ZESPÓŁ PLACÓWEK OŚWIATOWO - WYCHOWAWCZYCH w JAROSŁAWIU PROGRAM WYCHOWAWCZY PLACÓWKI NA LATA 2015 2020 JAROSŁAW, WRZESIEŃ 2015r.
Spis treści: I. Wstęp.... 1 II. Podstawa prawna 1 III. Misja bursy..2 IV. Założenia i cele.2 V. Wizja bursy..4 VI. Oczekiwane cechy wychowanka - absolwenta bursy...4 VII. Priorytety w pracy wychowawczej...6 VIII. Zadania bursy..6 IX. Obowiązki wychowawcy.....7 X. Zadania wychowawcy.7 XI. Model wychowawcy.9 XII. Metody pracy z młodzieżą..9 XIII. Formy pracy.....9 XIV. Zasady współpracy wychowawczej z rodzicami/opiekunami prawnymi wychowanków...10 XV. Zakres działania z innymi instytucjami..11 XVI. Założenia działalności Młodzieżowej Rady Bursy...12 XVII. Zasady ewaluacji Programu Wychowawczego...12 XVIII. Załączniki do Programu Wychowawczego.13 XIX. Postanowienia końcowe 13
I. Wstęp. Wychowywać to nie znaczy kształcić tylko rozum, lecz kształtować harmonijnie całego człowieka, a więc także jego serce i charakter, Wychowywać, to znaczy również z pokolenia na pokolenie przekazywać wartości, które nadają życiu sens i wypełniają je treścią. Przekazuje się je nie tylko słowami, lecz przede wszystkim przykładem własnego życia Phil Bosmans Fundamentalnym podmiotem działalności każdej placówki oświatowo-wychowawczej jest młody człowiek i jego wszechstronny rozwój. Pedagodzy w swej pracy wychowawczej powinni harmonijnie oddziaływać na wszystkie sfery wychowanka, rozwijać jego umiejętności oraz kształtować akceptowane społecznie postawy. Podmiotowe traktowanie młodego człowieka wymaga przestrzegania jego godności, wolności, niepowtarzalności oraz praw, ale także uświadamiania mu jego obowiązków. Młodzi ludzie potrzebują mądrych, świadomych, uczciwych, przyjaznych dorosłych, którzy pomogą im dokonywać samodzielnych wyborów i podejmować decyzje, które mogą zaważyć na całym ich przyszłym życiu. Zadaniem wychowawców jest również wspieranie rodziny w jej funkcji wychowawczej. Bursa Międzyszkolna przejmuje w znacznym stopniu od rodziny funkcję opiekuńczowychowawczą na okres pobytu wychowanka w placówce. II. Podstawa prawna: 1. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. 1997r. Nr 78, pozycja 483 z późniejszymi zmianami). 2. Ustawa z dnia 7 września 1991 roku o systemie oświaty, (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, pozycja 2572 z późniejszymi zmianami). 3. Ustawa z dnia 26 stycznia 1982 roku Karta Nauczyciela, art. 6 (Dz. U. z 2006 r. Nr 97, poz. 674 z późniejszymi zmianami).
4. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 grudnia 2008 roku w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół (Dz. U. z 2009r. Nr 4, pozycja 17). 5. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 21 maja 2001 roku w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz publicznych Szkół (Dz. U. z 2001r. Nr 61, pozycja 624 z późniejszymi zmianami). 6. Konwencja o Prawach Dziecka z dnia 20 listopada 1989 r. przyjęta przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych w dniu 20 XI 1989 r., ratyfikowana przez Polskę 30 IX 1991 r. (Dz. U. Nr 120, poz. 526). 7. Powszechna Deklaracja Praw Człowieka uchwalona przez Zgromadzenie Ogólne ONZ 10 grudnia 2010r. 8. Statut Zespołu Placówek Oświatowo Wychowawczych w Jarosławiu. III. Misja Zespołu Placówek Oświatowo-Wychowawczych w Jarosławiu. Zespół Placówek Oświatowo - Wychowawczych jest placówką opiekuńczo - wychowawczą. Koordynuje oddziaływania wychowawcze domu rodzinnego, szkoły i grup rówieśniczych. Prowadząc szeroki zakres działań opiekuńczo wychowawczych pomaga wychowankom odnaleźć się w nowej rzeczywistości, zaadaptować się w nowym środowisku z dala od rodziny. Zapewnia równość szans, pomaga wszystkim wychowankom w pełnym rozwoju ich osobowości, przygotowując do samodzielnego, odpowiedzialnego życia. Propaguje partnerstwo między wychowankami i pracownikami, pomiędzy rodzicami a bursą oraz między środowiskiem lokalnym i placówką. IV. Założenia i cele Programu Wychowawczego. Program przeznaczony jest dla wychowanków Zespołu Placówek Oświatowo - Wychowawczych w Jarosławiu. Został napisany zgodnie z aktualnymi aktami prawnymi i Statutem Placówki. Zespół Placówek Oświatowo - Wychowawczych jest placówką koedukacyjną przeznaczoną dla uczniów i uczennic wszystkich typów szkół ponadgimnazjalnych i gimnazjalnych z terenu miasta, uczących się poza miejscem stałego zamieszkania oraz dla tych,
których sytuacja rodzinna wskazuje na potrzeby zamieszkania w bursie. Wśród mieszkańców placówki są również uczniowie z Ukrainy, którzy podjęli naukę w jarosławskich szkołach ponadgimnazjalnych, uczniowie gimnazjum należący do SMS Jarosław, a także zawodniczki siatkarskiego klubu MKS SAN- Pajda Jarosław, realizujące obowiązek szkolny w PG Nr 4 oraz w ZSSCHiO w Jarosławiu. Program wychowawczy placówki jest wspólnym przedsięwzięciem wychowawców, wychowanków i uwzględnia wcześniej wypróbowane i sprawdzone metody i formy pracy z młodzieżą. Określa rolę podmiotów wspomagających wychowawców w wychowaniu oraz zasady tej współpracy, zapewnia integrację celów i działań osób na rzecz wychowania w placówce. Program jest wynikiem pracy wychowawczej oraz formalnym dokumentem programowym placówki. Jego główne cele to: 1. Zapewnienie wychowankom poczucia bezpieczeństwa w placówce. 2. Tworzenie warunków i sytuacji wychowawczych do różnorodnej aktywności wychowanków. 3. Wzmocnienie więzi interpersonalnych w społeczności bursy. 4. Tworzenie atmosfery sprzyjającej harmonijnemu rozwojowi fizycznemu, psychicznemu społecznemu i etycznemu. 5. Wychowanie młodego człowieka do bycia odpowiedzialnym za własne postępowanie. 6. Przygotowanie wychowanków do dokonywania życiowych wyborów w oparciu o system uniwersalnych wartości moralnych: szacunek, uczciwość, odwaga, solidarność, sprawiedliwość, samodyscyplina, przyjaźń i miłość. 7. Budowanie u wychowanków poczucia własnej wartości w oparciu o realny obraz własny. 8. Rozwijanie inteligencji emocjonalnej i komunikacyjnej. 