Prowadzący: Tytuł seminarium: Prof. dr hab. Magdalena Marszał-Wiśniewska Indywidualne perspektywy postrzegania czasu i ich wpływ na funkcjonowanie człowieka Opis i cele przedmiotu: To, jak postrzegamy czas (jaką mamy perspektywę postrzegania czasu) niewątpliwie wpływa na różne aspekty naszego życia. Można powiedzieć, że owa perspektywa postrzegania czasu jest soczewką, przez którą odbieramy świat, w nim działamy i podejmujemy codzienne decyzje. Ludzie mają tendencje do rozwijania i nadużywania konkretnej perspektywy czasowej - np. skupiania się na przyszłości, teraźniejszości czy przyszłości. Dotychczasowe badania pokazują, między innymi, że ludzie zorientowani na przyszłość odnoszą na ogół większe sukcesy zawodowe i akademickie i lepiej się odżywiają, ale też mają mniejszą gotowość do poświęcania się działaniom altruistycznym. Z kolei, ludzie zorientowani na teraźniejszość podejmują więcej zachowań ryzykownych (związanych z seksem, hazardem czy nadużywaniem narkotyków i alkoholu). Jakkolwiek psychologiczne badania nad wpływem indywidualnego sposobu postrzegania czasu na funkcjonowanie człowieka prowadzone są na świecie już od blisko dwóch dekad, to nadal wymagają one pogłębienia, zwłaszcza na gruncie polskim. Nadal bez jednoznacznych odpowiedzi pozostają pytania dotyczące różnic indywidualnych w zakresie sposobów postrzegania czasu oraz wpływu owego postrzegania na różne (dotychczas nie badane) aspekty funkcjonowania człowieka. Efekty kształcenia realizowane w ramach seminarium magisterskiego: Seminarium magisterskie I (semestr I) Sprawdzane kierunkowe efekty dla seminarium magisterskiego I Ma pogłębioną i uporządkowaną wiedzę z zakresu problematyki przygotowywanej pracy magisterskiej Na podstawie przeczytanej literatury potrafi sformułować i uzasadnić hipotezy badawcze Student jest świadomy, jaki jest stan jego wiedzy oraz ma zdaje sobie sprawę z potrzeby jej poszerzania i aktualizowania K_W02 K_U06 K_K01, Analiza literatury Seminarium magisterskie II (semestr II) Sprawdzane kierunkowe efekty dla seminarium magisterskiego II Wie, jak tworzyć i weryfikować narzędzia badawcze, a także wie jak dobierać i K_W08 stosować narzędzia dostępne, aby uzyskiwać wiarygodne dane Potrafi przygotować narzędzia potrzebne do przeprowadzenia zaplanowanych badań K_U08 Prezentacja metody badawczej Potrafi zaplanować swoją pracę. K_K05 Seminarium magisterskie III (semestr III) Sprawdzane kierunkowe efekty dla seminarium magisterskiego III Student wie, jak zaplanować i przeprowadzić badanie zgodnie ze standardami metodologicznymi oraz w jaki sposób analizować dane pochodzące z przeprowadzonego badania K_W07
Student potrafi wyszukiwać, interpretować oraz wyjaśnić uzyskane wyniki będące odwzorowaniem realnych sytuacji psychologicznych Student ma świadomość odpowiedzialności za prowadzone badania i za osoby badane, odpowiedzialnie podejmuje decyzje Seminarium magisterskie IV (semestr IV) Sprawdzane kierunkowe efekty dla seminarium magisterskiego IV Student wie, jak należy przygotować i napisać pracę magisterską (zasady etyczne, formalne i merytoryczne) Student potrafi przeanalizować i zinterpretować uzyskane wyniki, przeprowadzić ich dyskusję zgodnie z obowiązującymi go zasadami etyki i względami formalnymi Potrafi napisać pracę magisterską Świadomie stosuje się do zasad etyki zawodowej i w ich świetle rozpatruje napotykane trudności w realizacji projektu K_U02 K_K08 K_W13 K_U07 K_U12 K_K07, omówienie wyników badań Napisanie i złożenie pracy magisterskiej Tematyka i przykładowe pytania badawcze: Seminarium magisterskie poświęcone jest problematyce sposobów postrzegania czasu, tj: (1) różnic indywidualnych w zakresie perspektyw postrzegania czasu oraz (2) wpływu