Raport z ewaluacji wewnętrznej w roku szkolnym 215/216 Zespół Szkół Szkoła Podstawowa im. Wincentego Witosa w Gromniku Raport sporządziły: Janina Łyżwa Magdalena Moździerz Zofia Majchrowicz Lidia Zagórska Wójcik Gromnik, styczeń 216 1
SPIS TREŚCI: I. Wstęp... 2 II. Pytania kluczowe... 2 III. Opis metodologii... 3 IV. Analiza i interpretacja wyników ankiet... 4 a) Wyniki ankiety skierowanej do nauczycieli... 4 b) Wyniki ankiety skierowanej do uczniów... 8 V. Wywiad z Dyrektorem Szkoły...14 VI. Wnioski i rekomendacje do dalszej pracy. 15 VII. Sposób prezentacji wyników ewaluacji....15 I. WSTĘP Prezentowany raport jest rezultatem ewaluacji wewnętrznej przeprowadzonej w szkole przez zespół do spraw ewaluacji w składzie: Magdalena Moździerz, Zofia Majchrowicz, Lidia Zagórska - Wójcik. Lider zespołu: Janina Łyżwa Obszar: Efekty działalności dydaktycznej, wychowawczej i opiekuńczej oraz innej działalności statutowej szkoły lub placówki. Ewaluacja miała na celu ustalenie poziomu spełnienia wymagania: Szkoła organizując procesy edukacyjne, uwzględnia wnioski z analizy wyników sprawdzianu, egzaminu gimnazjalnego oraz innych badań zewnętrznych i wewnętrznych. Przedmiot ewaluacji: " W jaki sposób szkoła, nauczyciele wykorzystują wnioski z analizy egzaminów zewnętrznych i wewnętrznych?" II. PYTANIA KLUCZOWE Sformułowano następujące pytania kluczowe: 1. W jaki sposób oraz komu prezentowana jest analiza badań zewnętrznych i wewnętrznych? 2. W jaki sposób nauczyciele wykorzystują wnioski z analizy? 3. Czy wdrożone działania przyczyniają się do podnoszenia efektów kształcenia? 4. Czy prowadzone badania wewnętrzne dają uczniom informacje o ich mocnych i słabych stronach (wspomagają ich rozwój)? 2
III. OPIS METODOLOGII Badania zostały zrealizowane w okresie od września 215 do 1 stycznia 216 r. przez zespół do spraw ewaluacji. Badaniem objęto: 24 nauczycieli, 68 uczniów (ankieta). Przeprowadzono wywiad indywidualny z Wicedyrektorem Szkoły. Użyto w badaniu następujących metod i narzędzi: ankieta, kwestionariusze pytań, analiza dokumentów. Wykaz badanych dokumentów: 1. Księga Protokołów (lata 213 215). 2. Plany pracy dydaktyczno wychowawczej zespołów klas I III i IV VI. 3. Plan Nadzoru Pedagogicznego Dyrektora Zespołu Szkół w Gromniku opracowany na rok szkolny 215/216. 4. Dzienniki lekcyjne, dzienniki zajęć dodatkowych i dokumentacje wychowawców. 5. Sprawozdania z realizacji planu pracy dydaktyczno wychowawczej nauczycieli 214/215. Dokonano analizy dokumentów szkoły, z których wynika, że: są analizowane wyniki sprawdzianów próbnych i zewnętrznych, członkowie RP są zapoznawani z wnioskami i rekomendacjami z przeprowadzonych analiz oraz zobligowani do ich realizacji, rodzice są na bieżąco informowani o wynikach sprawdzianów próbnych oraz zewnętrznych, analiza wyników sprawdzianów oraz badań zewnętrznych i wewnętrznych przeprowadzana jest regularnie w pierwszym etapie kształcenia na początku I klasy oraz w drugim półroczu klasy III; w drugim etapie kształcenia diagnozy przedmiotowe (IV, V, VI) oraz w klasie VI dwukrotnie po sprawdzianie próbnym i sprawdzianie zewnętrznym. Na zebraniu RP przedstawiane jest sprawozdanie ze sprawdzianu oraz innych badań zewnętrznych i wewnętrznych. Poprzez