9. Kształtowanie umiejętności radzenia sobie z emocjami własnymi oraz otoczenia. 10. Modelowanie pożądanych zachowań społecznych opartych na tolerancji religijnej, kulturowej, społecznej. 11. Kształtowanie poczucia tożsamości lokalnej i narodowej. 12. Wpajanie asertywnych zachowań w walce z nałogami, promowanie zdrowego trybu życia. 13. Wyrabianie nawyku dbałości o otoczenie i odpowiedzialności za środowisko naturalne. V. Wizja Zespołu Placówek Oświatowo-Wychowawczych w Jarosławiu. Zespół Placówek Oświatowo-Wychowawczych w Jarosławiu jest placówką, która:
promuje uniwersalne wartości etyczne: odpowiedzialność, prawość, tolerancja, życzliwość względem innych oraz postawy prozdrowotne, zapewnia wychowankowi wszechstronny rozwój w bezpiecznym i przyjaznym środowisku, kształtuje wychowanków asertywnych, kreatywnych, odpowiedzialnych, prawych, wspiera rodziców i szkołę w procesie wychowawczym dziecka. VI. Oczekiwane cechy wychowanka - absolwenta Bursy. W procesie wychowania placówka kształtuje u wychowanków postawy sprzyjające ich dalszemu rozwojowi indywidualnemu i społecznemu i zmierza do modelu absolwenta, który: jest przygotowany do samodzielnego życia, posiada ukształtowany system wartości zgodny z przyjętymi normami moralnymi, którymi kieruje się w życiu, świadomie planuje swój dalszy rozwój, odpowiedzialnie realizuje powierzone mu zadania, świadomie uczestniczy w życiu państwa, środowiska lokalnego i rodziny. Absolwent Bursy to człowiek: - aktywny i kreatywny Posiada zainteresowania, którym poświęca swój wolny czas. Bierze udział w zajęciach rozwijających swoje uzdolnienia. Chętnie podejmuje nowe inicjatywy. Potrafi zorganizować pracę własną i zespołu. - otwarty i komunikatywny Umiejętnie nawiązuje komunikację z innymi. Potrafi dyskutować, prezentując swój punkt widzenia i szanując poglądy innych. Łatwo nawiązuje też współpracę z innymi ludźmi. - odpowiedzialny i samodzielny Nie obawia się ponosić konsekwencji swoich czynów. Potrafi radzić sobie z rozwiązywaniem problemów, a w określonej sytuacji nie wstydzi się zwrócić o pomoc do innych osób, czy instytucji. W grupie działa zgodnie z obowiązującymi w niej zasadami, poczuwa się do
współodpowiedzialności za zespół. Umie rozwiązywać konflikty bez agresji, potrafi radzić sobie z porażkami i niepowodzeniami. - twórczy i ciekawy świata Interesuje się światem w różnych aspektach. Chętnie rozszerza zasób swojej, wiedzy korzystając z rożnych źródeł. - krytyczny i asertywny Potrafi właściwie ocenić zachowania swoje i innych. Dostrzega zagrożenia współczesnego świata. Zawsze jest w zgodzie z wyznawanymi wartościami, nie ulega wpływom i namowom innych. - prawy i uczciwy Rozróżnia dobre i złe zachowania i czyny. Liczy się z potrzebami innych. W swoim zachowaniu kieruje się dobrem ogółu. - tolerancyjny Szanuje inność każdego człowieka, rozumiejąc, że różnice między ludźmi są naturalnym zjawiskiem. Obca jest mu wszelka dyskryminacja. - sumienny i punktualny Dobrze i sumiennie wypełnia powierzone zadania. Dotrzymuje terminów, szanując czas swój i innych ludzi. - życzliwy, troskliwy i empatyczny Rozumie potrzeby innych. Jest wrażliwy na krzywdę drugiego człowieka, gotowy do pomocy zwłaszcza ludziom starszym, niepełnosprawnym i dzieciom. - kulturalny Przestrzega zasad kultury zachowania i wypowiedzi. Szanuje obowiązujące normy. Potrafi panować nad swoimi negatywnymi emocjami. VII. Priorytety w pracy wychowawczej. 1. Bursa dba o właściwy przebieg procesu adaptacji wychowanków w placówce.