perspektyw postrzegania czasu na różne aspekty funkcjonowania człowieka. Problematyka ta może być interesująca dla studentów wszystkich specjalności i może być dostosowana do ich zainteresowań i doświadczeń praktycznych. Celem seminarium magisterskiego jest próba udzielenia odpowiedzi, między innymi, na takie pytania, jak: 1. Jakie są różnice indywidualne w zakresie perspektyw postrzegania czasu? Chodzi tu przede wszystkim o różnice między osobami o różnym temperamencie, osobowości, różnej inteligencji (w tym inteligencji emocjonalnej), różnym chronotypie (czyli różnice między tzw. sowami i skowronkami ). Pytanie to wydaje się szczególnie interesujące dla studentów zainteresowanych psychologią różnic indywidualnych. 2. Czy są różnice indywidualne w zakresie perspektywy postrzegania czasu u osób o różnych zaburzeniach w funkcjonowaniu (np. (1) depresji, lęku, chorób psychicznych, (2) osób uzależnionych od alkoholu, narkotyków, hazardu, seksu, (3) osób o nieefektywnych sposobach radzenia sobie ze stresem, czy (4) osób o różnej podatności na doświadczania stresu post-traumatycznego)? Czy i jakie oddziaływania terapeutyczne mogą zmienić orientację czasową? Czy tzw. zrównoważona perspektywa postrzegania czasu jest istotnym czynnikiem dobrostanu osoby? Pytania te wydają się szczególnie ciekawe dla studentów interesujących się psychologią kliniczną. 3. Czy są różnice indywidualne w zakresie perspektywy postrzegania czasu u osób różniących się funkcjonowaniem społecznym ( tj. np. różniących się przynależnością do określonej partii politycznej, różniących się stylami zarządzania w instytucjach, poziomem wypalenia zawodowego). Pytania te wydają się szczególnie ciekawe dla studentów interesujących się psychologią społeczną i psychologią
ekonomiczną. 3. Jak różnice w zakresie indywidualnej perspektywie postrzegania czasu wpływają na takie aspekty funkcjonowania człowieka jak, formułowanie celów życiowych, podejmowanie decyzji czy sposób przetwarzania informacji (w tym tzw. fałszywych wspomnień). Jest to pytanie dla osób gotowych podjąć się pracy łączącej badania eksperymentalne z badaniami kwestionariuszowymi. 4. Jak osoby z różnych środowisk (np. rodzinnych, szkolnych) różnią się perspektywą postrzegania czasu. Czy różnice w sukcesach szkolnych lub akademickich zależne są od indywidualnych orientacji czasowych? Pytania te wydają się szczególnie ciekawe dla osób zainteresowanych problematyką wychowawczą/rozwojową. Wymagania wobec uczestników seminarium: Zapraszam do seminarium osoby, które: - interesują się wyżej zasygnalizowanymi problemami i chcą łączyć kwestie teoretyczne z istotnymi problemami życia codziennego; - nie oczekują gotowych, sprawdzonych wcześniej rozwiązań; - posiadają co najmniej bierną znajomość języka angielskiego; - lubią i potrafią wyszukiwać informacji w internecie (Ebsco; Psychlit); - potrafią pracować w zespole. Seminarium zaadresowane jest do studentów stacjonarnych wszystkich specjalności oraz wszystkich studentów studiów zaocznych, którym odpowiada termin spotkań. Wstępny harmonogram pracy i warunki zaliczenia: Semestr zimowy IV roku. Eksploracja literatury przedmiotu, zakończona sformułowaniem tematu pracy i przygotowywaniem szczegółowego projektu badań wraz z opracowaniem ostatecznej procedury badawczej; Warunkiem zaliczenia jest złożenie szczegółowego projektu badań. Semestr letni IV roku. Zebranie materiału empirycznego (przeprowadzenie badań zasadniczych); Warunkiem zaliczenia jest przeprowadzenie badań i dostarczenie zapisu elektronicznego wszystkich danych z badań. Semestr zimowy V roku. Analiza danych, opracowanie wyników badań; Warunkiem zaliczenia jest złożenie części pracy dotyczącej analizy wyników badań.
