Jako ciowe Metody i Techniki Bada Socjologicznych, ramowy program wyk adów w r.akad. 2009/10, wymogi egzaminacyjne, literatura I. Zagadnienia wst pne: 1. Ilo i jako jako kategorie. Definicje bada jako ciowych. 2. Podstawowe ró nice mi dzy podej ciem pozytywistycznym i interpretatywnym. 3. Zwi z y przegl d klasycznych uj socjologii jako ciowej (za: H.Schwartz, J. Jacobs, Qualitative Sociology. A Method to Madness, The Free Press, New York 1979): a) socjologia rozumiej ca: M. Weber, G.H.Mead, H. Blumer, F. Znaniecki, B. Glaser i A. Strauss b) socjologia formalna: G.Simmel, E.Goffman, A. Schutz, H. Garfinkel, A. Cicourel II. Techniki zbierania danych jako ciowych: 1. badania terenowe ( etnografia ): a) obserwacja nieustrukturalizowana: - obserwacja uczestnicz ca - inne formy obserwacji nieustrukturalizowanej b) wywiad nieustrukturalizowany : pog biony (in-depth- inteview, IDI), swobodny, jako ciowy 2. wywiady grupowe: - zogniskowane wywiady grupowe (focused group interviews, FGI) - inne formy wywiadów grupowych 3. techniki projekcyjne: - klasyczne techniki psychologiczne - technika wydobywania metafor G. Zaltmana 4. dokumenty osobiste ( life history ) - metoda biograficzna - wywiad narracyjny F. Sch tze 5. dane wizualne III. Techniki analizy danych jako ciowych: 1. teoria ugruntowana (m.in. B.Glaser i A. Strauss, B.Miles i A.Huberman, K.Konecki) 2. analiza fenomenologiczna (m.in.a. Schutz, A. Giorgi, C.Moustakas) 3. analiza semiotyczna (m.in. R.Barthes, U.Eco) 4. analiza hermeneutyczna (m.in. P.Ricouer, H.Gadamer, Z. Krasnod bski) 5. analiza etnometodologiczna i konwersacyjna (m.in. H.Garfinkiel, M.Czy ewski) 6. analiza dokumentarna (m.in. R.Bohnsack, S.Krzycha a) 7. programy komputerowe wspieraj ce analiz jako ciow (QSR Nudist, Etnograf, Atlas itp.) IV. Najnowsze idee w badaniach jako ciowych (m.in. N.Denzin, Y.Lincoln i wspó pracownicy)
Ocena ko cowa (egzamin): recenzja 1 z ksi ek z cz ci zielonej (b dzie uzupe niana w ci gu roku), dopuszczalne jest wyj cie poza list, ale tylko po uprzedniej konsultacji (podemski@amu.edu.pl): Ocena ko cowa b dzie wpisana do indeksu dopiero po uzyskaniu zaliczenia z wicze i raportu. Wymogi: 1.dopuszczalne maksymalnie 3 recenzje na jednym roku z tej samej pozycji (prosz to ustali mi dzy sob ) 2. minimum 14 400 znaków ( 8 stron z 1800 znaków: Times New Roman, 12, spacja 1,5) 3. recenzja powinna zawiera 3 elementy: a) szczegó owy opis zastosowanej metodologii (problem badawczy, za o enia teoretyczne, metody/techniki zbierania danych, zasady doboru próby, metody analizy danych), je eli te informacje nie s podane bezpo rednio kawa na aw, nale y próbowa je wyinterpretowa z materia u b) streszczenie najwa niejszych w tków pracy, wniosków) c) uzasadnienie krytycznej (pozytywnej, mieszanej lub negatywnej) opinii autora recenzji o recenzowanej pracy w oparciu o posiadan wiedz metodologiczn ( w tym przez odniesienie do odpowiednich lektur z cz ci II. Literatura metodologiczna a) i b), np. dotycz cych wywiadu, bada terenowych, obserwacji, metody biograficznej, analizy konwersacyjnej, fenomenologii itd.) i socjologiczn d) od momentu otrzymania prac do jej ocenienia musz mie do dyspozycji co najmniej 7 dni. e) praca musi spe nia wymogi pracy naukowej (m.in. bibliografia, przypisy)