analizę ilościową prezentowana jest liczba uczniów w szkole i klasie osiągających wyniki najwyższe, średnie i najniższe wraz z liczbą punktów dla poszczególnych standardów egzaminacyjnych dla szkoły. Analizuje się również dane jakościowe, czyli łatwość zadań otwartych i zamkniętych zgodnie ze standardami egzaminacyjnymi i przedmiotami. Dokonuje się analizy wyników próbnych sprawdzianów i egzaminów zewnętrznych w skali staninowej. Pozwala to na umiejscowienie szkoły na tle innych szkół działających w podobnym środowisku. Dokonuje się szczegółowej analizy sprawdzianu pod względem łatwości poszczególnych zadań, które określają poziom wiedzy i umiejętności uczniów oraz opracowuje się wnioski, które zostają zaprotokołowane na zebraniu RP. Wnioski i rekomendacje z analizy sprawdzianów próbnych i sprawdzianu właściwego oraz pozostałych badań wewnętrznych i zewnętrznych formułowane są przez zespoły nauczycielskie poszczególnych poziomów nauczania. Na ich podstawie formułowane są 3
wnioski do dalszej pracy wytyczne do pracy na poszczególnych przedmiotach oraz wytyczne do pracy na wszystkich przedmiotach co prowadzi do udoskonalenia procesu dydaktycznego. Wdrażane wnioski przyczyniają się do wzrostu efektów kształcenia. Wskazują na to zapisy w dokumentacji szkolnej: w Księdze Protokołów RP, w dziennikach lekcyjnych, w ewaluacji realizacji celów zajęć dodatkowych, w sprawozdaniach z pracy dydaktyczno wychowawczej nauczycieli, dokonywanych po zakończeniu roku szkolnego. Wyniki oraz wnioski z analizy sprawdzianu oraz badań wewnętrznych i zewnętrznych przekazywane są: całej radzie pedagogicznej na zebraniach RP, uczniom na lekcjach, rodzicom podczas zebrań. IV. ANALIZA I INTERPRETACJA WYNIKÓW ANKIET W celu uzyskania odpowiedzi na postawione kolejne pytania kluczowe zostały przeprowadzone ankiety wśród nauczycieli i uczniów naszej szkoły. a) Wyniki ankiety skierowanej do nauczycieli (24) 1. Czy w ciągu ostatnich 3 lat zapoznała się Pani/zapoznał się Pan z wynikami sprawdzianów zewnętrznych tj. OBUT i sprawdzian szóstoklasisty? 3 24 (1%) 2 1 TAK 4
2. Z jakich źródeł czerpała Pani/ czerpał Pan wiedzę na temat osiągniętych przez uczniów wyników? 23 (96%) 25 17(71%) 2 15 1 5 1(4%) 1 (41%) 1(4%) 3. Czy zapoznał/a się Pani/ Pan z wnioskami z analizy sprawdzianów zewnętrznych i wewnętrznych? 25 24 (1%) 2 15 1 5 TAK 5
4. Czy wykorzystuje Pan/ Pani wnioski z analiz sprawdzianów zewnętrznych i wewnętrznych podczas planowania pracy z uczniami? 3 24 (1%) 2 1 TAK 5. W jaki sposób wykorzystuje Pan/ Pani w swojej pracy wnioski z analizy osiągnięć uczniów w celu poprawy jakości pracy szkoły? 2 18 16 14 12 1 8 6 4 2 83% 42% 71% 54% 42% 67% 63% 5% A B C D E F G H I 67% 67% 46% J K L A. Zwracam szczególną uwagę na zagadnienia sprawiające największą trudność. 6
B. Szukam błędów w procesie nauczania. C. Utrwalam umiejętności uczniów, które opanowali w stopniu niezadowalającym. D. Prowadzę kółko zainteresowań. E. Prowadzę kółko przygotowujące do sprawdzianu. F. Prowadzę zajęcia wyrównawcze. G. Zwracam uwagę uczniów na zagadnienia, z którymi był problem na sprawdzianie. H. Uwzględniam w rozkładach nauczania więcej czasu na powtórzenia. I. Mobilizuję uczniów do uczestnictwa w dodatkowych zajęciach w celu uzupełnienia wiedzy. J. Doskonalę swoje kompetencje związane z przygotowaniem uczniów do egzaminów. K. Motywuję rodziców, aby wyniki egzaminów nie były tylko sprawą szkoły. L. Inny sposób. 6. Czy podjęte przez Panią/Pana działania przyczyniają się do podnoszenia efektów kształcenia? 2 18 (75%) 15 1 6(25%) 5 TAK RACZEJ TAK Z powyższej ankiety wynika, że: Wszyscy nauczyciele zapoznali się z wynikami sprawdzianów zewnętrznych i wewnętrznych 7