2. Bursa wspomaga młodzież z problemami wychowawczymi oraz znajdującymi się w trudnej sytuacji materialnej. 3. Bursa zapewnia wychowankom warunki do osiągania przez nich powodzenia szkolnego. 4. Bursa dba o bezpieczeństwo wychowanków, przeciwdziałając agresji fizycznej i psychicznej oraz uzależnieniom (dopalacze i narkotyki, alkohol). 5. Bursa kształtuje u wychowanków postawy tolerancji i poszanowania godności drugiego człowieka. 6. Bursa umożliwia wychowankom rozwój ich zainteresowań i uzdolnień. 7. Bursa uczy odpowiedzialności. VIII. Zadania Bursy: 1. Wspieranie fizycznego, psychicznego i społecznego rozwoju wychowanka. 2. Przygotowanie wychowanka do samodzielnego życia, odpowiedzialności za siebie i za innych. 3. Wspieranie intelektualnego rozwoju wychowanka, (wyrównywanie jego szans edukacyjnych przez pomoc w pokonywaniu trudności w nauce). 4. Rozwijanie u wychowanków aktywności poznawczej, dostrzegania dobra i piękna świata. 5. Stwarzanie warunków do rozwijania i pogłębiania zainteresowań młodzieży oraz aktywnego spędzania czasu wolnego. 6. Rozwijanie u wychowanków umiejętności komunikacji interpersonalnej oraz tolerancji wobec poglądów innych ludzi. 7. Kształtowanie u wychowanków pożądanych społecznie postaw moralnych i umiejętności dokonywania odpowiednich wyborów. 8. Promowanie wśród wychowanków postaw prozdrowotnych. 9. Przeciwdziałanie zjawiskom patologii społecznej, ze szczególnym uwzględnieniem uzależnień od narkotyków i dopalaczy oraz alkoholu. 10. Zapewnienie wychowankom poczucia bezpieczeństwa - ochrona młodzieży przed wszelkimi formami przemocy. 11. Rozwijanie samorządności wychowanków. 12. Wzmacnianie poczucia tożsamości kulturowej - regionalnej, narodowej. 13. Współpraca ze szkołami, i innymi instytucjami oraz organizacjami wspierającymi pracę opiekuńczo wychowawczą.
IX. Obowiązki wychowawcy: troska o zdrowie i bezpieczeństwo młodzieży, stwarzanie optymalnych warunków umożliwiających pełną adaptację młodzieży do życia w społeczności bursy, planowanie i organizowanie różnych form życia zespołowego rozwijającego jednostkę i integrującego wychowanków tj. spotkania, wycieczki, imprezy i inne uroczystości. stwarzanie optymalnych warunków do nauki i wypoczynku, stwarzanie warunków wspomagających prawidłowy rozwój młodzieży i jej przygotowanie do pełnienia różnych ról społecznych, otaczanie indywidualną opieką wychowanków, podmiotowe ich traktowanie, pomoc w rozwiązywaniu konfliktów pomiędzy wychowankami, dążenie do łagodzenia sporów, tworzenie atmosfery przyjaźni i tolerancji, egzekwowanie od młodzieży dbałości o stan pomieszczeń bursy i mienia bursy, utrzymywanie kontaktów z rodzicami (opiekunami), szkołami, do których uczęszczają wychowankowie (nauczyciele, wychowawcy klas, pedagog szkolny), prawidłowe prowadzenie obowiązującej dokumentacji, systematyczne wzbogacanie swojej wiedzy i doświadczeń pedagogicznych. X. Zadania wychowawcy: 1. Rozwijanie u wychowanka: motywacji do ustawicznej i systematycznej nauki, tolerancji dla ludzi innych (chorych, niepełnosprawnych, starszych, różnych ras, narodowości i kultur), szacunku dla pracy innych i swojej, poszanowanie wspólnego dobra, aktywności twórczej, wrażliwości estetycznej. 2. Pobudzanie wychowanka do: aktywności poznawczej,
otwartości wobec innych, samorządności. 3. Wzmacnianie u wychowanka: poczucia własnej wartości, poczucia związku z domem, rodziną i społecznością bursy, poczucia odpowiedzialności za treść, formę i estetykę wypowiedzi. 4. Kształtowanie u wychowanka: empatii, wrażliwości na potrzeby i krzywdę drugiego człowieka asertywności, umiejętności pracy w zespole, umiejętności podejmowania samodzielnych decyzji, umiejętności pełnienia ról społecznych, pozytywnych nawyków, zainteresowania kulturą, sztuką i sportem, umiejętności rozwiązywania konfliktów bez przemocy, zachowań prozdrowotnych, zachowań proekologicznych. XI. Model wychowawcy: 1. Doskonale zna wychowanka. 2. Zauważa wyjątkowe umiejętności i zdolności wychowanka. 3. Zwraca uwagę na jego osiągnięcia. 4. Kształci postawę twórczą wychowanka. 5. Akceptuje jego inność. 6. Uważnie słucha wychowanka. 7. Potrafi z nim rozmawiać. 8. Szanuje zdanie wychowanka. 9. Daje wychowankowi szansę poprawy.