I. Wybrane wspó czesne przyk ady bada jako ciowych w naukach spo ecznych (ksi ki do recenzji na egzamin, z wyj tkiem tych na czarno) 1. Arcimowicz K., Obraz m czyzny w polskich mediach. Prawda. Falsz. Stereotyp, GWP, Gda sk 2003 2.Autobiografie czasów transformacji. Socjologowie krajów Europy rodkowej i Wschodniej, red. J. Mucha i M.F. Keen, IFiS PAN, Warszawa 2006 3. Baranowska A., Techniki adaptacji do ycia w instytucji totalnej. Na przyk adzie o nierzy mieszka ców obozu Babilon w Iraku, Wyd. Adam Marsza ek,toru 2008 4.Biedni o sobie i o swoim yciu, pr. zbior. pod E.Tarkowskiej, W. Warzywody, K. Wódz, BPS, l sk, Katowice Warszawa 2003 5.Bielska E., Studenci a liberalny system warto ci w Polsce i Danii, GWP, Gda sk 2006 6.Chmura-Rutkowska I., Ostrouch J., M czy ni na prze czy ycia,. Studium socjopedagogiczne, OW Impuls, Kraków 2007 7.Cudze problemy. O wa no ci tego, co niewa ne. Analiza dyskursu publicznego w Polsce, pr. zbior.pod red. M.Czy ewskiego, K.Dunin i A.Piotrowskiego, Warszawa 1991 8.Czego nas uczy Radio Maryja? red.i.krzemi ski, Wyd. Akademickie i Profesjonalne, Warszawa 2009 9.Dunn E., Prywatyzuj c Polsk. O bobofrutach, wielkim biznesie i restrukturyzacji pracy, Wyd. Krytyki Politycznej, Warszawa 2008 10. Elity rz dowe III RP: 1997-2004. Portret socjologiczny, red. J. Raciborski, Trio, Warszawa 2006 11.Fox K., Przejrze Anglików. Ukryte zasady angielskiego zachowania, WWL MUZA, Warszawa 2007 12.Galent M, Goddeeris I., Nied wiedzki D., Migration and Europeisation. Changing identities and values among Polish pendulum migrants and their Belgian employers, NOMOS, Warszawa 2009 13.Grzyma a Kaz owska A., Konstruowanie innego. Wizerunki imigrantów w Polsce, Wyd. UW, Warszawa 2007 14.Hall E.T, Hall M.R, Czwarty wymiar w architekturze. Studium o wp ywie budynku na zachowanie cz owieka, WWL MUZA S.A., Warszawa 2001 15.Halawa ZM, ycie codzienne z telewizorem, Wydawnictwo Akademickie i Profesjonalne, Warszawa 2006 16.Horolets A., Obrazy Europy w polskim dyskursie publicznym, Uniwersitas, Kraków 2006 17.Inny obcy. Wróg. Swoi i obcy w wiadomo ci m odzie y szkolnej i studenckiej, red. E. Nowicka, J. Nawrocki, Warszawa 1996 18.Jasiecki K, Elita biznesu w Polsce. Drugie narodziny kapitalizmu, Wyd. IFiS PAN, Warszawa 2002 19.Kami ski M.K., Gry wi zienne. Tragikomiczny wiat polskiego wi zienia, Oficyna Naukowa, Warszawa 2007 20.Karpi ska G.E, Miejsce wyodr bnione e wiata. Przyk ad ódzkich kamienic czynszowych, PTL, ód 2000 21.Ka mierska K., Biografia i pami. Na przyk adzie pokoleniowego do wiadczenia ocalonych z Zag ady, ZW NOMOS, Kraków 2008
