sposoby i środki ewaluacji: - obserwacja zachowania uczniów - obserwacja postępów w nauce i zachowaniu - udział uczniów w konkursach i osiągane przez nich wyniki - frekwencja na zajęciach lekcyjnych i pozalekcyjnych - ocena samopoczucia ucznia w szkole - ocena pracy wychowawczej - badanie losów absolwentów Narzędzia ewaluacji: - ankieta - obserwacja - analiza dokumentacji szkolnej - rozmowa - prace literackie, plastyczne i inne. 15