10. Reaguje na niewłaściwe zachowania wychowanka, umiejętnie wpływa na zmianę jego postawy. 11. Dba o zdrowie i bezpieczeństwo wychowanka. 12. Wspiera wychowanka w sytuacjach dla niego trudnych. 13. Kształtuje pozytywne postawy wychowanka w stosunku do innych ludzi i otaczającego świata. 14. Posiada umiejętność budowania poczucia własnej wartości wychowanka. 15. Jest sprawiedliwy i obiektywny. 16. Jest cierpliwy i wytrwały. 17. Jest autentyczny posiada umiejętność bycia zawsze sobą, a nie grania roli w zależności od sytuacji. 18. Posiada umiejętność współpracy i współdziałania z rodzicami, wspólne opracowanie strategii wychowania. 19. Posiada zdolność empatii. 20. Posiada umiejętność konstruktywnego komunikowania się. 21. Współpracuje z rodziną i szkołą wychowanka oraz instytucjami wspierającymi pracę opiekuńczo- wychowawczą placówki. XII. Metody pracy z młodzieżą. 1. Praca z całą społecznością bursy. 2. Prac z grupą wychowawczą. 3. Praca indywidualna z wychowankiem. XIII. Formy pracy. 1. Rozmowy indywidualne. 2. Zebrania społeczności bursy, grupy wychowawczej. 3. Pogadanki. 4. Zajęcia sportowe. 5. Zajęcia praktyczne.
6. Inscenizacje, happeningi. 7. Warsztaty terapeutyczne. 8. Programy słowno muzyczne. 9. Pokazy. 10. Projekcje filmów. 11. Wyjścia, wycieczki. 12. Konkursy, turnieje. 13. Spotkania z przedstawicielami różnych instytucji. 14. Akcje o charakterze charytatywnym i wolontariackim. 15. Dokumentowanie wydarzeń z życia placówki w kronice i na stronie internetowej. 16. Wywiady. 17. Ankiety. 18. Analiza dokumentów. XIV. Zasady współpracy wychowawczej z rodzicami/opiekunami prawnymi wychowanków. Wychowawcy i rodzice/opiekunowie prawni wychowanków współpracują ze sobą w sprawach ich wychowania. Podstawą tej współpracy powinno być rozsądne partnerstwo, oparte na wzajemnym poszanowaniu praw i obowiązków. Rodzice/opiekunowie mają prawo do: 1. Wglądu do Programu wychowawczego placówki i wyrażania swojej opinii o nim. 2. Określania i współdecydowania o celach, metodach i formach poprzez wyrażanie opinii. 3. Uzyskiwania informacji i pomocy w sprawach wychowania od wychowawcy i dyrektora bursy (pomoc pedagogiczna). 4. Sugerowania metod wychowawczych dotyczących ich dziecka. Współpraca z rodzicami przybiera następujące formy:
1. Kontakty indywidualne (wychowanek wychowawca rodzic/opiekun prawny) i grupowe (zebrania z rodzicami). 2. Porady i konsultacje udzielane rodzicom/opiekunom prawnym w rozwiązywaniu problemów wychowawczych i edukacyjnych (pomoc pedagogiczna). 3. W nagłych przypadkach pisemne lub telefoniczne wezwania rodziców/opiekunów prawnych do bursy. 4. Telefoniczne bądź listowne informowanie rodziców/opiekunów prawnych o postępach w nauce ich dzieci. 5. Zapraszanie rodziców/opiekunów prawnych na uroczystości i imprezy okolicznościowe organizowane w placówce. 6. Angażowanie rodziców/opiekunów prawnych do realizacji różnych przedsięwzięć podejmowanych przez placówkę. 7. Wręczanie rodzicom listów pochwalnych za wzorowe zachowanie, właściwą postawę wobec nauki, pracy na rzecz bursy i środowiska oraz aktywność twórczą ich dzieci. XV. Zakres współpracy z innymi instytucjami. 1. Szkoła - współdziałanie w zakresie motywacji do nauki i rozwiązywanie problemów dydaktyczno-wychowawczych. 2. Miejsko - Gminne i Gminne Ośrodki Pomocy Społecznej, Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie - występowanie o pomoc materialną dla wychowanków. 3. Policja, Straż Miejska, Sąd Rodzinny, SANEPID - spotkania, pogadanki, interwencje, uzyskiwanie ulotek, broszur, plakatów. 4. Poradnia Psychologiczno Pedagogiczna - specjalistyczna pomoc indywidualna, warsztaty. 5. Instytucje oświatowe spotkania, akcje charytatywne. 6. MOK imprezy, konkursy, projekcje filmów, przedstawienia. 7. MOSiR zawody sportowe. XVI. Założenia działalności Młodzieżowej Rady Bursy.