Dla większości nauczycieli źródłem informacji na temat osiągniętych przez uczniów wyników jest dyrekcja szkoły oraz inni nauczyciele, dokonujący analizy, a także Internet. Wszyscy nauczyciele wskazują znajomość wniosków z analiz sprawdzianów zewnętrznych i wewnętrznych i wdrażanie ich w swojej pracy dydaktyczno- -wychowawczej między innymi poprzez zwiększenie liczby powtórzeń (71%), dostosowanie form i metod pracy oraz ich doskonalenie celem lepszej realizacji podstawy programowej, ze szczególnym uwzględnieniem zagadnień, które wypadły najsłabiej (81%), weryfikację planu pracy dydaktycznej (42%), uruchomienie dodatkowych zajęć dla uczniów (kółko zainteresowań - 54%, zajęcia przygotowujące do sprawdzianu - 42%, zajęcia wyrównawcze 67%). 67% nauczycieli podkreśliło, że mobilizuje uczniów do uczestnictwa w dodatkowych zajęciach, w celu uzupełnienia wiedzy. 46% ankietowanych nauczycieli wykorzystuje wnioski z analiz wyników uczniów do motywowania rodziców, aby jeszcze bardziej włączyli się w proces edukacyjny swoich dzieci poprzez zachęcanie do nauki, do czytania, odrabiana zadań domowych, uczestnictwa w konkursach, zajęciach dodatkowych. Nauczyciele zgodnie stwierdzili, że podejmowane działania w ramach wdrażania wniosków z analiz przyczyniają się do wzrostu efektów kształcenia. Z obserwacji i rozmów z nauczycielami jednakże wynika, że nie należy skupiać się tylko na zagadnieniach problematycznych ujętych we wnioskach, lecz powtarzać i utrwalać jednocześnie wszystkie umiejętności kluczowe. b) Wyniki ankiety skierowanej do uczniów (68) Czy w Twojej szkole nauczyciele 1. stosują różne sposoby pracy na lekcji? 4 3 2 1 35 (51,5%) 3 (45%) TAK TAK - RZADKO 3 (4,5%) 8
2. zapoznają uczniów z wynikami i omawiają sprawdziany, testy, prace klasowe? 58 (85%) 6 4 2 9 (13%) 1 (2%) uczniowie 3. wskazują Twoje mocne i słabe strony? 5 42 (62%) 24 (35%) TAK - CZĘSTO TAK - RZADKO 2 (3%) 4. zapoznają z technikami efektywnego uczenia się? 5 41 (6%) 24 (35,5%) 3(4,5%) TAK - CZĘSTO TAK - RZADKO 9
5. zlecają dodatkowe prace domowe zgodnie z zainteresowaniami i zdolnościami uczniów? 3 2 1 3 (44%) 3 (44%) TAK - CZĘSTO TAK - RZADKO 8 (12%) 6. organizują zajęcia pozalekcyjne, np.: kółka zainteresowań, zajęcia wyrównawcze lub przygotowujące do sprawdzianu szóstoklasisty? 1 64 (94%) 1 (1,5%) 3 (4,5%) TAK WIEM Jeśli uczestniczysz regularnie w zajęciach dodatkowych to dokończ zdanie: Uczęszczam na: Kółko przyrodnicze 6 UKS 22 GKS - 1 Plastyczne (GOK) 13 Teatralne (GOK) 6 Ognisko muzyczne (GOK) 5 DSM 2 LSO 4 Zajęcia kompensacyjno -korekcyjne 1 1
Zajęcia wyrównawcze z: języka polskiego 1 matematyki 14 zajęcia z pedagogiem - 3 Zajęcia przygotowujące do sprawdzianu z: języka polskiego - 33 języka angielskiego 43 matematyki - 21 7. przygotowują uczniów do konkursów, zawodów? 1 65 (95,5%) TAK 3 (4,5%) 8. zwracają uwagę na estetykę pisma i formę pisemnej wypowiedzi? 5 35 (51,5%) 31 (45,5%) 2(3%) 11
