Transkrypt

1

2

3

4

5

6 Recenzent: dr hab. Robert Kupiecki Redaktor prowadząca: Anna Raciborska Redakcja: Anna Kaniewska Marek Szczepaniak Korekta: Marek Szczepaniak Projekt okładki: Katarzyna Juras Copyright 2014 by Wydawnictwo Naukowe Scholar Spółka z o.o. Praca naukowa finansowana ze środków budżetowych na naukę w latach jako projekt badawczy Sojusze międzynarodowe (N N ) ISBN Wydawnictwo Naukowe Scholar Spółka z o.o. ul. Krakowskie Przedmieście 62, Warszawa tel./fax , , dział handlowy: jak wyżej, w. 105, info@scholar.com.pl Wydanie pierwsze Skład i łamanie: WN Scholar (Jerzy Łazarski) Druk i oprawa: Wrocławska Drukarnia Naukowa PAN Sp. z o.o., Wrocław

7 SPIS TREŚCI Podziękowania ROZDZIAŁ 1 Sojusze jako przedmiot badań internacjologii wprowadzenie Znaczenie sojuszy w badaniach internacjologicznych Cel i struktura książki Pojęcie teorii Zagadnienia metodologiczne Stan badań i literatura przedmiotu ROZDZIAŁ 2 Pojęcie sojuszu Definicja sojuszu Przegląd istniejących definicji Uniwersalna definicja sojuszu Ocena definicji Aspekt morfologiczny Aspekt metodologiczny Aspekt zdroworozsądkowy Pojęcia pokrewne Synonimy Terminy odrębne Elementy siatki kategorialnej Typologie sojuszy Typologie cząstkowe Dybczyńskiego ogólna typologia sojuszy ROZDZIAŁ 3 Powstawanie sojuszy Kondycja środowiska międzynarodowego Mechanizmy powstawania sojuszy Wewnątrzpaństwowe źródła zawierania sojuszy Mechanizm 1: sojusz jako kompensacja praktycznego braku zasobów

8 Mechanizm 2: sojusz jako kompensacja problemów polityki wewnętrznej Wewnątrzsojusznicze źródła zawierania sojuszy Motywy zachowań ograniczających Unikanie uwikłania Zawężenie opcji Ograniczenie konfliktu Narzędzia ograniczania Skuteczność ograniczania Znajomość celów polityki zagranicznej i intencji ograniczanego Spójność elit politycznych ograniczającego Waga interesów ograniczającego System kar i nagród System instytucjonalny Skuteczna strategia Strukturalne źródła zawierania sojuszy Przyłączanie Przyłączanie ofensywne Przyłączanie defensywne Równoważenie Motywy równoważenia Przedmiot równoważenia Kryteria różnicujące Zmienne determinujące powstawanie sojuszy Wybór sojuszu Potencjał aktora Stabilność aktora Dostępność alternatyw Wiarygodność partnerów Poziom zagrożenia Mechanizm formowania sojuszu Potencjał aktora Dostępność alternatyw Prawdopodobieństwo wybuchu wojny Bliskość geograficzna Zbieżność interesów ROZDZIAŁ 4 Funkcjonowanie sojuszy Dystrybucja wpływów w sojuszu Wpływ partnerów słabszych Dylemat sojuszniczy Pomoc zagraniczna Penetracja

9 2. Spójność i efektywność sojuszu Modele Model 1: Zobowiązania jako wskaźnik spójności Model 2: Zmienne poziomy zagrożeń Model 3: Intencje a spójność Zmienne Zagrożenie Mechanizmy decyzyjne Potencjał Czas trwania sojuszu Wielkość sojuszu Atuty specyficzne Ideologia Efekty istnienia sojuszu Efekty środowiskowe Równowaga sił Elementy semistrukturalne Efekty wewnętrzne Sojusz a interesy Sojusz a integracja ROZDZIAŁ 5 Kres sojuszy Przyczyny środowiskowe Zmniejszenie lub zanik zagrożenia zewnętrznego Zanik cech sojuszu Przekształcanie w reżim międzynarodowy Pokonanie przeciwnika Przegrana w konflikcie Nowy problem międzynarodowy Powstanie nowego sojuszu Umasowienie odstraszania nuklearnego Proliferacja technologii militarnej Rozbrojenie międzynarodowe Przyczyny wewnątrzsojusznicze Dominacja mocarstwa Nieprecyzyjne cele sojuszu Rozbudowa składu sojuszu Konflikt między członkami sojuszu Opuszczenie sojuszu przez kluczowego członka Przyczyny wewnątrzpaństwowe Reinterpretacja interesu narodowego Zmiana elity rządzącej Utrata suwerenności przez członka sojuszu

10 ROZDZIAŁ 6 Zakończenie i krytyka Ogólna teoria sojuszy Krytyka Defekty ogólnej teorii sojuszy Defekty monografii Bibliografia Indeks nazwisk Indeks rzeczowy