Semestr letni V roku. Napisanie pracy magisterskiej; Warunkiem zaliczenia jest złożenie ostatecznej wersji pracy magisterskiej do daty wyznaczonej przez Dziekanat. Realizacja powyższego harmonogramu gwarantuje skończenie seminarium magisterskiego i obronę pracy magisterskiej w wymaganym terminie. Podstawowa literatura do zajęć: Nosal, C. S. (2000). Czas jako wymiar regulacji zachowania. Problemy psychologii temporalnej. W: J. Brzeziński i S. Kowalik (red.) O różnych sposobach uprawiania psychologii (s. 106-130). Poznań: Zysk i S-ka. Nosal, C. S. (2003). Temperament i temporalność. W: M. Marszał-Wiśniewska, T. Klonowicz i M. Fajkowska-Stanik, M. (red.), Psychologia różnic indywidualnych. Wybrane zagadnienia (s. 198-211). Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne. Nosal, C, S. i Bajcar, B. (1999). Kwestionariusz Orientacji Temporalnej. AION 99. Podręcznik metody. Maszynopis niepublikowany. Wrocław. Nosal, C, S. i Bajcar, B. (1999). Czas w umyśle. Perspektywa temporalna a wskaźniki zachowań strategicznych. Czasopismo Psychologiczne, 5. 1. 55-68. Sędek, G. i Bedyńska, S. (Red.) (2010). Życie na czas. Perspektywy badawcze postrzegania czasu. Warszawa: PWN. Zimbardo, P.G. i Boyd, J. N. (1999). Putting time in perspective: a valid, reliable individual-differences metric. Journal of Personality and Social Psychology, 77(6), 1271-1288. Zimbardo, P.G. i Boyd, J. N. (2009). Paradoks czasu. Warszawa. Wydawnictwo Naukowe PWN. Zimbardo, P.G., Sword, R. M. i Sword, R. K.M. (2013). Siła czasu. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN Informacje na temat Kwestionariusza Postrzegania Czasu Zimbardo (The Time Perspective Inventory) i jego zastosowań WWW.timeperspective.com Biogram Promotora:
Magdalena Marszał-Wiśniewska prodziekan Wydziału Psychologii; kierownik Katedry Psychologii Różnic Indywidualnych; redaktor naczelny Studiów Psychologicznych. Główne obszary zainteresowań: (1) psychologia różnic indywidualnych, (2) psychologia i psychopatologia osobowości (zaburzenia i optymalizacja funkcjonowania), (3) mechanizmy kontroli wolicjonalnej, (4) problematyka nastroju jego uwarunkowań, dynamiki, regulacji i zaburzeń., (4) perspektywy postrzegania czasu. Autorka książek Siła woli a temperament i Wytrwałość w działaniu. Wyznaczniki sytuacyjne i osobowościowe oraz licznych artykułów i rozdziałów w książkach z zakresu: (a) kontroli wolicjonalnej i technik jej badania, (b) struktury osobowości ( Wielka Piątka ), (c) funkcjonowania człowieka w sytuacjach trudnych, (d) nastroju jego dynamiki, regulacji oraz (e) indywidualnych i środowiskowych uwarunkowań zaburzeń nastroju. Aktualnie prof. M. Marszał-Wiśniewska włączyła w obszar swoich zainteresowań badawczych problematykę perspektyw postrzegania czasu ( tj. różnic indywidualnych w zakresie perspektyw postrzegania czasu oraz wpływu owych perspektyw na funkcjonowanie człowieka). Prof. M. Marszał-Wiśniewska łączy działalność naukową i dydaktyczną z pracą psychoterapeutyczną i trenerską (posiada rekomendację trenerską Polskiego Towarzystwa Psychologicznego). Specjalizuje się w krótkoterminowej terapii (głównie terapii Ericksonowskiej) oraz terapii uzależnień.