22.Kleszcz I., Wykorzystanie ukrytej obserwacji uczestnicz cej w badaniu stylu ycia szarej strefy, w: Kultura i Spo ecze stwo, nr 2/ 2004, Warszawa ( tego nie recenzowa!) 23. Kloch Z., Odmiany dyskursu. Semiotyka ycia publicznego w Polsce po 1989 roku, Fundacja Nauki Polskiej, Wroc aw 2006 24.Konecki K.T., Ludzie i ich zwierz ta. Interakcjonistyczno-symboliczna analiza spo ecznego wiata w a cicieli zwierz t domowych, WN Scholar 2005 25. Krzycha a S., Projekty ycia. M odzie w perspektywie bada rekonstrukcyjnych, WN Dolno l skiej Szko y Wy szej, Wroc aw 2009 26.Kultura organizacji. Badania etnograficzne polskich firm, red. M. Kostera, GWP, Sopot 2007 27.Kurczewska J., Patriotyzm polskich polityków, Wyd. IFiS PAN, Warszawa 2002 28.Kurczewski J, i inni, Praktyki cielesne, Trio, Warszawa 2006 29.Jaworowska M., Polityka m odego pokolenia prze omu wieków XX/XX. Studium socjologicznopolitologizne, A. Marsza ek, Toru 2006 30. ukasiuk M., Obcy w mie cie. Migracje do wspó czesnej Warszawy, WA AK, Warszawa 2007 31.Nowicka E, Hermes, Odyseusz i greckie powroty do ojczyzny, ZW Nomos, Warszawa 2008 32. Majka-Rostek D., Zwi zki homoseksualne. Studium socjologiczne, Difin, Warszawa 2008 33.Malewska-Sza ygin A., Wiedza potoczna o sprawach publicznych, IEiAK UW, Wyd. DiG, Warszawa 2002 34.Melchior M., Zag ada to samo. Polscy ydzi ocaleni na aryjskich papierach. Analiza do wiadczenia biograficznego, Wyd. IFiS PAN, Warszawa 2004 35.Minkiewicz P., Spo eczne wiaty szkó rednich. Od trajektorii marginesu do trajektorii elit., WN DszWE TWp, Wroclaw, 2005 36.Mucha J., Uspo eczniona racjonalno technologiczna. Naukowcy z AGH wobec cywilizacyjnych wyzwa i zagro e wspó czesno ci, IFiS PAN, Warszawa 2009 37.Muggleton D., Wewn trz subkultury. Ponowoczesne znaczenie stylu, Wyd. UJ, Kraków, 2004 38. Ostrowski., Mowa o a rasizmie. Poj cie rasizmu we wspó czesnej polskiej prasie antyfaszystowskiej i skrajnie nacjonalistycznej, Trio, Warszawa 2009 39.Palska H, Bieda i dostatek. O nowych stylach ycia w Polsce ko ca lat 90-tych, Wyd. IFiS PAN, Warszawa 2002 40.Pawlik W., Grzech. Studium socjologii moralno ci, ZW Nomos, Kraków 2008 41.Podemski K, Socjologia podró y, WN UAM, Pozna 2005, cz. III, ( tego nie recenzowa!) 42.Podemski K, Obrazy i wizje spo ecze stwa polskiego w prasie krajowej w 1981 roku, Wyd. Naukowe UAM, Pozna 2008 ( tego nie recenzowa!) 43.Polacy 80, pr. zbior. pod red. M. Marody, WFiS UW, Warszawa 2004 44.Rokuszewska-Pawe ek, A, Chaos i przymus. Trajektorie wojenne Polaków analiza biograficzna, WN U, ód 2002 45.Rytualny chaos. Studium dyskursu publicznego, pr. zbior. pod red. M.Czy ewskiego, S.Kowalskiego A.Piotrowskiego, Wyd. AREUS, Kraków 1997 46.Skulmowska-Lewandowska A., ycie w biedzie. Analiza wzorów kulturowych ubogich mieszka cówtorunia, ECE, Toru 2006 47.Sulima R, Antropologia codzienno ci, Wyd. UJ, Kraków 2000, 48. wida-zi ba H., M odzi w nowym wiecie, Wydawnictwo Literackie, Krakow 2005 49.Teoria i praktyka socjologii empirycznej, Warszawa 1990, PAN IFiS., (Cz. III, rozdzia y;. Kurczewski, Pami tnik ycia codziennego: metoda, A. Wyka, Z do wiadcze nad badaniami awangardowych rodowisk wzorotwórczych, M. Marody, Metodologiczne i techniczne problemy bada jako ciowych na przyk adzie bada Polacy 80) (tego nie recenzowa!)