9. sprawdzają czy zrozumiałem/zrozumiałam przeczytany tekst? 4 2 33 (48,5%) 33 (48,5%) TAK - WSZYSCY TAK, ALE TYLKO KTÓRZY 2 (3%) 1. motywują Cię do nauki? 5 36 (53%) 29 (42,5%) 3 (4,5%) TAK - WSZYSCY TAK, ALE TYLKO KTÓRZY 11. Jeśli Cię motywują, to w jaki sposób? Nauczyciele mówią, że: stać mnie na więcej, mogę mieć lepszą ocenę, muszę się systematycznie uczyć, poradzę sobie, że na pewno to umiem, żebym chodziła na dodatkowe zajęcia, że jestem mądry, ale muszę myśleć, że nauka przyda mi się w przyszłości, 12
że to mi pomoże w życiu i będę mogła się rozwijać, że będę miał lepszą pracę, że jestem bardzo zdolny, że uczę się dla siebie, żebym postarał się dla siebie, mówią rodzicom o dobrym zachowywaniu się, mówią: ucz się, bo nie przejdziesz, Nauczyciele motywują mnie poprzez: interesujące sposoby nauki, nagradzanie na koniec roku, pochwały, dobre stopnie, upublicznianie najlepszych uczniów, pokazywanie dobrych wyników na forum szkoły, tłumaczenie dlaczego się uczymy, pomagają w nauce przez tłumaczenie zadań, uśmiechają się, dobrym słowem, chwalą mnie kiedy dostanę dobrą ocenę, chwalą nas, gdy dostaniemy dobry wynik z testu i mówią, żeby uczyć się tak dalej. Z powyższej analizy wynika, że: Nauczyciele stosują zróżnicowane metody i formy pracy na lekcji (praca w grupach, gry dydaktyczne, projekty, praca z tablicą interaktywną), 45% uczniów chciałoby, aby formy te były stosowane częściej. 85 % ankietowanych uczniów przyznaje, że nauczyciele zapoznają ich z wynikami i omawiają sprawdziany, testy i prace klasowe Dzięki analizie sprawdzianów nauczyciele widzą mocne i słabe strony uczniów, mogą rozwijać zdolności, umiejętności oraz doskonalić to, z czym uczniowie słabiej sobie radzą. 62% uczniów przyznaje, że nauczyciele wskazują im ich mocne i słabe strony. 35% uważa jednak, że nie zawsze tak jest. Według zdecydowanej większości uczniów nauczyciele doradzają im w jaki sposób powinni się uczyć, aby nauka przynosiła efekty. 13
Opinie dotyczące zlecania zadań przez nauczycieli zgodnie z zainteresowaniami uczniów są podzielone. Sugerują one, że uczniowie chętniej wykonują zadania zgodne z ich zainteresowaniami. Nauczyciele organizują zajęcia pozalekcyjne, na które uczniowie chętnie uczęszczają. Z ankiety wynika, że nauczyciele dbają o rozwój zainteresowań uczniów, przygotowując ich do konkursów i zawodów. Nauczyciele w dużej mierze dbają o estetykę pisma i formę wypowiedzi, jednak w odczuciu uczniów nie czynią tego wszyscy. Zdecydowana większość uczniów uważa, że nauczyciele sprawdzają zrozumienie przeczytanego tekstu, jednak 48,5% z nich przyznaje, że czynią to niezbyt często. Brak motywacji ze strony niektórych nauczycieli odczuwa 42 % ankietowanych uczniów, jednak 53% wskazuje, że wszyscy nauczyciele stosują techniki motywujące. V. WYWIAD Z DYREKTOREM SZKOŁY 1. Jakie działania szkoły podejmowane w tym i poprzednim roku wynikające z wniosków z analizy wyników sprawdzianu/ egzaminów przyczyniły się do wzrostu efektów kształcenia? Analizy wyników sprawdzianów w roku 214 i 215 wskazują, że wynik sprawdzianu utrzymuje się w staninie 6. Nauczyciele kontynuują