Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Danuta Wójcik Metaplan metoda aktywizująca Projekt realizowany w ramach Działania 9.4. Wysoko wykwalifikowane kadry systemu oświaty na podstawie umowy podpisanej z Urzędem Marszałkowskim Województwa Lubelskiego.
Imię i nazwisko Imię i nazwisko trenera: Danuta Wójcik Mgr filologii rosyjskiej, kwalifikacje do nauczania języka polskiego. Ukończone studia podyplomowe Kształcenie zdalne w edukacji oraz Zarządzanie Oświatą i Marketing. Nauczycielka języka polskiego, pracuje w liceum. Współpracuje także z ośrodkiem metodycznym, prowadząc doradztwo wśród nauczycieli okolicznych powiatów. Ekspert ds. awansu zawodowego nauczycieli. Pilot wycieczek. 2
Tytuł modułu Metaplan metoda aktywizująca Cele szkolenia: Przypomnieć metody stosowane na lekcjach. Poznać istotę metod aktywizujących. Przećwiczyć metodę metaplanu. Co to znaczy: metoda nauczania? Metoda nauczania to celowo i systematycznie stosowany sposób pracy nauczyciela z uczniem, umożliwiający uczniom opanowanie wiedzy wraz z umiejętnością posługiwania się nią w praktyce, jak również rozwijanie zdolności i zainteresowań poznawczych uczniów 1 (wg Wikipedii). Podział metod nauczania stosowany obecnie w opracowaniach pedagogicznych: 1. Metody podające: wykład informacyjny; pogadanka; opowiadanie; opis; prelekcja; anegdota; odczyt; objaśnienie/wyjaśnienie. 2. Metody problemowe: wykład problemowy; wykład konwersatoryjny; klasyczna metoda problemowa; metody aktywizujące. 3. Metody eksponujące: film; sztuka teatralna; ekspozycja; pokaz połączony z przeżyciem. 1 http://pl.wikipedia.org/wiki/metody_nauczania data korzystania: 10.09.2011 PROFESJON@LNY TRENER 3
Imię i nazwisko 4. Metody programowane: z użyciem komputera; z użyciem maszyny dydaktycznej; z użyciem podręcznika programowanego. 5. Metody praktyczne: pokaz; ćwiczenia przedmiotowe; ćwiczenia laboratoryjne; ćwiczenia produkcyjne; metoda projektów; metoda tekstu przewodniego; seminarium; symulacja. 2 Co to są metody aktywizujące? Są to wskazówki, sposoby działania, które pomogą uczniom: pogłębić zainteresowanie wspólną sprawą; przyswoić bez trudu nową wiedzę; rozwinąć własne pomysły i idee; komunikować się; dyskutować i spierać się na różne tematy; podjąć działania na rzecz własnej szkoły. Istotą metod aktywizujących jest przenoszenie akcentu z procesu nauczania na proces uczenia się uczniów i ponoszenia odpowiedzialności za efekty tego procesu. Stosując na lekcji metody aktywizujące, nauczyciel musi zmienić swój styl pracy. Wymaga to od niego przede wszystkim solidnego przygotowania przebiegu lekcji, gdyż w trakcie trwania zajęć nie będzie w stanie kontrolować wszystkich działań uczniów. Musi wcześniej przygotować potrzebne materiały, a także dostosować miejsce nauki; odpowiednio ustawić krzesła, ławki, itp. Aby upewnić się w prawidłowości zamysłów, nauczyciel doskonali swe umiejętności metodyczno-dydaktyczne oraz pokonuje własną niepewność przed eksperymentowaniem na lekcji. Podczas lekcji aktywni są uczniowie, zaś prowadzący przejmuje inne role; jest doradcą, obserwatorem i słuchaczem, partnerem i uczestnikiem procesu dydaktycznego, animatorem działań podopiecznych. 2 http://pl.wikipedia.org/wiki/metody_nauczania data korzystania: 10.09.2011 4
