PROGRAM PROFILAKTYKI SPECJALNEGO OŚRODKA SZKOLNO-WYCHOWAWCZEGO im. Św. Jadwigi Królowej w Mielcu Opracowany przez Zespół ds. Profilaktyki na lata szkolne 2014/15 2015/16 2016/17 WRZESIEŃ 2014 1
Podstawy prawne działań profilaktycznych Konwencja o Prawach Dziecka (Dz. U. Nr 120, poz. 526), Konstytucja Rzeczypospolitej z dnia 02.04.1997r. (Dz. U. Nr 78 poz. 483). Przepisy Oświatowe: Ustawa z dnia 07.09.1991r. O systemie oświaty (Dz. U. z 1996r. Nr 67, poz. 329 z późniejszymi zmianami), Rozporządzenie Ministra Edukacji narodowej i sportu z dnia 26.02.2002r. w sprawie podstawy programowej kształcenia ogólnego... (Dz. U. z 2002 Nr 51 poz. 458), Rozporządzenie Ministra edukacji narodowej z dnia 21.03.2001r. w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzeniu egzaminów i sprawdzianów w szkołach publicznych (Dz.U. z 2001r. Nr 29 poz. 323 ze zmianami Dz.U. z 30.04.2002r. poz. 433) Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 13.08.1999r. w sprawie szczegółowych zasad sprawowania nadzoru pedagogicznego, (...) (Dz. U. Nr 67 poz. 110). Przepisy Pozaoświatowe Ustawa z 06.02.1997r. o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym (Dz.U. z 1997r. Nr 28,, poz.153) Ustawa z dnia 29.07.2005 o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie(dz.u. Nr 180,poz.1493, z poź.zm. Ustawa z dnia 26.10.1982r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (Dz. U. Nr 35, poz. 230, z późniejszymi zmianami, tekst jednolity z 27.04.2001r.), 2
Ustawa z dnia 19.08.1994r. o ochronie zdrowia psychicznego (Dz. U. Nr 111, poz. 535, późniejszymi zmianami), ustawa z dnia 09.11.1995r. o ochronie zdrowia przed następstwami używania i tytoniu, i wyrobów tytoniowych (Dz. U. z 1996r. Nr 10, poz. 55) Ustawa z dnia 24.04.1997r. o przeciwdziałaniu narkomanii (Dz. U. z 1997r. Nr 75, poz. 468 z późniejszymi zmianami), Ustawa z dnia 29.11.1990r. o pomocy społecznej. Ustawa z dnia 9.06.2011r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej(dz.u. z 2013r.poz.zm.) Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 31 stycznia 2003r. w sprawie szczegółowych form działalności wychowawczej i zapobiegawczej wśród dzieci i młodzieży zagrożonych uzależnieniem. (Dz. U. z 2003 r. Nr 26, poz. 226). Rządowy Program na lata 2014-2016r. Bezpieczna i Przyjazna Szkoła 3
WSTĘP Profilaktyka to zespół działań o charakterze informacyjnym i edukacyjnym mających na celu ochronę człowieka przed zagrożeniami oraz reagowanie na pojawiające się zagrożenia. Profilaktyka szkolna ma na celu umiejętne rozpoznawanie czynników ryzyka, hamujących lub niszczących rozwój ucznia, sprzyjających podejmowaniu zachowań ryzykownych. Duży nacisk kładzie się na czynniki chroniące, które stanowią podstawę wszelkich działań profilaktyczno wychowawczych. Szkoła znając wagę problemu i czując się współodpowiedzialna za wychowanie młodzieży oraz realizując wytyczne MEN, podejmuje działania profilaktyczno dydaktyczne wspierające rodziców, uczniów i nauczycieli. Program profilaktyki zajmuje ważne miejsce w działaniach wychowawczych szkoły, jest związany ze Statutem Szkoły, Programem Wychowawczym oraz Szkolnym Systemem Oceniania. Jego treści realizowane są w trakcie procesu dydaktycznego wszystkich przedmiotów, zajęć pozalekcyjnych, w trakcie uroczystości i akcji tematycznych. Poniższy Program Profilaktyki został wzbogacony o nowe zadania i ma na celu usystematyzowanie dotychczasowych działań. Obejmuje kolejne trzy lata szkolne. CHARAKTERYSTYKA PROGRAMU Szkolny Program Profilaktyki został opracowany w oparciu o założenia profilaktyki zintegrowanej z elementami profilaktyki wskazującej. Cele szczegółowe i zadania do realizacji zostały sformułowane w oparciu o wnioski uzyskane z ewaluacji Programu Profilaktyki opracowanego na lata 2011-2014r. Obiektem działań jest całe środowisko szkolne. Profilaktyka zintegrowana będzie skierowana do wszystkich uczniów i rodziców. Jej celem jest promocja 4