50.Touraine A,, J. Strzelecki, F. Dubet, M. Wiewiórka, Solidarno. Analiza ruchu spo ecznego 1980-81 (wydania zagraniczne i podziemne), 51.Trutkowski C, Spo eczne reprezentacje polityki, WN Scholar, Warszawa 2000 52.Underhill P., Dlaczego kupujemy? Nauka o robieniu zakupów. Zachowania klientów sklepie, MT Biznes, Warszawa 2001 53.Wedel J, Prywatna Polska, Trio, Warszawa 2007 54.Weigl B., Formanowicz M., Romowie 2007. Od edukacji m odego pokolenia do obrazu w polskich mediach, Wyd. WSPS Academica, Warszawa 2008 55.Wojakowski D, Swojsko i obco w zmieniaj cej si Polsce, Wyd. IFiS PAN, Warszawa 2007 56.Woroniecka G, Dzia ania polityczne. Proba socjologii interpretatywnej, Oficyna Naukowa, Warszawa, 2001, 57.Woroniecka G.? Co znaczy mieszka. Szkice antropologiczne, Trio, Warszawa 2007 58.Zamorska B., Nauczyciele (Re) konstrukcje bycia-w wiecie edukacji, WN Dolno l skiej Szko y Wy szej, Wroc aw 2008 II. Literatura metodologiczna: A. Podstawowa: Fenomenologia i badania psychologiczne, pr. zbior. pod red. A. Giorgi, Trans Humana, Bia ystok 2003 Glaser B.G., Strauss A.L., Odkrywanie teorii ugruntowanej, NOMOS, Warszawa 2009 Grobel L., Sztuka wywiadu. Lekcje mistrza, Wyd. Wojciech Marzec, Warszawa 2006 Hammersley M., Atkinson P. Metody bada terenowych, Zysk i Ska, Pozna 2000 Jako ciowe orientacje w badaniach pedagogicznych, pr. zbior. pod red. D. Urbaniak Zaj c i J. Piekarskiego, Wyd. U, ód 2003 Howarth D., Dyskurs, Oficyna Naukowa, Warszawa 2008 Konecki K., Studia z metodologii bada jako ciowych,. Teoria ugruntowana, PWN, Warszawa 2000 Kostera M., Antropologia organizacji. Metodologia bada terenowych, PWN, Warszawa 2003 Kvale S., InterViews. Wprowadzenie do jako ciowego wywiadu badawczego, Trans Humana, Bia ystok 2004 Maison D., Zogniskowane wywiady grupowe. Jako ciowa metoda bada marketingowych,, PWN, Warszawa 2001 Metoda biograficzna w socjologii, pr. zbior. pod red. J.W odarka i M.Zió kowskiego, PWN, Warszawa-Pozna 1990 Metody bada jako ciowych, t. 1, t.2, red. N. Denzin, Y. Lincoln, PWN 2009 Miles M.B., Huberman A.M., Analiza danych jako ciowych, Trans Humana, Bia ystok 2000 Rancew-Sikora D., Analiza konwersacyjna jako metoda badania rozmów codziennych, Wyd. Trio, Warszawa 2007 Silverman D., Interpretacja danych jako ciowych, PWN, Warszawa, 2007 Silverman D., Prowadzenie bada jako ciowych, PWN, Warszawa, 2008
Spo eczne przestrzenie do wiadczenia. Metoda interpretacji dokumentarnej, pr. zbior. pod red. S. Krzycha y, Wyd.Nauk. DSzW TWP, Wroc aw, 2004 Sucha ska A., Rozmowa i obserwacja w diagnozie psychologicznej, WAiP, Warszawa 2007 Sztompka P., Socjologia wizualna. Fotografia jako metoda badawcza, PWN, Warszawa 2005 Winkin Y., Antropologia komunikacji. Od teorii do bada terenowych, WUW, Warszawa 2007 Wywiad psychologiczny, cz. 1, Wywiad jako post powanie badawcze, pr. zbior. pod red. K.Stemplewskiej- akowicz i K. Krejtza, Prac. Testow Psychologicznych PTP, Warszawa 2005 B. Uzupe niaj ca: Adams S., W. Hicks, Wywiad dziennikarski, Wyd. UJ, Kraków 