Mrek Kunsz Uniwersytet Szczeciński ROOZYCJA NARZĘDZIA DYDAKTYCZNEGO - METODYKA I RZYKŁADOWE SOSOBY WYKORZYSTANIA W NAUCZANIU RZEDMIOTÓW EKONOMICZNYCH 1. OIS NARZĘDZIA Istot opisywnego zdni sprowdz się do ułożeni w logicznym porządku informcji zmieszczonych n oddzielnych krtkch. Studenci podzieleni n 3-4 osoowe grupy otrzymują zestw przemiesznych krtek złożonych w kopercie. Nstępnym krokiem jest krótkie wprowdzenie do podejmownej w ćwiczeniu temtyki orz określenie sposou ułożeni pomiesznych krtek zieżnego z celem merytorycznym zdni. Osttnim etpem procesu jest sprwdzenie poprwności wykonni zdni w kżdej z grup. To zdnie sprwdz się w procesie dydktycznym, poniewż łączy w soie element zwy (przypomin ukłdnie puzzli ) z trnsferem treści merytorycznych. Metod t może stnowić przydtne nrzędzie stosowne przy wprowdzeniu do pewnej grupy powiąznych merytorycznie zgdnień, w powtórkch i podsumowniu większej prtii mteriłu. W niniejszej pulikcji zdemonstrowne zostną 3 przykłdy wykorzystni tego nrzędzi do prezentcji zgdnień mikroekonomicznych. ulikcj zwier tkże gotowe wzorce do wykorzystni n zjęcich. 2. RZYKŁADOWE SOSOBY WYKORZYSTANIA NARZĘDZIA W NAUCZANIU RZEDMIOTÓW EKONOMICZNYCH rzykłd 1 Teori wyoru firmy wskźniki produktu, przychodu, kosztu i zysku Zdnie przedstwione w przykłdzie 1 m n celu pomoc studentom w identyfikowniu nzw (oznczeń), formuł oliczni tkże zleżności zchodzących pomiędzy wskźnikmi, które są wprowdzne w trkcie zjęć z przedmiotu Mikroekonomi podczs studiowni zgdnień z zkresu teorii wyoru firmy. W omwinym oszrze temtycznym student musi poznć nwet do 16 wskźników: produkt: T produkt cłkowity, A produkt przeciętny, M produkt mrginlny. przychód (utrg): TR przychód cłkowity, AR przychód przeciętny, MR przychód mrginlny. koszt: TC koszt cłkowity, TVC cłkowity koszt zmienny, TFC cłkowity koszt stły, 57
ATC przeciętny koszt cłkowity, AVC przeciętny koszt zmienny, AFC przeciętny koszt stły, MC koszt mrginlny. zysk: Π zysk cłkowity, Πj zysk jednostkowy, MΠ zysk mrginlny. Zdniem student jest przyporządkownie do oznczeń poszczególnych wskźników formuł ich oliczni 1 orz nzw. rzykłd 2 odsumownie I semestru przedmiot Mikroekonomi Zdnie w przykłdzie 2 pokzuje w jki sposó przedstwine nrzędzie możn wykorzystć przy powtórkch większych prtii mteriłu. To zdnie m n celu pomoc studentom w identyfikowniu nzw, definicji i orzu grficznego krzywych poznnych w trkcie studiowni przedmiotu Mikroekonomi n zjęcich oejmujących nstępujące temty: Koszt lterntywny i ogrniczoność zsoów. Mechnizm rynkowy. Teori wyoru konsument. Teori wyoru firmy. W ćwiczeniu studenci muszą zidentyfikowć 2 nstępujące krzywe: krzyw możliwości produkcyjnych, krzyw popytu, krzyw podży, krzyw oojętności, lini udżetu, izokwnt, izokoszt, ścieżk ekspnsji dochodowej, ścieżk ekspnsji cenowej, ścieżk ekspnsji produkcji. Zdniem student jest przyporządkownie do nzw poszczególnych krzywych definicji orz wykresów, n których zprezentowno ich grficzny orz. 1 Większość ze wskźników możn oliczć z wykorzystniem kilku formuł. 2 i przyporządkowć definicje orz wykresy stnowiące orz grficzny. 58