Samorząd Bursy stanowi cała społeczność wychowanków. Kieruje nim wyłoniona w demokratycznych wyborach z grona wychowanków, Młodzieżowa Rada Bursy. Zadania Młodzieżowej Rady Bursy: 1. Reprezentowanie ogółu wychowanków i ich potrzeb na terenie placówki, 2. Współudział w tworzeniu programu działalności opiekuńczo - wychowawczej placówki, 3. Koordynowanie samorządnej działalności wychowanków i wszelkich prac podejmowanych przez grupy wychowawcze, 4. Poręczanie za wychowanków, rozstrzyganie sporów oraz czuwanie nad prawidłowym funkcjonowaniem zasad współżycia wychowanków, 5. Występowanie z wnioskami o nagrody i wyróżnienia za działalność społeczną na rzecz Placówki, 6. Zgłaszanie wszelkich postulatów związanych z funkcjonowaniem stołówki i przestrzeganiem jej regulaminu przez wszystkich wychowanków bursy. XVII. Zasady ewaluacji Programu Wychowawczego. Program Wychowawczy podlega bieżącemu monitorowaniu i ewaluacji. Na każdym etapie jego realizacji należy szukać odpowiedzi na pytanie czy i jak podjęte działania wpłynęły na wychowanków, ich wiedzę, umiejętności i postawy. Czy osiągane są założone cele programu. Odpowiedzi na te pytania dostarczyć mogą: analiza prowadzonej dokumentacji, wyniki badań przeprowadzanych wśród wychowanków, ich rodziców/opiekunów liczba wychowanków biorących udział w różnego rodzaju imprezach i przedsięwzięciach organizowanych na terenie bursy i poza nią, analiza inicjatyw wychowanków i podejmowanych przez nich działań, analiza efektów oddziaływań wychowawczych podejmowanych w stosunku do wychowanków przejawiających trudności wychowawcze zakres działalności samorządowej w grupie, bursie i poza nią,
problematyka rozmów i wywiadów z wychowankami, ich rodzicami/opiekunami prawnymi, wychowawcami i nauczycielami, efekty obserwacji zachowań wychowanków w sytuacjach typowych i nowych. XVIII. Załączniki do Programu Wychowawczego. 1. Plan pracy opiekuńczo wychowawczej. 2. Plan działalności profilaktycznej. 3. Statut Bursy Międzyszkolnej. 4. Plan Zespołu Wychowawczego. 5. Procedury pomocy pedagogicznej. 6. Procedury postępowania wychowawców i metody współpracy z policją w sytuacjach zagrożenia młodzieży przestępczością i demoralizacją. 7. Procedury dla wychowawców w sytuacji interwencji służb medycznych. 8. Program Patriotyczny. 9. Plan działalności MRB. XIX. Postanowienia końcowe. Integralną część Programu Wychowawczego stanowią nw. dokumenty: 1. Plan Pracy Opiekuńczo-Wychowawczej na dany rok szkolny. 2. Plan Działań Profilaktycznych na dany rok szkolny. 3. Regulamin Mieszkańca Bursy Międzyszkolnej w Jarosławiu. 4. Regulamin Młodzieżowej Rady Bursy Międzyszkolnej w Jarosławiu. 5. Statut Zespołu Placówek Oświatowo Wychowawczych w Jarosławiu. Program Wychowawczy Zespołu Placówek Oświatowo - Wychowawczych na lata 2015-2020 został przedstawiony na posiedzeniu Rady Pedagogicznej Zespołu w dniu 28.08.2015r., zatwierdzony i przyjęty do realizacji mocą Uchwały Nr 14 / 2015 / 2016.