2007 Babbie W. E., Badania spo eczne w praktyce, 10. Jako ciowe badania terenowe, r. 13 Analiza danych jako ciowych, PWN, Warszawa 2003 Borys T., Jako ycia jako kategoria badawcza i cel nadrz dny, w: Jak y? Red. A. Wachowiak, Humaniora, Pozna 2001 Borys T., r.21.1 Jako i ilo. Podstawowe intepretacje., w: Ocena i analiza jako ci ycia, pr. zbior. pod red. W. Ostasiewicza, Wyd. AE im. OL, Wroc aw 2004 Denzin N.K., Lincoln Y.S., Wkraczanie na pole bada jako ciowych. Wprowadzenie do podr cznika Handbook of Qualitative Research, w: Acta Universitatis Nicolai Copernici, Socjologia Wychowania XIII, zeszyt 317 /1997 Encyklopedia Socjologii, t.1-4, Suplement, Indeksy, Oficyna Naukowa, Warszawa 1998-2007 Dyskurs jako struktura i proces, pr. zbior. pod red. T.A. van Dijka, PWN, Warszawa 2001 Giddens A., Socjologia, PWN 2004, podr. Etnografia w rozdziale 20 Gorzko M., Typ doskona y materia u socjologicznego. O niektórych zastosowaniach metody biograficznej w socjologii polskiej., WN USzcz, Szczecin 2004 Gorzko M, Procedury i emergencja. O metodologii klasycznych odmian teorii ugruntowanej, Uniwersytet Szczeci ski, Szczecin 2008 Ilo ciowe i jako ciowe metody badania rynku. Pomiar i jego skuteczno, rozdz. 3 Problemy pomiaru i analizy danych jako ciowych, pr. zbior. pod red. J. Garczarczyka, Wyd AE w Poznaniu, 2006 Jahoda M., Deutsch M., Cook S.S. Projekcyjne metody badania postaw, w; Metody bada socjologicznych pod red. S. Nowaka, PWN, Warszawa 1964 Kadrowanie rzeczywisto ci. Szkice z socjologii wizualnej, pr. zbior. pod red. J. Kaczmarka, WN UAM, Pozna, 2004 Krytyczna analiza dyskursu. Interdyscyplinarne podej cie do komunikacji spo ecznej, red. A. Duszak, N. Fairclough
Konstruowanie ja ni i spo ecze stwa., pr. zbior. pod red. E. Ha as, K.T.Koneckiego, Scholar Warszawa 2005 Logika analizy socjologicznej. Wybór tekstów, oprac. A. Su ek, Wyd. IS UW, Warszawa 1979, Cz. VI - Badania jako ciowe (A.H.Barton i P.F.Lazarsfeld, J. Szczepa ski) Metody projekcyjne. Tradycja i wspó czesno, red. H. S k, UAM, Pozna 1994 Moustakas C. Fenomenologiczne metody bada, Trans Humana, Bia ystok, 2001 Narracja. Teoria i praktyka, red. B. Janusz, K. Gdowska, B.de Barbaro Nikodemska-Wo owik A., Jako ciowe badania marketingowe, PWE, Warszawa 1999 Nowe metody, nowe podej cia badawcze w naukach spo ecznych, pr. zbior. pod red. P.B.Sztabi skiego, F. Sztabi skiego, Z. Sawi skiego, Wyd. IFiS PAN, Warszawa 2004 Olechnicki K., Antropologia obrazu. Fotografia jako metoda, przedmiot i medium nauk spo ecznych, Oficyna Naukowa, Warszawa 2003 Oppenhaimer A.N., Kwestionariusze, wywiady, pomiary postaw, r. 12. Metody projekcyjne w badaniu postaw, Zysk i spó ka, Pozna, 2004 W kr gu socjologii interpretatywnej. Zastosowanie metod jako ciowych, pr. zbior..pod red J. Leo skiego i A. Ko odziej-durma Zaltman G., Jak my l klienci. Podró w g b umys u rynku., Wyd. Forum, Pozna 2003 Zogniskowany wywiad grupowy. Studia nad metod., pr. zbior. Pod red. J. Lisek- Michalskiej i P. Dani owicza, WU, ód 2004