rzykłd 3 Oddziływnie czynników pozcenowych n stn równowgi rynkowej Zdnie przedstwione w przykłdzie 3 m n celu przyliżenie studentom zgdnień oddziływni czynników pozcenowych 3 n stn równowgi rynkowej. Brne pod uwgę są 2 możliwe sytucje: gdy zminy w stnie równowgi rynkowej nstępują pod wpływem oddziływni jednego czynnik (wpływ n popyt lu n podż), gdy n rynku oserwujemy zminy w oręie popytu i podży pod wpływem jednoczesnego oddziływni 2 czynników. Możn zoserwowć ogrniczoną ilość możliwości występujących w tym zkresie (jest ich 8). Zdniem student jest przyporządkownie do wykresów opisu zilustrownej n nich sytucji rynkowej (np. wzrost popytu) nstępnie określenie jkie zminy zjdą w oręie prmetrów stnu równowgi (ceny równowgi i ilości równowgi), efektem czego ędzie ciąg przyczynowo-skutkowy ilustrujący sytucję, któr zprezentown zostł n wykresie. 3. GOTOWE WZORCE rzykłd 1 Teori wyoru firmy wskźniki produktu, przychodu, kosztu i zysku A. Oznczeni wskźników T= M= A= TR= AR= MR= TC= TVC= TFC= ATC= AVC= AFC= MC= MΠ= Πj= Π= B. Formuły oliczeniowe wskźników f. produkcji T/ L T/L * TC+Π 3 (np. wzrost dochodu konsument) 59
AR* TR/ TR/ TFC+TVC ATC* TR-Π TC-TFC AVC* TC-TVC AFC* AFC+AVC TC/ ATC-AFC TVC/ ATC-AVC TFC/ TC/ TR-TC Π/ Π/ Πj* -ATC A*L C. Nzwy wskźników produkt cłkowity produkt przeciętny produkt mrginlny przychód cłkowity przychód przeciętny przychód mrginlny koszt mrginlny koszt cłkowity przeciętny koszt cłkowity cłkowity koszt zmienny 60
cłkowity koszt stły przeciętny koszt zmienny przeciętny koszt stły zysk cłkowity zysk jednostkowy zysk mrginlny rzykłd 2 odsumownie I semestru przedmiot Mikroekonomi A. Nzwy krzywych krzyw popytu krzyw podży izokoszt izokwnt lini udżetu krzyw oojętności ścieżk ekspnsji dochodowej ścieżk ekspnsji cenowej ścieżk ekspnsji produkcji krzyw możliwości produkcyjnych 61
B. Definicje krzyw orzując ziór komincji ceny i wielkości popytu krzyw orzując ziór komincji dór możliwych do wyprodukowni przy pełnym wykorzystniu zsoów krzyw orzując ziór wszystkich komincji dwóch dór djących konsumentowi ten sm poziom stysfkcji krzyw orzując zminy w koszyku zkupów pod wpływem zminy jego dochodu nominlnego krzyw orzując wszystkie zestwieni czynników produkcji, które mogą yć zkupione przez firmę po dnym koszcie cłkowitym krzyw orzując ziór komincji ceny i wielkości podży krzyw orzując wszystkie komincje dwóch dór, które może nyć konsument, przy dnym poziomie dochodów i cench dwóch dór krzyw orzując zminy w koszyku zkupów pod wpływem zminy jego dochodu relnego (zmin ceny jednego dor) krzyw orzując zminy w wielkości produkcji w wyniku rozwoju firmy krzyw orzując ziór wszystkich komincji zngżowni czynników produkcji djących ten sm poziom produkcji firmy 62
C. Wykresy Głąź B Doro B Głąź A Doro B d L s L L Doro A K y M 2 M 1 M... C B A Doro A IK 2 IK 1 IK x y M... A B N C N 1 IK 2 IK 1 IK N 2 K x IC 3 IC 2 IC 1.. A I C B I 3 I 2 1 K 63
A. Wykresy rzykłd 3 Oddziływnie czynników pozcenowych n stn równowgi rynkowej 64