podjęte w poprzednich latach działania: zajęcia przygotowujące do sprawdzianu, zajęcia wyrównawcze dla uczniów słabszych, opracowywanie różnych ćwiczeń kształtujących kluczowe umiejętności, które realizowane są na różnych przedmiotach przez wszystkich nauczycieli, rozwiązywanie zadań charakterystycznych dla sprawdzianu, próbny sprawdzian w klasie VI, wprowadzanie różnorodnych form i metod pracy, odpowiednie planowanie pracy przez nauczyciela, dodatkowe zajęcia w ramach godzin "karcianych". 2. Jaka jest Pani zdaniem skuteczność wykorzystania wyników badań zewnętrznych w prowadzonych odpowiednio do potrzeb szkoły badaniach wewnętrznych? Wyniki badań zewnętrznych są wykorzystywane w planowaniu działań dydaktyczno- -wychowawczych, w tym diagnozowania efektów kształcenia. Działania te są monitorowane. Dokonuje się porównania wyników badań zewnętrznych i wewnętrznych z ocenami za I półrocze i rocznymi. Wyniki tych analiz wpływają, m.in. na wprowadzanie skuteczniejszych form i metod nauczania, intensyfikowanie działań w zakresie danej umiejętności. Rodzice i uczniowie otrzymują szeroką informację o słabych i mocnych stronach. 14
VI. WNIOSKI I REKOMENDACJE DO DALSZEJ PRACY 1. Z analizy przeprowadzonych ankiet skierowanych do uczniów i nauczycieli, analizy dokumentów szkolnych oraz wywiadu przeprowadzonego z Wicedyrektorem Szkoły wynika, że analiza badań zewnętrznych i wewnętrznych jest prezentowana wszystkim nauczycielom na zebraniu RP, rodzicom na zebraniach wywiadowczych oraz uczniom podczas lekcji. 2. Wszyscy nauczyciele wskazują znajomość wniosków z analiz sprawdzianów zewnętrznych i wewnętrznych oraz wdrażanie ich w swojej pracy dydaktyczno-wychowawczej między innymi poprzez weryfikację planu pracy dydaktycznej, uruchomienie dodatkowych zajęć dla uczniów, zwiększenie liczby powtórzeń, dostosowanie form i metod pracy oraz ich doskonalenie celem lepszej realizacji podstawy programowej. 3. Wdrożone działania przyczyniają się do podnoszenia efektów kształcenia. Zdaniem nauczycieli analiza wniosków służy poprawie jakości pracy dydaktycznej, skłania do wprowadzania zmian w procesie edukacyjnym i systematycznej pracy, co pozwala uczniom osiągać lepsze wyniki. 4. Prowadzone badania wewnętrzne dają uczniom informacje o ich mocnych i słabych stronach i wpływają motywująco na ich stosunek do nauki. W dalszej pracy wychowawczo - dydaktycznej należy: 1. W dalszym ciągu wskazywać uczniom ich słabe i mocne strony, mówiąc im konkretnie jaki materiał już opanowali, a co jeszcze wymaga przyswojenia. 2. Należy nadal kierować procesem edukacyjnym uczniów wykorzystując techniki pozytywnej motywacji, celem wzbudzenia w nich aspiracji do osiągania lepszych wyników. 3. Na każdym przedmiocie kontrolować zrozumienie przeczytanego przez uczniów tekstu, poprzez stosowanie pytań sprawdzających oraz rozwijać u uczniów umiejętność parafrazowania. VII. SPOSÓB PREZENTACJI WYNIKÓW EWALUACJI: Wyniki ewaluacji zaprezentowane będą: - nauczycielom na Radzie Pedagogicznej, - uczniom podczas godzin wychowawczych, - rodzicom podczas zebrania. Raport z przeprowadzonej ewaluacji zostanie opublikowany na stronie internetowej szkoły, a wersja papierowa będzie dostępna w bibliotece i pokoju nauczycielskim. 15