Tytuł modułu Uczniowie również zmieniają swoje zachowanie; stają się samodzielni, rozwijają własne strategie uczenia się, są zmotywowani i ciekawi, zaangażowani, zainteresowani i aktywni - lepiej czują się w szkole, a lekcja nie jest już rutyną czy przykrym obowiązkiem. Ważne jest, by uczeń przyjmował cel zadania za swój, by uwzględniano jego potrzeby i zainteresowania, by brał udział w planowaniu i podejmowaniu decyzji, by miał możliwość zrealizowania swoich pomysłów, by dostrzegano wkład jego pracy. W takich okolicznościach młody człowiek odczuwa satysfakcję oraz ma poczucie własnej wartości. Nasuwa się pytanie, czy metody aktywizujące są złotym środkiem w nauczaniu? Otóż, w procesie dydaktycznym nie ma idealnych rozwiązań. Niewątpliwie zaletami metod wyzwalających aktywność uczniów jest to, iż: umożliwiają uczniom dopuszczenie do głosu w czasie lekcji, rozwijają myślenie, gwarantują dużą trwałość zdobytej wiedzy (50-75%), integrują grupę w czasie wspólnej pracy, zabawy, a także rozwijają uczniów intelektualnie i emocjonalnie. Powszechnie wiadomo, iż ucząc się, zapamiętujemy w taki oto sposób:10% tego, co czytamy, 20% tego, co słyszymy, 30% tego, co widzimy, 50% tego, co słyszymy i widzimy, 70% tego, co sami mówimy, 90% tego, co sami robimy. Zasady te opisał Dale, obrazując je na tzw. stoŝku Dale`a (piramidzie zapamiętywania): 3 5% - Wykład 10% - Czytanie 20% - Metody audiowizualne 30% - Demonstracje 50% - Gry dyskusyjne 70% - Praktyka i działanie 90% - Natychmiastowe wykorzystanie wiedzy - uczenie innych Metody bez powiązania z celami, treściami, zakresem organizacyjnym, a przede wszystkim z potrzebami ucznia i preferencjami nauczyciela nie mają wartości. 3 (www.elektronik.rzeszow.pl/elektronik/pliki/metody.doc) data korzystania: 10.09.2011 PROFESJON@LNY TRENER 5
Imię i nazwisko Przykłady metod aktywizujących: burza mózgów; debata; drzewko decyzyjne; dywanik pomysłów; mapa mózgu; metaplan; myślące kapelusze; projekt. Problemy można wysnuwać przy pomocy burzy mózgów, która jest najprostszą metodą aktywizującą. Jej istotą jest zgromadzenie w jak najkrótszym czasie dużej ilości pomysłów na rozwiązanie jakiegoś problemu. Po wyczerpaniu pomysłów następuje dyskusja i wybór najlepszego rozwiązania. Metaplan Jak jest? 1.. Jak powinno być? 1.. 2 2. Dlaczego nie jest tak, jak być powinno?... Wnioski: 1.. 2 6
Tytuł modułu Problem do dyskusji: Nasze miasto pustoszeje (należy przedyskutować w grupach problem zastanowić się, jaka jest obecnie sytuacja demograficzna w naszym mieście, jaka sytuacja byłaby idealna dla rozwoju regionu i wskazać przyczyny, dlaczego jest inaczej; następnie należy wysnuć wnioski z dyskusji, a jej przebieg umieścić na plakacie zgodnie ze wzorem znajdującym się powyżej). Literatura: Skuteczna nauka języka obcego. Redakcja: Komorowska H. 2009 r., Warszawa, CODN. Materiały dydaktyczne dla uczestników szkolenia dla nauczycieli opiekunów praktyk pedagogicznych. 2010 r., UMCS, Instytut Filologii Słowiańskiej. Netografia: Metody aktywizujące w nauczaniu: (www.elektronik.rzeszow.pl/elektronik/pliki/metody.doc) data korzystania: 10.09.2011 Metody nauczania: http://pl.wikipedia.org/wiki/metody_nauczania data korzystania: 10.09.2011 PROFESJON@LNY TRENER 7