zdrowego stylu życia, pozytywnych wzorców zachowań oraz opóźnienie wieku inicjacji. Działaniom prewencyjnym objęta zostanie cała społeczność szkolna. Realizatorami tych działań będą wszyscy pracownicy ośrodka wspierani przez specjalistów i rodziców. Profilaktyka wskazująca skierowana będzie do uczniów sprawiających szczególne problemy wychowawcze i podejmujących zachowania ryzykowne. Ponadto do uczniów doświadczających agresję i przemocy. Celem działań jest przede wszystkim kształtowanie umiejętności unikania zachowań ryzykownych,pomoc uczniom mającym trudności w identyfikowaniu i rozwiązywaniu problemów, wspieranie w sytuacjach trudnych. Ze szczególnym uwzględnieniem pozytywnych wzorców zachowań, właściwych relacji interpersonalnych oraz wzmacnianiu pozytywnych cech osobowości. Założeniem Szkolnego Programu Profilaktyki jest rozpoznawanie i wzmacnianie zasobów i potencjału ośrodka co stwarza lepsze warunki do podejmowania działań i budowania pozytywnego klimatu zarówno dla wychowanków, rodziców, nauczycieli, wychowawców oraz pracowników ośrodka. 5
CEL GŁÓWNY PROGRAMU Zwiększenie skuteczności działań profilaktycznych na rzecz bezpieczeństwa i tworzenia przyjaznej atmosfery poprzez wspieranie wychowanków w prawidłowym rozwoju psychofizycznym i społeczno emocjonalnym, promocję zdrowego stylu życia, wzmacnianie czynników chroniących. CELE SZCZEGÓŁOWE 1. Rozwijanie u wychowanków znajomości obowiązków w dziedzinie zachowań społecznych. Rozwijanie odpowiedzialności za swoje zachowanie. 2. Uświadamianie wychowankom konsekwencji wynikających z nieprzestrzegania prawa, w tym praw obowiązujących w Ośrodku. 3. Kształtowanie u wychowanków właściwej postawy do obowiązków szkolnych, dbałości o kulturę słowa w relacjach interpersonalnych, eliminowanie wulgaryzmów w zachowaniach. 4. Kształtowanie i wychowywanie uczniów w duchu wartości patriotycznych i chrześcijańskich. 5. Otoczenie szczególną opieką wychowawczo terapeutyczną wychowanków przejawiających trudności adaptacyjne. 6. Otoczenie szczególną opieką wychowawczo-terapeutyczną wychowanków doświadczających agresji i przemocy. 7. Rozwijanie u wychowanków umiejętności rozpoznawania czynników zagrażających zdrowiu i życiu oraz dbania o zdrowie własne i innych osób. 8. Kształtowanie umiejętności wychowanków w zakresie prawidłowego funkcjonowania w środowisku cyfrowym w szczególności w 6
środowisku nowych mediów oraz uświadamianie konsekwencji prawnych związanych z niewłaściwym wykorzystaniem Internetu oraz urządzeń mobilnych. 9. Kształtowanie w świadomości wychowanków modelu prawidłowo funkcjonującej rodziny. 10. Podejmowanie działań edukacyjnych skierowanych do rodziców w celu doskonalenia ich umiejętności wychowawczych. Wspieranie ich w pełnieniu roli rodzica. 11. Kształtowanie świadomości praw i obowiązków gwarantowanych Konwencją Praw Dziecka. 12. Stworzenie warunków dla pełnego poczucia bezpieczeństwa wychowanków w pomieszczeniach sypialnych, łazienkach w celu całkowitego wyeliminowania zachowań naruszających godność i nietykalność cielesną. UCZESTNICY I ODBIORCY PROGRAMU 1. Wychowankowie SOSW : a) Uczniowie Szkoły Podstawowej b) Uczniowie Gimnazjum c) Uczniowie Szkoły Zawodowej d) Uczniowie Szkoły Przysposabiającej do Pracy 2. Rodzice i opiekunowie prawni wychowanków 3. Nauczyciele i wychowawcy 4. Pozostali pracownicy ośrodka 7
REALIZATORZY PROGRAMU 1. Dyrekcja SOSW 2. Nauczyciele SOSW 3. Wychowawcy internatu 4. Psycholog 5. Pedagog 6. Higienistka szkolna 7. Pracownicy niepedagogiczni SPOSÓB REALIZACJI PROGRAMU W ramach programu podjęte zostaną : - działania informacyjne - działania edukacyjne - działania integracyjne - działania wdrażające określone umiejętności - działania interwencyjne Działalność profilaktyczna ośrodka pozostaje w ścisłym związku z działalnością profilaktyczną w środowisku lokalnym. Ośrodek współpracuje z następującymi instytucjami: placówki kulturalno-oświatowe placówki oświatowo-opiekuńcze (Poradnia Psychologiczno- Pedagogiczna, Poradnia Uzależnień, Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej, Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie, itp); stowarzyszenia i organizacje sąd, policja. 8
Metody działania Zamierzone cele realizowane będą podczas zajęć lekcyjnych i pozalekcyjnych przez nauczycieli, pracowników ośrodka i instytucje współdziałające przy wykorzystaniu zarówno metod pasywnych, takich jak pogadanki, wykłady, rozmowy, testy i inne; aktywnych takich, jak zajęcia warsztatowe, konkursy, drama i inne oraz udzielanie konkretnej pomocy finansowej, rzeczowej i innej. Ewaluacja Ewaluacja będzie dokonywana po każdym roku szkolnym poprzez : - obserwację zachowań - analizę ankiet przeprowadzonych wśród uczniów, nauczycieli, rodziców - sondaże wśród rodziców i uczniów - rozmowy z uczniami, rodzicami, pracownikami ośrodka - analizę dokumentów (plan pracy wychowawcy, konspekty lekcji, dzienniki). 9