B. Elementy tworzące ciąg przyczynowo-skutkowy oddziływnie jednego czynnik pozcenowego wzrost popytu spdek popytu wzrost podży spdek podży wzrost ceny wzrost wielkości podży spdek ceny spdek wielkości podży spdek ceny wzrost wielkości popytu wzrost ceny spdek wielkości popytu jednoczesne oddziływnie dwóch czynników pozcenowych wzrost popytu, wzrost podży spdek popytu, wzrost podży spdek popytu, spdek podży wzrost popytu, spdek podży niepewny skutek co do ceny wzrost ilości równowgi spdek ceny niepewny skutek co do ilości równowgi niepewny skutek co do ceny spdek ilości równowgi wzrost ceny niepewny skutek co do ilości równowgi 4. ROZWIĄZANIA ZADAŃ rzykłd 1 Teori wyoru firmy wskźniki produktu, przychodu, kosztu i zysku RODUKT T produkt cłkowity f.produkcji A*L A produkt przeciętny T/L M produkt mrginlny T/ L RZYCHÓD (UTARG) TR przychód cłkowity * TC+Π AR* AR przychód przeciętny TR/ MR przychód mrginlny TR/ 65
KOSZT TC koszt cłkowity TVC+TFC ATC* TR-Π TVC cłkowity koszt zmienny TC-TFC AVC* TFC cłkowity koszt stły TC-TVC AFC* ATC przeciętny koszt cłkowity AVC+AFC TC/ AVC przeciętny koszt zmienny ATC-AFC TVC/ AFC przeciętny koszt stły ATC-AVC TFC/ MC koszt mrginlny TC/ ZYSK Π zysk cłkowity TR-TC Πj* Πj zysk jednostkowy Π/ -ATC MΠ zysk mrginlny Π/ rzykłd 2 odsumownie I semestru przedmiot Mikroekonomi Głąź B Głąź A d s 66
KRZYWA MOŻLIWOŚCI RODUKCYJNYCH krzyw orzując ziór komincji dór możliwych do wyprodukowni przy pełnym wykorzystniu zsoów Doro B KRZYWA OYTU krzyw orzując ziór komincji ceny i wielkości popytu Doro B L KRZYWA ODAŻY krzyw orzując ziór komincji ceny i wielkości podży Doro A KRZYWA OBOJĘTNOŚCI krzyw orzując ziór wszystkich komincji dwóch dór djących konsumentowi ten sm poziom stysfkcji L K IZOKOSZTA krzyw orzując wszystkie zestwieni czynników produkcji, które mogą yć zkupione przez firmę po dnym koszcie cłkowitym y Doro A LINIA BUDŻETU krzyw orzując wszystkie komincje dwóch dór, które może nyć konsument, przy dnym poziomie dochodów i cench dwóch dór M 2 M 1 M... C B A IK 2 IK 1 IK x ŚCIEŻKA EKSANSJI DOCHODOWEJ krzyw orzując zminy w koszyku zkupów pod wpływem zminy jego dochodu nominlnego K IZOKWANTA krzyw orzując ziór wszystkich komincji zngżowni czynników produkcji djących ten sm poziom produkcji firmy y M... A B N C N 1 IK 2 IK 1 IK N 2 x ŚCIEŻKA EKSANSJI CENOWEJ krzyw orzując zminy w koszyku zkupów pod wpływem zminy jego dochodu relnego (zmin ceny jednego dor) 67
L IC 3 IC 2 IC 1.. A I C B I 3 I 2 1 K ŚCIEŻKA EKSANSJI RODUKCJI krzyw orzując zminy w wielkości produkcji w wyniku rozwoju firmy rzykłd 3 Oddziływnie czynników pozcenowych n stn równowgi rynkowej wzrost popytu wzrost ceny wzrost wielkości podży spdek popytu spdek ceny spdek wielkości podży wzrost podży spdek ceny wzrost wielkości popytu spdek podży wzrost ceny spdek wielkości popytu wzrost popytu,wzrost podży niepewny skutek co do ceny wzrost ilości równowgi spdek popytu,wzrost podży spdek ceny niepewny skutek co do ilości równowgi 68
spdek popytu, spdek podży niepewny skutek co do ceny spdek ilości równowgi wzrost popytu,spdek podży wzrost ceny niepewny skutek co do ilości równowgi 69